sefer yetzirah

SEFER YETZIRAH
Sefer
Yetzirah
Boek der Schepping
Met commentaar van ARYEH KAPLAN
1
SEFER YETZIRAH
Dit is de vertaling van de Sefer Yetzirah van de zogenaamde GRA versie, dit
is de versie van de Vilna Gaon met commentaar van Aryeh Kaplan.
Het is het Boek der Schepping, en is zeer klein. De kleinste editie bevat maar
1300 woorden, terwijl de lange versie ongeveer 2500 woorden bevat. De
versie die wij hier behandelen bevat rond de 1800 woorden.
De oude Wijzen zeggen, dat Abraham de schrijver is geweest. Het is een van
de oudste kabbalistische geschriften.
2
SEFER YETZIRAH
HOOFDSTUK I
Tekst 1:1
Met 32 mystieke paden van Wijsheid
graveerde Yah
de Heer der Heerscharen
de God van Israel
de levende God
Koning van het universum
El Sjaddai
Barmhartig en Genadig
Hoog en Verheven
Wonende in eeuwigheid
Die zijn naam Heilig is –
Hij is verheven en heilig –
En Hij schiep Zijn universum
met drie boeken (Sefariem),
met tekst (Sefer)
met getal (Sefar)
en met de mededeling (Sippur).
Met 32
Zoals de volgende strofe het zal uitleggen, manifesteren deze 32 paden zich
als de 10 cijfers en de 22 letters van het Hebreeuwse alfabet. De 10 cijfers
worden tevens manifest in de Tien Sefirot, die de meeste elementaire
begrippen van het bestaan zijn.
De letters en cijfers zijn de basis van de meeste basis ingrediënten van de
schepping, kwaliteiten en kwantiteiten. De kwaliteiten van ieder gegeven
ding kan worden beschreven door de woorden welke gevormd zijn van deze
letters, terwijl alle bijbehorende hoeveelheden kan worden uitgedrukt in
getallen.
Getallen echter, kunnen niet worden vastgesteld pas nadat er een zeker
element van pluraliteit in de schepping verschijnt. De Schepper bevat Zelf
absoluut geen pluraliteit. Hij is de meest absolute denkbare. Daarom kwam
pluraliteit alleen maar tot aanschijn met de gebeurtenis van de schepping.
Alleen toen konden de getallen worden omschreven.
Het gehele schema van de schepping ziet er als volgt uit:
3
SEFER YETZIRAH
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
In den beginne
schiep God
De Geest van
God zweefde
God zeide laat
er licht zijn
God zag dat het
licht goed was
God
maakte
scheiding
tussen licht en
duisternis
God noemde het
licht dag
God zeide, laat
er
een
firmament zijn
God maakte het
firmament
God noemde het
firmament
hemel
God zeide laten
de wateren zich
verzamelen
God noemde het
droge land aarde
God zag dat het
goed was
God zeide laat
de
aarde
begroeien
God zag dat het
goed was
God zeide, laten
er lichten zijn
God
maakte
twee lichten
God
plaatste
hen
aan
het
firmament
God zag dat het
goed was
God zeide, laten
de
wateren
wemelen
God schiep de
4
Keter
Sefirah 1
Heh
Element 1
Chokhmah
Sefirah 2
Bet
Dubbele 1
Waw
Element 2
Zayin
Element 3
Binah
Sefirah 3
Alef
Moeder 1
Chet
Element 4
Chesed
Sefirah 4
Tet
Element 5
Gimel
Dubbele 2
Gevoerah
Sefirah 5
Dalet
Dubbele 3
Tifereth
Sefirah 6
Mem
Moeder 2
Yod
Element 6
Kaf
Dubbele 4
Netzach
Sefirah 7
Lamed
Element 7
SEFER YETZIRAH
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
grote
waterdieren
God zag dat het
goed was
God
zegende
het,
wees
vruchtbaar
en
vermenigvuldig
God zeide, laat
de aarde dieren
voortbrengen
God schiep de
dieren van het
veld
God zag dat het
goed was
God zeide laat
ons de mens
maken
God schiep de
mens
In de vorm van
God schiep Hij
hem
God
zegende
hem
God
zeide,
weest
vruchtbaar
en
vermenigvuldig
God zeide, zie
wat
Ik
u
gegeven heb
God zag alles
wat
Hij
had
gemaakt
Peh
Dubbele 5
Nun
Element 8
Hod
Sefirah 8
Sjin
Moeder 3
Resj
Dubbele 6
Yesod
Sefirah 9
Samech
Element 9
Ayin
Element 10
Tzade
Element 11
Malkhoeth
Sefirah 10
Kaf
Element 12
Tav
Dubbele 7
De eerste elementen die in de schepping betrokken waren, waren de Tien
Sefirot. Daarom was het de Sefirot die de aantallen definieerde, het begrip
hoeveelheid in het geheel.
Het meeste van Sefer Yetzirah zal zich bezighouden met deze 32 paden, zoals
ze tot uiting komen in de letters en cijfers. De 32 paden zelf zullen echter
niet opnieuw worden vermeld. De vroege kabbalisten definiëren deze 32
paden als verschillende staten van bewustzijn.
Volgens de kabbalisten, wordt er op die 32 paden gezinspeeld in de Torah
door de 32 keer dat God zijn naam Elokiem verschijnt bij het opnoemen van
5
SEFER YETZIRAH
de schepping in het eerste hoofdstuk van Genesis. In deze opsomming, wordt
de uitdrukking "God zei" tien keer gebezigd en dit zijn de Tien gezegden
waarmee de wereld werd geschapen. Deze tien gezegden zijn parallel aan de
Tien Sefirot. Het eerste gezegde is: In de beginne schiep God de Hemel en de
Aarde (Gen.1:1). Ondanks dat “God zeide” hier niet voorkomt, wordt het wel
geïmpliceerd en begrepen.
De andere 22 keren dat God Zijn naam verschijnt in de opsomming, lopen
deze parallel aan de 22 letters van het alfabet. De drie keer wanneer de
uitdrukking “God maakte” voorkomt, komt overeen met de drie Moeders. De
zeven herhalingen van “God zag” komen overeen met de zeven Dubbelheden.
De herhalingen van de 12 namen lopen parallel met de 12 elementen.
In het algemeen, verwijzen geen van de namen van God naar de Schepper
Zelf. De Schepper is alleen bedoeld als Ain Sof, het Oneindige Wezen, of
gewoon, de Oneindige. De namen die worden gebruikt in de Schrift en elders
verwijzen alleen maar naar de verschillende manieren waarop God Zelf Zich
manifesteert in de schepping.
De naam Elokiem, die gebruikt wordt gedurende het eerste hoofdstuk van
Genesis, verwijst naar de manifestatie van de afbakening en definitie. Elk
van de 32 paden dienst dan ook af te bakenen en een bijzonder aspect van
de schepping te definiëren. De mens wordt gezien als een microkosmos, met
elk ding in zijn lichaam wat in parallel is met de krachten van de schepping.
Zo, zijn bijvoorbeeld de zes dagen van de schepping parallellen in de mens,
zijn twee armen, twee benen, romp en seksuele orgaan. Dit is de betekenis
van de Torah haar verklaring dat God de mens gevormd heeft "in het beeld
van God (Gen.1: 27). Merk op dat het woord voor God hier Elokiem is. Dit is
omdat de mens zijn vorm parallel loopt met de structuur van de afbakening
van de krachten die de schepping bepalen.
De kabbalisten geven aan, dat de 32 paden der Wijsheid hun parallel hebben
in het menselijke zenuwstelsel. 31 van deze paden lopen parallel met de 31
zenuwen die afkomstig zijn van het ruggenmerg. De 32ste en hoogste pad
komt overeen met het gehele complex van hersenzenuwen waarvan er 12 in
getal zijn.
Het zenuwstelsel dient een dubbel doel. In de eerste plaats stuurt het
berichten van de hersenen naar alle delen van het lichaam, waardoor het
brein de ledematen en organen beheersen. Ten tweede, het zenuwstelsel
stuurt informatie van de verschillende zintuigen naar de hersenen. Vier van
de zintuigen, zien, horen, proeven en ruiken, komen rechtstreeks via de
6
SEFER YETZIRAH
hersenzenuwen. De impulsen die afkomstig zijn uit de onderste 31 zenuwen
gaan voornamelijk over de tastzin en gevoel.
Net als de zenuwen, zijn de 32 paden tweerichtingsverkeer. Het eerste is het
kanaal waarover de Geest het voor het zeggen heeft. Ten tweede, is het
echter ook de weg waarlangs de mens de Geest kan bereiken. Als een
persoon deel wil nemen aan een mystieke ervaring van de Geest dan moet
hij zich langs de 32 paden bewegen.
In het Hebreeuws wordt het getal 32 geschreven met de lamed en de beth
[bl]. Dit spelt lev, het Hebreeuwse woord voor hart. Het is in het hart dat de
handeling van de Geest wordt geopenbaard in het lichaam. Zodra de invloed
van de geest ophoudt, houdt het hart op te functioneren, dit is de definitie
van de dood.
Het hart voorziet ook levenskracht voor de hersenen en het zenuwstelsel. Als
het hart stopt met pompen, kan het zenuwstelsel niet meer functioneren, en
kan de geest niet langer invloed uitoefenen op het lichaam. Het hart dient
derhalve als een causaal verband tussen lichaam en geest.
Het is om deze reden dat de Sefer Yetzirah het hart de “koning over de ziel”
noemt (6:3). Het beschrijft ook de mystieke ervaring als het “lopen van het
hart” (1:8).
De Torah wordt gezien als het hart van de schepping. De eerste letter van de
Torah is de beth [b] van Beresjieth [tyvarb] – “in den beginne”. De laatste
letter van de Torah is de lamed [l] van Yisrael. Tezamen vormen deze twee
letters lev [bl], wat dus hart betekent. De 32 paden zijn opgenomen in de
Torah, dat is het middel waardoor de Geest wordt geopenbaard. Het is ook de
verbinding tussen de geest en het fysieke universum. De Torah wordt dus
uiteengezet in 32 verschillende manieren, zoals onderwezen wordt door
Rabbi Yosi van Galili.
De twee letters lamed [l] en beth [b] delen ook nog een unieke
onderscheiding. Als een prefix dient de lamed als “tot” en de beth als “in”. De
drie letters van het Tetragrammaton, de y yod, h heh en de w waw, kunnen
tevens als suffix (achtervoegsel) bij persoonlijke voornaamwoorden. De suffix
y yod betekent “mij”, h heh “zij” en de w waw
7
“hij”.
SEFER YETZIRAH
In het gehele alfabet zijn er maar twee letters aan welke deze suffixen
verbonden kunnen worden, en dit zijn de lamed en de beth. Deze worden dan
als volgt gespeld:
yl
Lah hl
Lo wl
Li
=
aan mij
=
aan haar
=
aan hem
yb
Bah hb
Bo wb
Bi
=
in mij
=
in haar
=
in hem
Deze 2 letters zijn ook de enige 2 letters die gecombineerd kunnen worden in
het Goddelijke Tetragrammaton.
Het getal 32 is de 5de kracht van de 2 staat tot 5. Zoals de Sefer Yetzirah
verklaart (1:5), dat de Tien Sefirot een ruimte van 5 dimensionaal bepaalt.
De 32 paden corresponderen met de 5 hoeken van een dimensionale
hyperkubus.
En dit is niet zo moeilijk als het lijkt. Een lijn die 1 dimensionaal is heeft 2
einden. Een vierkant heeft 2 dimensies en heeft 4 hoeken of punten. Een
kubus heeft 3 dimensies en heeft 8 hoeken of punten. Een kubus heeft 4
dimensies en 16 hoeken, en een superkubus heeft 5 dimensies en 32
hoeken.
Paden
Het Hebreeuwse woord voor paden is hier Netivot [twbytn], het woord komt
zelden voor in de Schrift. Meer algemeen is het woord Derekh [$rd]. De Sefer
Zohar zegt, dat er wel degelijk een belangrijk verschil is tussen deze twee
woorden. Derekh [$rd] is een publiekelijk pad, wat door iedereen gebruikt
kan worden. Een Nativ is een meer persoonlijk pad, wat door de individueel
bewandeld wordt. Het is een verborgen pad, zonder tekenen en wegwijzers,
wat iemand uit zichzelf moet ontdekken, het zijn privé paden.
De 32 paden van de Wijsheid worden daarom Netivot [twbytn] genoemd. Het
zijn privé paden die ieder zelf moet ontdekken. Er is geen openlijke hoofdweg
naar de mysteries – iedereen moet zijn eigen weg ontdekken.
De getalswaarde van Nativ [bytn] is 462. Dit is 2 x het getal van de 231
Poorten welke we straks zullen bestuderen in hoofdstuk 2:4. Dit zijn de
poorten welke een middel zijn waardoor men klimt en daalt langs de 32
paden.
8
SEFER YETZIRAH
Mystieke
Deze mystieke paden worden in het Hebreeuws Peliyot [twaylp] genoemd. Dit
is afkomstig van de wortel Pala [alp], die de connotatie heeft van het
verborgen en gescheiden zijn van de wereld in het algemeen. Deze paden zijn
niet alleen individueel, maar zij zijn ook verborgen, en transcendentaal.
Dit woord is heel sterk verbonden met het woord Peleh [alp], wat een
wonder betekent. Dit wonder staat los en zelfstandig van de wetten van de
fysieke wereld die wij allemaal om ons heen waarnemen. Dit wonder wordt
beïnvloed door verborgen krachten. En dit staat in verband met de mystieke
en het transcendentaal niveau. Hetzelfde is waar van de paden der Wijsheid.
Volgens de Zohar staat het woord Peleh [alp] in een speciale verbinding met
de paden der Wijsheid. Het type wonder aangeduid met het woord Peleh is
nu juist een die wordt bereikt door middel van manipulatie van deze paden.
De methodes van het manipuleren van deze paden is een van de
belangrijkste leringen van Sefer Yetzirah.
Sefer Yetzirah spreekt later over de drie Moeders, als over “een grote Mystiek”
(muPhLA) geheim. De eerste van deze moeders is de alef [a]. Alef [@la] heeft
dezelfde letters als Peleh [alp] wanneer het gespeld wordt.
Volgens de kabbala duidt de letter alef de Keter (kroon) aan, de hoogste in de
Sefirot. Het is met betrekking tot de Keter dat Ben Sirah zei, “Wat is voor het
mysterieuze (muPhLA), zoek het niet.”
De kabbala noemt Keter (kroon) het niveau van het Niets [Ayin]. Het is op dit
niveau dat de wetten van de natuur ophouden te bestaan, en kunnen
daarom worden gewijzigd.
Zoals het Boek van Raziel het uitdrukt, de drie letters van Peleh [alp]
vertegenwoordigen steeds verborgen waarden. Volgens de fonetische families
gedefinieerd door Sefer Yetzirah (2:3), wordt de eerste letter Peh [p],
uitgesproken met de lippen, de tweede letter, de lamed [l], met het midden
van de tong en de uiteindelijke Alef [a], met de keel. Zo, wordt de eerste letter
uitgesproken met het ultraperifere een deel van de mond, terwijl de laatste
wordt gedaan met het binnenste verborgen deel. Het woord Peleh dus duidt
de overgang van het geopenbaard aan het verborgene aan.
9
SEFER YETZIRAH
Wijsheid
Deze 32 paden kunnen we tevens aanduiden als de paden van de Wijsheid
(Chokhmah). In kabbalistische zin is de Wijsheid net zo ondefinieerbaar als
de Geest. Het is zuivere gedachte, die nog niet is opgesplitst in
gedifferentieerde ideeën. Wijsheid is het niveau boven alle verdelingen, waar
alles nog een eenvoudige eenheid is.
Het is zoals de Talmoed zegt: wie is Wijs? Dat is “hij die van iedereen leert.”
Het is op het niveau van de Wijsheid dat alle mensen een zijn. Vandaar dat,
als men op dit niveau is, hij moet leren van ieder mens en zelfs van de hele
schepping. Volgens de Baal Shem Tov, betekent dit dat een persoon op het
niveau van de Wijsheid moet leren van het kwade. Het is alleen op het
niveau van minder dan wijsheid dat mensen van elkaar gescheiden zijn in
verschillende individuen. Alleen op lagere niveaus kan de scheiding tussen
goed en kwaad bestaan.
De Talmoed preciseert eveneens, “Wie is wijs? “Hij die de toekomst
ontvangt.” Dit is omreden, dat de Wijsheid de pure gedachte is welke de tijd
overleeft. Op het niveau van Wijsheid zijn verleden, heden en toekomst niet
meer gescheiden. Wanneer je op dit niveau bent, kun je alles overzien.
De tegenstelling van Wijsheid is Verstand, Begrip [Binah
hnyb],
wat van de
wortel Beyn [!yb], wat “tussen” betekent.
Verstand is het niveau meteen onder Wijsheid. Het is op het niveau van
Verstand dat de ideeën gescheiden van elkaar zijn, en waar zij kunnen
worden onderzocht en begrepen. Terwijl Wijsheid ondefinieerbaar is, is het
Verstand het niveau waar gescheidenheid bestaat en waar dingen geschetst
en definieerbaar zijn als losse gedeelten.
Op het niveau van de Wijsheid zijn alle zielen van de mensheid één levende
ziel, terwijl op het niveau van het Verstand de ziel van ieder persoon een
eigen identiteit heeft. Verstand is het niveau van Nesjamah, waar de ziel van
iedereen een onderscheiden identiteit heeft, en iedereen als een afgescheiden
ziel wordt gezien.
De Goddelijke Naam die geassocieerd wordt met Verstand is Elokiem. Dit is
een meervoudig woord omdat Verstand meervoudige krachten kent. Dit is
ook de Naam die veelvuldig in Hoofdstuk 1 van Genesis voorkomt, om
precies te zijn 32 keer wat overeenkomt met de 32 paden van Wijsheid.
10
SEFER YETZIRAH
Dit lost een belangrijk probleem op: Als Wijsheid een simpele ongedefinieerde
Geest is; waar niets gescheiden is, hoe kan het zich manifesteren in 32
verschillende paden? Ondanks Wijsheid (Chokhmah), ondefinieerbaar is,
door de kracht van Verstand (Binah) kan het zich in 32 afzonderlijke paden
manifesteren. Elokiem duidt de paden aan, de Elokiem die geassocieerd
wordt met Verstand (Binah).
Een voorbeeld hiervan is; water is ondefinieerbaar en kent geen structuur,
zoals Wijsheid. In dit voorbeeld is Wijsheid water. Wanneer je water door een
systeem van rietjes kanaliseert, wordt het water definieerbaar. In dit
voorbeeld is Verstand de rietjes waar het water door loopt.
De 32 paden worden uitgedrukt in letters en getallen. En daar zij verdeling
manifesteren, zijn zij manifestaties van Verstand (Binah). Wijsheid
vertegenwoordigt non verbale gedachten, terwijl Verstand deze non verbale
gedachten verbaliseert.
Vanuit dit standpunt staan Wijsheid en Verstand voor het mannelijke en het
vrouwelijke. In de kabbala wordt Wijsheid (Chokhmah) gezien als de Vader
(Abba), terwijl Verstand (Binah) de Moeder (Immah) is. Het mannelijke
vertegenwoordigt de ongekanaliseerde creatieve krachten die alleen
gekanaliseerd en dus tot uiting kunnen komen door het vrouwelijke. Dat is
de reden dat de Sefer Yetzirah (1:2) de primaire letters Moeders noemt.
In 1:1 hebben we het al even gehad over de 32 paden die voor het hart staan,
lev. Lev, hart, heeft de getalswaarde 32. Het hart zou normaliter geassocieerd
worden met Verstand, terwijl de paden tot Wijsheid toebehoren. Hoe kan
dat? De paden kanaliseren Wijsheid, terwijl de substantie van de paden zelf
Verstand is.
Gegraveerd
In de tekst staat, dat de Schepper de 32 paden gebruikte om in te “graveren”
zodat Hij zijn universum kon maken. Het Hebreeuwse woord hiervoor is qqx
chakak. Dit heeft meestal de bijbetekenis van het verwijderen van materiaal,
zoals in het vers van Jes.22:16, dat gij u vanuit de rots een woning hebt
uitgehouwen [chakak). Afkomstig van deze wortel zijn de woorden chok [qwx]
en chukah [hqwx], wat “regel” en “decreet” betekent, daar regels en wetten
dienen om een aantal van de individuele vrijheid van handelen te
verwijderen. Daarom is het woord chakak dicht verbonden met ma-chak
11
SEFER YETZIRAH
[qxm], wat “uitwissen” betekent, alsmede met de wortel la-kach [xql], wat
“verwijderen” of “ontvangen” betekent.
Het woord chakak is zeer verbonden met het concept van schrijven. Het
belangrijkste verschil tussen graveren (chakak) en schrijven is, dat als
iemand schrijft, voegt men materiaal zoals inkt toe, en terwijl als men
graveert er materiaal verwijderd wordt. Wanneer de Bijbel het woord chakak
gebruikt om het schrijven aan te wijzen, verwijst het naar het systeem van
het spijkerschrift, waar de tekst werd geschreven door met wiggen het klei te
verwijderen.
Om te begrijpen waarom de auteur hier de term “graveren” gebruikt, moeten
we goed het idee achter de schepping begrijpen. Voordat het universum kon
worden geschapen, moest er eerst een lege oerruimte worden geschapen.
Maar in eerste instantie, bestond alleen God en het hele bestaan was gevuld
met de goddelijke essentie, het Licht van de Oneindige (Or Ain Sof). Het was
buiten het ondefinieerbare Bestaan die de Ontruimde ruimte uithakte. En dit
proces wordt in de kabbala de leer van de Tzimtzoem genoemd. Deze leer
betekent letterlijk samentrekken of concentratie en wordt duidelijk in de
Zohar beschreven:
In het begin van de Koning zijn autoriteit
De Lamp der Duisternis
Gegraveerde een holte in de hemelse Luminescentie
De holte in de hemelse Luminescentie (verschijnsel dat een stof licht
uitstraalt anders dan door omzetting van warmte – energie) was de
Ontruimde Ruimte, in de tehirah, in welke de gehele schepping tot stand
kwam. Deze tehirah is geen letterlijke fysieke, maar een denkbeeldige lege
ruimte. Het is de tohu en wabohu van Gen.1:2 - De aarde nu was woest en
ledig, - Chaos is een staat waar informatie kan bestaan, maar waar het niet
bestaat.
De holle ruimte, de ontruimde ruimte, de tehirah is ontstaan door de 32
paden, met behulp van de letters en de getallen. Deze ruimte heeft de
mogelijkheid om dingen vast te houden, het vasthouden van informatie,
maar waar ondertussen geen informatie bestaat. Het is nog niet gerealiseerd.
Deze letters werden gecombineerd in woorden en vormden zo de Tien
Uitspraken van het scheppen. Ieder gezegde bracht informatie in deze holle
ruimte waarna het scheppen kon plaatsvinden. Eerst dus het uithakken en
daarna het scheppen.
12
SEFER YETZIRAH
graveerde Yah
De meeste kabbalistische commentaren vertalen dit als “Hij graveerde Yah…”
In het Hebreeuws wordt het woord “hij” vaak niet geschreven, maar begrepen
vanuit de verbale vorm. Het “hij” hier verwijst naar Oneindige Wezen (Ain
Sof) welke staat boven all de goddelijke Namen. Hierdoor zegt de Sefer
Yetzirah dat het Oneindige Wezen begon te scheppen door middel van het
graveren van de goddelijke namen door de 32 paden van Wijsheid. De Namen
zijn geschreven met letters, en ze konden pas in werking treden nadat de
letters waren gemaakt.
Het is in dezelfde zin dat sommige kabbalisten het eerste vers van Genesis
interpreteren als, "In den beginne schiep Hij Elohiem, samen de hemel en de
aarde." Het eerste ding dat het Oneindige Wezen heeft geschapen, was de
naam Elohiem, die wordt geassocieerd met de Vernauwing.
De goddelijke Namen lopen ook parallel met de Sefirot. Zodra de Vrijgekomen
Ruimte was gecreëerd, kon de Sefirot er in worden opgenomen. Het
“graveren” van deze Ruimte stond daarom ook in nauwe relatie met deze
Namen.
Dit kan ook gelezen worden in de gebiedende wijs, “Met 32 mystieke paden
van Wijsheid, graveerde Yah…en schiep Zijn wereld.” De term “graveren” hier
wil zeggen om een duidelijk beeld te scheppen van de Naam, om zo te
mediteren, waar later over gediscuteerd zal worden (1:14). Op deze methode
wordt gezinspeeld in Rava zijn zeggen, “Als de rechtvaardige het wenst, kan
hij een wereld scheppen.”
Yah
De Saadiah Gaon vertaalt dit als “de Eeuwige.” De kabbalisten associëren de
naam Yah [hy] meestal met Wijsheid (Chokhmah). Maar eigenlijk betekent
alleen de eerste letter van deze naam, de
De tweede letter
y yod, deze Wijsheid (Chokhmah).
h heh wijst op Verstand (Binah), het vrouwelijke principe.
De reden, dat deze naam als een geheel wordt gebruikt om de Wijsheid aan
te wijzen, is omdat de Wijsheid niet kan worden begrepen behalve wanneer
ze bekleed is met Verstand (Binah). Daarom wordt de y yod niet alleen
gebruikt als de naam voor Wijsheid, maar eerder de y yod en de
13
h heh beide.
