Antwoorden Jaargang 13- nr. 7

Antwoorden
Jaargang 13- nr. 7- 03/03/2015
De science quiz Expert is een product van De Praktijk. De quiz wordt maandelijks gratis verstuurd naar de abonnees en daarnaast verspreid via www.
praktijk.nu en www.kennislink.nl. De Praktijk is als enige verantwoordelijk
voor de inhoud van de quiz, en volstrekt onafhankelijk in onderwerpkeuze,
formulering en verwijzing.
Meer schoolpleinen rookvrij
1. Wat doet koolmonoxide in het lichaam?
b. Koolmonoxide verhindert de opname van
zuurstof.
Koolmonoxide (CO) hecht zich sterker aan
rode bloedcellen dan zuurstof. Hierdoor kan
het bloed geen zuurstof meer door het lichaam
vervoeren. Organen en spieren zullen dan onvoldoende zuurstof krijgen. Rokers merken dit aan
hun conditie.
http://nos.nl/artikel/2018395-helft-terreinen-middelbare-school-rookvrij.html
http://www.jellinek.nl/vraag-antwoord/waarom-isroken-slecht-voor-je-conditie/
Geen daling aids onder jongeren
2. Bij welke virusgroep hoort hiv?
c. retrovirus
Hiv is lid van de groep retrovirussen. Een
retrovirus bevat geen DNA, maar RNA. Het
virus bevat ook het enzym reverse transcriptase.
Dat enzym zorgt ervoor dat het virale RNA kan
worden gekopieerd in DNA in de gastheercel,
waardoor vervolgens via translatie viruseiwitten
worden gemaakt.
http://www.volkskrant.nl/wetenschap/steeds-minderaidsdoden-behalve-onder-jongeren~a3852802/
http://www.allesoverdna.nl/woordenboek/virus.html
Vloedgolf kleiner dan verwacht
3. Waarmee heeft dat te maken?
b. Japan ligt op de grens van twee aardplaten.
Onder Japan ligt een breuklijn tussen verschillende aardplaten. Doordat aardplaten altijd in
beweging zijn, schuiven die bij zo’n breuklijn
soms onder of over elkaar heen. Daardoor ontstaat een beweging omhoog, en dat veroorzaakt
een aardbeving.
http://www.nrc.nl/nieuws/2015/02/17/japangetroffen-door-zeebevingen-vloedgolf-kleiner-danverwacht/
http://www.falw.vu.nl/nl/voor-het-vwo/wetenschapin-gewone-woorden/Aardwetenschappen/aardbeving/aardbevingen-in-nederland.asp
Mist hindert vliegverkeer
4. Hoe heet de faseovergang van water waarbij er
mist ontstaat?
a. condensatie
Mist kan ontstaan als vochtige lucht afkoelt.
Het vocht in de lucht condenseert dan, en vormt
kleine druppels. Hierdoor wordt het zicht
beperkt. Sublimatie is de overgang van vast naar
gasvormig, verdamping is van vloeibaar naar
gas, stolling is de overgang van vloeibaar naar
vast.
http://www.nu.nl/binnenland/3995614/vluchteneindhoven-weer-omgeleid-mist.html
http://www.nrc.nl/nieuws/2015/02/24/schade-aanfontein-in-rome-is-veel-kleiner-dan-een-miljoeneuro/
http://nl.wikipedia.org/wiki/Sedimentair_gesteente
http://nl.wikipedia.org/wiki/Mist
Birdman wint Oscar beste film
Auto in het nieuws
8. Voor welke kleuren licht zijn kegeltjes gevoelig?
c. rood, groen en blauw
Ieder kegeltje bevat een eigen soort lichtgevoelig pigment. Kegeltjes liggen op het netvlies in
de gele vlek en de omgeving daarvan. Ze zorgen
ervoor dat we kleuren kunnen zien. Op ons
netvlies zitten ook staafjes. Deze zijn gevoeliger
voor licht, en helpen ons in het donker te zien.
