Inleiding - Vlaanderen.be

Illustraties van een preventief gezondheidsbeleid in het
departement Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur en in
het departement Algemene Zaken en Financiën
Cardiovasculaire1 opsporingscampagne in het departement Welzijn,
Volksgezondheid en Cultuur
Inleiding
Reeds in 2001 besliste de directieraad van het departement Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur
(WVC) een campagne op te starten met als doel de cardiale risicofactoren op te sporen bij de
personeelsleden uit de leeftijdsgroep 35-65 jaar.
Een eerste bevraging bij de doelgroep leverde een inschrijvingspercentage op van ongeveer 52%.
Omdat de respons zo groot was, werd om budgettaire redenen beslist de campagne te spreiden
over 3 jaar. Medio 2004 is de laatste fase afgerond. Voor deze opdracht werd een
samenwerkingsakkoord afgesloten met de externe firma Gedilo-I.K. vzw.
Doel van de onderzoeken
Het uiteindelijke doel was uiteraard het opsporen van cardiale risicofactoren. Op basis van die
factoren werd een individueel risicoprofiel opgesteld en aan de betrokken personeelsleden advies
gegeven om dit profiel gunstiger te maken. Naast het opsporen van risicofactoren werd ook gezocht
naar mogelijk reeds bestaand doch asymptomatisch (d.w.z. zonder ziektetekens) hartlijden.
De belangrijkste cardiale risicofactoren zijn:
 het roken (zowel actief als passief)
 de familiale belasting
 diabetes
 hypertensie (hoge bloeddruk)
 lipidenstoornis2
 de leeftijd
 het geslacht
Onderzoekselementen en -resultaten
Via een vooraf ingevulde vragenlijst werd gepeild naar cardiopulmonaire klachten 3 en andere
gezondheidsklachten waar aandacht aan besteed moest worden.
Volgende onderzoeken werden uitgevoerd:
 klassieke anamnese4
 volledig klinisch onderzoek
 longfunctieonderzoek
 RX5 van de longen
 gehoortest
 maximale belastingtest op ergometerfiets
 bloedname met bepaling van de vetbalans
De werknemer ontving binnen de 10 dagen een volledig verslag met alle onderzoeksresultaten die
hij/zij kon voorleggen aan de huisarts.
Ongeveer 700 personeelsleden werden gescreend, waarvan ruim de helft vrouwen. De
participatiegraad steeg evenredig met de leeftijd, m.a.w. hoe ouder het personeelslid hoe groter de
interesse voor dit onderzoek.
Bevindingen qua cardiale risicofactoren
 bij een kwart van de onderzochte personen vormde de familiale belasting een risicofactor;
 diabetes werd slechts bij 7 personen als risicofactor aangewezen;
1
cardiovasculair: betreft hart en bloedvaten
lipidenstoornis: stoornis in de vetten in het lichaam, vooral dan de aanwezigheid in het bloed
3
cardiopulmonaire: betreft hart en longen
4
klassieke anamnese: de gewone procedure van bevraging van een patiënt in verband met zijn klachten
5
RX: radiografie (een foto met X-stralen)
2



bij ruim de helft van de onderzochte personeelsleden werden stoornissen in de lipidenbalans
gevonden;
bij ongeveer 1 op 5 onderzochten werd een bloeddrukverhoging vastgesteld;
ongeveer 28% van de mannelijke en 17% van de vrouwelijke onderzochte personeelsleden
rookt.
Bevindingen qua cardiale auscultatie6:
 bij 1 personeelslid werd een afwijking gevonden die verder onderzoek vergde.
Bevindingen qua rust ECG7:
 bij 2% van de mannen werd een belangrijke ECG-afwijking genoteerd, bij 5% waren de
afwijkingen banaal;
 van de onderzochte vrouwen vertoonde 3% een belangrijke ECG-afwijking, bij 6% waren de
afwijkingen banaal.
Bevindingen qua RX:
 11 personen werden doorverwezen voor controle.
Bevindingen qua longfunctie:
 1 longfunctieonderzoek noopte tot doorverwijzing.
Bevindingen qua inspanningstest:
 bij 13% van de onderzochte mannen werden afwijkingen genoteerd die aspecifiek waren.
Hiervan werd 14,5% doorverwezen;
 bij 20% van de onderzochte vrouwen waren aspecifieke afwijkingen aanwezig, waarvan 16%
werd doorverwezen.
Evaluatie van het onderzoek
Steekproefsgewijs werden personeelsleden telefonisch bevraagd over de kwaliteit van de
uitgevoerde test. De reacties waren over de ganse lijn positief.
Contactpersoon : Els Van De Velde (02 553 36 11 - els.vandevelde@wvc.vlaanderen.be)
6
7
cardiale auscultatie: met de stethoscoop het hart beluisteren
ECG: electrocardiogram: meet de elektrische geleiding van het hart
Preventief kankeronderzoek in het departement Algemene Zaken en
Financiën
In het kader van het algemeen welzijnsbeleid organiseerde het departement Algemene Zaken en
Financiën (AZF) in 2004, in samenwerking met de VZW Experconsult, voor al haar personeelsleden
een preventief medisch onderzoek, dat specifiek gericht was op het opsporen van kanker. De
kostprijs bedroeg 147,90 euro of 134,64 euro per personeelslid (afhankelijk van het uitgevoerde
onderzoek) en werd volledig ten laste genomen van het departement.
Het onderzoek omvatte:
o een bloedonderzoek gericht op het onderzoek naar infecties, ontstekingen en de eerste
symptomen van kanker;
o een klinisch onderzoek, bestaande uit:
- een biometrie (lengte, gewicht,…);
- een anamnese: aan de hand van een vooraf ingevulde vragenlijst (huidige
gezondheidstoestand, gevolgde behandelingen op het moment van het onderzoek, de
vroeger doorgemaakte ziekten, de levenswijze) gebeurt er een uitgebreide ondervraging
over de medische gezondheidstoestand. Dit gesprek is vooral gericht op de levenswijze en
de risicofactoren;
- een klinisch onderzoek: grondig onderzoek van de patiënt, inclusief het opsporen van
medische aandoeningen of afwijkingen;
o röntgenfoto van de longen;
o bijkomende gespecialiseerde onderzoeken (urine en stoelgang);
o specifieke onderzoeken (bij de man: prostaatonderzoek; bij de vrouw: gynaecologisch
onderzoek).
Na het medisch onderzoek werd een individueel medisch verslag met de uitslag van het
bloedonderzoek en van de technische onderzoeken door een arts met het personeelslid besproken.
Indien nodig werd het personeelslid doorverwezen naar de huisarts of specialist.
Om organisatorische redenen werden de personeelsleden opgesplitst in 3 leeftijdscategorieën: de
personeelsleden vanaf 51 jaar, de leeftijdscategorie 36 – 50 jaar en de personeelsleden jonger dan
36 jaar.
In de leeftijdscategorie vanaf 51 jaar werden in totaal 130 personeelsleden (40%) onderzocht,
waarvan 42% mannen en 38% vrouwen. 269 personeelsleden tussen 36 en 50 jaar (45%) namen
eveneens deel aan het preventieve kankeronderzoek (47% mannen en 46% vrouwen) 8. Het
preventief kankeronderzoek voor de personeelsleden jonger dan 36 jaar start in april 2005 (er
waren 206 inschrijvingen of 45% van de doelgroep).
Contactpersoon : Jeannot Roseleth (02 553 51 20 – jeanne.roseleth@azf.vlaanderen.be)
8
De rapporten van Experconsult met de onderzoeksresultaten waren bij de opmaak van dit rapport nog niet beschikbaar.