SEFER YETZIRAH
Er zijn een aantal redenen waarom deze letters de Wijsheid en Verstand
vertegenwoordigen. De y yod heeft als beginsel de vorm van een simpele
punt. Dit verwijst naar het feit, dat de Wijsheid simpel en ongedifferentieerd
is. De getalswaarde van de y yod = 10, en geeft aan, dat alle Tien Sefirot
ingesloten zijn in de simpele natuur van Wijsheid.
Aan het begin van een woord, geeft de
y
yod aan, dat het gaat om een
mannelijk toekomstig woord. Dit is verbonden met de onderwijzing, “Wie is
wijs? Hij die de toekomst ontvangt.”
Aan het eind van een woord betekent de
y yod “mij” of
“mijn.” Wijsheid is het
essentiële wezen van de persoon wat hem alleen toebehoord. Als zodanig, is
het, het ultieme “mijn.” Hetzelfde is waar van de Sefirah van Wijsheid
(Chokhmah) met respect tot het Oneindige Wezen.
De
h
heh heeft als getalswaarde 5, en verwijst naar de vijf vingers van de
hand. Als zodanig vertegenwoordig Verstand, de hand welke de Wijsheid
vasthoudt, door het te distribueren en te kanaliseren.
Aan het begin van een woord, betekent de prefix
h
heh “de”. Het is een
bepaald lidwoord dat een bepaald object afbakent. Net als de hand, welke het
lidwoord bezit, en een concept specificeert dat specifiek is. Op het eind geeft
de h heh het vrouwelijke bezittelijke aan, “haar”. Dit is omreden dat
Verstand het vrouwelijke is.
Heh is een van de twee letters van het Hebreeuwse alfabet dat geschreven is
als twee gescheiden delen. Dit verwijst naar het feit Verstand het begin van
een scheiding is.
Yah, de Heer
In het Hebreeuws wordt dit geschreven als
hwhy hy YH YHVH.
Met deze 6
letters schiep God alles. Er is dus geschreven: Vertrouw op God, voor altijd,
want Yah Adonai, want Hij vormde heelals (Jes.26:4).
Heer der Heerscharen
Deze naam duidt meestal de Sefirot aan die worden geassocieerd met de
openbaring en profetie. Dit zijn Netzach (vrijheid) en Hod (pracht).
14
SEFER YETZIRAH
Deze naam bevat echter ook het Tetragrammaton, hier vertaald als “de
Heer.” Het Tetragrammaton wijst de totaliteit van de gehele Sefirot aan.
Vandaar dat de frase “Heer der Heerscharen” eigenlijk alle Sefirot aanduidt
zoals zij worden geopenbaard aan de mens.
Dit is de reden voor de aanwijzing “Heer der Heerscharen.” Het verwijst naar
openbaring, de staat waarin God Zichzelf associeert met wezens welke lager
dan Hij Zelf zijn, namelijk “Heerscharen.”
Volgens de Talmoed was Hanna de eerste persoon die deze aanwijzing
gebruikte, toen zij bad, “O Heer der Heerscharen, indien Gij werkelijk naar
de ellende uwer dienstmaagd omziet” (1Sam.1:11).
God van Israel
Dit staat in verband met de Heer der Heerscharen. Terwijl de openbaring in
het algemeen is voor al Gods Heerscharen, is in het bijzonder voor Israel. In
Sefer Yetzirah 2:4 zullen we zien dat de naam Israel wordt geassocieerd met
de 231 poorten.
Het Hebreeuws voor God is hier Elokiem. Dit verwijst naar Verstand, het
concept dat scheidt en dat afbakent.
De levende God
Deze naam wordt geassocieerd met de essentiële krachten, vertegenwoordigd
door de Sefirah Yesod (fundament, basis, grondslag). En komt overeen met
het seksuele orgaan.
In het Hebreeuws is deze frase Elokiem Chayiem. Deze Sefirah
vertegenwoordigd
Gods
creatieve
krachten
die
in
de
materie
vertegenwoordigd is. Dit betekent de Levende God.
Koning van het Universum
Dit is de modus waarin God zich verhoudt tot het universum als een koning,
en dit komt tot uiting in de laatste Sefirot Malkhoeth (Koninkrijk). Dit is de
enige Sefirot die in direct contact staat met de lagere delen van de schepping.
15
SEFER YETZIRAH
De eerste 5 aanduidingen, Yah (1), de Heer der Heerscharen (2), God van
Israel (3), de Levende God (4), Koning van het Universum (5), zijn de
neerwaartse aanduidingen van de 10 Sefirot. De Sefirot welke de bron zijn
van al God zijn creatieve krachten.
El Sjaddai
Deze twee namen worden meestal vertaald als “Almachtige God.” Saadia
Gaon, vertaalt het echter als “Alomvertegenwoordige Almachtige.”
De Sefer Yetzirah begint de Sefirot hier in een opwaartse manier weer te
geven. In de Bahir, vragen de leerlingen dus, “Van boven naar beneden
weten we. Maar van beneden naar boven weten we niet.”
El Sjaddai, staat ook in verband met de kracht die Yesod vertegenwoordigd,
en komt overeen met het mannelijke geslachtsorgaan, daarom hebben we
twee aanwijzingen voor Yesod “Levende God (Elokiem Chaim), en El Sjaddai.
De “Levende God” is de aanwijzing van deze Sefirah voor God zijn oog, en El
Sjaddai voor de mens zijn oog. God zei dus tot Mozes, Ik ben aan Abraham,
Isaak en Jakob verschenen als God de Almachtige, (Ex.6:3).
De eerste 5 aanduidingen verwijzen naar de het neerwaartse proces vanuit
God naar het Universum, waardoor zich de creatieve kracht kanaliseert. De
auteur is nu echter bezig om namen te geven aan het proces die betrekking
hebben op het opwaartse proces, waardoor de mens de Goddelijke “Koning
van het Universum” kan bereiken, en de laagste fase geldt voor beide
richtingen.
Barmhartig en Genadig
Dit zijn de 2de en 3de van de Dertien Eigenschappen van de Genade,
uitgedrukt in het vers: HERE, HERE, God, barmhartig en genadig, (Ex.34:6).
Op dit niveau kan iemand de innerlijke werking van de 6 Sefirot, Chesed
(liefde), Gevoerah (gestrengheid), Tifereth (schoonheid), Netzach (vrijheid) en
Hod (pracht) begrijpen. Het is door deze Sefirot, dat God Zijn genade aan
deze wereld toont. Het was op dit niveau dat Mozes deze kant zag: Ik zal
genadig zijn, wie Ik genadig ben, en Mij ontfermen, over wie Ik Mij ontferm.
(Ex.33:19).
Hoog en Verheven
16
SEFER YETZIRAH
Deze aanwijzing is afkomstig uit Jes.57:15, Want zo zegt de Hoge en
Verhevene, die in eeuwigheid troont en wiens naam de Heilige is: In den hoge
en in het heilige woon Ik en bij de verbrijzelde en nederige van geest, om de
geest der nederigen en het hart der verbrijzelden te doen opleven. Hoog en
Verheven verwijst naar het niveau van Binah (Verstand). De 7 lagere Sefirot
komen overeen met de 7 dagen der schepping. Verstand (Binah) is boven
deze 7 Sefirot en is het niveau wat voorafgaat aan de handeling van
scheppen. Dit is het niveau waar God volledig transcendent is en gescheiden
van al het wereldse, en boven alles verkeert.
“Wonen in eeuwigheid” spreekt van het niveau van Wijsheid (Chokhmah). Dit
is het niveau wat zich boven de tijd bevindt. Het is de transcendente God die
boven alle tijd staat.
“Zijn Naam is heilig” – verwijst naar het niveau van de Kroon (Keter), de
hoogste in de Sefirot. De kabbalisten zeggen dat deze uitdrukking, “Zijn
Naam”, wat in het Hebreeuws wmv Sj`mo is, met 346 als getalswaarde. Dit is
dezelfde waarde als
!wcr
ratzon, wat “wil” betekent. Dit is hoger dan
Wijsheid, daar het de impuls betreft om iets te bereiken. En kabbalistisch
gezien staat “wil” in verband met Keter (Kroon). Net zoals een kroon boven
het hoofd is, zo is de “wil” boven alle mentale processen.
Het woord Heilig geeft scheiding aan, en impliceert de scheiding van het
mondaine. De uitdrukking “Zijn Naam is Heilig”, geeft aan dat de Kroon het
niveau is dat gescheiden en verwijderd is van elk denkbaar iets. Daar het
boven het mentale is, is het ongrijpbaar.
De laatste uitdrukking, “trots en heilig” wordt in vele versies van de Sefer
Yetzirah niet gevonden. Het is mogelijk dat het verwijst naar het Ein Sof, wat
zich boven alle concepten bevind, zelf boven de wil.
De laatste 5 aanwijzingen geven de treden aan welke de mens moet bestijgen
om het Oneindige te bereiken. Dit zijn de Sefirot in hun opwaartse staat.
De impuls van schepping ging eerst benedenwaarts door de Sefirot, en ging
toen opnieuw opwaarts, terug naar de Oneindige. Hierdoor kon alleen de
schepping plaatsvinden.
met drie boeken (Sefariem),
17
SEFER YETZIRAH
De Sefer Yetzirah begint nu het woord Sefirah uit te leggen, het Hebreeuwse
begrip voor de Goddelijke emanaties wat de basis voor de schepping vormt.
Het Hebreeuwse woord voor boek, Sefer
woord
rps,
heeft dezelfde wortel als het
hryps Sefirah, met dit verschil, dat Sefer rps, mannelijk is en hryps
Sefirah vrouwelijk. Deze drie boeken, zijn zoals gezegd, tekst, getal en het
vertelde. Het Hebreeuwse woord voor “tekst” is hier rps Sefer, wat letterlijk
“boek” betekent. “Getal” is
rps
sefar. “Vertellen, communicatie” is
rwpys
sippur, wat letterlijk “vertellen” betekent.
Deze drie deling vertegenwoordigt respectievelijk kwaliteit, kwantiteit en
communicatie. Dit zijn de letters, getallen en materiaal in welke zij worden
gebruikt.
Deze drie boeken komen overeen met de drie verdelingen van de schepping
gedefinieerd door Sefer Yetzirah, namelijk, Universum, jaar en ziel. In meer
moderne termen: ruimte, tijd en geest. Universum verwijst naar de
dimensies van ruimte, jaar naar de tijd en ziel naar de spirituele dimensie.
Tekst (Sefer)
Getal (Sefar)
Communicatie
(Sippur)
Wereld (ruimte)
Jaar (tijd)
Ziel (geest)
Vorm van letters
Getalswaarde
Uitspraak en Naam
van letters
De Sefer Yetzirah vertelt ons van een 5 dimensionaal doorlopend geheel,
verdeeld in Tien Sefirot. De eerste 3 zijn de 3 dimensies van de ruimte, de
vierde dimensie is tijd, terwijl de 5de de geestelijke dimensie is.
Daar de drie ruimtelijke dimensies een continuüm vormen, vormen de drie
bij elkaar het eerste “boek”. Tijd is het tweede “boek”, terwijl de spirituele
dimensie de derde is.
De drie boeken beschrijven de drie manieren hoe de 32 paden geordend
kunnen worden. In de eerste plaats kan men een schema opstellen wat hen
vertegenwoordigd, zoals een foto in een boek. Dit is het aspect van de tekst.
Dit is ook het aspect waarin ze verschijnen in het boek van de Torah, in het
eerste hoofdstuk van Genesis.
Ten tweede kan men een uitdrukking van de numerieke sequenties en de
verdeling van deze paden maken. Zo, bijvoorbeeld, als de Sefer Yetzirah zegt
in (1:2), de 32 paden bestaan uit Tien Sefirot en 22 letters, de laatste die
bestaat uit drie Moeders, zeven dubbele en twaalf Elementen. Dit is het
18
SEFER YETZIRAH
aspect van het aantal in de 32 paden. Dit is ook in verband met hun
affiniteit met bepaalde geometrische vormen.
Tenslotte, kunnen we spreken van de relaties tussen deze paden als ze
informatie overbrengen. Dit is het niveau van “communicatie.” Het is zeer
verbonden met de 32 paden waar zij de staten van bewustzijn
vertegenwoordigen.
Deze drie aspecten zijn het meest zichtbaar in de letters van het alfabet. Er
zijn drie primaire manieren waarop de letters kunnen worden
geïnterpreteerd. Eerst is er de fysieke vorm van de letters, zoals ze zijn
geschreven in een boek. Dit is het aspect van de tekst (Sefer), wat letterlijk
betekent boek. Ten tweede is er de numerieke waarde of gramatria van de
letter, aangezien dit de getallen zijn. Ten slotte is er het geluid van de letter,
evenals de manier waarop zijn naam wordt uitgesproken, dit is de
communicatie of vertellen, de uitspraak.
Tekst (Sefer), de fysieke vorm van de letter, heeft betrekking op het
continuüm van de ruimte, omdat de vorm alleen kan worden gedefinieerd in
de ruimte. Dit is het universum. Getal (Sefar), betekent volgorde, en dit is de
volgorde van de tijd, wat de voortgang van het jaar is. En tenslotte
communicatie (Sippur), wat de geest betekent, en dit is de spirituale
voortgang, wat de ziel is.
Deze drie woorden geven tevens de term Sefirah aan. In de eerste plaats deelt
het woord Sefirah met de wortel Sefer, wat boek betekent. Net als een boek,
kan elke Sefirah gegevens vastleggen. De Sefirot dient dus als een geheugen
bank in het domein van het Goddelijke. Een permanente registratie van alles
wat ooit heeft plaatsgevonden in de schepping is dus gemaakt met de Sefirot.
Ten tweede deelt het woord Sefirah met de wortel Sefar, wat getal betekent.
Het is de Sefirot dat een element van een getal introduceert en het in
pluraliteit in de verschijning brengt. De Schepper, het Oneindige Wezen, is
de meest absolute eenheid en het concept van het getal is niet in Hem
aanwezig, op geen enkele manier. Door de spreken van het Oneindige Wezen,
vraagt de Sefer Yetzirah, “welk nummer kunt gij tellen van een.” (1:7)? Het is
alleen met de schepping van de Sefirot dat het concept van het getal tot
aanschijn kwam.
Op deze manier wordt elke gebeurtenis en handeling gewogen en gemeten
door de Sefirot en de gepaste reactie is bedacht en berekend.
19
SEFER YETZIRAH
Tenslotte deelt het woord Sefirah met de wortel van Sippur, wat
communicatie en vertelling betekent. De Sefirot is het middel waardoor God
communiceert met Zijn schepping. Zij zijn tevens het middel waardoor de
mens met God communiceert. Het is alleen door de Sefirot dat God, het
Oneindige Wezen bekend is en benaderd kan worden.
Maar zoals de kabbalisten ook waarschuwen, men mag ten allen tijde de
Sefirot niet aanbidden. Men mag het alleen gebruiken als een kanaal. De
Sefirot vormt een ladder waarlangs men kan opklimmen tot de Oneindige.
Tekst 1:2
De Tien Sefirot van het niets
En de 22 basis letters:
Drie Moeders
Zeven dubbele
En twaalf elementaire letters
Tien Sefirot
20
SEFER YETZIRAH
De Sefer Yetzirah definieert nu de 32 paden welke bestaande uit 10 Sefirot
en 22 letters. Het woord Sefirah betekent letterlijk “tellen”. En is
gedistingeerd van het woord mispar, wat getal betekent. Het zijn niet
letterlijk een aantal getallen, maar je kan beter zeggen, dat het bronnen zijn
die de getallen van elkaar onderscheiden. Hoewel de Sefer Yetzirah ons de
namen niet verteld van de Tien Sefirot, zijn de namen wel bekend in de
klassieke kabbala. Het zijn de volgende Sefirot:
Keter
Chokhmah
Binah (Da`at)
Chesed
Gevoerah
Tifereth
Netzach
Hod
Yesod
Malkhoeth
Kroon
Wijsheid
Verstand (Kennis)
Liefde
Gestrengheid
Schoonheid
Vrijheid
Majesteit
Basis, fundament
Koninkrijk
De namen van de Sefirot zijn allen afkomstig uit de Schrift. In het opsommen
van de kwaliteiten van Betzalel, zegt God, “Ik heb hem met de Geest van
God, met Wijsheid, met Verstand gevuld, en met kennis (Ex.31:3). En zoals
de Sefer Yetzirah later verklaart (1:9), de “geest van God” verwijst naar Keter,
de eerste Sefirot. En Wijsheid en Verstand verwijzen dan naar de volgende
twee Sefirot. Spreuken 3:19 en 20 verwijst naar: “De Heer heeft met
Wijsheid de aarde gegrondvest, door Verstand de hemel vastgezet; door Zijn
Kennis zijn de vloeden gespleten, laten de wolken dauw druppelen.” En 24:3
en 4, “Door Wijsheid wordt een huis gebouwd, door Verstand wordt het
bevestigd; door Kennis worden de kamers gevuld met allerlei kostelijkheden
en liefelijke goederen.” Da`at is eigenlijk geen Sefirot maar het resultaat van
de invloeden van Wijsheid en Verstand.
De volgende zeven Sefirot worden genoemd in 1Kron.29:11, Van U, o HERE,
is de grootheid [Chesed] en de kracht [Gevoerah], de heerlijkheid [Tifereth], de
roem [Netzach] en de majesteit [Hod], ja, alles [Yesod] wat in de hemel en op
de aarde is; van U is de heerschappij [Malkhoeth], o HERE, en Gij zijt als
hoofd boven alles verheven. Zie het schema hieronder;
21
SEFER YETZIRAH
22
SEFER YETZIRAH
van het niets
Het Hebreeuwse woord is hier
hmylb belimah. Dit woord kan tevens vertaald
worden als gesloten, abstract, absoluut of onzegbare. Dit komt alleen voor in
het vers van Job.26:7, Hij spant het noorden uit over de baaierd, Hij hangt de
aarde op aan het niet. Het woord hmylb belimah is afkomstig van twee
woorden, beli betekent “zonder” en mah betekent “wat” of “iets”. Het woord
hmylb belimah betekent dan ook zoveel als “zonder iets” of “het niets.”
Volgens deze interpretatie kan de benaming van de Sefirot van het Niets
worden gebruikt om aan te geven dat de Sefirot bestaat uit zuiver ideële
concepten, zonder stof wat dan ook. In tegenstelling tot de letters waarin
vorm en klank bestaan, hebben de Sefirot geen intrinsieke fysieke proporties.
Als zodanig zijn ze louter conceptueel.
Anderen bronnen zeggen, dat
hmylb belimah komt van de wortel ~lb balam,
wat “in toom houden” betekent. Dit wordt gevonden in Ps.32:9, Weest niet
als een paard, als een muildier zonder verstand, welks trots men bedwingt
met toom en bit, opdat het u niet te na kome.
In een andere interpretatie, van 1:8, staat: zij (Tien Sefirot) houden je mond in
toom om hen niet uit te spreken. Daarom wordt hmylb belimah vertaald als
“onuitspreekbaar.” De tekst is dan, “de Tien Onuitsprekelijke Sefirot,” wordt
gebruikt om aan te geven dat de Sefirot zijn zuiver ideële concepten, zonder
stof wat dan ook. En kunnen verder niet worden beschreven.
Tien punten verbonden door 22 lijnen.
Er zijn drie horizontale, zeven verticale
en 12 diagonaal.
23
SEFER YETZIRAH
Net zoals Job zegt, “God hangt de aarde aan een louter niets”, wat betekent
dat dus de krachten, die het scheppen handhaven, niet te beschrijven zijn.
Volgens deze twee verklaringen, moeten de Sefirot worden onderscheiden van
de letters. Hoewel de letters in de eerste plaats uitdrukkingsvormen zijn, zijn
de Sefirot onuitsprekelijk van aard.
Een leidend kabbalist, Rabbi Isaac van Acco (1250-1340), zet uiteen dat de
getalswaarde van het woord hmylb belimah 87 is. Gods naam Elokiem aan
de andere kant, heeft een getalswaarde van 86. Hierdoor vertegenwoordigt
dus hmylb belimah de fase direct na de pure essentie van het Goddelijke.
de 22 basis letters
In eenvoudige zin, worden deze letters de “basis letters of Letters van het
Begin” genoemd, omdat het begin van het universum hierdoor is geschapen.
De Talmoed zegt: dat de bouwer van de tabernakel, “Besaleël wist hoe hij de
letters, waarmee de Hemel en Aarde gemaakt zijn, moest verwisselen
[Berr.55a].
En met iedere handeling van de schepping, geeft de Torah weer “en
zeide.” Dus God zeide, “laat er licht zijn,” enz. De bepalingen waarmee
de schepping tot aanschijn riep, bestonden uit uitspraken. En deze op
beurt bestonden weer uit woorden gevormd uit de letters. Daarom was
dat door de letters van het alfabet het universum was geschapen.
God
God
hun
het,
Deze letters waren natuurlijk niet alleen verantwoordelijk voor het begin,
maar zij ondersteunden de creaties. Daarom is er geschreven in Ps.119:89,
Voor eeuwig, o HERE, houdt uw woord stand in de hemelen. Wanneer de
woorden en letters zich zouden terugtrekken, zou het universum op houden
te bestaan.
Dus als iemand bekend is om de letters te manipuleren op een correcte
manier, zo kan iemand de meest elementaire krachten van de schepping
manipuleren. De methoden om dit te doen zijn de belangrijkste onderwerpen
van Sefer Yetzirah.
In het Hebreeuws is de vertaling van de Letters der Beginsel Otiot Yesod, en
dit kan tevens vertaald worden als: “Letters van het Begin of Fundament,
van de basis”.
24
SEFER YETZIRAH
In de kabbala is Yesod (Fundament) de Sefirah dat overeenkomt met het
seksuele orgaan. Daarom heeft de bijbetekenis ook betrekking op het
samenkomen en gemeenschap hebben en voortplanting.
De letters zoals gezegd, behoren tot de Wijsheid en Verstand (Chokhmah en
Binah), omdat alleen door de letters van Wijsheid en Verstand en een
verbinding tot stand komt. Zoals eerder besproken, is Wijsheid pure non
verbale gedachte. Verstand aan de andere kant, kan alleen verbaal, want als
een idee niet mondeling kan worden uitgedrukt het ook niet kan worden
begrepen. De enige link tussen non verbaal Wijsheid en verbaal Verstand,
bestaat uit de letters van het alfabet.
Dit blijkt ook uit het bovengenoemde Talmoedische lering. In de Talmoed
staat dat ““Besaleël wist hoe hij de letters moest omzetten waarmee Hemel
en Aarde waren gemaakt.” Dit is afkomstig uit het vers waar God tegen
Besaleël zegt, en hem vervuld met Gods Geest, met wijsheid, inzicht en
kennis (Ex.31:3).
Wij zien dus dat het vermogen om de letters van de schepping te
manipuleren afhankelijk is van “Wijsheid, Verstand en Kennis.” Kennis
(Da`at), echter, is het punt waar Wijsheid en Verstand (Inzicht) bij elkaar
komen. Het heeft de bijbetekenis van verbinding en gemeenschap, zoals in
het vers van Gen.4:1, en Adam kende zijn vrouw Eva. Kennis dient derhalve
in de plaats van Fundament tussen Wijsheid en Verstand (Inzicht). Het is
dan ook dat de Sefer Yetzirah spreekt van de “Letters van het Begin, van de
Basis, het Fundament.”
In meer algemene zin, dienen de letters om verbinding te maken tussen al de
Sefirot.
Drie Moeders
Dit zijn de drie letters:
a Alef, m Mem en de v Sjin. In hoofdstuk drie worden
zij verder besproken. Deze letters worden “Moeders” genoemd omreden dat
zij als een beginsel en hoofdzaak dienen. De Alef is de eerste letter van het
alfabet, de Mem is de middelste letter en de Sjin is de tweede van de laatste.
De reden waarom de t tav – de laatste letter van het alfabet – niet wordt
gebruikt is omdat het een van de dubbele letters is.
Een van de redenen dat deze letters “Moeders” worden genoemd, is omdat in
het algemeen, de letters afkomstig zijn van Verstand (Binah). En zoals eerder
is aangegeven, is Verstand de vrouwelijke hoofdzaak, en wordt daarom
25
SEFER YETZIRAH
Moeder genoemd. Hier wordt ook naar verwezen in het vers van Spr.2:3,
want gij zult Verstand (Inzicht) Moeder noemen. Vandaar dat men deze letters
“Moeders” noemt.”
De letters worden tevens Moeders (Imot) genoemd in de zelfde zin dat een
kruispunt een “moeder van de weg” wordt genoemd (Ezech.21:26). Deze drie
letters worden “kruispunten” genoemd, daar zij de horizontale linken vormen
tussen de Sefirot in het Boom des Levens diagram.
De familie der diagrammen (overgenomen uit Sefer Yetzirah – Aryeh Kaplan).
26
SEFER YETZIRAH
De 32 paden zoals gedefinieerd door de Ari (overgenomen Sefer Yetzirah Aryeh Kaplan).
Zeven dubbele
Dit zijn de zeven letters welke twee geluiden kunnen geven: Beth [b], Gimel
[g], Daleth [d], Kaf [k], Peh [p], Resj [r] en de Taf [t].
De twaalf Enkelvoudige letters zijn de letters die overblijven, welke een enkel
geluid hebben. Hier komen we in hoofdstuk 4 en 5 op terug.
27
SEFER YETZIRAH
De paden gedefinieerd door de Gra, zoals verschenen in de
Warschau 1884 editie.
