Flyer A3 Pijn en verwerkingsstrategieën.qxd

Bijscholing
Patiënt in de palliatieve fase:
pijn en verwerkingsstrategieën
2007 - 2008
Inleiding
Pijn en verwerkingsstrategieën zijn zeer herkenbare thema`s voor verpleegkundigen in de zorg voor patiënten in de
palliatieve fase van hun ziekte. Pijn die ontstaat door de ziekte, de behandeling of door andere problemen.
Bekend is de definitie van McCaffery: Pijn is wat de patiënt zegt dat het is en de patiënt heeft pijn als hij zegt dat hij
pijn heeft. Vrij vertaald betekent dit dat zorgverleners de patiënt met pijn serieus nemen en dat informatie van de patiënt belangrijk is om pijn te kunnen verlichten.
Om goede zorg te bieden aan patiënten met pijn in de palliatieve fase is het belangrijk dat verpleegkundigen kennis en
inzicht hebben in het symptoom pijn en de mogelijkheden om pijn te verlichten. Hiermee wordt de verpleegkundige in
staat gesteld een bijdrage te leveren aan pijnbeleid in het multidisciplinaire team en kan hij/ zij de patiënt en zijn naasten
ondersteunen door verpleegkundige interventies zoals voorlichting en begeleiding.
Wanneer een patiënt te horen krijgt dat hij niet meer beter zal worden doet dit een enorm beroep op het aanpassingsvermogen van de patiënt, diens naasten en de zorgverleners.
De manier waarop patiënten zich aanpassen aan de veranderende situatie en hun ziekte verwerken is afhankelijk van
verschillende factoren, zoals persoonlijkheid, het voorkomen van trauma's in de voorgeschiedenis en de ernst van de
ziekte. Ook verpleegkundigen zijn betrokken bij dit proces van verwerken en aanpassen. Eigen emoties en opvattingen
over verlies en afscheid zijn, soms onbewust, verweven met de benadering van de patiënt en zijn naasten.
Om verpleegkundigen in de palliatieve zorg te ondersteunen in de zorg voor patiënten met pijn en het bieden van psychosociale zorg is een eendaagse scholing ontwikkeld. Deze scholing is een initiatief van het IKMN in samenwerking met het
Opleidingscentrum UMC Utrecht. De scholing wordt inhoudelijk verzorgd door consulenten van het Palliatieteam Midden
Nederland (PTMN) en een therapeut van het Helen Dowling Instituut voor psychosociale zorg bij kanker in Utrecht.
Bewijs van deelname
Na het volgen van de bijscholing ontvang je een bewijs van deelname
Doelstelling
Na deze bijscholing kun je een bijdrage leveren aan het pijnbeleid in het multidisciplinaire team en ondersteun je de patiënt
en zijn naasten in de palliatieve fase. Je traint inzicht in verwerkingsstrategieën bij de patiënt en zijn/haar naasten en past je
eigen vaardigheden in de psychosociale zorg op professionele wijze toe.
Doelgroep
Verpleegkundigen die zorgdragen voor patiënten in de palliatieve fase in een intra- of extramurale setting.
Werkwijze
Tijdens het ochtendprogramma staat het onderwerp Pijn centraal.
Korte theorieonderdelen worden afgewisseld met het toepassen van de theorie op casuïstiek. Er is gelegenheid om eigen
praktijksituaties te bespreken. Volgens de methodiek van het palliatief redeneren worden de verschillende mogelijkheden
in het pijnbeleid uitgewerkt onder leiding van de consulenten van het Palliatieteam Midden Nederland.
De eerste stap van het palliatief redeneren richt zich op het in kaart brengen en analyseren van de situatie van de patiënt.
Hierbij maken de deelnemers kennis met symptoommanagement waarbij gebruik wordt gemaakt van diverse pijnmeetinstrumenten. Als tweede stap worden met behulp van een werkhypothese uitgangspunten voor het uit te voeren beleid
geformuleerd. Ten slotte worden er afspraken gemaakt op welke wijze en op welke termijn geëvalueerd zal worden.
Tevens worden deelnemers geïnformeerd over invasieve technieken die in de palliatieve fase kunnen worden toegepast.
De in 2006 gepubliceerde richtlijn "Pijn" uit het boek "Palliatieve zorg: Richtlijnen voor de praktijk" van de VIKC vormt
een belangrijke basis voor de scholing.
Tijdens het middagprogramma komen onder leiding van een trainer van het Helen Dowling Instituut verwerkingsstrategieën aan bod. Aan de hand van videobeelden, waarin patiënten in de palliatieve fase vertellen over hun gevoelens, verlangens en ervaringen, wordt stilgestaan bij ieders eigen ervaringen met patiënten. Ook komt aan de orde hoe ieders eigen
opvattingen over verlies en afscheid doorspelen in de benadering van patiënten. Daarnaast wordt kort theoretisch ingegaan
op verschillende verwerkingsstrategieën die patiënten hanteren. Besproken wordt over welke handvatten de deelnemers
zelf beschikken en er kunnen handvatten worden aangereikt.
Er wordt informatie verstrekt over het signaleren van psychosociale problematiek en mogelijkheden voor verwijzing naar
andere disciplines.
Programma
Pijn:
Inleiding palliatieve zorg
Palliatief redeneren
Theorie over pijn en pijnmedicatie
Invasieve technieken
Verpleegkundige zorg bij pijn
Verwerkingsstrategieën:
Welke verwerkingsstrategieën hanteren patiënten en hun naasten?
Wat is je rol als verpleegkundige in deze fase op psychosociaal gebied en wanneer verwijs je door?
Wat doet de confrontatie met sterven en eindigheid met jou?
Wat zijn jouw eigen ervaringen en gedachten met betrekking tot verlies en afscheid?
Cursusduur
De bijscholing duurt één dag van 9.30-17.00 uur.
Data
Dinsdag 26 juni 2007.
Donderdag 12 juni 2008.
Kosten
Het IKMN subsidieert deelname aan de scholing waardoor de scholing voor een gereduceerd tarief van € 127,=
wordt aangeboden (lunch is inclusief).
Inschrijving
Inschrijving kan via bijgevoegd inschrijfformulier. Het formulier is ook te downloaden via www.umcutrecht.nl/onderwijs of via een link via de websites: www.IKCnet/IKMN.nl en www.palliatief.nl. De inschrijving verloopt op volgorde
van aanmelding, op basis van een volledig ingevuld formulier. Op deze opleiding zijn de Algemene Voorwaarden van
toepassing. Deze zijn te vinden op het inschrijfformulier, in onze Opleidingsgids en op de website
Annuleringsvoorwaarden
Inschrijvingen kunnen tot 4 weken voor aanvang worden geannuleerd zonder kosten. Bij annulering binnen 4 weken
voor aanvang moet altijd de volledige cursusprijs worden betaald, ongeacht de reden van annulering. Wij accepteren
alleen schriftelijke annuleringen, waarbij de datum van het poststempel wordt aangehouden voor het vaststellen van
de annuleringstermijn.
Bij onvoldoende inschrijvingen kan het Opleidingscentrum UMC Utrecht besluiten een opleiding te annuleren. In dat
geval wordt al betaald cursusgeld geretourneerd.
Meer informatie
Voor meer informatie kun je contact opnemen met opleider/adviseur van de bijscholing, mevrouw K. Aarsman. Zij is
te bereiken via telefoonnummer: 030 250 87 33 of via e-mail: k.aarsman@umcutrecht.nl. Deze informatie kun je ook
vinden op onze website: www.umcutrecht.nl/onderwijs.