Een geschiedenis van Duitsland.indd

Inhoud
9
WOORD VOORAF
Een ‘nationale’ geschiedenis van Duitsland
11
Een Europese voorgeschiedenis:
de Germaans-Frankische erfenis
1. De Germaanse erfenis
1.1. De Germaanse maatschappij
1.2. Het Germaans-Romeinse conflict
1.3. Gevolgen van de volksverhuizingen
2. De Frankische erfenis
2.1. De Merovingische periode
2.2. De Karolingische periode
2.3. Het belang van de Frankische erfenis voor de Duitse geschiedenis
17
19
20
24
26
28
28
30
35
INLEIDING
HOOFDSTUK 1
Een machteloos Rijk:
Duitsland tijdens de hoge en late middeleeuwen
1. Duitsland tijdens de hoge middeleeuwen (ca. 1000-1250)
1.1. De Ottoonse dynastie en het ontstaan van het Eerste Duitse Keizerrijk
(919-1024)
1.2. De Salische dynastie in het teken van religieuze en sociale
veranderingen (1024-1125)
1.3. De Staufische dynastie en het Rijk op het hoogtepunt van zijn macht
(1125-1254)
2. Duitsland tijdens de late middeleeuwen (ca. 1250-1500)
2.1. Interregnum en Hausmachtkönigtum
2.2. Sociale en culturele veranderingen in het herfsttij der middeleeuwen
2.3. Hoe ‘Duits’ waren de Duitse middeleeuwen?
HOOFDSTUK 2
Een lappendeken op de kaart van Europa:
Duitsland in de vroegmoderne tijd
1. Duitsland tijdens renaissance en reformatie (ca. 1500-1618)
39
41
43
47
51
58
59
63
65
HOOFDSTUK 3
5
69
71
INHOUD
1.1. De Habsburgse monarchie in het centrum van de wereldmacht
1.2. Opkomst en verspreiding van de reformatie
1.3. Sociale spanningen en culturele vernieuwingen
2. Een Duitse catastrofe: de Dertigjarige Oorlog (1618-1648)
2.1. Verloop van het conflict
2.2. De Vrede van Westfalen en zijn gevolgen
3. Duitsland in het tijdperk van het absolutisme (1648-1789)
3.1. Een machteloos Rijk in het midden van Europa
3.2. Het Pruisisch-Oostenrijkse dualisme
3.3. Maatschappij en cultuur ten tijde van het vorstelijk absolutisme
3.4. Geen grote burgerlijke revolutie voor Duitsland?
72
74
79
83
83
86
88
89
91
95
99
De wording van een natie:
Duitsland tijdens de lange 19de eeuw
1. Duitsland tussen revolutie en restauratie (1789-1870)
1.1. Duitsland tijdens de Franse Revolutie (1789-1815)
1.2. Vormärz (1815-1848)
1.3. Revolutie en reactie (1848-1870)
2. Het Tweede Duitse Keizerrijk (1871-1914)
2.1. Duitslands Reichsgründung (1870-1871)
2.2. Het Bismarck-tijdperk (1871-1890)
2.3. Het Wilhelminische Duitsland (1890-1914)
2.4. Het Duitse keizerrijk in het rusteloze hart van Europa
3. De Eerste Wereldoorlog (1914-1918)
3.1. Oorzaken van de grote wereldbrand
3.2. Verloop van de oorlog
3.3. Binnenlandse ontwikkelingen
103
105
105
111
117
126
127
132
137
141
145
145
147
150
Een wankele democratie:
De Weimarrepubliek
1. De naoorlogse revolutionaire crisis (1918-1923)
1.1. Revolutie of parlementaire democratie?
1.2. De Vrede van Versailles
1.3. De republiek onder druk
2. Relatieve stabilisering (1924-1929)
2.1. Ära Stresemann
2.2. De Weimarcultuur
2.3. Strijd om culturele dominantie
3. Ondergang van de republiek (1930-1933)
3.1. De economische wereldcrisis (1929)
3.2. Crisis van het regime
3.3. Waarom kwam de Weimarrepubliek ten val?
155
157
157
161
162
164
164
166
167
169
169
170
174
HOOFDSTUK 4
HOOFDSTUK 5
6
INHOUD
Een catastrofe voor Europa:
Het Derde Rijk en de Tweede Wereldoorlog
1. De lange weg naar het Derde Rijk
1.1. Wortels van de nationaalsocialistische Weltanschauung
1.2. De Duitse Sonderweg
1.3. Hitler en de Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei (NSDAP)
2. De nationaalsocialistische Volksstaat
2.1. Van machtsovername naar totale dictatuur (1933-1934)
2.2. Duitsland in een Zeit der Illusionen (1934-1939)
3. Oorlog en genocide
3.1. Van Blitzkrieg tot Götterdämmerung (1939-1945)
3.2. Nationaalsocialisme: van ‘sociale sanering’ tot genocide
179
181
181
185
188
192
192
197
201
202
208
Deling en hereniging:
Duitsland na 1945
1. Duitsland onder geallieerde bezetting (1945-1949)
1.1. Nederlaag en denazificatie
1.2. Koude Oorlog
2. Duitse deling (1949-1989)
2.1. Bondsrepubliek Duitsland
2.2. Duitse Democratische Republiek
3. Een herenigd Duitsland
3.1. Wende in de DDR en Duitse eenmaking (1989-1990)
3.2. De erfenis van de eenmaking: Duitsland sinds 1990
213
215
215
219
221
221
232
238
239
242
HOOFDSTUK 6
HOOFDSTUK 7
BIBLIOGRAFIE
251
LIJST VAN KAARTEN
259
INDEX
261
7