Als we op eenvoudige wijze, tien punten in de drie kolommen stellen, zien we
dat ze automatisch worden gekoppeld door 22 lijnen. Van deze zijn drie
horizontaal, zeven verticaal en twaalf zijn diagonaal. Zie de afbeeldingen. De
verdeling welke door de Sefer Yetzirah wordt gepresenteerd is derhalve een
natuurlijk gevolg van de opstelling.
Tekst 1:3
De Tien Sefirot van het Niets
in het getal van de tien vingers
vijf tegenover vijf
met een enkelvoudig verbond
precies in het midden
in de besnijdenis van de tong
en in de besnijdenis van het vlees
het getal van de tien vingers
De schepping wordt gezegd, is tot stand gekomen met Gods vingers, zoals er
is geschreven, Aanschouw ik uw hemel, het werk van uw vingers, de maan en
de sterren, die Gij bereid hebt: (Ps.8:4). De tien cijfers zijn parallel aan die
van de tien vingers van de mens. Zo worden de 10 Sefirot ook vergeleken met
de tien vingers van de menselijke handen. Iedere hand bevat 5 vingers welke
weer verdeeld zijn in veertien botjes en deze komen weer overeen met de
getalswaarde van het Hebreeuwse woord voor hand dy yad.
28
SEFER YETZIRAH
En wanneer je alle veertien botjes optelt van beide handen, kom je op een
totaal van 22, en symboliseert dat ieder botje overeenkomt met een letters
van het Hebreeuwse alfabet.
vijf tegenover vijf
Ofschoon de Sefirot normaal verdeeld is in drie zuilen, echter we kunnen ze
ook in twee rijden verdelen; een aan de rechterkant en de ander aan de
linkerkant. De mannelijke Sefirot aan de rechterzijde als mede de twee
bovenste centrale Sefirot. De vrouwelijke Sefirot aan de linkerkant tezamen
met de twee lagere centrale Sefirot.
De vijf mannelijke Sefirot vertegenwoordigen meestal de vijf Liefdes
(Chassadiem), omdat ze aan de kant van de Chesed staan (liefde en genade).
De vijf vrouwelijke Sefirot komen dan overeen met de vijf Krachten
(Gevoerah), omdat zij aan de kant van Gevoerah (Kracht en oordeel) staan.
VROUWELIJKE KRACHTEN
Binah
Gevoerah
Hod
Yesod
Malkhoeth
MANNELIJKE KRACHTEN
Keter
Chokhmah
Chesed
Tifereth
Netzach
Wanneer de Sefirot in drie kolommen is verdeeld, zijn zij in evenwicht, maar
zodra zij in twee rijen verdeeld zijn, ontstaat er een sterke gespannen
situatie. En dat is hieronder op het kleine plaatsje ook duidelijk te zien. In
deze toestand, kunnen spirituele krachten worden geleid en gekanaliseerd.
Daarom wordt ook op vele plaatsen genoemd, dat God zich met de fysieke
wereld rechtstreeks bemoeit, en spreekt de Schrift van Gods vingers en
handen. Een mooi voorbeeld wordt gegeven in Jes.48:13, ook heeft mijn hand
de aarde gegrondvest en mijn rechterhand heeft de hemelen uitgebreid. Roep
Ik hen, zij staan daar tezamen. En voordat zo`n handeling kon plaatsvinden,
moest de Tien Sefirot zich verdelen in de vrouwelijke en mannelijke zijden.
Zoals een mens zich kan voortplanten met het mannelijke en het vrouwelijke
geslacht, en zo is het ook met het scheppen van dingen, planten, dieren en
mensen door God.
Hiermee direct verbonden is het gebruik van de handen voor geestelijke
doeleinden. Bijvoorbeeld het zegenen door de Priester en het spreiden van de
29
SEFER YETZIRAH
handen bij de gebeden. En symbolisch worden zo de krachten van de Tien
Sefirot overgebracht.
met een enkelvoudig verbond
In het Hebreeuws is het hier Brit Yachid. Sommigen lezen Brit Yichud, “een
verenigd verbond,” maar de betekenis is hetzelfde. In het algemeen is een
verbond iets tussen twee gescheiden delen. Een paradigma is het verbond,
wat God met Abraham sloot in Gen.15:9. En de vijf dieren zijn parallel aan
de vijf vingers. Drie van de dieren werden verdeeld in een helft, zodat de zes
helften de zes Sefirot vertegenwoordigen welke normaal aan de rechter en de
linker zich bevinden. De vier helften van de vogels, welke niet verdeeld
worden, vertegenwoordigen de vier Sefirot welke normaal in de middelste
kolom zich bevinden. Zie afbeelding hier beneden.
30
SEFER YETZIRAH
Het verbond van Abraham
De twee tafelen die de Tien Woorden bevatten worden tevens “Tafelen van het
Verbond” genoemd (Deut.9:9). Het was ook omreden hiervan dat zij als twee
tafelen werden gegeven en niet als een.
Toen de Sefirot werd verdeeld in deze dubbele rij, werd de middelste rij het
gezichtspunt van de spirituele spanning. Deze plaats wordt het
“enkelvoudige” verbond genoemd.
in de besnijdenis van de tong
Het Hebreeuwse woord voor “besnijdenis” is Milah. Dit woord betekent
tevens “woord”, zoals we vinden in 2Sam.23:2, De Geest des HEREN spreekt
door mij, zijn woord is op mijn tong; en dit kan tevens vertaald worden als
“een woord van de tong.” De “besnijdenis van de tong” verwijst naar de
mogelijkheid om de mysteries van de Hebreeuwse taal goed te benutten. Het
verwijst tevens naar de mogelijkheid om de mysteries van de Torah te peilen.
In meer algemene zin, verwijst de besnijdenis naar de vloeiendheid van de
spraak. Iemand die niet naar behoren kan spreken heeft “onbesneden
lippen.” Mozes zegt dus, in Ex.6:12, maar Mozes sprak voor de Heer,
zeggende, zie de kinderen Israëls horen niet naar mij, hoe zou dan de Farao
naar mij horen? Daarbij ik onbesneden van lippen. Wanneer iemand door de
Heer, de kracht wordt gegeven om te spreken, heeft diegene een besneden
tong. Dit is dus beide, de “besnijdenis” en het “woord” van de tong.
Een goed voorbeeld hiervan vinden we in de Priesterlijke Zegening. De
Priester heft zijn handen op en spreekt de zegen uit die letterlijk te vinden
zijn in Num.6:22-27. De priester moet zijn handen zodanig oprichten dat zij
31
SEFER YETZIRAH
op precieze hoogte zijn van zijn mond, zoals beschreven wordt in Lev.9:22.
De Coheen/priester moet er vervolgens goed van doordrongen zijn dat zijn
Tien Vingers van zijn opgeheven handen de Tien Sefirot zouden
symboliseren. En je krijgt dan als resultaat, de gerichtheid van de
geestelijke/spirituele kracht tussen zijn twee handen,
zijn tong die
besneden is en zijn zegen die een gepast effect vormen.
Hetzelfde geldt voor het opheffen van iemand zijn handen voor het gebed.
Ook hier zijn de twee handen die zich richten op de geestelijke kracht zodat
de tong besneden is, zodat diegene effectief kan bidden. In sommige
kabbalistische meditatieve systemen, was de positie van het opheffen van de
handen om ook de geestelijke energie te richten om precies dezelfde redenen.
De priester wast zijn handen en voeten voordat hij zijn Goddelijke bediening
betreedt.
Dit biedt ook inzicht in de bijzonderheid van de twee Cherubijnen die zich op
de Ark bevinden in het Heilige der Heilige. Deze twee Cherubijnen waren de
bron van alle profetie. Profetie is een extreme manier van het richten van de
spirituele energie en wat de profeet de gelegenheid biedt om in de Naam van
God te spreken. En zo is profetie de ultieme vorm van het hebben van een
besneden tong.
In de beschrijving van de Ark, vertelde God Mozes, in Ex.25:22, En Ik zal
dáár met u samenkomen en van het verzoendeksel af, tussen de beide
cherubs op de ark der getuigenis, over alles met u spreken wat Ik u voor de
Israëlieten gebieden zal. Wat van Mozes waar was, was ook waar van de
andere profeten, en de toevloed van de profetie werd gekanaliseerd door deze
twee Cherubijnen in het Heilige der Heilige. Er is bewijs, dat in sommige
gevallen, de profetische ondervinding het resultaat was van een intense
meditatie op deze twee Churubim. Toen dan ook de Cherubim werden
verwijderd uit het Heilige der Heilige, door de vernietiging van de Eerste
Tempel, zulke profetieën niet meer voorkomen.
Volgens de Zohar vertegenwoordigen de twee Cherubim het vrouwelijke en
het mannelijke. Deze werden geplaatst op de Ark, en welke de Twee originele
Tafelen van de Tien Woorden bevatten. Daar waren de vijf Geboden op elke
Tafel, zodat deze twee ook de beide lijnen van de Sefirot voorstellen. En dit
creëert een permanente vorm van spanning, waardoor de geestelijke kracht,
geassocieerd met profetie wordt geleid.
32
SEFER YETZIRAH
en in de besnijdenis van het vlees
net zoals de vingers aan beide handen de Tien Sefirot vertegenwoordigen, zo
ook de tenen van de twee voeten. En tussen de benen is de besnijdenis van
het seksuele orgaan. Om dit goed te verstaan, moet iemand zich goed
realiseren, waarom God de opdracht gaf om dit op de achtste dag te doen.
Zie Lev.12:3. Het verbond van de besnijdenis was eigenlijk aan Abraham
gegeven.
De wereld is geschapen in zes dagen, welke de zes primaire richtingen
voorstellen welke verschijnen in een drie dimensionaal universum. De
zevende dag, de Sjabbath, staat voor de vervolmaking van de fysieke wereld.
En het vertegenwoordigt tevens het punt van deze zes richtingen. De achtste
dag dan vertegenwoordigt een stap boven de fysieke wereld, in de
transcendente wereld.
Door het verbond van de besnijdenis, gaf God aan Abraham en zijn
nakomelingen de kracht om zich in het transcendente te bevinden. De
meest voor de hand liggende zaak waarin dit gebeurt, is in de conceptie,
wanneer een ziel in de wereld gebracht wordt. Aangezien het merk van het
verbond de geslachtsorganen zijn, geeft het de individuele toegang tot de
hoogste geestelijke sferen, van waaruit hij de meest verheven zielen kan
putten.
Door te mediteren op het feit dat de tien tenen de Tien Sefirot
vertegenwoordigen is diegene in staat om spirituele energie in het seksuele
orgaan te plaatsen. En stelt zich op deze manier in staat, om volledige
controle uit te oefenen over zijn seksuele handelingen. En die controle zou
hij kunnen doorvoeren tijdens de daad zelf. En zo zou hij zich tijdens de
daad zichzelf vrij kunnen maken van zonde en in staat is om zo de
kwaliteiten van het kind dat verwekt wordt te bepalen.
Het verbond van de besnijdenis vertegenwoordigt tevens de kanalisering van
de seksuele energie. De seksualiteit is de meest sterke geestelijke kracht in
de mens, en wanneer het goed wordt geleid via de spirituele lijnen, kan het
iemand brengen in de hoogst mystieke staten. Door het geven van het gebod
van de besnijdenis, gaf God aan dat de emoties en verlangens geassocieerd
met seks zouden kunnen worden gebruikt voor de mystieke zoektocht van
het Goddelijke op een transcendentale vlak.
Wanneer we deze dingen naast elkaar plaatsen, de “besnijdenis van de tong”
en de “besnijdenis van het vlees”, verklaart dit de favoriete profetische positie
van Elia, welke wordt beschreven in 1Kon.18:42, Toen ging Achab heen om te
33
SEFER YETZIRAH
eten en te drinken. Elia echter klom naar de hoogte van de Karmel, boog zich
ter aarde en legde zijn aangezicht tussen zijn knieën. Dit is een positie
waarmee men zich concentreert op de spirituele energie. Volgens de Midrasj
is de positie die Elia hier aannam, zijn hoofd tussen de knieën, een
vereniging met de besnijdenis.
Wanneer iemand zich in deze positie bevindt, zijn al deze krachten bij elkaar
gebracht. De tien vingers, tien tenen, tong en het seksuele orgaan, omvat in
totaal 22 elementen, en lopen parallel met de 22 letters van het Hebreeuwse
alfabet. Hierdoor vormt het lichaam zelf het alfabet, waarmee hij kan
schrijven op het spirituele gebied.
Tekst 1:4
Tien Sefirot van het Niets
Tien en geen negen
Tien en geen elf
Verstand met Wijsheid
Wees wijs met Verstand
Onderzoek er mee
En onderzoek met hen
Zorg dat elk [ding] staat met essentie
En maak dat de Schepper zit op Zijn basis.
Tien Sefirot van het Niets
(zie 1:2)
Tien en geen negen
Het hoogste vermogen van de mens is zijn wil. En dit komt overeen met de
Sefirot Keter (Kroon).
Men zegt tien en geen negen, omdat men ook wel eens zegt God is wil, en
wanneer dat zo zou zijn, zouden er geen Tien Sefirot zijn maar negen, omdat
Hij de Sefirot geschapen heeft. Je hoort vaak dat Hij liefde is vanuit een
standpunt dat Hij een alomvattende liefde is, dat is waar, maar wanneer die
liefde vertegenwoordigd wordt door de Sefirah Chesed, dan zou Chesed geen
Sefirah meer zijn en dan zouden we kunnen spreken van negen Sefirot.
De auteur stelt dat er consequent tien Sefirot`s zijn en geen negen. De Sefer
Yetzirah waarschuwt tevens, dat er tien zijn en geen elf. Hiermee wordt
aangegeven dat God Zelf het Oneindige is en niet meegerekend mag worden
34
SEFER YETZIRAH
tussen de Sefirot, anders zou je van God een Sefirah maken. Je zou Hem op
deze beperken en een elfde Sefirah doen ontstaan. En wanneer de Bijbel
gebruik maakt van deze kwaliteiten van God, spreekt men van de Sefirot
welke door God geschapen is, en niet van de Schepper Zelf.
Wanneer men de trappen van
meditatie, denkt men dat men
Sefer Yetzirah, dat als iemand
maar tien trappen zijn en geen
zijn.
de Sefirot bestijgt tijdens de kabbalistische
God kan bereiken. Daarom waarschuwt de
de ladder van de Sefirot beklimt, er alleen
elf. De Schepper zal altijd buiten ons bereik
Daarom wordt God ook Ein Sof genoemd, letterlijk “de Onbegrensde”. Hij
kan hooguit het doel zijn, maar men zal Hem niet bereiken, iedere mysticus
weet dat dit een onmogelijke opgave is.
Verstand met Wijsheid
In 1:1 is aangegeven dat Binah (Verstand), de verbale gedachte is en
Chokhmah (Wijsheid) de non-verbale gedachte is. Verstand bestaat uit het
normale mijmeren, die denkt de dingen zo te begrijpen en de gedachten te
ordenen. Wijsheid daarentegen geeft het bewustzijn kennis van jezelf. Met
Wijsheid kun je de gedachten niet organiseren. Wanneer je het hoofd leeg
maakt van gedachten, ga je automatisch toch aan iets denken en hoor je
jezelf praten. Wanneer iemand in de staat is van het bewustzijn Wijsheid, is
dat een moeilijke weg geweest om die te bereiken, want je bent zelfs in je
gedachte non-verbaal. Er bestaan diverse methodes om dit te kunnen doen.
De non-verbale Wijsheid zit in de rechterkant van de hersenen; de rechter
hemisfeer. En het verbale Verstand zit is de linker hemisfeer.
Wees wijs met Verstand
Dit betekent dat je een weloverwogen schommeling moet zien te krijgen
tussen het verbale Verstand en de non-verbale Wijsheid. En dat is voor de
gemiddelde persoon misschien enkele seconden uit te houden. Dan hoor je
jezelf denken: “ik denk aan niets”. Maar natuurlijk denk je op dat moment
wel aan iets. Want je hoort je innerlijke stem spreken, je verbale Verstand.
In die paar seconden echter, heb je het Chokhmah non-verbale bewustzijn
ervaren. Bij deze oefening kunt u leren hoe u geleidelijk aan de tijd waarin je
in deze toestand bent uit te breiden. Het is als een zware slinger van een
klok, hoe langer je die heen en weer drukt, hoe verder hij zal zwaaien.
Evenzo, hoe meer je leert te oscilleren tussen verbale en non-verbale
bewustzijn het Binah Chokhmah bewustzijn, hoe dieper je het zal bereiken
35
SEFER YETZIRAH
in die laatste toestand, en hoe langer je in staat zal zijn om deze toestand te
handhaven hoe langer het blijft bestaan.
Onderzoek er mee
Je moet deze zeven Sefirot niet onderzoeken, maar er mee onderzoeken. Het
Hebreeuwse woord wat hier gebruikt wordt is bachan, en betekend dat je
dingen onderzoekt voor jou innerlijke talenten. Wanneer iemand zich bewust
wordt van de onbeschrijfelijke Sefirot, kan hij alles in de schepping
onderzoeken en bepalen waarop de Sefirah betrekking heeft. En wanneer
iemand daarin bedreven is, kan hij diverse dingen doen om de
afhankelijkheid met de desbetreffende Sefirah te versterken. Toen de Sefer
Yetzirah voor het eerst werd geschreven moest iedereen dit individueel doen.
Nu zijn er verschillende lijsten welke verschillende dingen met elkaar
associëren en ideeën met hun passende Sefirot, en deze kan worden gebruikt
als middel ze aan zich te binden.
En onderzoek met hen
Het Hebreeuwse woord voor “onderzoeken” hier is chakar, wat normaal de
ultieme kennis van iets aangeeft. De Sefer Yetzirah bedoelt hiermee niet, dat
je de Sefirot dient te onderzoeken maar dat jet ding tot op de bodem dient te
onderzoeken met de spirituele kracht die je krijgt van de Sefirot. Maar we
mogen de Sefirot niet zelf aanbidden of mediteren. Het geeft ons eerder
instructies hoe ze te gebruiken om het beter en meer inzicht te krijgen met
welke we de wereld kunnen bekijken.
Zorg dat elk [ding] staat met essentie
Op deze manier wordt je geleerd om de wezenlijke aard van ieder object te
ontvangen. De Sefer Yetzirah zegt, zorg dat elk ding staat met essentie, zoals
het parallel loopt met de volgende frase, dat de Schepper zit op Zijn basis.
De Sefer Yetzirah geeft hier tevens aan, dat wanneer een persoon het
werkelijke wezenlijke van iets, hij tevens dat spiritueel verheft. Het “staan”
verwijst naar dit verheffen. De uitdrukking dat “elk ding staat”, zegt daarom
dat wanneer iemand “het onderziekt”, hij het verheft als hij het onderzoekt.
En maak dat de Schepper zit op Zijn basis
Het Hebreeuwse woord voor “basis” of “grondslag” hier is makhon, en op vele
plaatsen wordt dit gezien als de plaats waar God “zit”. Dus in zijn gebed
spreekt Salomo, van de hemel waar God Zijn woonplaats is (1Kon.8:39). De
Schrift zegt tevens in Ps.89:15, gerechtigheid en recht zijn de grondslag
36
SEFER YETZIRAH
[makhon] van uw troon, - en op andere plaatsen spreekt de Bijbel er van, dat
de Tempel de grondslag is waar God zit.
Het woord makhon [!km] komt van de wortel kon [!wk], wat tevens de wortel is
van hekhin [!ykh], en wat “voorbereiden”
betekent. Vandaar dat makhon
[!km] niet alleen verwijst naar een fysieke basis, maar ook tot een die
speciaal voorbereid is voor een speciaal doel. Daarom zegt de Schrift in
Ps.104:5, Hij heeft de aarde op haar grondslagen gevestigd, zodat zij
nimmermeer wankelt. Dit vers geeft aan dat alles in de fysieke wereld een
specifieke spirituele tegenhanger heeft en een grondslag, waardoor het kan
worden verhoogd.
In het algemeen, is het antropomorfisme “zitten”, wanneer het met respect
wordt gebruikt voor God, een bepaalde verlaging. Wanneer iemand zit
verlaagd hij zijn lichaam. En zo is het gelijk, wanneer God “zit”, Hij
“verlaagd” Hij verlaagd Zich door Zich om Zijn schepping te bekommeren.
Wanneer de Bijbel spreekt van Gods Troon dan spreekt zij over het Voertuig
waardoor Hij voor de schepping zorgt.
In de kabbala is er de regel, dat elk ontwaken van beneden, een ontwaken
van boven motiveert. Dus wanneer iemand een bepaald ding geestelijk
verheft aan zijn spirituele essentie, geeft hij ook spirituele voeding [sjefa] tot
dat specifieke object. Deze voeding kan vervolgens worden gekanaliseerd en
gebruikt door het individu. Onder bepaalde voorwaarden kan dit gebruikt
worden om daadwerkelijk
fysieke veranderingen in de wereld aan te
brengen.
De term makhon [!km] wordt door de Talmoed tevens geïnterpreteerd om een
parallellisme tussen de spirituele en de fysieke domeinen aan te geven. De
“voorbereide basis” (makhon) waardoor God “zit” en Zijn spirituele invloed
aan de wereld kanaliseert is precies dit makhon – het parallellisme tussen
het spirituele en het fysieke. Dit is het aspect waardoor God “zit” en daarom
spreekt de Schrift “van de basis (makhom) van Uw zitten.”
In deze context noemt de Sefer Yetzirah God hier Yotzer. En dit wordt
vertaald met “de Schepper”, maar een nauwkeuriger weergave is
“Formeerder”, of “Degene die Vormt.”
In het Hebreeuws zijn er drie woorden welke een gelijke betekenis hebben.
Dit zijn bara, wat “scheppen” betekent, yatzar wat “vormen” betekent en
asah, wat “maken” betekent. Volgens de kabbala is bara het scheppen uit
37
SEFER YETZIRAH
het niets ex nihilo, iets uit het niets. Yatzar duidt op de vorming van iets uit
een stof die al bestaat, iets van iets. En asah betekent een voltooiing van een
handeling.
De kabbala leert, dat deze drie vormen van handelen sterk overeenkomen
met de 3 werelden: Beriah (Schepping), Yetzirah (formatie) en Assiiah
(maken). Er wordt naar verwezen in Jes.43:4: alles dat naar Mijn Naam
genoemd is, voor Mijn Heerlijkheid [Atziloeth], heb Ik geschapen [Beriah], heb
Ik gevormd [Yetzirah], en die Ik gemaakt heb [Assiiah].
De hoogste Wereld is Atziloeth, het gebied van de Sefirot. Daar beneden is
Beriah, het gebied van de Troon. Daar Beriah (Schepping) van iets uit het
niets is, wordt bij Atziloeth vaak verwezen naar als “het Niets” (Ayin).
Daarom wordt de Sefirot die in Atziloeth is Sefirot van het Niets genoemd.
Beneden Beriah bevindt zich de Wereld van Yetzirah (formatie),wat de wereld
van de engelen is. En tenslotte hebben we de Wereld van Assiiah (Maken),
waarin zich de fysieke wereld en de spirituele schaduw zich bevindt.
De Sefer Yetzirah spreekt allereerst over het oprichten van een verbinding
tussen de twee lagere werelden, Yetzirah en Assiiah. De methoden van Sefer
Yetzirah hebben betrekking op de manipulatie van de krachten van de
Wereld van Assiiah, en dit is ook de reden voor de naam van het boek.
Daarom spreekt de tekst van God als de Yotzer, de Formeerder, met de
vermelding van Zijn manifestatie in de wereld van Yetzirah.
Zoals we hebben gezien in Ps.104:5, heeft Hij de aarde op haar grondslagen
[makhon] gevestigd [yasad], zodat nimmermeer zullen wankelen. En hier zien
we, dat makhon de grondslagen van deze wereld, een grens vormt tussen het
spirituele en het fysieke niveau, namelijk het laagste niveau van de wereld
van Yetzirah. Op dat niveau komt makhon overeen met Yesod (fundament),
wat ook verbinding en een geestelijke band betekent. Het verbindt zo de
wereld van Yetzirah met die van Assiiah. En wanneer je de dingen in de
fysieke wereld verheft, trek je de krachten van de wereld van Yetzirah aan, de
krachten van de engelen. Daarom wordt in de Sefer Yetzirah de term makhon
gebruikt in plaats van Troon [kisey]. De term Troon geeft de wereld van
Beriah aan. En makhon is aan de andere kant het niveau van Yetzirah.
Tekst 1:5
Tien Sefirot van het Niets
Hun maatregel is tien
Welke geen einde heeft
38
SEFER YETZIRAH
Een begin van diepte
Een diepte van het einde
Een diepte van goedheid
Een diepte van kwaad
Een diepte van boven
Een diepte van beneden een diepte van het oosten
Een diepte van het westen
Een diepte van het noorden
Een diepte van het zuiden
De enkelvoudige Heer
God de getrouwe Koning
Heerst over alles
Vanuit Zijn heilige woning
Tot eeuwigheid der eeuwigheid
Hier definieert de Sefer Yetzirah de vijf dimensionale continuüm in het kader
van zijn systeem. Deze vijf dimensies definiëren tien richtingen, twee
tegengestelde richtingen in elke dimensie.
