Lekker dier… - inodegroot.nl

Beeldend • Handvaardigheid • Knutsel
Groep 1-8
Lekker dier…
1
Het idee
Van werkje naar verbeelding
Facebook
Eigen gevoelens en gedachten
‘Wie heeft er nog een leuk ideetje knutselen
groep 4?’ Een collega doet een oproep. Facebook
als middel om elkaar te ondersteunen, om kennis
te delen. Zo gaat dat…
Een van de ideeën: ‘Altijd leuk! Een ballon als
lijf, een ballon als kop en vier wc-rolletjes als
poten, een stuk touw als slurf, beplakken met
oude kranten (papier-maché), verdelen in vlakjes,
schilderen… en je hebt Elmer. Gleuf erin… en je
hebt een spaarpot!’ (Zie foto 1.)
Waarom zou iedereen een olifant (Elmer) willen
(of moeten) maken? De opdracht vanuit de kerndoelen is zoiets als: ‘eigen gevoelens en gedachten verbeelden’. Kerndoelen zijn leidend voor het
onderwijs. Eigen gevoelens en gedachten dus...
Als olifanten nu eens niet bij mij passen? Als
ik nu eens veel meer voel voor een muis? Een
giraf? Of een beer? De opdracht wordt voor veel
kinderen aantrekkelijker, als er iets te kiezen
valt. Zeker als het zoiets wordt als: ‘Maak jouw
lievelingsbeest!’ De ballonnen, doosjes, wc-rolletjes, stokjes, doppen en kurken blijven immers
hetzelfde… (Zie foto 2.)
Goed idee: papier-maché
Lekker veel rommel, waar kinderen en leerkrachten dus niet bang voor zijn. Lekker met de
handen werken. Het werk kan bijna niet misgaan,
met materiaal dat goedkoop en altijd voorhanden is. De resultaten zijn inderdaad altijd leuk.
Maar… uit deze opdracht is meer te halen! (Zie:
praxisbulletin.nl, voor de powerpoint Papier-maché
instructie.)
Vervolg Facebook
Ino de Groot
Over de auteur
Ino de Groot is
opleidingsdocent beeldende
vakken en teamleider
deeltijdopleidingen aan de
Marnix Academie, in Utrecht.
34
2
Ik kan het niet laten en reageer. Natuurlijk is het
behoorlijk onnozel, om te denken dat ik dat ongestraft kan doen. Ik reageer eerst op het woord
‘leuk’. Ik schrijf: ‘Wat is leuk?’ En: ‘Waar staat in
de kerndoelen, dat het leuk moet zijn?’
Daarna begin ik over ‘verbeelden’, over ‘zich
uiten’, ‘doelen’ en ‘context’. De reacties stromen
binnen. Ik heb duidelijk een snaar geraakt. ‘Ze
mogen toch zelf de kleuren kiezen!’ is een van de
reacties. ‘Wat is er toch mis met deze opdracht?’
Lekker dier... • Beeldend • Handvaardigheid • Knutsel
2
3
Namaken is onmogelijk
Speciale liedjes
Een dier namaken kan niet. De natuur is zo compleet en mooi, dat namaken onmogelijk is. Het
benaderen van de realiteit is al heel erg moeilijk.
Technisch zijn kinderen gewoon niet in staat zo
nauwkeurig te werken, dat een paard een natuurgetrouw paard wordt.
In de bovenbouw willen de leerlingen het wél
heel erg graag kunnen: hoe ‘echter’, hoe beter.
Hier staat ‘willen’ tegenover ‘(niet) kunnen’. Het
is niet anders. En juist dat conflict gaat frustreren. ‘Zie je nou wel, dat ik het niet kan!’ zeggen
kinderen dan.
De opdracht moet dus zodanig zijn, dat ‘natuurgetrouw namaken’ niet meespeelt, maar omzeild
wordt. (Zie foto 3.)
Ook ouderavonden
zijn bruikbaar: er
komt een grote
tentoonstelling,
waar ouders
moeten ‘raden’
welk werk van hun
kind is. En leer de
ouders dan ook meteen de speciaal
gecomponeerde liedjes. Dan kunnen ze
meezingen! Want Marjanka van Maurik
schreef speciaal voor dit artikel twee
liedjes, die horen bij het onderwerp
én bij het ontwikkelingsstadium van
de kinderen: Schildpadei (voor groep
1-3) en Dieren met hobby’s (canon, voor
groep 4-8). Beide liedjes zijn opgenomen op praxisbulletin.nl (bladnotatie,
meezingversie, ingezongen versie).
Lesdoel
Lievelingsdier en hobby
Jouw lievelingsbeest dus. En… jouw hobby. Dat
is het. Die combinatie. Dat wordt de opdracht!
Lesdoel: aan het eind van de les is in het werkstuk zichtbaar welk dier het lievelingsdier van
het kind is én welke hobby/activiteit er wordt
uitgevoerd.