5. Waarom was de auto hierboven afgelopen maand
in het nieuws?
c. Studenten Eindhoven winnen ‘technologieoscar’
Op de foto staat Stella, de eerste gezinsauto die
volledig op zonne-energie rijdt. De auto is zo
zuinig dat een gemiddelde Nederlandse automobilist stroom zou kunnen overhouden. Met
de Stella wonnen studenten van de Technische
Universiteit Eindhoven een belangrijke technologieprijs. De teammanager verwacht dat de
zonneauto over een paar jaar in het straatbeeld
te zien is.
http://www.nu.nl/gadgets/3987286/studenten-eindhoven-winnen-technologieoscar-gezinsauto-zonneenergie.html#tu-eindhoven-wint-prijs-4
http://www.solarteameindhoven.nl/
Verdachte moord Borst zwijgt
6. Waar zijn deze antigenen te vinden?
d. op de membranen van vrijwel alle cellen
Het antigen HLA (Human Leukocyte Antigen)
werd ontdekt bij witte bloedcellen. Later bleek
dat deze antigenen voorkomen op de membranen van vrijwel alle cellen, behalve rode
bloedcellen. HLA speelt een belangrijke rol in
ons immuunsysteem.
http://www.nu.nl/binnenland/3995692/bart-van-uzwijgt-in-zaak-els-borst.html
http://nl.wikipedia.org/wiki/Humaan_leukocytenantigeen
Voetbalfans rellen in Rome
7. Wat voor steen is kalksteen?
b. een sedimentgesteente
Kalksteen ontstaat door de opeenhoping van
kalkhoudende stoffelijke overblijfselen van
in zee levende organismen. Deze worden in
lagen neergelegd en samengeperst. Stollingsgesteenten onstaan door afkoeling en stolling
van magma. Metamorfgesteente onstaat wanneer een gesteente langere tijd onder invloed
van hoge druk en hoge t emperatuur staat.
Uitvloeiingsgesteente is een soort stollingsgesteente.
http://www.elsevier.nl/Cultuur--Televisie/achtergrond/2015/2/Oscars-Birdman-en-The-Grand-Budapest-Hotel-grote-winnaars-1711655W/
http://www.natuurkunde.nl/artikelen/view.
do?supportId=782358
Selfie-stick verboden
9. Wat gebeurt er bij de spiegelproef ?
c. Het dier krijgt een stip op het lijf die alleen
via de spiegel te zien is.
Het dier krijgt zonder dat hij het merkt een
plek of stip op zijn lijf. Als het dier in de spiegel
kijkt, kijkt de onderzoeker of het dier doorheeft
dat de stip zich op het eigen lichaam bevindt.
Dit wordt afgeleid uit het aanraken en soms
wegpoetsen van de stip. Dieren die zijn geslaagd
voor de test, zijn onder andere chimpansees,
dolfijnen, eksters en Aziatische olifanten. En
sinds kort ook de resusaap.
http://nos.nl/op3/artikel/2019677-musea-doenselfiestick-in-de-ban.html
http://www.npowetenschap.nl/nieuws/
artikelen/2015/Januari/spiegelapen.html
Debat gaswinning Groningen
10. Wat is de scheikundige formule van methaan?
b. CH4
C2H6 is ethaan, C3H8 is propaan. Aardgas heeft ten
opzichte van aardolie en steenkool verschillende
voordelen. Zo komt er bij de verbranding ervan
relatief minder koolstofdioxide vrij, en ook minder
roet of as.
http://www.nu.nl/politiek/4000317/alsnog-sneldebat-rapport-gaswinning.html
http://aardgas-in-nederland.nl/aardgaswinningveiligheid/over-aardgas/
Tips voor wat er de komende tijd te doen en te zien is op het gebied van wetenschap.
Van de maand
In Museum Boerhaave is een nieuwe tentoonstelling te zien: Foodtopia. In deze tentoonstelling ontdek je voedselinnovaties vanaf 1900, van margarine tot de kweekburger. Daarnaast maak je ook kennis met de top 10 voedselinnovaties van de
toekomst van gastconservator Louise Fresco. Zie http://www.museumboerhaave.nl/tentoonstellingen/foodtopia/
De Praktijk 2015 - De Creative Commons Naamsvermelding-Niet-commercieel-Geen Afgeleide werken 3.0 Nederland Licentie is van toepassing op dit werk. http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/nl/