Begin
Einde
Goed
Kwaad
Boven
Beneden
Oosten
Westen
Noorden
Zuiden
ARI
Chokhmah
Binah
Keter
Malkhoeth
Netzach
Hod
Tifereth
Yesod
Gevoerah
Chesed
RAAVAD
Chokhmah
Binah
Chesed
Gevoerah
Keter
Malkhoeth
Tifereth
Yesod
Netzach
Hod
ISAAK BLINDE
Chokhmah
Binah
[Chesed]
[Malkhoeth]
[Keter]
Yesod
Tifereth
Netzach
Gevoerah
Hod
RAMAK
Keter
Malkhoeth
Chokhmah
Binah
Netzach
Hod
Tifereth
Yesod
Gevoerah
Chesed
Het ruimtelijke continuüm bestaat uit drie dimensies, boven/beneden,
noord/zuid en oost/west. Dit continuüm wordt gedefinieerd door zes
richtingen en wordt Universum genoemd. Het tijd continuüm bestaat uit
twee richtingenen verleden en toekomst of begin en einde. Dit wordt het
“jaar” genoemd. En tenslotte is er een morele vijfde spirituele dimensie,
welke twee richtingen bevat, goed en kwaad, en dit wordt de “ziel” genoemd.
Volgens de latere kabbalisten lopen deze tien richtingen parallel met de Tien
Sefirot op de volgende manier:
39
SEFER YETZIRAH
Begin
Einde
Goed
Kwaad
Boven
Beneden
Noorden
Zuiden
Oosten
Westen
Chokhmah (Wijsheid)
Binah (Verstand)
Keter (Kroon)
Malkhoeth (Koninkrijk)
Netzach (Overwinning)
Hod (Majesteit)
Gevoerah (Kracht, oordeel)
Chesed (Liefde, genade)
Tifereth (Schoonheid)
Yesod (basis, fundament)
De Tien Sefirot worden dus gezien als bevattende de vijf groepen van
opposities. Dit zijn de vijf opposities vijf welke in vers 3 besproken zijn. De
opposities komen overeen met de vijf vingers van elk van beide handen.
Wijsheid wordt altijd door de kabbalisten gedefinieerd als het begin. Dit is
gebaseerd op het vers uit Spr.4:7, Het begin der wijsheid is: verwerf wijsheid
en verwerf inzicht bij al wat gij bezit. Dit correspondeert met het begin van
het bestaan, voordat de schepping was gedefinieerd, uitgedrukt of verwoord.
God schiep de wereld met Tien uitspraken. Dit vertegenwoordigd de kracht
van Verstand (Binah), wat het aspect is van verbale gedachten. Zoals al
eerder gezegd, is de naam Elokiem, gebruikt bij de uiteenzetting van de
schepping, Binah (Verstand). De uitspraken kunnen alleen komen door het
Verstand, aangeduid door de naam Elokiem.
Psychologisch vertegenwoordigt Wijsheid het verleden op een andere manier.
Herinnering is niet verbaal, maar wordt bewaard in de geest op een nonverbale manier. En het is alleen als iemand een herinnering naar boven
brengt dat het dan woordelijk wordt. Daar de herinnering compleet nonverbaal is, behoort het tot de categorie van de Wijsheid.
De toekomst aan de andere kant, kan zelfs helemaal niet worden gedacht,
alleen in woordelijke termen. Iemand kan het verleden herinneren maar niet
de toekomst. De toekomst kan alleen worden opgevat als het wordt
beschreven. De belangrijkste manier waarop we de toekomst weten is onze
kennis te voorzien van het verleden of zoals de Talmoed het zegt, “het
verstaan van iets vanuit het andere.”
Verleden en toekomst zijn ook de tegenhangers van Wijsheid en Inzicht
(Verstand) in zo verre dat zij mannelijke en vrouwelijk zijn. Het verleden is
mannelijk, omdat het een indirecte invloed heeft op de toekomst. Op deze
manier is het net, of is het vrouwelijke zwanger van het verleden.
40
SEFER YETZIRAH
Van Keter wordt gezegd dat het “goed” is, omdat het de Sefirah is die het
dichtst bij God staat. En om de zelfde reden wordt er gezegd, dat Malkhoeth
“kwaad” is, omdat het, het verste van God verwijderd is. Dit betekend niet,
dat Malkhoeth eigenlijk kwaad is, daar de Sefirot`s uiteindelijk allemaal
absoluut goed zijn. Echter omdat Malkhoeth van God af wijst, wijst hij in de
richting van het kwaad.
De gehele Sefirot wordt meestal de “Boom des Levens” genoemd. En de
centrale kolom, van Keter tot Malkhoeth, als we deze alleen nemen, wordt de
“Boom van kennis” genoemd. Het is op deze lijn dat goed en kwaad tot
elkaar komen, en dit is het mysterie van de Boom van Kennis van Goed en
Kwaad (Gen.2:9), van welke Adam en Eva niet mochten nemen. Het is in
Da`at dat goed en kwaad bij elkaar komen. En om deze reden, plaatsen
latere kabbalisten de “diepte van goed en de diepte van kwaad” beide in de
Kennis (Daat).
Er zijn 32 hyper kwadraten welke kunnen worden gedefinieerd in een vijf
dimensionale hyperruimte. En deze komen overeen met de 32 hoeken van
een vijf dimensionale hyperkubus, zoals in 1:1 besproken is. Op hun beurt
zijn deze weer verbonden met de 32 paden van Wijsheid. (zie de afbeelding op
de volgende bladzijde).
In het algemeen heeft een mes of een snijblad een dimensie minder dan het
continuüm dat het snijdt. In ons driedimensionale continuüm, is een mes in
wezen een tweedimensionale vlak. Daarom zou men verwachten, dat in een
vijf dimensionale continuüm, een mes vier dimensies zou hebben. Zo`n
snijblad zou een vierdimensionale hyperkubus zijn, en zou 16 hoeken
hebben. De Midrasj zegt, dat het zwaard van God 16 randen heeft, en geeft
hiermee aan, dat het inderdaad een vierdimensionale hyperkubus is.
41
SEFER YETZIRAH
De 32 hyper kwadraten
42
SEFER YETZIRAH
Hun maatregel is tien
Welke geen einde heeft
De Sefer Yetzirah zegt niet “hun aantal is tien,”, maar “hun maatregel is
tien.” Wat hij zegt is, dat de Sefirot een continuüm van tien richtingen of vijf
dimensies definieert.
En van elk van deze richtingen wordt gezegd dat ze oneindig en eindeloos
zijn. Inderdaad, door te zeggen “dat ze geen einde hebben”, gebruikt de Sefer
Yetzirah de term Ein (la hem) Sof. Deze term wordt meestal voor God
gebruikt, het Oneindige Wezen. Elke richting breidt zich uit zonder
beperking en in dit opzicht, is de Sefirot een deel van het Oneindige Wezen.
De inleiding wordt hier gegeven door middel van een allegorie, die hij of zij
kan waarnemen van zijn of haar pad naar het Oneindige Wezen. De allegorie
bestaat uit een van de richtingen. Zo, heeft bijvoorbeeld, "Boven" heeft geen
einde. Men kan blijven reizen in een opwaartse richting maar niet
daadwerkelijk oplopen. Hetzelfde geldt van een geestelijke reis.
Een begin van diepte
De Sefer Yetzirah spreekt niet van richtingen, maar van diepten. In het
algemeen, geeft het concept van diepte iets aan wat op grote afstand is, zoals
men naar beneden kijkt in een diepe put. Het geeft daarom ook grote
afstand, zowel fysiek als mentaal. Daarom wordt een idee, wat moeilijk voor
ons te begrijpen is, ook gezegd, dat dit diep is.
Hiervan zijn vele voorbeelden te noemen vanuit de Schrift, zoals Spr.25:3, De
hoogte des hemels, de diepte der aarde en het hart der koningen is niet te
doorvorsen. En Pred.7:24, Onbereikbaar is wat bestaat, en onpeilbaar, wie
kan het doorgronden? In het bijzonder wordt het woord “diepte” gebruikt in
relatie met het Goddelijke, zoals in Ps.92:6, Hoe groot zijn uw werken, o
HERE; zeer diep zijn uw gedachten. Deze tien diepten vertegenwoordigen dus
uitgebreid de tien richtingen tot in het oneindige.
In Spr.20:5 staat geschreven, De plannen in het hart van de mens zijn diepe
wateren, maar een man van verstand weet ze op te diepen. Hoewel de diepten
van deze richtingen oneindig zijn, kan het mentaal worden beschreven. De
eerste techniek betreft echter verbaal, doordat hij een man van Verstand is.
En geleidelijk aan kan men ook leren om deze oneindige diepten non-verbaal
uit te beelden.
De eerste oefening is om te proberen om de diepte van het begin uit te
beelden. Een poging een beeld te krijgen van de oneindige tijd van het
verleden. Laat de geest naar een minuut geleden terug gaan in de tijd, en
43
SEFER YETZIRAH
dan een uur geleden, een dag geleden, een jaar geleden, totdat je een niveau
bereikt waar je kan proberen je voor te stellen dat het oneindig geleden is.
En doe nu hetzelfde met betrekking tot de toekomst.
De volgende oefening is om te proberen oneindig goed en oneindig kwaad
voor te stellen. De grenzen zijn zuivere ideeën, die niet kunnen worden
verwoord. Tenslotte moet men zich de grenzen van de ruimtelijke dimensies
voorstellen. Men moet de hoogte van de hemel waarnemen en buiten de
hemel, de diepte van de aarde en buiten de aarde.
Op deze manier traint men de geest langzaam op de oneindige beelden. En
omdat de Sefirot op zichzelf ook oneindig zijn kan deze oefening er toe
bijdragen dat iemand zo contact krijgt met de Sefirot.
De persoon kan dan leren hoe hij de ladder van de Boom van de Sefirot te
beklimmen en uiteindelijk het pakken van de meest verheven spirituele
hoogten. En dit wordt bereikt door middel van deze diepten. Er is geschreven
in Ps.130:1, Uit de diepten roep ik tot U, o HERE. En men roept tot God
vanuit de meditatie over de diepte en dan kan men opstijgen door een reeks
van stappen. Daarom wordt de Psalm ook een “een lied van stappen”
genoemd.
De enkelvoudige Heer
Dit kan ook gelezen worden als “de Heer is enkelvoudig,” en een zelfde
uitdrukking vinden we in 1:7.
Na de beschrijving van de vijf dimensionale continuüm gedefinieerd door de
Sefirot, verwijst de Sefer Yetzirah specifiek naar God als de enkelvoudige
Heer. Het Hebreeuwse woord voor enkelvoudig is hier yachid, en vermeld een
complete absolute eenheid.
De eenheid van God is absoluut. Hij is niet gelijk een persoon welke uit
meerdere delen bestaat. Hij is zelfs niet gelijk aan het simpelste fysieke
voorwerp, want zo`n object heeft maar drie dimensies. Om te zeggen dat God
gebonden is aan afmetingen zou op zich al een element van pluraliteit in
voeren in zijn wezen, en dit is uitgesloten. En we kunnen heel kort zijn, God
komt niet overeen en is niet gebonden aan welke dimensie dan ook.
God de getrouwe Koning
In het Hebreeuws is dit
!man $lm la
El Melekh Ne `eman. En de begin
letters van deze woorden geven het woord Amen [!ma], en volgens de
Talmoed, is het ook deze zin welke het woord Amen spelt.
44
SEFER YETZIRAH
Het gezegde hier, dat God getrouw vol is, betekent dat Hij alleen toegankelijk
is door geloof. De menselijke geest kan alleen maar concepten begrijpen
binnen het vijf dimensionale continuüm van de ruimte tijd en geest. God, het
Oneindige Wezen, is echter verder dan dat. Hij kan betrekking hebben op het
universum als Koning maar zelf is Hij boven de greep van onze mentaliteit.
Heerst over alles
Het Hebreeuwse woord voor “domineren, heersen” is hier mosjel. Er zijn twee
synoniemen die domineren en heersen betekenen – melekh en mosjel. Een
Melekh is een koning welke in positieve zin
overheerst. En mosjel
daarentegen kent geen wisselwerking, is een eenrichtingsverkeer en is
eigenlijk een dictatoriale heerser, wat negatief is. God wordt een Melekh
genoemd als hij regeert doormiddel van Malkhoeth, de laagste Sefirot. Maar
God is eigenlijk een Mosjel, een absolute Heerser, omdat Hij in de context
geen affectie heeft met zijn creaties. Zie wat de Schrift zegt in Job.35:7,
Indien gij rechtvaardig zijt, wat geeft gij Hem daarmee? Of wat kan Hij uit uw
hand ontvangen? Dit geldt in het bijzonder voor Gods relatie met de Sefirot.
Hij is op geen enkele wijze beïnvloed of bepaald door hen.
Vanuit Zijn heilige woning
Het Hebreeuwse woord voor “woonplaats” hier is
!w[m
ma`on. En de
Woonplaats is Ma`on Kadosj en komt een aantal malen in de Bijbel voor, en
wordt ook gebruikt in 1:12. Wij vinden ma`on in het vers van Ps.90:1, Gij zijt
ons een woonplaats [ma`on] geweest van geslacht tot geslacht; en de Midrasj
zegt, dat God een woonplaats voor deze wereld is, maar dat de wereld niet
Gods woonplaats is. God is de “plaats” van de wereld, het definiëren van de
ruimte tijd geest continuüm, en hij is niet gedefinieerd door een continuüm
wat dan ook. Het continuüm is opgenomen in God als het ware, en Hij is niet
opgenomen in het continuüm.
Het woord ma`on is gerelateerd aan ~wqm makom, wat “plaats” betekent.
~wqm makom komt van de wortel ~wq kom, en betekent “staan”. Vandaar dat
~wqm makom een fysieke plaats aanduidt waar iets kan staan. Terwijl !w[m
ma`on afkomstig is van de wortel hnw[ onah, wat tijd of periode betekent. Net
zoals ~wqm makom een punt in de ruimte aangeeft, geeft !w[m ma`on een punt
aan in de ruimte tijd continuüm. Dus als we lezen dat God over alles heerst
van Zijn Woonplaats, bedoelt de Sefer Yetzirah dat de Ma`on Kadosj God Zelf
de Plaats van het vijf dimensionale continuüm is. Het woord Kadosj betekent
scheiding van het wereldse. Het Oneindige Wezen is gescheiden van alle
Sefirot, en in relatie tot Hem, zijn de Sefirot werelds.
45
SEFER YETZIRAH
Tot eeuwigheid der eeuwigheid
Dit is in het Hebreeuws
d[ yd[
adey ad, en deze uitdrukking komt heel
vaak voor in de Bijbel.
Er zijn twee synoniemen welke eeuwigheid aangeven. De eerste is Le-Olam,
meestal vertaald als “altijd”, en wat het eind punt van een continuüm
aangeeft. Meestal wordt de term d[w ~lw[l Le-olam va`ed gebruikt, wat
“altijd tot in eeuwigheid” betekent. De uitdrukking “eeuwigheid” betekent
hier dat het tijd continuüm voorbij gaat. Tijd bestaat daar helemaal niet.
Echter zelfs in een tijdloos domein bestaat wel een vorm van een hypertijd.
Een domein waarin gebeurtenissen in een logische volgorde plaatsvinden. De
Midrasj noemt deze hypertijd seder zemanim wat volgorde van tijd betekent.
En de uitdrukking d[ yd[ adey ad omschrijft een domein die zelfs deze
seder zemanim overstijgt.
Tekst 1:6
Tien Sefirot van het Niets
Hun visioen is als de “verschijning van de bliksem”
Hun grens heeft geen einde
En Zijn Woord in hen is lopende en terugkerende
Zij haasten zich naar Zijn uitspraak als een wervelwind
En voor Zijn Troon werpen zij zich ter aarde
Hun visioen
Het woord visioen is hier tzafiyah, wat een normaal een profetisch mystiek
visioen betekent. De Hekhalot, spreekt van “het visioen (tzafiyah) van de
Merkavah”. De Merkavah is de Goddelijke Troonwagen welke gezien wordt in
het visioen van Ezechiël, en de term wordt gebruikt om de mystieke ervaring
op het hoogste niveau aan te duiden.
De Sefer Yetzirah beschrijft nu hoe de Sefirot verschijnt in een mystiek
visioen. In eerdere gedeelten spreekt de tekst van oefeningen om de Sefirot te
visualiseren en nu beschrijft hij hem uiterlijk.
De Bahir, een andere oude tekst, verklaart dat het woord tzafiyah, afkomstig
van de wortel tzafah, aangeeft dat iemand naar beneden kijkt vanaf een hoge
plaats. In het vorige gedeelte sprak de Sefer Yetzirah over de Sefirot als tien
“diepten”. Wanneer iemand in een diepte kijkt, kijkt iemand meestal naar
beneden. In de Hekhalot, wordt de mystieke ervaring vaak beschreven als
46
SEFER YETZIRAH
een afdaling in een neerwaartse richting, en het heet "afdalen naar de
Merkavah."
Een reden waarom het staren naar de Sefirot een "afdaling" wordt genoemd,
is om dit te bereiken, men eerst het Chokhmah bewustzijn moet bereiken,
zoals eerder besproken. In de serie van de Sefirot, is echter Chokhmah de
hoogste, althans van die welke benaderbaar zijn. In de beklimming van de
Boom van de 32 paden van Wijsheid, moet men beginne zich te verbinden
aan Chokhmah. Wanneer dit is bereikt, moet men naar beneden kijken naar
de andere Sefirot. Pas dan gaat men beginnen met het beklimmen van de
Sefirot, te beginnen bij de laagste.
als de “verschijning van de bliksem”
Dit gedeelte is overgenomen van het vers, “En de Troonwagen, loopt en komt
terug, gelijk de verschijning van een bliksemschicht (bazak)” (Ezech.1:14).
Het woord bazak komt alleen maar op een plaats voor in de Bijbel, in
Ezechiel 1:14, en wordt meestal vertaald met “bliksemschicht of
lichtflits”(vonk). Volgens andere interpretaties is bazak een lichtende meteoor
of een barstende luchtbel. Volgens alle opinies, zegt de Sefer Yetzirah, dat de
Sefirot alleen kan worden gevisualiseerd voor een klein ogenblik en dan
verdwijnt ze weer.
De grote kabbalist, Rabbi Mozes de Leon (1238-1305) geeft een gemakkelijke
omschrijving hoe je de Sefirot zou kunnen voorstellen. Wanneer je een bowl
met water op een tafeltje zet en wel zodanig dat de zon een reflectie van het
water op de muur achterlaat, heb je middels een reflectie op de muur een
voorstelling van de Sefirot zoals je die in een mystiek visioen kan zien. Let
wel, de bowl moet geheel stilstaan. Dan zie je de reflecterende afbeelding van
het water op de muur er goed. Maar wanneer je de bowl maar iets laat
bewegen, gaat de reflectie schommelen en dan is het effect weg.
Ook zou een duidelijk visioen van de Sefirot wordt in theorie mogelijk, maar
alleen als de geest absoluut stil en kalm is. De geringste verstoring echter,
vernietigt het beeld volledig. Wanneer de geest in een staat is waar het de
Sefirot kan visualiseren, kan deze verstoord worden door de meest enkele
afleiding.
Hun grens heeft geen einde
Dit is klaarblijkelijk afkomstig van het vers van Ps.119:96, Aan alles, hoe
volkomen ook, heb ik een einde gezien, maar uw gebod is onbegrensd.
47
SEFER YETZIRAH
tylkt takhlit
wat betekent “je doel waarmaken.” Het is afkomstig van de wortel hlk kalah,
Het woord wat hier voor “grens of uiterste” wordt gebruikt is
wat “volledig of voltooiing” betekent, zoals in Gen.2:1, Alzo werden voltooid
[kalah]de hemel en de aarde en al hun heer. Het woord tylkt takhlit geeft
tevens doel aan, wanneer iets voldoet aan het doel dan wordt er van gezegd
dat het wordt ingevuld en vervuld.
De uitdrukking “hun grens heeft geen einde (ketz), en kan worden vergeleken
met een eerdere uiting, “hun maatregel heeft geen einde (sof) 1:5. Beide
woorden, ketz en sof, geven een einde aan, maar de nuance van betekenis is
enigszins anders.
Het woord sof komt van de wortel safah [hps], wat “ophouden te bestaan”
betekent. De term ketz [#q] komt van katzatz [#cq], wat “afsluiter of grens”
betekent. Het verschil zit in het feit dat sof het einde is in relatie met hetgeen
wat volgt (begrenst zijn). Ketz is als het ware een punt die op een extreme
manier is begrensd.
En Zijn Woord in hen is lopende en terugkerende
In Ezechiel 1:14, flitsen de wezens als bliksemschichten heen en weer. Zijn
Woord in hen, is in het Hebreeuws wrbd debaro. Het is afkomstig van wrbd
dabroe, wat “zij spreken” betekent. Het moet zo geïnterpreteerd worden: zij
spreken over hen – als heen en weer.
Dit leert ons, naast dat Gods Woord door hen gevisualiseerd wordt, aan dat
iemand niet op een Sefirah kan richten voor een bepaalde tijd. De gedachte
kan zich concentreren en hun zien als bliksemschicht en dat maar voor een
klein moment. Dat schommelen tussen heen en weer is dus voor een klein
ogenblikje en direct daarna zal iemand weer in zijn gewone doen en laten
zijn. Heen staat in verband met de Sefirah Chokhmah en weer staat in
verband met de Sefirah Binah.
Iemand kan de Sefirot alleen zien als diegene zich bewust is van Chokhmah,
door het non-verbale gedeelte van de hersenen. Dit soort van bewustzijn is
erg moeilijk, door het verbale gedeelte van de hersenen: Binah. Je moet
tussen deze twee gemoedstoestanden schommelen. Zoals genoemd in 1:4,
zijn we daar verder op in gegaan. Alleen tijdens de Chokhmah bewustzijn
kun je de Sefirah zien als lichtflitsen welke als lichtflitsen op te merken zijn.
48
SEFER YETZIRAH
Het woord heengaan; rennen is in het Hebreeuws
#wr
rutz. Hier, echter de
commentaren merken op dat de wortel van het woord
acr
ratza is, wat
willen en verlangen betekent, en dit is ook de enige plaats in de Bijbel waar
het wordt gevonden. Hier betekent het de mentale inspanning waar doorheen
de Sefirot gevisualiseerd kan worden.
De Sefer Yetzirah betrekt het heen gaan en terugkerende op de spraak.
Spreken ontstaat alleen in relatie tot het bewustzijn van Binah, omdat daar
zich het verbale deel van de geest bevindt. Als degene in een normale staat
van het Binah bewustzijn verkeerd kan hij de Sefirot alleen visualiseren als
een flits, heen gaan en terugkerende.
Zij haasten zich naar Zijn uitspraak als een wervelwind
De Sefer Yetzirah zegt dat God Zijn toespraak heen en weer gaat. Gods
toespraak kan zichtbaar gemaakt worden door de Sefirot, maar het gaat
heen en weer.
Spreken = dabar, en verwijst naar het algemene spreken, terwijl specifiek
iets zeggen ma`amar betekent. Het is alleen met betrekking tot het gewone
spreken dat de Sefirot heen en weer schommelt. Maar wanneer er een ma
`amar is, een specifiek gezegde of bepaling gaat hij niet meer gewoon heen en
weer, maar stormt als een wervelwind.
Volgens de lezing, “Zijn spreken in hen gaat heen en weer”, heeft betrekking
op de gehele Sefirot. Normaal ziet men de Sefirot heen en weer gaan, gelijk
een bliksemschicht. Maar wanneer er een speciale bepaling van God paraat
is, schommelt hij niet langer heen en weer, maar stormt als een wervelwind.
De commentaren die deze lijn interpreteren als “heen en weer” gaan, spreekt
de gehele tekst over “zij”, namelijk de meesters en de profeten. Ofschoon ze
normaal de Sefirot zien als een heen en weer gaan, maar als ze iets
specifieks van God te horen krijgen, wordt het voortgezet gelijk een
wervelwind, en treedt buiten zijn normale grenzen.
Het Hebreeuwse woord voor wervelwind hier is soefah, een term die vaak in
de Bijbel voorkomt. Het woord hpws soefah komt van hps safah en betekent
vernietigen. Volgens vele commentaren gaat het om een vernietigende wind.
Dit is verbonden aan het woord @ws sof grens of limiet. Het betekent dus hier
dat deze wind alle natuurlijke grenzen die winden normaal hebben te boven
gaat.
49
SEFER YETZIRAH
Dit leert ons, dat als iemand een mystieke belevenis heeft, deze komt door de
toestemming van God en gaat boven alle normale wetten uit. Het feit dat hij
een goddelijk gezegde ontvangt laat dit hem toe om toegang te krijgen tot veel
hogere staten van bewustzijn dan op gebruikelijke wijze kan worden bereikt.
Het is om deze reden dat veel mystici zich bezighouden met meditaties welke
in betrekking staan tot de naleving van vele verschillende geboden. Zij
maken gebruik van de “uitspraken” Gods en de bepalingen, en op deze
manier zijn zij in staat om een hoger niveau te verkrijgen dan normaal. Het
goddelijke “gezegde” geassocieerd met het gebod dient er tevens voor om de
Sefirot meer toegankelijker te maken.
Er zijn twee soorten van een storm wind, een sa`arah en een sufah. De
sa`arah is een opgewonden windje (sa`ar), terwijl een sufah een soort van
orkaan wind betreft die alles oppakt wat op zijn weg komt.
De wind waarvan in Ezech.1:4 sprake van is, is een storm wind (sa`arah)
welke uit het Noorden komt. Volgens sommige commentaren verwijst dit
naar de opgewonden bewegingen in de geest wanneer iemand het
transcendente gebied binnengaat.