Kinderen moeten nu zelf nadenken. Nadenken
over hoe… Dit is de bedoeling van het vak: zélf
nadenken, zélf verantwoorden, zélf doen!
De kinderen moeten er ook nog op een slimme
manier achter zien te komen welk lievelingsdier
en welke hobby de klasgenoten hebben. De grappen zijn al ontstaan tijdens het werken. En ook
de gedichten.
Raluca, de giraf, met haar beeldschone, lange nek
en met haar designbril, schaatst graag, maar gaat
hier wél onderuit. Grapje, Raluca! (Zie foto 3.)
Roosje, ons hertje, met haar slanke benen, die
nooit stilstaan, speelt in de hoofdklasse dames.
(Zie foto 4.)
Praxisbulletin jaargang 30 • Nummer 9 • mei 2013
Hetzelfde,
maar toch anders
De opdracht voor leerlingen van de
midden- en bovenbouw kan hetzelfde
zijn als de opdracht voor de onderbouw. (Zie foto 5.) Alleen de uitvoering
is anders:
• In de middenbouw zijn de dieren
waarschijnlijk wat hoekiger, wat
houteriger. Dat is ook geen probleem
voor de middenbouw, want dat kan
deze leeftijdsgroep wel waarderen.
Het hoekige, het houterige komt
ook door de graad van technische
beheersing.
• Bovenbouwleerlingen willen technisch hoogstaand werk leveren. En
met een beetje hulp en ervaring
kunnen ze dat ook!
1-e8p
4
5
Praxisbulletin.nl
Dit artikel heeft een uitbreiding op
praxisbulletin.nl. Daar zijn opgenomen:
• Powerpoint Papier-maché instructie.
• Liedje Het schildpadei (bladmuziek en
audioversies).
• Liedje Dieren met hobby’s (bladmuziek
en audioversies).
35
Bronnen
• Ino de Groot, Kunst tot verbeelding
(artikel), opgenomen in: Praxisbulletin, 28ste jaargang, nummer 1 (september 2010), Uitgeverij Malmberg,
’s-Hertogenbosch.
• Ino de Groot, Tot verbeelding
verleiden (artikel), opgenomen in:
Praxisbulletin, 28ste jaargang, nummer 3 (november 2010), Uitgeverij
Malmberg, ’s-Hertogenbosch.
• Ino de Groot, ‘... teken ik dat lukt
altijd!’ (artikel), opgenomen in:
Praxisbulletin, 29ste jaargang, nummer 1 (september 2011), Uitgeverij
Malmberg, ’s-Hertogenbosch.
• Ino de Groot, ‘Ik zie, ik zie, wat jij ook
kunt zien...!’ (artikel), opgenomen
in: Praxisbulletin, 29ste jaargang,
nummer 2 (oktober 2011), Uitgeverij
Malmberg, ’s-Hertogenbosch.
• Ino de Groot, In kleuren vertellen
(artikel), opgenomen in: Praxisbulletin, 29ste jaargang, nummer 3 (november 2011), Uitgeverij Malmberg,
’s-Hertogenbosch.
• Ino de Groot, Zo’n vriendelijke dikzak
(artikel), opgenomen in: Praxisbulletin, 29ste jaargang, nummer 4 (december 2011), Uitgeverij Malmberg,
’s-Hertogenbosch.
• Joke van Leeuwen, Een halve hond
heel kijken. Een boek over kijken, Querido’s uitgeverij bv., Amsterdam/
Antwerpen, 2008.
• Michel J. Parsons, How we understand
art: a cognitive development account
of aesthetic experience, Cambridge
University Press, Cambridge, 1987.
• Peter H. Reynolds, De stip,
Lemniscaat, Rotterdam, 2008.
36
6
worden. En vier gaten voor vier
poten (armen en benen). En…
daar hebben we een schildpad! Zo’n kleuterschildpad kan
natuurlijk op één been staan.
Dat snappen kleuters. Net als
een schildpad, die een koprol maakt, een diepe buiging
maakt (foto 6) of touwtje
springt (foto 7). Een schildpad
die op wacht staat (foto 8) of
die op zijn rug in de zon ligt…
Dat snappen kleuters!
7
We zingen het lied Het schildpadei. En we
maken een schildpad. Allemaal ‘dezelfde’
schildpadden, maar toch steeds anders…
Elke kleuter heeft zijn/haar eigen verhaal!
8
Verbeelden begint dichtbij
De behoefte van de leerkracht aan duidelijkheid – en dus ook de eenvormigheid van het
werkje bij kleuters – snap ik. Zonder techniek
is het lastig verbeelden. En je wilt de kinderen dus technieken leren. En tóch kan de
verbeelding meespelen.
Juf Kim neemt een grote doos mee naar
school. Zó groot, dat een kleuter er bijna in
past. Ze heeft een gat in de doos gesneden,
waar een kop (hoofd) doorheen gestoken kan
Lekker dier... • Beeldend • Handvaardigheid • Knutsel