En het voertuig waarmee men opstijgt en het mystieke gebied binnengaat,
noemt men een Merkavah (Troonwagen), en de kunst van het verrichten van
deze praktijk heet “werken in de wagen” [ma`aseh Merkavah]. Het is dan ook
veelbetekenend dat de Schrift zegt in Jes.66:15, Want zie, de HERE zal
komen als vuur en zijn wagens [Merkavah] zullen zijn als een storm [soefah].
Dit geeft aan, dat de soefah wind beweegt als een Wagen, om iemand te
transporteren naar het mystieke gebied. Het is een kracht die iemand verder
dan normaal in het transcendentale brengt.
De Saadiah Gaon interpreteert de soefah om de stof duivels aan te geven die
men ziet in kleine wervelwinden en waarin het stof verschillende vormen
aanneemt. Deze vormen veranderen voordurend en een bijzondere vorm
bestaat slechts maar korte tijd. Evenzo als men de Sefirot visualiseert, men
kan dan vele vormen zien, maar als duivels van het zand, welke maar even
bestaan en dan weer verdwijnen.
En voor Zijn Troon werpen zij zich ter aarde
Zoals al eerder gezegd, beweren de kabbalisten, dat God niet echt “zit”, maar
dat Hij Zich verlaagd om zo Zichzelf bij Zijn schepselen te betrekken en Zijn
verbondenheid met de Sefirot. De Troon is het object waarop Hij zit, maar de
kabbalist houdt het erop dat het de Wagen van verlaging en emotionele
50
SEFER YETZIRAH
betrekking is. Terwijl “zitten” zichzelf verlagen is, het neerwerpen en buigen
voor een hogere persoonlijkheid. En het werpen voor Zijn Troon betekent in
feite, dat God Zichzelf verlaagd om Zich om Zijn schepping te bekommeren,
de Sefirot moet hun wezen verlagen om een wisselwerking te krijgen met de
lagere wereld.
Het universum van de Sefirot wordt Atziloeth genoemd. Hier beneden bevind
zich Beriah, de wereld van de Troon. Zoals Ezechiël 1:26 het beschrijft,
Boven het uitspansel boven hun hoofden was wat er uitzag als lazuursteen,
dat de vorm had van een troon; en daarboven, op hetgeen een troon geleek,
een gedaante, die er uitzag als een mens. De Troon bevindt zich in het
universum van Beriah, terwijl de “Mens” op de Troon de antropomorfe
opstelling van de Sefirot in Atziloeth vertegenwoordigt.
Het hoogste universum wat werkelijk visualiseert kan worden is Yetzirah, de
wereld van de engelen. In deze wereld kan men een reflectie van de Troon
visualiseren, vandaar dat Ezechiël zegt, en ik zag, iets wat leek op een Troon.
Iemand kan tevens een reflectie van een reflectie zien van de Sefirot, en
daarvoor zag hij, dat wat leek op de verschijning van een Mens.
Wanneer de Sefer Yetzirah zegt dat de Sefirot zich ter aarde werpt, geeft zij
aan, dat zij wordt weergegeven in het onderste heelal. Omdat ze zich ter
aarde werpen voor God Zijn Troon in Beriah, zijn ze zelfs zichtbaar in
Yetzirah. Het is in het universum van Yetzirah dat er een weerspiegeling van
de Sefirot wordt gevisualiseerd.
Tekst 1:7
Tien Sefirot van het niets
Hun einde is ingebed in hun begin
En hun begin is in hun einde
Gelijk een vlam in een brandend kooltje
Want de Meester is enkelvoudig
In Hem is geen tweede
En voor die Ene, wat kan je tellen?
Hun einde is ingebed in hun begin
Volgens de meeste commentaren is het “begin” Keter (Kroon), terwijl het
“einde” Malkhoeth (Koninkrijk) is. Dit zijn de twee eindpunten van de
spirituele dimensie.
51
SEFER YETZIRAH
Keter is de oorzaak en Malkhoeth is het gevolg. En daar oorzaak niet zonder
gevolg kan en visa versa, zijn Keter en Malkhoeth van elkaar afhankelijk.
De Sefer Yetzirah vergelijkt dit met een “vlam verbonden aan brandende
kolen”. Een vlam kan niet bestaan zonder de kolen en de brandende kolen
kunnen niet bestaan zonder de vlam. Hoewel de kolen de oorzaak van de
vlam zijn, is de vlam tevens de oorzaak van de brandende kolen. Zonder de
vlam zouden het geen brandende kolen zijn.
Daar Oorzaak niet zonder Gevolg kan, is het Gevolg tevens de oorzaak van de
Oorzaak. Op deze manier, Gevolg is de oorzaak, en Oorzaak is het gevolg.
Daar het begin en het einde onlosmakelijk aan elkaar verbonden zijn, “is
hun einde ingebed in het begin, en het begin in het einde.”
Dus, is Keter de Oorzaak en Malkhoeth het Gevolg, er tevens een zin in
Malkhoeth waarin Keter de oorzaak is. Vaak in Kabbala, waar een dergelijke
situatie aanhoudt, wordt Keter gezien als bestaande op een lager niveau dan
Malkhoeth. Dus als voorbeeld, Keter van Beriah is beneden het Malkhoeth
van Atziloeth en Keter van Yetzirah is beneden de Malkhoeth van Beriah.
Zoals al eerder gezegd, is er geen term aanwezig welke God kan beschrijven.
God kan Zichzelf niet de Oorzaak noemen. Een oorzaak is tot op zekere
hoogte afhankelijk van het effect ervan, en God is nergens afhankelijk van.
De kabbalisten onderwijzen daarom dat voor de schepping er niets anders
was, God schiep het concept van de “Oorzaak.” Dit is de Sefirah van Keter
(Kroon). Keter wordt tevens gelijkgesteld met de Wil. Dit is echter een
antropomorfisme, daar in de mens, de wil de oorzaak is van al zijn handelen.
De Sefer Yetzirah stelt daarom dat de “Meester enkelvoudig is, er is geen
tweede.” De Sefirot wordt onderling afhankelijk, maar dit heeft geen
betrekking op het Oneindige Wezen. Aangezien God de absoluut unitaire is,
kan hij niet eens genoemd worden als de oorzaak, omdat dit een effect heeft
wat een "tweede” impliceert."
Wanneer we de Sefirot zien als tien richtingen in een vijf dimensionale
continuüm, kunnen we ze ook interpreteren op een andere manier. Elk paar
Sefirot definieert een oneindige lijn, oneindig verlengd in beide richtingen. De
eindpunten van zo'n oneindige lijn echter, komen samen en voldoen dan
weer aan het punt in het oneindige. Dit is een feit en wordt erkend door de
wiskundigen en is een veel gebruik om het punt van oneindigheid te vinden
in de complexe analyse van de berekening van complexe getallen.
52
SEFER YETZIRAH
Alhoewel dit een hoogst abstract concept is, is het niet moeilijk te begrijpen.
Stel je een cirkel voor met twee tegen polen, een O en een N. uiteraard
komen de twee lijnen O en N komen weer normaal bij elkaar. Maar wat
gebeurt er dan als we de cirkel oneindig groot maken? Hoe groter de cirkel,
hoe dichter de curve hoe meer we een rechte lijn zien naderen. Op de grens
waar de cirkel oneindig groot wordt, als we de lijnen vanaf punt O verder
uitbreiden, zien we dat de lijn steeds rechter wordt. Maar altijd komen ze
weer samen bij punt N. Dit is het oneindige punt waar alle eindpunten
elkaar ontmoeten.
De cirkel met de O en N als antipolen.
In onze drie dimensionale wereld, kunnen we ook alle lijnen oneindig naar
buiten toe verlengen. Het eindpunt van al deze lijnen zou dan een oneindige
bol rondom alle ruimte geven. En toch zou iedere in oppositie staande lijnen
elkaar weer treffen bij het oneindige punt, en daarom zullen ook alle
uitgaande lijnen elkaar moeten treffen op dit punt.
Dus, kan in zekere zin, de hele driedimensionale ruimte worden gezien als
omgeven door een oneindige bol. In een andere zin echter, kan die hele
oneindige bol ook worden vertegenwoordigd door een enkel punt - dit punt in
het oneindige. Een punt is echter, oneindig klein. Zo kan het punt tegelijk
oneindig worden gezien als zowel oneindig groot en oneindig klein.
Hetzelfde argument kan eenvoudig worden uitgebreid tot de vijfdimensionale
hyperruimte welke besproken wordt in de Sefer Yetzirah.
Dus, als elk paar Sefirot een oneindige lijn definieert, is het begin van elke
lijn ingebed in haar einde. Dit geldt voor alle Sefirot. Alle tegenstellingen, in
hun extreme geval, worden samen een.
Men kan dit gebruiken als meditatie. Probeer je de sfeer voor te stellen als
oneindig en het punt van oneindigheid en doe een poging om te zien hoe ze
53
SEFER YETZIRAH
eigenlijk een zijn. U zult dan zien dat uw gebruikelijke voorstelling van de
ruimte en de uitbreiding niet zo simpel is als je gelooft.
In het bijzonder is dit waar van de lijn van Keter – Malkhoeth. In de richting
van Keter, is deze lijn oneindig uitgestrekt naar God, naar het ultieme
Goede. En in de richting van Malkhoeth, is het een lijn die oneindig ver van
God af staat, naar het ultieme kwaad toe. Deze twee eindpunten kunnen ook
worden beschouwd als de geestelijke en uiteindelijk het uiteindelijke fysieke.
In die zin moeten we dus zeggen dat het uiteindelijke lichamelijke en
geestelijke uiteindelijk worden ingebed in elkaar.
Om dit dieper te verstaan moeten we eerst een aantal vragen stellen. De
basis vraag is: Waarom schiep God een fysieke wereld? God schiep de wereld
om Zijn goedheid aan de schepping te geven, maar dit goede is puur
spiritueel. Maar waar is dan een fysieke schepping voor nodig? Voordat we
deze vraag kunnen beantwoorden, moeten we eerst een andere vraag
beantwoorden. Wat is het verschil tussen het materiële en het spirituele?
We spreken over het materiële en het spirituele als twee verschillende
dingen. We weten dat het spirituele niet het materiële is. Maar wat is dan het
eigenlijke verschil? Het antwoord zal duidelijk moeten zijn. Het belangrijkste
verschil tussen de materiële en geestelijke gaat om de ruimte. Fysieke ruimt
bestaat alleen in de fysieke wereld. In de spirituele wereld bestaat geen
ruimte zoals we weten.
Hoewel de begrippen afstand en nabijheid bestaan in de geestelijke wereld,
hebben zij niet dezelfde betekenis als in de fysieke wereld. In geestelijke zin
impliceert nabijheid gelijkenis. Twee dingen die op elkaar lijken wordt van
gezegd dat ze geestelijk dichtbij zijn. Daardoor is het haast onmogelijk om in
de spirituele wereld twee tegengestelden bij elkaar te brengen. Want twee
tegengestelden zijn spiritueel ver van elkaar.
Daarom zijn God en mens twee verschillende werelden – “als de hemelen
hoger zijn dan de aarde.” Buiten dit om zou het uiterste verschil tussen God
en de mens de reden zijn waarom God het concept ruimte geschapen heeft.
Spirituele zaken kunnen begrensd worden door het materiële. Kijk maar
naar de ziel die begrensd wordt door het lichaam.
Twee tegenpolen kunnen worden samengebracht door het gebonden zijn aan
fysieke objecten. In de fysieke wereld, bestaat de ruimte en twee tegenpolen
en kunnen letterlijk bij elkaar worden geduwd. Bovendien kunnen twee
geestelijke tegenstellingen zelfs aan hetzelfde materieel object gebonden
worden.
54
SEFER YETZIRAH
Daarom heeft de mens een goede en een kwade kant, de yetzer hatov en de
yetzer hara. Dit zijn twee uitersten die in de spirituele wereld hemelsbreed
verschillend zijn. Dit zijn echt twee tegenpolen. Zonder de fysieke wereld
kunnen deze nooit bij elkaar worden gebracht in een eenheid.
Het archetype van de spirituele wereld is een engel. Maar omdat een engel
geen lichaam heeft kan hij geen goed en geen kwaad in zich hebben. Onze
wijzen leren ons, dat engelen geen yetzer hara hebben.
Alleen in een fysiek wezen kunnen zich goed en kwaad samen bevinden. Zij
bestaan uit twee opposities tegen over elkaar, en kunnen alleen bij elkaar
bestaan in een fysieke mens. Een reden waarom God de mens schiep in een
fysieke wereld om hem in staat te stellen om de volledige vrijheid van keuze
te hebben, met beide, goed en kwaad als onderdeel van zijn opmaak. Zonder
een fysieke wereld zouden deze twee nooit in het zelfde wezen kunnen
bestaan.
Het feit dat goed en kwaad kan bestaan in dezelfde fysieke ruimte maakt het
ook mogelijk om het kwaad te overwinnen met het goede in deze wereld. Ook
dit is alleen mogelijk in een fysieke wereld. In een zuiver geestelijke arena,
kan het goede nooit dicht genoeg bij het kwaad komen om enige invloed erop
te hebben. In de fysieke wereld, kan echter goed en kwaad naast elkaar
bestaan en kan daarom het goede het kwade overwinnen. Onze wijzen leren
ons dat een van de belangrijkste redenen waarom de mens werd geplaatst in
de fysieke wereld, was om de krachten van het kwaad te overwinnen. De
Zohar drukt dit uit door te zeggen dat we hier zijn om de duisternis om te
zetten in licht.
Het hele concept van het niet-fysieke is zeer moeilijk te begrijpen, en kan
worden verduidelijkt door een opmerkelijke leer van onze wijzen. “Een engel
kan geen twee opdrachten hebben. Maar twee engelen kunnen ook niet
dezelfde opdracht hebben.
Deze leer stelt onze hele discussie op scherp. De engel is het archetype van
het niet-fysieke wezen. Wanneer we spreken van een Engel, spreken wij van
een entiteit die louter bestaat op een spiritueel niveau. Engelen kunnen
alleen worden onderscheiden door hun opdracht, dat is, door hun
betrokkenheid en de gehechtheid aan een aantal fysieke dingen.
Daarom kunnen ook twee engelen niet dezelfde opdracht doen. Het is alleen
hun verschillende missies die hen onderscheiden als twee verschillende
entiteiten. Zij kunnen niet door ruimte gelijk fysieke objecten worden
gescheiden. Daarom, als zij beide dezelfde opdracht hadden, zouden ze niets
55
SEFER YETZIRAH
hebben om zich te onderscheiden en zouden ze een zijn. Hetzelfde geldt, dat
een engel geen twee opdrachten kan hebben. Op een zuiver geestelijk vlak,
kunnen twee verschillende concepten niet bestaan als in een enkele entiteit.
Als een engel twee opdrachten heeft, dan zouden het twee engelen moeten
zijn.
Het werkt uiteindelijk net zo als het menselijke verstand. Het verstand is een
spirituele entiteit die begrensd is door het lichaam. Vele gedachten en
herinneringen zijn begrensd door de fysieke hersenen. Maar het verstand
kan, ondanks de hersenen het een en ander hebben opgeslagen, zich slechts
op een ding kunnen richten. Je kunt maar aan een ding tegelijk denken. Een
gedachte is een is een spirituele entiteit en kan alleen in een concept
bestaan. In dit kader bekeken zou een engel slechts een opdracht kennen.
Daardoor zouden engelen buiten hun eigen opdracht om van niets weten.
Om een soortgelijke reden, weten engelen op geen enkele manier iets wat
niet betrekking heeft op hun specifieke missie. Een engel is aanvankelijk
gemaakt met een enorme opslagplaats van kennis, maar het heeft geen
enkele manier dit alles te uiten, althans, niet buiten zijn eigen werkterrein.
Zo vinden we bijvoorbeeld, dat een engel vraagt aan een andere engel: en de
een zeide tot de man die met linnen klederen bekleed was en zich boven het
water van de rivier bevond: hoelang toeft het einde dezer wonderbare dingen?
[Dan.12:6). De ene engel moest de ander vragen hoe het verder ging verlopen
omdat hij dit zelf niet wist, omdat dit buiten zijn werkterrein lag.
In de fysieke wereld, leren wij dingen door onze vijf zintuigen. We kunnen
horen, voelen, ruiken en proeven. Onze kennis van dingen komt van onze
fysieke nabijheid. In de spirituele werelden bestaat dit echter niet. De enige
manier dat men dit kan leren is om in de geestelijke nabijheid ervan te
komen. Een kan dit niet doen buiten zijn eigen omgeving.
Daarom heeft de mens een voorsprong op de engelen, omdat de mens in een
lagere fysieke wereld leeft en daardoor de mogelijkheid heeft om een hogere
wereld te bereiken.
Er zijn concepten die door God als goed zijn bestempelt. Deze door God als
goedgekeurde concepten zijn nauw met Hem verbonden. Wanneer een mens
zich fysiek met dat goede bezighoudt, verbindt hij zichzelf letterlijk met God.
Dit is iets wat een engel niet kan bereiken.
Dit is een groot verschil tussen de mens en de engel. Een engel heeft een
bepaalde plaats toegewezen gekregen en heeft zelf geen manier een hogere
plaats in te nemen. Dus wanneer de profeet in Jes.6:2 spreekt van, Serafs
56
SEFER YETZIRAH
stonden boven Hem; ieder had zes vleugels: met twee bedekte hij zijn
aangezicht, met twee bedekte hij zijn voeten en met twee vloog hij. Deze
engelen bleven in dezelfde toestand staan. Maar wanneer God spreekt tot de
mens, vertelt Hij hem, Zo zegt de HERE der heerscharen: Indien gij in mijn
wegen wandelt en de door Mij opgedragen taak waarneemt, dan zult gij zowel
mijn huis richten als mijn voorhoven bewaken, en Ik zal u doen verkeren onder
hen die hier staan. [Zach.3:7]. God laat de profeet hier een visioen van
stilstaande engelen zien en vertelt hem dat hij in staat is om zich onder hen
te bewegen. De mens kan gaan van niveau tot niveau, maar de engelen zijn
gebonden aan de hun toegewezen plaats.
Er zijn vele niveaus in de geestelijke wereld. Als alleen de spirituele zou
bestaan, zou er geen methode voor dezen zijn geweest om bij elkaar te
komen. De enige manier dat mogelijk om deze niveaus bij elkaar te voegen is
door hun verbinding met de fysieke wereld.
Met het oog om het hoogste niveau van heiligheid te bereiken, moet de mens
dan ook onderdeel worden van de fysieke wereld. Als hij Gods geboden
gehoorzaamt, hecht hij zich aan dezelfde fysieke objecten als de Ene die de
geboden gaf. In deze geboden te gehoorzamen, hecht de mens dus zichzelf tot
God met de grootst mogelijke mate. Hij is dus in staat om de hoogste
spirituele hoogten te bereiken.
Dit is de symboliek van de droom van Jacob waarin hij zag, dat op de aarde
een ladder was opgericht, waarvan de top tot aan de hemel reikte,
(Gen.28:12). Het is alleen via aardse daden dat we de meest verheven
hoogten kunnen beklimmen. De verschillende niveaus van de geestelijke
wereld, de sporten van de ladder, kunnen alleen samen worden gebonden
wanneer zij staan op de aarde.
De Sefirot is niet fysiek en lijken niet te worden gehecht aan een fysieke
concept.
Aangezien
zij
verschillende
concepten
en
niveaus
vertegenwoordigen, rijst de volgende vraag: Hoe kunnen ze op elkaar
inwerken? Uiteraard is de enige mogelijke manier, door enkel relatie met de
fysieke wereld. Het is pas wanneer twee verschillende Sefirot samenkomen
en interageren met het zelfde fysieke object dat ze ook kan interageren met
elkaar. De kabbalisten houden zich daarom bezig met tal van lichamelijke
activiteiten met de primaire bedoeling van de eenmaking van de Sefirot.
Een andere manier om de Sefirot met elkaar te verbinden, is door middel van
de Goddelijke namen. Dit is specifiek waar van het Tetragrammaton hwhy.
Volgens de kabbalisten, is de top van de
57
y
yod de Keter, de
y
yod zelf is
SEFER YETZIRAH
h heh Binah, de w waw, welke als getalswaarde 6 heeft, de
volgende zes Sefirot, en de laatste h heh is dan Malkhoeth.
Chokhmah, de
Het feit dat deze naam kan worden geschreven op een fysiek stuk papier,
dient om de Sefirot te integreren. Iedere Sefirot wordt geassocieerd met een
letter, en wanneer deze letters zichtbaar bij elkaar worden gebracht, kan de
Sefirot een interactie uitvoeren. Een specifieke interactie aangaande Sefirot
is ook mogelijk wanneer men de verschillende namen bij elkaar brengt. En
hetzelfde is ook waar van andere kabbalistische diagrammen en
vertegenwoordigingen van de Sefirot.
Hoewel de Sefirot vóór het scheppen van de fysieke wereld was geschapen, ze
bestaan in een domein wat boven de tijd is, waarin verleden, heden en
toekomst een zijn. Het feit dat zij zichtbare tegenhangers hebben in de
toekomst hebben ze een link met de fysieke wereld. Omdat God wilde dat er
op een later tijdstip de letters van de naam zouden kunnen worden
vertegenwoordigd door fysieke vormen en om geschreven te worden op een
zichtbaar vlak, hadden ze een associatie met het zichtbare nog voordat ze
gemaakt zijn. Hierdoor kon de Sefirot communiceren nog voor de oprichting
van het fysieke universum.
Hetzelfde is waar van de andere letters van het alfabet. Alhoewel de letters
het best bekend zijn als ze geschreven zijn, vertegenwoordigen ze eigenlijk
ook spirituele krachten. Door verschillende combinaties van letters,
associëren de spirituele krachten met hen en brengen hen samen in vele
effectieve combinaties. En deze spirituele krachten, zijn de letters waarmee
de hemel en de aarde zijn gemaakt.
Uit dit alles zien we dat er een belangrijke schakel bestaat tussen het fysieke
en het geestelijke. Zelfs Keter, de hoogste van de Sefirot, heeft een fysieke
vertegenwoordiging in de top van de Yod van de Goddelijke Naam.
Gelijk een vlam in een brandend kooltje
In de beschrijving tussen het zichtbare en het spirituele, gebruikt de Zohar
een uitdrukking die eigenlijk gelijk is als hier. De Zohar zegt: als iemand de
wijsheid wil weten van de heilige eenmaking, laat hem dan kijken naar de
vlam die uitrijst boven een brandend kooltje of van een brandende lamp. De
vlam kan niet eerder oprijzen als hij niet verbonden is met iets fysieks.
Uit de context, is het duidelijk dat de Zohar spreekt van de verschillende
onderdelen van de vlam. De enige manier waarop de vlam bij al deze delen
58
SEFER YETZIRAH
samen kan komen, is alleen mogelijk wanneer de vlam gehecht is aan de
fysieke steenkool of lont. Op een vergelijkbare manier kunnen alle niveaus
van de geestelijke functie niet interactief zijn, tenzij zij gebonden zijn aan het
fysieke.
Daarom stelt de Sefer Yetzirah dat “hun einde ingebed is in hun
begin….gelijk een vlam in een brandend kooltje.” De enige manier wanneer
het einde en het begin interactief kan zijn is omreden dat beide gebonden
zijn aan gerelateerde fysieke concepten.
Dit kan ook gebruikt worden als een meditatie. De lont zelf vertegenwoordigt
de fysieke wereld, terwijl de blauwe vlam die het dichtst bij de pit is de
tegenhanger van Malkhoeth is. Hieromheen schijnt het heldere gele vlam,
deze correspondeert met de volgende zes Sefirot: Chesed, Gevoerah, Tifereth,
Netzach, Hod en Yesod. Hier boven is de nauwelijks zichtbare buitenste
vlam, het heetste gedeelte van allemaal, en is parallel aan Binah. Dan komt
het licht wat vanaf de kaars straalt, wat Chokhmah is. Tot slot hebben we
nog het concept van de vlam zelf en dit correspondeert met Keter. En al deze
gedeelten zijn met elkaar verbonden door de lont of pit van de kaars. Door op
deze manier alles zo te overwegen, kan men zichzelf aan de Tien Sefirot
binden.
Het is om deze reden dat de Sefer Yetzirah bepaalt dat de Tien Sefirot
parallel aan de tien richtingen is. Hoewel de Sefirot zuiver spiritueel is, moet
het wel te verenigen zijn met de fysieke richtingen. Dan zou als het ware, het
punt van het oneindige in de vijfdimensionale hyperruimte het ongenaakbare
Oneindige betekenen.
De grote kabbalist, Rabbi Abraham Abulafia, geeft aan dat het Hebreeuwse
tlxg gachelet is, en de getalswaarde heeft van 144. En
dit is dezelfde getalswaarde als van tma emet wat “waarheid” betekent. Het
woord voor “kooltje”
is de waarheid welke de beide opposities samenbindt. Dit wordt aangegeven
door het woord zelf. Het woord tma emet begint met de letter a alef, de
t taf, de laatste letter. Dus
het einde is ingebed in het begin. Dit wordt bereikt door de letter m mem, de
eerste letter van het alfabet, en eindigt met een
middelste letter van het alfabet.
Een andere kabbalist, Rabbi Joseph Gikatalia (1248-1323), zet uiteen dat de
a alef en t taf tevens de eerste letters zijn van het woord hta atah “Gij”. De
h
heh aan het eind van dit woord, wat als getalswaarde vijf heeft,
vertegenwoordigt Binah, zoals uitgedrukt wordt in de vijf Boeken van de
59
SEFER YETZIRAH
Torah en in de klank- families van het alfabet. Om God aan te wijzen als
“Gij”, moeten we eerst het begin [a alef] en het einde [t taf] inbedden. Alleen
dan kunnen we ons tot Hem richten, door de letters van de Torah,
vertegenwoordigt door de h heh.
Want de Meester is enkelvoudig
Naast het feit dat de Sefirot door deze fysieke wereld aan elkaar inherent
zijn, zijn zij ook bij God Zelf verenigd. In het gebed van Elia wordt dus
gezegd, met betrekking tot de Sefirot, “Gij bindt ze en Gij verenigd ze.”
Wanneer de Tien Sefirot door de tien richtingen worden vertegenwoordig,
kunnen we deze fysieke wereld als punt 0 punt beschouwen van waaruit zij
allen het punt van de voortreffelijkheid bereiken. God Zelf is het Punt van
het Oneindige. Daar in de Oneindigheid vormen de Tien Sefirot één punt.
Dat punt zou het uiterste punt zijn die de mens tijdens de meditatie zou
kunnen bereiken. Door dit punt van het Oneindige te bereiken, kan iemand
dit concept bereiken in het Oneindige Zijn.
Dit punt van het Oneindige is oneindig grot en oneindig klein. Het is geen
plek die tijd, ruimte of het spirituele in één geheel kan maken. Het heeft
geen vorm en geen gedaante. Het is gedefinieerd als een enkele, unitaire,
ongedifferentieerd punt. Al dit alles is ook waar van God. Natuurlijk is God
veel meer dan dit alles.
In het beschrijven van God hier, zegt de Sefer Yetzirah niet dat God Eén
(Echad) is, maar dat Hij de Enkelvoudige (Yachid) is. Het wil zeggen, dat God
zo absoluut Enkelvoudig is, dat er geen kwaliteit is welke Hem kan
omschrijven of als attribuut daarvoor kan dienen. En zoals de filosofen
stellen, kunnen we God niet door een bepaalde kwaliteit of middels een
bijvoeglijk naamwoord omschrijven, dan alleen vanuit een negatieve zin.
Hoewel we niet kunnen zeggen wat God is, kunnen we met behulp van
negatieve kenmerken, zeggen wat hij niet is. Evenzo, met attributen van
handelen, kunnen we niet spreken wat God doet.
Dit impliceert ook dat God absoluut eenvoudig is. In het domein dat voor de
schepping bestond, was er niets anders dan God. Zoals eerder al vermeld,
zelfs zulke eenvoudige begrippen als Oorzaak en gevolg moesten worden
geschapen. Hetzelfde geldt voor het getal.
Als het concept van eenheid in God bestond, zou dit betekenen dat het
concept van het aantal bestaat in zijn essentie. Dit op zichzelf zou een
60
SEFER YETZIRAH
element van pluraliteit zijn. Men zou kunnen spreken dan van God en Zijn
eenheid, dat is, zijn associatie met het getal één. God en Zijn eenheid zouden
dan twee begrippen zijn.
Het Hebreeuwse woord Echad duidt op een associatie met het getal één.
Yachid aan de andere kant, is een negatief attribuut, en geeft het ontbreken
van pluraliteit aan.
In Hem is geen tweede
Dit is gebaseerd op het vers van Pred.4:8, Daar is Eén, Hij heeft geen tweede,
Hij heeft tevens een zoon nog een broer.
En voor die Ene, wat kan je tellen?
Hoe kan men tellen voordat het concept van één in bestaan kwam. Zoals de
Sefer Yetzirah later zegt, een parallel met Keter, de eerste Sefirah (1:9).
Zoals eerder besproken in 1:1, kan het concept van de getallen niet te
voorschijn komen totdat de schepping van de Sefirot, wat de eerste
elementen van getal en pluraliteit in de schepping waren. Het concept van de
één kwam niet eerder tot aanschijn totdat de Sefirah van Keter was
geschapen. God, het Oneindige Wezen, bestond voordat Keter tot
wezenlijkheid kwam.
Tekst 1:8
Tien Sefirot van het Niets
Beteugel uw mond van het spreken
en uw hart van het denken
en als uw hart vurig verlangt
kom dan weer tot de plaats
daarom is er geschreven,
“De Troonwagen gaat heen en weer” (Ezech.1:24)
Met betrekking tot dit is en er verbond gemaakt
Beteugel uw mond
De Sefer Yetzirah definieert het woord belimah, wat we hebben vertaald als
“niets”. Het zegt ook dat het de betekenis heeft van balam, “beteugelen.”
De essentie van de Sefirot kan alleen worden bereikt wanneer men zijn
lippen beteugeld om te spreken, en zijn ogen sluit voor een verbaal en
beeldend denken. Alleen wanneer men de geest helemaal leeg maakt kan de
Sefirot worden ervaren.
61
SEFER YETZIRAH
Dit is bijzonder belangrijk, omdat vele technieken van de kabbala meditatie
betrekking hebben op het reciteren van een mantra als apparaat of met
verschillende soorten van contemplatie. Al deze technieken zijn echter
slechts een middel waarmee de geest wordt vrijgemaakt van alle gedachten.
De werkelijke ervaring van de Sefirot komt pas nadat men stopt met de
techniek en absoluut stil blijft, alle denkprocessen stil zet.
en uw hart van het denken
in de kabbala verwijst de term “hart” meestal naar Binah. Het geeft het
verbale deel van de geest aan, wat de zetel is van het Binah bewustzijn. Dit
Binah bewustzijn moet worden opgetuigd, zodat de Sefirot kan worden
ervaren met het Chokhmah bewustzijn alleen.
en als uw hart vurig verlangt
Opnieuw verwijst hier het “hart” naar het Binah bewustzijn. De Sefirot moet
worden ervaren met het Chokhmah bewustzijn. Als men probeert om hen af
te beelden met Binah (het hart), dan kan de geest worden verzwolgen door
een overdaad aan symboliek. Zoals de Kabbalisten uit leggen, is dit is
gevaarlijk, omdat de geest kan worden opgeslokt in deze caleidoscoop van de
symboliek, en niet in staat is om hier uit te komen. Dit is wat er gebeurd is
met Ben Zoma, die zijn verstand verloor toen hij het Paradijs betrad.
Dit verlangen bestaat uit een snelle overdaad aan symboliek, ofwel verbaal of
visueel. Als het hart zo beweegt, waarschuwt de Sefer Yetzirah dat men moet
terugkeren naar de plaats. Hij moet zich concentreren op iets fysieks, om zo
het geestelijke evenwicht te herstellen.
In dit verband moet men de Wagen nastreven, de levende engelen door
Ezechiël in zijn visioen gezien. Men moet schommelen tussen het heen en
weer. Daar kan men alleen maar denken met het Binah bewustzijn, en moet
men gebruiken om te bewegen in Chokhmah bewustzijn. Deze toestand kan
alleen worden gehandhaafd voor een korte tijd, waarna het Binah bewustzijn
terugkeert, en men probeert zich te verbeelden in zijn ervaring. Op dit punt,
moet men onmiddellijk terug keren naar het fysieke. Op deze manier kan
men heen en weer schommelen, en het bereiken van een hogere elke keer.
verbond gemaakt
Uit de context blijkt, dat dit verbond een wederzijdse overeenkomst is tussen
God en de mysticus. De mysticus belooft dat hij niet zal proberen om de
62
SEFER YETZIRAH
Sefirot uit te beelden met het Binah bewustzijn, en God belooft dat als men
heen en weer gaat onmiddellijk terug gaat, dan zal hij kunnen terugkeren.
Het is in dit verband dat de kabbalisten die probeerden het hoogste niveau te
bereiken, hun ziel te binden met een eed zodat zij moeten terugkeren naar
hun lichaam. Naast deze individuele eden, is er ook een algemeen verbond
dat in houdt dat de ziel in staat zal zijn om terug te keren, zelfs van de
hoogste niveaus.
In meer algemene taal, is een verbond iets dat tussen twee dingen in komt
en het dan aan elkaar verbind. Dit is het verbond dat het spirituele met het
fysieke verbind. Zie 1:3.
Tekst 1:9
Tien Sefirot van het Niets
Een is de Adem van de Levende God
Zegenend en gezegend is de naam
Van het Leven der Werelden
Het geluid van adem en spreken
En dit is de Heilige Adem
Eén
De Sefirah die hiernaar verwijst is Keter (Kroon). Dit is het getal één. Het is
de eerste van de getallen die tot aanschijn komen.
de Adem van de Levende God
Dit is gebaseerd op het vers, waar God zegt van Betzalel, de bouwer van de
tabernakel in de woestijn (Ex.31:3), en hem vervuld met Gods Geest, met
wijsheid, inzicht en kennis, en dat voor allerlei werk, om ontwerpen te
bedenken, - Hier zien we dus dat de “Adem Gods” komt voor de Wijsheid en
Inzicht. Te midden van de Sefirot correspondeert dit met Keter. Zoals de
Talmoed zegt, dat het door de “Adem Gods” was, dat Betzalel in staat was om
de letters van de schepping te manipuleren.
Het woord Roeach, wat we hier vertalen met “adem”, is tevens het woord voor
wind, en de Sefer Yetzirah gebruikt het blijkbaar ook als term voor de lucht.
Dit woord echter, wordt vaak gebruikt in de Bijbel om de geest aan te
duiden, en dit is het zoals het ook hier wordt gebruikt.
63
SEFER YETZIRAH
In het algemeen betekent het woord Roeach beweging en communicatie. Het
is gerelateerd aan de woorden o-rach, wat een deel betekent, en o-reach wat
gast betekent. De geest (Roeach) des levens in een dier is de kracht die het
dier doet bewegen.
Normaal is de lucht onzichtbaar en niet voelbaar. Het is alleen te voelen als
het beweegt, dan kan iemand het voelen als wind of adem. Net zoals het
spirituele continuüm niet voelbaar is, behalve wanneer het beweegt. Het
wordt dan gevoeld als geest (Roeach). Vandaar dat Roeach het woord voor
wind, adem en geest is.
Dit is ook de beschrijving van de handeling van de schepping. De analogie is
die van een glazen vat. Ten eerste emaneert de adem (Roeach) van de mond
van de glasblazer. Het vat wordt gevormd door de interactie van de adem,
waar de wind de begrenzende wanden maakt door de druk. Het vat breidt
zich vervolgens uit in ruimtelijke richtingen.
Levende God
Zoals boven in 1:1 al genoemd, duidt de term “Levende God” (Elokiem
Chayim) op Yesod (fundament), wanneer deze Sefirah in een pro creatieve
modus is, worden alle krachten van de schepping gegeven. De geest is hier
die van Keter, dat is die uiteindelijk wordt gegeven door Yesod. Daar Keter
zelf niet kan worden ervaren, wordt het gegeven in termen van Yesod, want
dat is waar het wordt ervaren.
Zegenend en gezegend
In andere oude kabbala teksten, zoals de Bahir, worden deze bijvoeglijke
naamwoorden ook gebruikt met betrekking tot Keter.
In het Hebreeuws zijn de twee termen hier
$wrb
baroekh en
mebhorakh. Beide woorden betekenen eigenlijk “gezegend”.
duidt aan dat God intrinsiek zegent, terwijl
$rwbm
$wrb
$rwbm
baroekh
mebhorakh impliceert dat
hij gezegend is door anderen in gebed.
Als wij zeggen, dat God gezegend is, betekent dit dat Zijn essentie naar
beneden wordt gebracht zodat Hij de schepping kan zegenen. Daarom is het
gerelateerd aan het woord berekh, wat “knie” betekent. Net zoals de knie
gebogen wordt om het lichaam lager te brengen, zo dient de zegen het
verlagen van het Goddelijke. Deze is nauw verbonden met het concept van
het “zitten”, hierboven besproken (1:4).
64
SEFER YETZIRAH
Baroekh betekent dat God vanuit Zijn innerlijke Wezen wordt geprezen. God
heeft een Innerlijke manier om vanuit Zijn Wezen Zijn schepping te kunnen
dragen. Wanneer Hij in Zijn Wezen Zijn schepping nog veel beter kan dragen
door gebed van iemand, dan is dat gericht op mebhorakh.
Leven der Werelden
Dit is een verwijzing naar Yesod (fundament), maar in de vorm waar de
spirituele stroom leven schenkt in de werelden van Atziloeth.
Het geluid van adem en spreken
Dit zijn de woorden en gereedschappen van de schepping, zoals er is
geschreven in Ps.33:6, Door het woord des HEREN zijn de hemelen gemaakt,
door de adem [Roeach] van zijn mond al hun heer. Volgens de Talmoed
verwijst dit naar het eerste gezegde van de schepping, dat is, naar Keter.
Het woord kol [stem] is puur sprakeloos en daardoor is dit verbonden met
Chokhmah. Daarentegen is de spraak wel een uitspraak en wordt daardoor
verbonden met Binah (het verbale van de geest). En deze twee
tegenovergestelde worden door de “Adem” (Roeach) verbonden.
Dit kan ook worden geïnterpreteerd in termen van de schepping. De stem is
een pure sprakeloze creatieve kracht. Hierop wordt gezinspeeld in het eerste
vers van de Torah, In den beginne schiep God de hemel en de aarde. De
Talmoed zegt, dat dit de eerste was van de Tien Uitspraken waarmee de
wereld is geschapen. Dit is een onuitgesproken Gezegde, aangezien alleen de
prestatie, en niet het spreekwoord, is opgenomen in de Torah.
Direct hierna zegt de Torah, dat de adem van God [Roeach Elokiem] zweefde
op de wateren (Gen.1:2). Dit is de “Adem” of Geest [Roeach]. Het is pas na
deze dat God spreekt en zegt: Er zij licht [Gen.1:3]. Dit is de reden voor de
volgorde in Sefer Yetzirah: Stem, adem en Woord.
En dit is de Heilige Adem
In het Hebreeuws is dit de Roeach HaKodesj, meestal vertaald als “Heilige
Geest.” Dit is de gewone uitdrukking voor de goddelijke inspiratie, wat in
hogere vormen ook de profetie omvat.
Deze Heilige Geest kan gezien worden als de tussenpersoon tussen Stem en
Woord. Het is dus tevens een tussenpersoon tussen Chokhmah en Binah
bewustzijn. De Roeach HaKodesj is de goddelijke inspiratie en informatie
65
SEFER YETZIRAH
welke iemand kan terugbrengen vanuit een positie van Chokhmah
bewustzijn naar een normale positie van Binah bewustzijn.
Zulk een Roeach HaKodesj is gelijk aan Keter, welke zich bevind tussen
Chokhmah en Binah, maar welke boven hen staat. Chokhmah en Binah zijn
beide functies van de geest zelf, terwijl de Roeach HaKodesj van buiten komt.
Het lijkt daarom op Keter, omdat een kroon op het hoofd wordt gedragen en
van buitenaf afkomstig is. deze Roeach HaKodesj is de ‘adem van God” welke
genoemd wordt in Ex.31:3, en hem vervuld met Gods Geest, met wijsheid
[Chokhmah], inzicht [Binah] en kennis [Da`at], en dat voor allerlei werk, om
ontwerpen te bedenken,.
Tekst 1:10
Twee: Adem van Adem.
En Hij vormde en graveerde
22 fundamentele letters
Drie moeders
Zeven dubbele
En twaalf enkele
En één Adem is uit hen.
Adem van Adem
Dit is Malkhoeth (Koninkrijk), de laagste van de Tien Sefirot. Het wordt
gerekend direct na Keter, naar aanleiding van de hierboven genoemde
uitspraak, "hun einde in te bedden in hun begin." Keter is Oorzaak, terwijl
Malkhoeth het Effect is, en Oorzaak kan niet bestaan zonder Effect.
In de taal van de latere kabbalisten, wordt de eerste Adem van Keter het
Directe Licht genoemd [Or Yasjar]. Deze tweede “Adem van Adem, wordt
geassocieerd met Malkhoeth en wordt het Reflecterende Licht [Or Chozer]
genoemd. Om opnieuw de analogie van de glasblazer te noemen, is dit de
adem dat de wanden van het vat uitdrukt wat gevormd wordt.
In een conceptuele zin, is het directe licht het begrip causaliteit, waar Keter
de oorzaak is van alle dingen. Zoals hierboven vermeld, kan echter de
oorzaak niet bestaan zonder het effect, en is dus het Effect ook de oorzaak
van de oorzaak. Malkhoeth, het Effect is dus ook de oorzaak, en dit is het
concept van het Gereflecteerde Licht.
De kabbalisten spreken vaak over Licht en Vaten. “Licht” duidt op het
concept van het geven, terwijl de Vaten het ontvangende en gevende zijn. De
66
SEFER YETZIRAH
kabbalisten vertellen verder, dat de Vaten tot aanschijn kwamen door de
“botsing” tussen het Directe Licht en het Reflecterende Licht. En deze vaten
zijn de letters van het alfabet.
Daarom spreekt de Sefer Yetzirah van “Adem” en van “Adem van Adem.” De
eerste “Adem” duidt op de eenvoudige adem welke emaneert door de longen
en de keel. “Adem van Adem” is dat wat gereflecteerd wordt door de
verschillende delen van de mond om het geluid van het spraak te
produceren. Het is door de interactie van direct en gereflecteerde adem dat
het geluid produceert.
Bij de mens vindt dit plaats in de mond, terwijl in de Sefirot dit in Malkhoeth
gebeurt. Het is om deze reden dan ook, dat de Tikkunei Zohar spreekt van
het Malkhoeth als van de “Mond.” Het is tevens door Malkhoeth dat alle
beelden van de hogere Sefirot worden gereflecteerd zodat zij gevisualiseerd
worden.
Daarom zegt de Sefer Yetzirah, dat de 22 letters werden geschapen door deze
tweede Sefirah.
En Hij vormde en graveerde
Zoals eerder besproken in 1:1, is het woord chakak, wat vertaald is als
“gegraveerd”, duidt op het verwijdering van materiaal. De letters kwamen tot
aanschijn toen het gereflecteerde adem het gedeelte van het directe adem
verwijderde. Dit vond plaats door de verschillende bewegingen van de mond.
Het tweede verloop is chatzav, wat vertaald is als “kerven” of “uitgraven”. Dit
betekent het scheiden van materiaal van zijn bron, zoals in Deut.8:9 wordt
omschreven: en uit welks bergen gij koper zult houwen. Het verwijst tevens
naar een geestelijke manier van “uitgraven”, zoals in Jes.51:1, Aanschouwt
de rots [God] waaruit gij gehouwen [chatzav] zijt,.
Het woord chatzav geeft het proces weer wanneer de klanken van de letters
de mond verlaten en individueel worden uitgedrukt. In deze context, is het
een proces van “graveren” en wordt de articulatie en de uitspraak van de
klank van een letter bedoeld en het “uitgraven” geeft de uitdrukking van de
letters aan.
En één Adem is uit hen.
Alle letters die worden uitgedrukt hebben betrekking op de adem. In
geestelijke zin betekent dit dat dezelfde inspiratie komt uit alle letters. Dit is
67
SEFER YETZIRAH
de Roeach HaKodesj die uitgaat van Malkhoeth. Aangezien Malkhoeth de
mond wordt genoemd, wordt de geest die hieruit voortvloeit spraak genoemd.
Net als een fysieke toespraak, ook deze bestaat uit woorden, die op hun
beurt zijn samengesteld uit letters.
Sommige vooraanstaande commentatoren interpreteren deze frase als: “En
de adem is een van hen.” Dit is omdat Adem [Roeach] wordt geassocieerd
met de letter Alef. (zie 3:7).
Tekst 1:11
Drie: Water van Adem
En Hij graveert en snijdt
[22 letters van]
Chaos en leegte
Modder en klei
Hij graveert hen gelijk een soort van tuin
Hij graveert hen gelijk een soort van muur
Hij bedekt hen gelijk een soort van plafond
[En Hij strooit er sneeuw overheen en het werd stof zoals er is
geschreven in Job.37:6, want tot de sneeuw zegt Hij: Val op aarde!
Water van Adem
Dit is Chokhmah (Wijsheid). De Midrasj zegt dus, “Adem (Roeach) gaf
geboorte aan Wijsheid. Wijsheid wordt vertegenwoordigd door Water, daar
Water een ongedifferentieerde vloeistof is, zoals al eerder in 1:1 is besproken.
De structuur eraan moet van buitenaf worden aangebracht.
Het proces wat door de Sefer Yetzirah wordt besproken wordt tevens op
gewezen in Ps.147:18, Hij doet zijn wind waaien, - daar vloeien de wateren.
De analogie is de regen, welke wordt gevormd door de warmte, vochtige lucht
botst met koude lucht. Gelijk de interactie van direct en gereflecteerde adem
de Sefirah van Chokhmah schept. Net zoals de regen op alle dingen valt, zo
schenkt Chokhmah Gods zegening op alle dingen zonder onderscheidt te
maken. Net zoals lucht vocht kan vasthouden, zoals Chokhmah geïmpliceerd
is in de adem dat Keter is.
De parallel tussen Chokhmah en regen wordt beschreven in Jes.55:9-11,
Want zoals de hemelen hoger zijn dan de aarde, zo zijn mijn wegen hoger dan
uw wegen en mijn gedachten dan uw gedachten.
68
SEFER YETZIRAH
Want zoals de regen en de sneeuw van de hemel neerdaalt en daarheen niet
weerkeert, maar doorvochtigt eerst de aarde en maakt haar vruchtbaar en
doet haar uitspruiten en geeft zaad aan de zaaier en brood aan de eter,
alzo zal mijn woord, dat uit mijn mond uitgaat, ook zijn; het zal niet ledig tot
Mij wederkeren, maar het zal doen wat Mij behaagt en dat volbrengen,
waartoe Ik het zend.
Hier zegt God, dat Zijn “gedachten”, wat Chokhmah is, ver boven de
menselijke geest zijn zoals de lucht boven de aarde is. Maar net zoals de
regen kan vallen vanuit de lucht, zo kan God Zijn Wijsheid naar beneden
komen tot de mens, en wat Hij verlangd kan volbrengen.
Het verschil tussen adem en water is dat adem naar beneden geblazen moet
worden terwijl het water uit zichzelf valt. De spirituele essentie geïmpliceerd
door Keter kan alleen worden verleend door Gods directe tussenkomst en
Zijn wil. Dat betekent, dat Chokhmah aan de andere kant, naar lagere
niveaus afdaalt dan gewoonlijk.
In psychologische zin, vertegenwoordigt Keter de Roeach HaKodesj, de
goddelijke inspiratie die alleen verleend kan worden door God. Wijsheid aan
de andere kant, kan verleend worden door de mens zelf. Als de mens zichzelf
als een vat voor Chokhmah maakt, komt het automatisch tot hem. In dit
opzicht is het gelijk als de regen, wat door iedereen gebruikt kan worden die
een passend vat heeft om het vast te houden.
Adem verwijst ook naar het proces waarbij God bewust Zijn wil oplegt op het
creëren, om zo de natuurlijke gebeurtenissen te veranderen. Aan de andere
kant, heeft Chokhmah betrekking op de natuurlijke gang van zaken, die
voorafgaan zonder goddelijke interventie. Het is door Chokhmah dat de loopt
der natuur kan bestaan. In fysieke zin, wordt van water gezegd, dat dit
refereert aan de ongedifferentieerde oermaterie.
En Hij graveert en snijdt
Hier spreekt de Sefer Yetzirah over het begin van de geschreven letters. De
gesproken letters rijzen op vanuit de adem, maar voordat de geschreven
letters ontstaan, moet er eerst een schriftelijke vloeistof ontstaan, zoals inkt.
Deze vloeibare vloeistof waarvan het prototype water is. Over de schrijvers
vloeistof wordt gesproken als over “modder en klei.”
69
SEFER YETZIRAH
Chaos en leegte
Tohu en Bohu in het Hebreeuws. Dit verwijst naar het eerste begin van de
schepping, zoals geschreven staat in Gen.1:2, De aarde nu was woest en
ledig,. De Sefer Yetzirah zegt later dat uit deze chaos (tohu) die stof is
gevormd (2:6).
Tohu bevat zuivere stof wat geen informatie bevat. En Bohu (leegte) is zuivere
informatie wat geen betrekking heeft met een bepaalde stof. Beide zijn
ongedifferentieerd en zijn daarom opgenomen in Chokhmah. Met Bohu
(informatie) kunnen de letters van het alfabet gegraveerd worden op Tohu
(stof).
De Bijbel zegt, dat de “aarde chaos en leegte was.” De kabbalisten merken
op, dat “aarde” (eretz) een vrouwelijk woord is en leren, dat het verwijst naar
Malkhoeth, het archetype van het vrouwelijke. “Chaos en leegte,” wat
verband houdt met Chokhmah, komt niet eerder tot aanschijn na
Malkhoeth. Dit is hetzelfde in de volgorden van de Sefer Yetzirah, die
Chokhmah plaatst na Malkhoeth.
Modder en klei
In het Hebreeuws is modder refesj, en klei is tyt. Het feministe vers in de
Bijbel waar deze twee worden genoemd is in Jes.57:20, Maar de goddelozen
zijn als de zee, zo opgezweept, dat zij niet tot rust kan komen, en wier
wateren slijk en modder opwoelen.
Bij de beschrijving van de oorspronkelijke staat van de schepping, zegt de
Torah, De aarde nu was woest en ledig, en duisternis lag op de vloed [tehom],
en de Geest Gods zweefde over de wateren. Volgens de commentaren verwijst
het woord tehom naar de modder en de klei op de bodem van de zee.
“Chaos en Leegte” verwijst naar de interactie tussen Chokhmah (water) en
Keter (Adem). “Modder en klei” verwijzen naar de interactie tussen
Chokhmah (water) en Malkhoeth (aarde). Modder bestaat voor het grootste
deel uit water en daarom vertegenwoordigd het de overheersing van
Chokhmah. Klein bestaat voor het grootste gedeelte uit aarde, en
vertegenwoordigd de overheersing van Malkhoeth. De modder is de
schrijvende stroom terwijl de klei het medium is waarop het geschreven is.
70
SEFER YETZIRAH
Hij graveert hen
De Hebreeuwse letters hebben een drievoudige basis, een bovenstuk, een
centraal gedeelte en een onderste. De bovenste en onderste bestaan meestal
uit zware horizontale lijnen, terwijl het centrum bestaat uit dunnere verticale
lijnen.
Het benedenste gedeelte van de letters zijn “gegraveerd gelijk als een tuin.”
Dit is waar het materiaal wordt verwijderd uit de matrix, waardoor er een
holte ontstaat. De zijkanten van de letters worden vervolgens gesneden als
een muur. Dit zijn de verticale lijnen die de letters los van elkaar zoals
muren worden gevormd. Ten slotte worden de bovenste gedeelten van de
letters toegevoegd, als een plafond voor de letters. Volgens sommige
autoriteiten, verwijst dit nog naar het creëren van ruimte.
En Hij strooit er sneeuw overheen
In sommige versies is dit weggelaten, maar het idee ervan wordt gevonden in
de Midrasj.
De vloeibare toestand vertegenwoordigt de doorstroming en verandering,
terwijl de solide staat de permanentie vertegenwoordigt. Wanneer de Torah
spreekt van instabiliteit, gebruikt zij het water als een voorbeeld, zoals in het
vers van Gen.49:4, gij die onstabiel zijt als water. Dus, wanneer Chokhmah
een staat van vloeiing is, wordt het vertegenwoordigd door water, maar
wanneer het in een permanente staat is, wordt het vertegenwoordigd door
sneeuw.
Zoals al eerder genoemd, Chokhmah heeft twee manieren. De eerste is die
van het Chokhmah bewustzijn terwijl de tweede die van de herinnering is.
Het Chokhmah bewustzijn is vloeibaar en wordt vertegenwoordigd door
water. En herinnering is aan de andere kant is vaststaand, en wordt
aangeduid door sneeuw.
De letters zelf vertegenwoordigen de staat van vloeibaarheid. Net als een
vloeistof op dit punt, kunnen ze worden gecombineerd op een manier die
men begeert. En pas nadat de sneeuw er overeen is gestrooid, worden ze
vastgesteld en onveranderd in een vaste toestand. Een soortgelijk voorval
vinden we in de Bahir, waar staat, dat voordat de Torah aan Israel werd
gegeven hij een gelijk als water was, maar nadat hij was gegeven, was hij
gelijk als van steen.
71
SEFER YETZIRAH
Ofschoon Chokhmah non-verbaal is en non visueel, vertegenwoordigd het
nog steeds de bron van de letters. Het is alleen nadat de letters zijn
gecombineerd in woorden dat zij verbaal het Binah bewustzijn
vertegenwoordigen. De letters zelf zijn de “paden der Wijsheid,” maar zoals
eerder verklaard (1:1), worden zij voornamelijk uitgedrukt doormiddel van
Begrip.
Tekst 1:12
Vier: Vuur uit Water
Wat Hij heeft gegraveerd en gesneden
De Troon der Heerlijkheid
Serafim, Ofanim en de heilige Wagen
En de dienende engelen
Van deze drie vestigde Hij Zijn woning
Zoals er is geschreven in Ps.104:4,
Hij maakt de winden tot zijn boden, laaiend vuur tot zijn dienaren.
Vuur uit Water
Dit is Binah (Begrip, Verstand). Het proces wat hier wordt beschreven, wordt
naar verwezen in Jes.64:1, zoals vuur water doet overkoken -.
We kunnen dezelfde analogie gebruiken als in het vorige, waar de regen
wordt voortgebracht door de samenvloeiing van warme en koude lucht.
“Vuur van Water” duidt dan op de bliksem die een regenbui vergezelt. Naar
dit proces wordt dan verwezen in Ps.29:8, Gods stem kerft de vuurvlammen
uit. Volgens andere commentaren verwijst naar het vuur wat ontstoken is
door een wereld van water wat gebruikt wordt bij het glasbranden.
Volgens beide verklaringen, wordt het vuur gezien als iets heel fijns wat
gericht is op een plaats. Het heel anders dan regen, wat overal zonder
uitzondering valt. Dit echter, is een belangrijk verschil tussen Binah en
Chokhmah. Binah richt zich op een enkel object terwijl Chokhmah alles
omvat.
Er is nog een belangrijk verschil tussen vuur en water. Water stroomt
gewoonweg naar beneden, terwijl het vuur naar boven opstijgt. Vuur
veroorzaakt ook, dat de lucht naar boven opstijgt en voorkomt dat het
afdaalt. Op een vergelijkbare manier, neigt Binah de doorstroming van het
spirituele te beperken en voeding te beknotten wat naar de lagere sferen
gaat. In dit opzicht is het precies het tegenovergestelde van Chokhmah. Als
72
SEFER YETZIRAH
Chokhmah de bron van het geven is, is Binah de bron van zelfbedwang, van
terughoudendheid.
De analogie van vuur en water verwijst tevens naar de mentale staat wat
indirect door Chokhmah en Binah wordt aangegeven. De Midrasj zegt, “water
wordt opgevat als het geven van geboorte aan Duisternis (afelah), Vuur wordt
opgevat als het geven van geboorte aan het Licht, Adem (Roeach) wordt
opgevat als het geven van geboorte aan Wijsheid. Door het gezegde, Adem
geeft geboorte aan Wijsheid”, zien we dat deze gehele passage gaat over de
mentale toestand.
Water, wat het bewustzijn van Chokhmah vertegenwoordigt, dus geeft
geboorte aan schemering en duisternis. Dit is de doofpot en de vernietiging
van de zintuigen, evenals de stopzetting van alle normale mentale processen.
Vuur, wat het bewustzijn van Binah vertegenwoordigd, geeft ruimte voor het
Licht, omdat het in de positie is waar de zichtbare beelden worden
ontvangen.
Net zoals het water kalm en koel is, zo is het Chokhmah bewustzijn
volmaakt kalm. En als men deze staat van bewustzijn binnengaat, heeft men
ook de ervaring of komt men in heel kalm en koel diep water terecht. Het is
ook om deze reden, dat rabbi Akiba en zijn metgezellen de mysteries
binnenging hij hen waarschuwde niet “water, water” te zeggen. Zij mogen
niet worden misleid door te denken dat ze daadwerkelijk het fysieke water
ervaren.
In het rijk van het Chokhmah bewustzijn, bestaan de letters alleen maar uit
zuivere informatie. Deze informatie ontstaat als “chaos en leegte,” wat niet
gegrepen kan worden, of als “modder en klei,” wat volledig ondoorzichtig is.
Zoals al eerder verklaart, kan de informatie en de letters in Chokhmah alleen
worden gegrepen door de beeldrijkheid van Binah (1:1). Het is, terwijl men in
een staat van Binah bewustzijn is dat deze informatie kan worden
beschreven met behulp van deze beelden als engelen en de Troon van
Heerlijkheid.
De Sefer Yetzirah impliceert tevens dat de fysieke wereld tot aanschijn kwam
door Chokhmah, terwijl de geestelijke wereld zijn wortels heeft in Binah. Dit
is omdat Chokhmah, het concept van het vrijwillige geven, de wortel van
barmhartigheid is, terwijl Binah, het concept van terughoudendheid heeft,
de wortel van Gerechtigheid heeft, van oordeel. Aangezien het kwaad in de
fysieke wereld bestaat kan het slechts duurzaam worden ontwikkeld door
Gods barmhartigheid, zoals de Psalmist zegt in Ps.89:3, de wereld is
73
SEFER YETZIRAH
gebouwd op barmhartigheid. In de geestelijke wereld, aan de andere kant,
heeft het oordeel de overhand.
Volgens de filosofen, vertegenwoordigt Water de oermaterie, terwijl het Vuur
de primitieve ether vertegenwoordigt.
De Troon der Heerlijkheid
Dit is een voertuig waardoor God “zit” en Zijn wezen “verlaagd” zodat Hij voor
Zijn schepping kan zorgen. Volgens de kabbalisten vertegenwoordigt deze
Troon het Universum van Beriah. Het is in dit Universum dat de kracht van
Binah overheerst.
Serail
Dit is de hoogste soort der engelen, welke zich bevinden in het gebied van
Beriah. Andere kabbalisten verwijzen naar hen als de Machten, Krachten of
Potentieel (Kochot) dan engelen. De profeet zegt dus, …zag ik de Here zitten
op een hoge en verheven troon en zijn zomen vulden de tempel. Serafs stonden
boven Hem; (Jes.6:1-2). De profeet zag Beriah, de wereld van de Troon en hij
zag de Serafim, de engelen van dat gebied.
Het woord Serafim is afkomstig van de wortel saraf, wat “branden” betekent.
Deze naam is aan hun gegeven omreden dat zij zich bevinden in de wereld
van Beriah, waar zich Binah bevindt welke vertegenwoordigd wordt door
vuur, en daar overheerst.
De Wagen zijn de engelen van Yetzirah, en dit zijn de wezens die door
Ezechiël worden gezien. Daarom zegt hij in Ezech.1:26, Boven het uitspansel
boven hun hoofden was wat er uitzag als lazuursteen, dat de vorm had van
een troon; En tenslotte, de Ofanim, zijn de engelen van Assiiah. Deze werden
onder de Wagen gezien, zoals de profeet zegt in Ezech.1:15, En ik zag naar de
wezens en zie, op de grond naast de wezens, aan de voorzijde van alle vier,
was een rad [Ofan].
“Dienende engelen” zijn hen die aan mensen verschijnen op aarde. Terwijl
andere engelen alleen maar kunnen worden gezien in een profetie, en
dienende engelen kunnen ook fysiek worden waargenomen. Zie het schema
hieronder waar de engelen in schema staan met hun relatie tot de Sefirot.
74
SEFER YETZIRAH
Van deze drie
Dit zijn van Adem, Vuur en water.
vestigde Hij Zijn woning
Het woord “woning” is hier ma`on, wat we zijn tegengekomen in 1:5. Deze
term verwijst naar God zoals hij de gehele schepping omvat inclusief tijd en
de spirituele dimensie.
Adem, Vuur en water zijn de bronnen van het spirituele (Keter – Malkhoeth)
en tijd (Chokhmah – Binah) continuüm`s, en deze omvatten de gehele
schepping.
Zoals er is geschreven
Het complete vers is, Hij maakt de winden tot zijn boden, laaiend vuur tot zijn
dienaren.
Gods “Boven kamers” zijn de spirituele universum`s, terwijl Zijn lagere
kamer, de fysieke wereld is. De balken aan Zijn bovenste plafond van de
kamers, zoals gezegd, zijn gemaakt van water. Dit verwijst naar het van
boven Beriah, wat Atziloeth is. In Atziloeth overheerst Chokhmah, en wordt
Chokhmah vertegenwoordigd door water.
Het vers zegt, dat de engelen zijn gemaakt van “adem” (ruchot) in het
meervoud. Dit verwijst naar beide, het directe en de gereflecteerde adem. Het
woord voor engel is hier malakh, wat ook “boodschapper” betekent. En net
zoals adem afdaalt en opstijgt door Gods wil, zo doen ook de engelen.
Daarom zijn zij ook de uitvoerende van directe en gereflecteerde Adem.
De tweede soort van engelen functioneert als een soort dienaar, gezant,
verblijvende in een enkelvoudig universum. Zij worden gezien als vuur.
75
SEFER YETZIRAH
Tekst 1:13
Hij koos drie enkelvoudige letters
Uit het geheim van de drie Aartsmoeders
Alef Mem Sjin (vma)
En Hij plaatste ze in Zijn grote Naam
En kerfde daarmee zes kanten in
Vijf: stempelde Hij de hoogte af, keerde zich tot de hoogte
En graveerde er de Yod Heh Waw (why) in.
Zes: Hij stempelde de laagte af en keerde Zich naar beneden
En graveerde er de Heh Yod Waw (wyh) in.
Zeven: stempelde Hij het “oosten” af keerde zich voorwaarts
En graveerde het met waw yod heh (hyw).
Acht: Hij stempelde het “westen” keerde zich achter hem
En graveerde het met waw heh yod (yhw).
Negen: Hij stempelde het “zuiden” en keerde zich naar rechtas
En graveerde het met yod waw heh (hwy).
Tien: Hij stempelde het “noorden” en keerde zich naar links
En graveerde het met heh waw yod (ywh).
Hij koos drie enkelvoudige letters
De Sefer Yetzirah benadrukt het feit, dat de letters werden gekozen uit de
enkelvoudige letters. Dit geeft een reden waarom de letters yod heh en waw
werden gekozen.
Zoals de Sefer Yetzirah later zal verklaren in 2:3, in alfabetische volgorde,
zijn de eerste drie fonetische families:
Keelklanken:
alef, heh. Chet, ayin
Lip letters:
beth, waw, mem, peh
Palatale klanken:
gimel, yod, kaf, qof
[xha
pmwb
qkyg
Het is meteen duidelijk dat de eerste letters van deze groepen de eerste drie
letters van het alfabet zijn. Deze alef is een van de drie Moeders, terwijl beth
en gimel behoren tot het dubbele letters. In deze drie groepen, is dus de
eerste van eenvoudige letters, de heh, waw en yod. Dit zijn de letters van het
Tetragrammaton.
76
SEFER YETZIRAH
De primaire ordening van deze letters is yod heh waw. Volgens het boek van
Raziel is dit omreden dat de yod de vier letters van het alfabet bevat. De yod
heeft als getalswaarde 10 en dit is de som van de eerste vier letters 91 + 2 +3
+4 = 10).
Na de 4 komt de 5, de getalswaarde van heh, en dan de 6, de getalswaarde
van waw.
Uit het geheim van de drie Aartsmoeders
De drie letters van de Goddelijke Naam, yod heh waw, lopen parallel met de
drie Moeders, alef mem sjin.
Zoals de Sefer Yetzirah in 3:4 zal verklaren, is mem – water, sjin – vuur
terwijl de alef adem (lucht) is. Echter we weten dat de yod Chokhmah
vertegenwoordigd, wat het archetype is van water en dat heh Binah
vertegenwoordigd, wat vuur is. Daarom zien we dat er een verbinding is
tussen de yod en de mem, als wel tussen de heh en de sjin.
De waw heeft als getalswaarde 6 en daarom vertegenwoordigd hij de
ruimtelijke richtingen. Ook vertegenwoordigt hij de zes Sefirot: Chesed,
Gevoerah, Tifereth, Netzach, Hod en Yesod. En onder de elementen
vertegenwoordigt de waw Lucht en Adem. En inderdaad, is het Hebreeuwse
woord voor “richting” Roeach, hetzelfde als dat van Adem. Waw is daarom
afkomstig van Alef.
Zoals we zullen zien, vertegenwoordigen de drie Moeders (alef, mem, sjin)
thesis, antithese en synthese, de basis triade van Sefer Yetzirah (3:1). Hier
verklaart de tekst hoe een driedimensionale ruimte wordt geproduceerd door
deze drie concepten.
Thesis en antithese vertegenwoordigen de twee oppositie richtingen in één
dimensionale lijn. Samen met synthese, leveren zij drie elementen. Aangezien
deze drie elementen kunnen worden veranderd op zes verschillende
manieren, ze definiëren een driedimensionale ruimte met zes richtingen.
77
SEFER YETZIRAH
Hij stempelde de “hoogte” af
Er zijn een aantal manieren hie de richtingen worden vertegenwoordigd door
de letters. In de Gra versie hebben we de volgende:
Boven
YHV
Beneden
HYV
Oost
VYH
West
VHY
Zuid
YVH
Noord
HVY
why
wyh
hyw
yhw
hwy
wyh
In dit systeem is wordt de as bepaald door de neutrale letter
w waw. Zoals al
eerder vermeld, is de yod thesis, de heh antithese en de waw is synthese.
Aangezien het synthese vertegenwoordigd, is de waw daarom het 0 punt,
wat het punt op de as is. Zie afbeelding hieronder.
De positie van de waw is dus bepalend voor de as. De Boven Beneden as
wordt opnieuw geplaatst op de laatste kolom, de Oost West- as door de
eerste kolom en de noord- zuid as door de middelste kolom.
De richting wordt dan bepaald door de resterende twee letters, de yod en de
heh. Als ze in een directie volgorde staan, YH (hy), dan definiëren ze de
positieve richting van de as. En als ze in omgekeerde volgorde staan, HY (yh),
dan definiëren ze een negatieve richting.
78
SEFER YETZIRAH
Dit tweede belangrijke systeem wordt gevonden in de Korte Versie, en wordt
door de meeste commentaren gebruikt, hier is het systeem:
Boven
YHV
Beneden
YVH
Oosten
HYV
Westen
HVY
Zuiden
VYH
Noorden
VHY
why
hwy
wyh
ywh
hyw
yhw
Hier is de as beslist door de eerste letter in de kolom. De bestemming is:
Yod
Heh
Waw
y
h
w
Boven Beneden
Oost West
Boven Beneden
De posities van de laatste twee letters bepalen of het in de positieve of de
negatieve richting langs de as wordt gegeven.
Het systeem van de Lange Versie is gelijk aan die van de Gra, behalve voor
de Boven Beneden richting. Als we het goed bestuderen vermoedt men dat
het oorspronkelijk hetzelfde was als de Gra-versie, behalve de eerste
combinaties waren in de war. Dit wordt ondersteund door het feit dat de
permutatie YVH twee keer wordt herhaald.
De Saadia Gaon versie is weer zeer gelijk aan de Korte Versie, behalve dat de
permutatie Oost en West vertegenwoordigt in verwisselde vorm.
Hoogst bijzonder is het systeem van de Ari, gepresenteerd in zijn discussie
over de mystieke meditatie geassocieerd met de Vier Soorten. De Vier
Soorten bestaan uit citroen (etrog), palm (lulav), mirte (hadas) en wilg
(aravah). Zij worden gebruikt op het feest van Soekkot, waar het gebod wordt
is van Lev.23:40, Op de eerste dag zult gij vruchten van sierlijke bomen
nemen, takken van palmen en twijgen van loofbomen en van beekwilgen, en
gij zult vrolijk zijn voor het aangezicht van de HERE, uw God, zeven dagen
lang. Deze soorten zwaaien in alle richtingen en volgens de Ari, moet de
juiste letter combinati worden gemediteerd voor elke richting. Elk van deze
richtingen is ook gecombineerd met haar passende Sefirah.
79
SEFER YETZIRAH
De voorstelling van de Ari
80
SEFER YETZIRAH
De Ari begint met Chesed (Liefde), de eerste Sefirah, welke het zuiden
voorstelt, en heeft de letters van de Naam in hun natuurlijke volgorde, YHV
(why).
Om de volgorden in tegenovergestelde richting te bepalen, maakt de Ari
vervolgens gebruik van het systeem wat de Sefer Yetzirah zelf ook gebruikt.
(2:4). De tekst vermeld, dat de twee belangrijkste tegenpolen oneg (gn[) zijn,
en betekent “genot, verrukking”, en nega (NGA
[gn) betekent een “plaag.” In
de vorming van een tegenpool, neemt het de eerste letter en plaatst deze aan
het eind. En dit is precies wat er gedaan wordt om Gevoerah (kracht) te
produceren, wat het Noorden vertegenwoordigd. De yod (y) die aan het begin
staat wordt nu aan het eind geplaatst, en dan krijgen we de combinatie HVY
(ywh). De Noord Zuid as wordt dan voorgesteld door de twee letters HV (wh).
De Boven beneden lijn is gelijk verdeeld door de letters YV (wy), met de positie
van H (h) die de richting bepaald.
In dit systeem is de eerste letter ook belangrijk. Want van Zuid en Boven, is
de initiaal letter Y (y), terwijl die van het Noorden en Beneden, de H (h) is.
Beide zijn tegenpolen in het drie kolommen schema.
De Oost West lijn is op het neutrale 0 punt, beide de Boven en Beneden lijn
en op de Noord Zuid lijn. In het drie kolommen schema vertegenwoordigd
Tifereth (Oost) en Yesod het ( Westen), en zijn beide op de midden lijn. Daar
beide de middellijn en de letter V (w) de synthese vertegenwoordigt, begint de
voorstelling van deze beide richtingen met een Waw (w).
Het systeem van de Zohar is gelijk aan die van de Ari, behalve dat Oost en
West verwisseld zijn. Het systeem van de Tikuney Zohar gebruikt een zelfde
systeem, maar iets verschillend. In 5:2 komen we hierop terug.
***************************
We kunnen nu het speculatieve van de Sefirot begrijpen. De meest primaire
relatie die mogelijk is, is die welke bestaat tussen Schepper en de schepping.
Dit is het oorzaak en gevolg verbinding. Oorzaak is Keter, terwijl Gevolg
(Effect) Malkhoeth is.
81
SEFER YETZIRAH
Wanneer het concept van Oorzaak en Gevolg ontstaat, komt een ander
concept tevoorschijn, namelijk dat van de tegenpolen. Als er tegenpolen
ontstaan, moeten er ook verschillen ontstaan.
Daarom komen er twee nieuwe concepten tot stand. Dit zijn Gelijkenis en
Tegengesteldheid. In de taal van de filosofie is dit thesis en antithese. In onze
terminologie, Gelijkheid is Chokhmah, terwijl Tegengesteldheid Binah is. Dit
zijn de Yod en de Heh van het Tetragrammaton.
Zodra Gelijkheid en Tegengesteldheid ontstaan, komt er een ander concept
tevoorschijn, namelijk Verhouding. In filosofische termen is dit synthese
tussen thesis en antithese. En in onze terminologie is dit de Waw in het
Tetragrammaton. Het woord waw betekent haak, en de letter waw als een
prefix betekent “en”. En beide keren betekent het verbinding en verhouding.
Op dit punt, in logische volgorde, hebben wij vijf concepten: Oorzaak en
Gevolg, Gelijkheid en Tegengesteldheid, en Verhouding. Dit zijn
respectievelijk Keter en Malkhoeth, Chokhmah en Binah en de Waw.
Totdat het concept van Verhouding werd geïntroduceerd, waren er alleen vier
abstracte punten: Keter en Malkhoeth, en Chokhmah en Binah. Het is met
het concept Verhouding dat er een driedimensionaal concept continuüm tot
aanschijn komt. Hierdoor ontstaan er zes richtingen, de getalswaarde van de
waw is 6.
Elk van de vier abstracte concepten geeft aanleiding tot verhoudingen.
Chokhmah geeft aanleiding tot Chesed 9Liefde), Binah tot Gevoerah (Kracht,
oordeel), Keter geeft aanleiding tot Tifereth (Schoonheid), en Malkhoeth tot
Yesod (Fundament).
82
SEFER YETZIRAH
Zoals al eerder besproken, is Gelijkheid in spirituele zin nabijheid, terwijl
Tegenpolen afstand creëren. In de volgorden van geven, moet de gever nabij
de ontvanger staan. In geestelijke zin, er moet een soort van gelijkheid zijn
tussen gever en ontvanger.
Daarom geeft Chokhmah, wat Gelijkheid is, de ruimte tot Chesed, wat het
concept van het geven is. Omgekeerd, Binah, die Tegenpool is, geeft ruimte
aan Gevoerah, het concept van het inhoudende.
Eveneens is Tifereth afgeleid van Keter, het concept van Oorzaak. In volgorde
voor de verhouding met Oorzaak, moet een element het precieze aantal van
het bestaan of de motivatie die nodig zijn voor het effect geven. Dit is het
concept van het gelijkmatigende geven, vertegenwoordigd door Tifereth.
Tifereth is schoonheid, de gulden middenweg.
Daar Tifereth afkomstig is van Keter, zou het naar verwachting boven
Chesed en Gevoerah staan. Maar, daar echter Tifereth tevens de synthese is
tussen Chesed en Gevoerah, is het normaal dat ze er beneden worden
geplaatst.
Malkhoeth het concept van Oorzaak, wordt meestal van gezegd dat het
vrouwelijke archetype van de schepping is. Daar Yesod afkomstig is van
Malkhoeth, wordt Yesod van nature er door aangetrokken en gemotiveerd om
zich eraan te hechten. Het is ook om deze reden dat Yesod een beeld is van
het seksuele orgaan. Het wordt Yesod genoemd omdat de laagste van de zes
is.
Afkomstig van deze originele vier, zijn er nu vier nieuwe concepten: Chesed,
Gevoerah, Tifereth en Yesod.
Zodra het concept van Verhouding wordt ingevoerd, zijn deze vier niet langer
meer de abstracte punten in de bespiegelende ruimte. Zij zijn verbonden met
het concept van Verhouding. De twee paren, Chesed – Gevoerah en Tifereth –
Yesod, gelijken nu op twee kruisende lijnen. Dit levert vier richtingen op in
een tweedimensionaal continuüm.
Deze twee dimensies kunnen worden vertegenwoordigd in een fysieke ruimte.
De Tifereth as kan Oost – West weergeven, terwijl de Chesed – Gevoerah as
Noord – Zuid kan weergeven. Dit levert een tweedimensionaal continuüm op.
Sinds het concept van Verhouding bestaat, is de relatie tussen de twee
dimensies zelf ook belangrijk. In de conceptuele ruimte afbeelding, wordt dit
gezien als een lijn die loopt tussen de twee aanwezige lijnen.
83
SEFER YETZIRAH
Het Oorzaak – Gevolg of Keter – Malkhoeth verhouding is dat wat hoofdzaak
is. Dit wordt vertegenwoordigd door de Tifereth – Yesod as. De thesis –
antithese verhouding werd alleen geïntroduceerd om het oorzaak – gevolg
verhouding mogelijk te maken. De these – antithese of Chokhmah – Binah
verhouding is daarom tweede. Dit wordt vertegenwoordigd door de Chesed –
Gevoerah as.
De Tifereth – Yesod as is daarom de belangrijkste dimensie terwijl Chesed –
Gevoerah as de tweede dimensie is. Dit geeft een totaal nieuw concept,
namelijk de kwaliteit van primair zijn of tweede. Deze, op hun beurt, vormen
een nieuwe derde dimensie, welke verbonden kan worden met de Boven
Beneden richting. Dit is de as welke verbonden is aan Netzach (vrijheid) en
Hod (pracht).
Met de introductie van deze twee begrippen, zijn de zes Sefirot
vertegenwoordigd door de Waw volledig. Dit zijn Chesed, Gevoerah, Tifereth,
Netzach, Hod en Yesod. Deze zes Sefirot vertegenwoordigen de zes richtingen
in de ruimte. Samen met de oorspronkelijke vier, zijn deze zes de opbrengst
van de tien Sefirot.
Tekst 1:14
Dit zijn de Tien Sefirot van het Niets:
De Adem van de Levende God
Adem van Adem
Water van Adem
Vuur van Water
Boven Beneden oost west noord zuid
Naast hun theoretische implicaties, heeft de Tien Sefirot ook een belangrijke
mystieke en meditatieve betekenis. De Sefer Yetzirah, heeft in het eerste
hoofdstuk, een systeem van mediteren op de Sefirot en het binden aan zich.
Men kan gebruik maken van de letters om de Boom des Levens te
beklimmen, maar de Sefirot zijn de punten waar men moet rusten.
Er is wel degelijk een belangrijk ogenschijnlijke tegenstrijdigheid in de tekst.
In hoofdstuk 1:6, zegt de tekst: "Hun visioen is als de verschijning van de
bliksem ... ze spreken van hen als heen en weer.” Dit zou impliceren dat het
onmogelijk is om de Sefirot voor meer dan een moment te zien, net als een
bliksemschicht. Later echter, staat er in de tekst, “Als je hart loopt, keer
terug naar de plaats, zoals er is geschreven, “De Wagen loopt heen en weer”
84
SEFER YETZIRAH
(1:8). Dit verschijnt om te zeggen dat iemand verder kan, maar dat men
moet onthouden van het doen.
Maar wat de tekst doet in feite, is echter een beschrijving geven van twee
verschillende stadia van inwijding in de geheimen van de Sefirot.
De eerste stadia begint met de uitoefening waar de ingewijde moet begrijpen
met wijsheid, en wijs worden met begrip. (1:4).
Hier leert hij hoe hij moet schommelen tussen het Binah bewustzijn het
Chokhmah bewustzijn. Op dit niveau kan hij mediteren op de Sefirot als de
tien diepten, waardoor de geest de oneindigheid van elk van deze diepten kan
bereiken. Daar hij nog steeds mentaal in een staat van schommeling is, ziet
hij de Sefirot gelijk een lichtflits, heen en weer gaande.
De tien oneindige richtingen echter, vertegenwoordigen een staat van
scheiding en verdeeldheid. Dit is het wezen van Binah. De ingewijde moet
daarom “ingebed worden in hun einde en hun begin” (1:7). Hij moet
nadenken over het punt van oneindigheid, waar al deze tegengestelde
richtingen bij elkaar komen op een punt.
Dit is echter iets, wat niet kan gebeuren met het Binah bewustzijn. Deze
staat van bewustzijn kan alleen dingen gedacht worden, of dingen weer te
geven in fysieke termen. Het punt van de oneindigheid is zowel oneindig en
oneindig, en kan daarom niet kan worden afgebeeld. Het kan alleen maar
worden overdacht met het Chokhmah bewustzijn.
Zoals de tekst al aangeeft, vertegenwoordigt dit de eenheid die zijn
voorafgegaan aan het concept van het aantal. Het introduceert een apparaat
dat heel erg als een Zen koan, vraagt: "Voordat men, wat kan je tellen"? Wat
is het getal dat alle getallen voorafgaat?
Zowel het punt van oneindig en de koan zijn bedoeld om de geest te trainen
het absolute “niets” te visualiseren. De Ari merkt op dat Keter, de hoogste
van de Sefirot, vaak aangeduid wordt met het woord Ayin, wat “niets”
betekent. Het Oneindige Wezen, het niveau boven Keter, kan niet
omschreven worden door dit woord. Het enige woord dat kan worden
gebruikt is Effes, wat, volgens de Ari, het niets dat de gedachte (Binah) totaal
niet kan grijpen.
Het is al gezegd, dat de beste manier om het absolutie niets te beschrijven, is
te spreken als of “wat je ziet achter je hoofd.” Daar het zicht niet bestaat
achter het hoofd ziet iemand dus het absolute niets. Als ik je vraag wat je
85
SEFER YETZIRAH
achter je hoofd ziet, antwoord je dat je niets ziet. Door na te denken over wat
iemand ziet achter zijn hoofd is daarom een goede manier om te leren hoe
men het absolute niets moet visualiseren.
In het algemeen wordt gezegd, dat de ziel uit vijf gedeelten bestaat: Nefesj,
Roeach, Nesjamah, Chayah en Yechidah. Van deze drie hebben alleen de
eerste drie, Nefesj, Roeach en Nesjamah een effect op de geest. De laatste
twee, Chayah en Yechidah, worden “ontwikkelingen” [makifin] ,genoemd, die
de geest niet kunnen binnengaan.
Nesjamah, het hoogste deel van de ziel, gaat in de geest, parallel aan de
Sefirah Binah. Het Chokhmah bewustzijn is boven de gedachte, en is gelijk
iets dat bestaat buiten de geest. Of, zoals in de analogie van eerder, het is
gelijk wat we “zien” achter ons hoofd. Net zoals iets achter het hoofd alleen
kan worden gezien in een spiegel, zo kan het Chokhmah bewustzijn alleen
gegrepen worden wanneer het gereflecteerd wordt en bekleed wordt in Binah.
Met de relatie van bewustzijn gedachte, wordt het Chokhmah bewustzijn
“niets” genoemd.
Het is om deze reden dat de context zegt, “Houdt uw mond in toom met het
spreken en je hart van het denken.” Het “hart” duidt het Binah bewustzijn
aan, en dus wordt er gezegd van dit niveau, dat de ingewijde leeg uit het
Binah bewustzijn moet komen. Dit wordt ontwikkeld door het nadenken over
het “niets.” Hij moet dit niveau handhaven, en krijgt de instructie, “Als je
hart loopt” terug naar Binah, “keer terug naar de plaats.” Deze “plaats” is het
Chokhmah bewustzijn, welke inwijding ze al heeft verwezenlijkt. Zodra de
inwijding het punt heeft bereikt waar hij de staat van het Chokhmah
bewustzijn heeft, is hij klaar om de eigenlijke beklimming van de Boom des
Levens, wat de ladder van Sefirot is, te beklimmen.
Yechidah
Chayah
Nesjamah
Roeach
Nefesj
Keter
Chokhmah
Binah
De Zes
Malkhoeth
Het Niets
Gedachten
Spraak
Handelen
Atziloeth
Beriah
Yetzirah
Assiah
De Niveaus van de Ziel
Het Hebreeuws wordt geschreven zonder klinkers, en daarom worden de
derde persoon en de gebiedende wijs precies hetzelfde geschreven. De
laatste paragraaf hebben we vertaald als: “Hij verzegelde (stempelde) het
noorden en keerde zich naar links, en Hij verzegelde (stempelde) het met
86
SEFER YETZIRAH
VHY.” Dit kunnen we echter ook lezen op een gebiedende wijs: “Verzegel
(bestempel)noorden, keer naar links, en verzegel (bestempel) het met VHY.”
Op een zelfde manier met de uitdrukking, “Hij graveerde het en sneed het,”
kan ook op gebiedende wijs worden gelezen, “Graveer het en snij het.”
De veronderstelling, wat een beschrijving is van de techniek, wordt
ondersteund door het laatste gedeelte van de Sefer Yetzirah zelf, die zegt: “Hij
bond de 22 letters van de Torah in zijn tong…Hij duwde ze in het water, en
hij ontstak hen met vuur, en bewoog hen met zijn adem” (6:7).
De inwijding begint met de meditatie op Keter, de inwijding “Adem van de
Levende God.” Deze Adem moet naar beneden gebracht worden naar het
niveau van Yesod. Door dit te doen, moet hij de essentie van “Stem, Adem en
Spraak” overdenken.”
Gewoon denken is verbaal, en dus bestaat het uit woorden. Deze woorden
bestaan uit letters. Dit zijn geen fysieke letters, maar geestelijke conceptuele
letters. En deze conceptuele letters zijn opgebouwd uit, “Stem, Adem en
Spraak.” Vandaar dat in het mediteren, dit een overdenking is van de wortels
van het denken.
De volgende stap is, het Adem van Adem. De tekst vertelt ons, “Hiermee
graveerde Hij en sneed 22 letters;; “met dit (water en Adem) graveren en
snijden worden meditatie technieken bedoeld. Het snijden is een letter in je
gedachten afbeelden en deze scheiden van andere gedachten (graveren).
Wanneer dit is geschiedt, bevindt degene zich op het niveau van Malkhoeth,
de voet van de Boom des Levens. Het is op dit punt, dat de ingewijde met de
letter moet gaan werken. Hij moet de letter door het water heen bewegen en
in vuur ontsteken (6:7). De volgende instructies geven aan, hoed letter verder
moet worden belast met geestelijke kracht.
De derde stap is Water van Adem. De ingewijde dient de letter in
transparante lucht af te beelden en vervolgens deze goed te visualiseren. Dan
moet de ingewijde het niveau van Chokhmah betreden en dan terugkeren
naar het Chokhmah bewustzijn. Dan zal de ingewijde de letter zien alsof hij
hem door het water zag. Dit is het “schrijven door het water heen.” De letter
begint dan vaag en verbleekt te worden alsof hij door een verschrikkelijke
diepte van water wordt bekeken. De ingewijde moet dan de letter snijden en
graveren in chaos en leegte, modder en klei. In dit stadium zal de letter van
vorm opbreken en ontbonden raken. Dat is het chaos en leegte stadium. Het
beeld van de letter vervaagt helemaal alsof je door een modderig water heen
kijkt. Dat is het stadium van de modder. Tenslotte blijft er een inktachtige
87
SEFER YETZIRAH
duisternis over alsof het begraven ligt in een ondoorschijnende modderen
slijk geheel.
De tekst beschrijft: “Hij sneed het als een soort tuin, en graveerde het als een
soort muur, hij bedekte het als een soort plafond.” In dit stadium moet men
eerst de duisternis onder de voeten visualiseren, de tuin. De voeten lijken op
te lossen. Langzaam dient men de duisternis over zich heen te laten komen
en zich te laten omsluiten als een muur. Tenslotte komt de duisternis als een
plafond over je heen als een inktzwarte modder. Op dit punt kun je niets
zien, nog fysiek nog geestelijk. Door deze processen heen voel je bewust een
sensatie van het koude kalme water. Het is een donker en nat gevoel van een
baarmoeder waar je geïsoleerd bent van alle zintuigen. Dit is wat de Midrasj
bedoelt met: Water werd gedacht en gaf de geboorte aan absolute duisternis
(afelah). Dit is het niveau van het Chokhmah bewustzijn.
De letters Yod Heh Waw in het
Ashurite schrift
Dan komen we nu bij de vierde stap, wanneer we teruggaan naar het Binah
bewustzijn. Dit wordt afgebeeld als vuur en een oogverbindend licht. Zoals
de Midrasj zegt: “Vuur vanuit het water: Vuur bevat het Licht en schonk het
Licht het leven. Dan moet de ingewijde de Troon der Heerlijkheid, Serafim,
Ofanim en de Heilige Wagen graveren en uitsnijden. Hij moet de Troon
uitsnijden en zijn gedachten ermee vullen (graveren). Men moet starten bij de
Troon, en dan door de diverse niveaus van engelen en dan eindigen bij de
Wagen (Merkavah) in het universum van Yetzirah, wat overeenkomt met de
zes richtingen. De toevloed wordt zo gebracht in het niveau van Binah.
Nu moet de ingewijde het brengen naar de andere zes Sefirot – Chesed,
Gevoerah, Tifereth, Netzach, Hod en Yesod. Dezen worden geassocieerd met
de zes richtingen van de fysieke wereld, welke hun tegenhanger hebben in
zes richtingen van de schepping. Door de Sefirot met de zes fysieke
richtingen te associëren, kan iemand werkelijk de toevloed in het fysieke
domein brengen.
88
SEFER YETZIRAH
Door de methode van het brengen van de toevloed in deze lagere Sefirot,
worden de drie letters van de Gods Naam, yod heh waw [why] betrokken.
Dezen moeten in het Ashuriten schrift worden gevisualiseerd met zwart vuur
op het witte vuur. Deze letters verschijnen in een groot formaat waardoor ze
je gedachten geheel vullen.
Het idee van het zwarte vuur is niet de afwezigheid van licht, maar negatief
licht. Het zwarte moet zo intens zijn dat het briljant zwart is, net zoals het
licht briljant wit is. Dit is het zwarte vuur waarmee de letters moeten worden
afgebeeld.
En wanneer deze letters worden aanschouwd, moet je wel in alle richtingen
kijken, zowel fysiek als geestelijk. Wanneer alle zes richtingen en
combinaties compleet zijn, is dit gedeelte van de meditatieve oefening
afgerond. Wat nu overblijft zijn de astrologische gebruiken van deze
bovengenoemde techniek. Dit gaan we in de hoofdstukken 4 en 5 bekijken.
89
SEFER YETZIRAH
Hoofdstuk II
Tekst 2:1
Tweeëntwintig basis letters:
Drie Moeders
Zeven dubbele
En twaalf enkelvoudige
De Drie Moeders zijn Alef Mem Sjin (vma)
Hun basis is
De schaal der verdienste
Schaal van betrouwbaarheid
en de taal van het besluit beslist tussen hen
[Drie Moeders, Alef Mem Sjin (vma)
De Mem bromt en de Sjin sist
En de Alef is de Adem van lucht
Welke tussen hen beslist.
Drie Moeders
De eerste set van letters, zijn de Drie Moeders, welke in hoofdstuk III verder
besproken zullen worden. Hier worden ze geïntroduceerd omdat zij de these –
antithese – synthese structuur centraal stellen in de leringen van de Sefer
Yetzirah. Tevens fungeren zij als een introductie voor de meditatieve
technieken aangaande de letters.
Deze drie letters vertegenwoordigen de drie kolommen waarin de Sefirot is
onderverdeeld. De rechter kolom, met bovenaan Chokhmah, wordt
vertegenwoordigd door de Mem. De linker, door Binah, die vertegenwoordigd
wordt door de Sjin. De middelste kolom, waar Keter bovenaan staat, wordt
vertegenwoordigd door de Alef. Zoals al eerder gezegd, Chokhmah is water
(welke vertegenwoordigd wordt door de Mem), Binah is vuur (wat de Sjin is)
en Keter is Adem-lucht (wat vertegenwoordigd wordt door de Alef).
De schaal der verdienste
Het Hebreeuwse woord voor “schaal” is hier kaf. Dit woord kan pan of schaal
betekenen, maar kan ook de palm van de hand aanduiden. Zoals het woord
lasjon gebruikt kan worden voor de tong maar ook voor balans, de naald,
welke de balans aangeeft tussen twee schalen. Maar de hoofdbetekenis is de
tong welke zich in de mond bevind.
90
SEFER YETZIRAH
Daarom, aan de andere kant, vertegenwoordigen de letters Alef Mem Sjin de
twee schalen en de tong van de balans. Aan andere kant vertegenwoordigen
ze de twee handen, en het “verbond tussen hen” (1:3), wat de tong is.
en de taal (tong) van het besluit
Het Hebreeuwse woord voor “besluit” is hier
qx chok. Dit is afkomstig van de
qqx chakak, wat “ingraveren” betekent. Het is de “tong van de balans”
welke de letters ingraveert. Dit wordt vertegenwoordigd door de letter Alef (a),
wortel
de basis van het alfabet.
In de meest elementaire termen, vertegenwoordigen de Mem, Sjin en Alef de
these, antithese en synthese.
En de analogie hiervan is de weegschaal, zie de afbeelding. Er is een schaal
van verdienste en een schaal van betrouwbaarheid. Dit lijkt erg veel op de
schaal welke gebruikt wordt om een zijn verdiensten en zonden te wegen,
waar ook de Talmoed over spreekt. In het midden bevindt zich het steunpunt
en de aanwijzer, beide worden vertegenwoordigd door de Alef, welke de tong
der bepaling is.
In praktische zin, kunnen deze letters tevens gebruikt worden om de
verdiensten en verantwoordelijkheden weer te geven. Bijvoorbeeld dat je een
situatie wenst waar jij jezelf iemand anders naar de schaal der verdienste
manoeuvreert. Dan maak je gebruik van de Mem. Wanneer je de vijand wilt
laten oordelen op zijn slechte daden, manoeuvreer je hem naar de schaal der
verantwoordelijkheid, waar de letter Sjin voor staat. En de Alef wordt
gebruikt om een persoon eerlijk en gelijk beoordeeld te krijgen.
Deze kwaliteiten die deze schalen weergeven, kunnen ook tot uiting komen
op een andere manier. De Mem heeft als populaire uiting het brommen of
neuriën. Dit is vaak een bezigheid wanneer iemand zich blij voelt. En
91
SEFER YETZIRAH
omgekeerd, als iemand sist, tegen een vijand of iets dergelijks, wordt
vertegenwoordigd door de Sjin.
De Mem bromt en de Sjin sist
~md damam, waarin de letter
sissen, wat qrv sjarak is, en
Het Hebreeuwse woord voor “brommen” is hier
mem dominant is. Gelijk als het woord voor
wat met de Sjin begint.
Het neuriën cq brommen wordt geassocieerd met de mem en doet denken
aan het geluid voor kalm water en staat voor het bewustzijn van Chokhmah.
Als men het Chokhmah bewustzijn wil bereiken, moet men dit geluid
herhalen zoals de kabbalisten dat beschrijven. De gelijkenis tussen dit en
het “Oem” gezang is zeker meer dan toeval.
Dit geluid is ook nauw verbonden met de profetie, die het Chokhmah
bewustzijn inhoudt. De kabbalisten zeggen dat dit geluid damamah , werd
gehoord door Elia (1Kon.19:12), en was eigenlijk een zoemend geluid. Dit
zoemend geluid wordt gebruikt om een dergelijke staat van bewustzijn te
bereiken, en als zodanig wordt het ervaren als men in een profetische staat
is.
Net zoals in een passage van Job.4:12-16 wordt verteld:
Een woord drong heimelijk tot mij door, en mijn oor ving het gefluister daarvan
op; tijdens overpeinzingen, na nachtgezichten, toen diepe slaap op de mensen
gevallen was. Schrik en beving overvielen mij en deden al mijn beenderen
verschrikken. Daar gleed een geest mij voorbij, deed het haar van mijn
lichaam te berge rijzen. Hij bleef staan, maar ik kon zijn gestalte niet
onderscheiden. Een gedaante stond voor mijn ogen, en ik vernam een
fluisterende stem:
De Sjin en Mem uitgesproken met de primaire klinkers
92
SEFER YETZIRAH
De letter Sjin heeft een sissend geluid van sj of s. en dit geluid wordt
geassocieerd met vuur en het bewustzijn van Binah.
De twee geluiden, M en SJ, kunnen ook worden gebruikt als een hulpmiddel
voor trillen tussen Binah en het Chokhmah bewustzijn. Een beroept zich op
een sterke staat van het Binah bewustzijn door het uitspreken van de Sjin,
schommelt om vervolgens zich te uiten in het Chokhmah bewustzijn door de
vijf primaire klinkers, op een wijze die we in meer detail zullen beschrijven in
2:5.
Het is belangrijk op te merken dat deze twee geluiden dominant zijn in het
woord chasjmal (lmvx), wat volgens de kabbalisten, een raakvlak is tussen
het fysieke en het spirituele vlak. In zijn visioen, ziet Ezechiel in 1:4, En ik
zag en zie, een stormwind kwam uit het noorden, een zware wolk met
flikkerend vuur en omgeven door een glans; daarbinnen, midden in het vuur,
was wat er uitzag als blinkend metaal [chasjmal]. Het was pas na het
visualiseren van de chasjmal dat Ezechiël staat was om de Chayot
waarnemen en treedt in de stand van de profetie. Chasjmal is eigenlijk de
staat waarin iemand verkeerd wanneer hij schommelt tussen het fysieke en
het spirituele. Chasjmal is als het ware het raakvlak tussen het Binah en het
Chokhmah bewustzijn. Vandaar de opmerking in Ezechiel: midden in het
vuur, daar het oprijst vanuit de staat van het Binah bewustzijn.
Omdat M en Sj dominante consonanten zijn in chamasj, is het mogelijk dat
het woord zelf werd gebruikt als een mantra toen de profeet zweefde tussen
Binah en het Chokhmah bewustzijn. “De verschijning van chasjmal zou dan
een zichtbare ervaring zijn dat iemand heeft gedurende een staat van het
heen en weer schommelen. Zelfs de meer geavanceerde profeten, die kunnen
een toestand van Chokhmah bewustzijn betreden, en kunnen gebruik
maken van de term chasjmal om deze interface te beschrijven.
Volgens de Talmoed, is het woord chasjmal afkomstig van twee woorden,
chasj wat “stilte” betekent en mal wat spreken aangeeft. Het kan daarom
vertaald worden als “sprekende stilte.” Het is een dubbele sensatie, waar
iemand de ervaring heeft van het de “stilte” van het Chokhmah bewustzijn
en het “spreken” van het Binah bewustzijn op het zelfde moment. De twee
delen van de geest ervaren verschillende dingen tegelijk.
Zulk een dubbele sensatiekan zeer gemakkelijk ervaren worden. Neem een
rood glas en plaats dat voor het rechter oog en plaats een groen glas voor het
linker oog. Wanneer wij nu door beide ogen kijken, ervaar je twee gelijke
sensaties tegelijk. De wereld zal op een surrealistische manier waar te nemen
93
SEFER YETZIRAH
zijn, bijna het spirituele, het uiterlijke. De interface tussen Chokhmah en
Binah is zelfs nog etherischer.
Het woord koh in een rij met de vijf primaire klinkers
De kabbalisten geven aan, dat de twee letters, de sjin en de mem, tezamen
ook nog sjem (~v) spellen, het woord voor “naam”. Het is door de “namen”
van objecten, en om precies te zijn, door de goddelijke Namen, dat iemand
een overgang kan maken tussen en Chokhmah en het Binah bewustzijn.
Zoals de Ba`al Sjem Tov leert, dat het door een naam is, dat iemand de
spirituele essentie kan grijpen van een persoon of een object.
De Zohar zegt nog, dat de letters Mem en Sjin het mysterie van Mozes
omschrijven, van wie de naam in het Hebreeuws Mosjeh is, gespeld met de
Mem Sjin Heh (hvm). Dit zou een toespeling zijn op het feit dat de twee
consonanten, Mem en Sjin, Chokhmah en Binah vertegenwoordigen. De Heh
heeft als getalswaarde 5, en dit vertegenwoordigt de 5 primaire klinkers,
waarmee de combinatie van medeklinkers wordt uitgesproken.
Een gelijke gedachte vinden we bij de vroege kabbalisten. In de Torah staat,
dat Mozes een Egyptenaar vermoordde die een Israëliet sloeg, en de Midrasj
verklaart hier over dat dit gebeurde door de Naam van God. Toen hij de
Egyptenaar sloeg, zegt de Torah, keek hij her [koh] en der [koh] (Ex.2:12). In
het Hebreeuws zijn beide “her en der” hk koh, een woord wat 25 als
getalswaarde heeft. De kabbalisten zeggen dat dit de 25 combinaties tussen
de twee letters voorstelt die mogelijk zijn met de primaire klinkers. (zie
bovenste afbeelding).
En de Alef is de Adem van lucht
Alef is een stille medeklinker, en om deze reden vertegenwoordigt het de
lucht. Normaliter is het ademen iets onbewust. En daarom behoort hij bij het
Chokhmah bewustzijn. Maar toch is het mogelijk om er controle over te
krijgen. Wanneer dat het geval is, is er sprake van het Binah bewustzijn.
Hiervoor bestaat een techniek, om heen en weer te schommelen tussen de
beide bewustzijns vormen. De techniek heeft te maken met het combineren
94
SEFER YETZIRAH
van de vijf klinkers en het laten hangen van de adem tussen de uitspraak
van de Mem en de Sjin.
Tekst 2:2
Tweeëntwintig basis eigenschappen
Hij graveerde hen, Hij sneed (kerfde) hen,
Hij verwisselde hen, Hij woog hen,
Hij transformeerde hen,
En met hen, vormde Hij alles dat in de toekomst met hen zal
worden gevormd.
Hij graveerde hen
De letters zijn als eerste uit het Niets gegraveerd. Toen zijn ze ingesneden en
afgescheiden. Toen zijn ze verwisseld, zodat er een combinatie ontstond van
verschillende volgorde. Zij zijn daarna gewogen en gemanipuleerd volgens
hun getalswaarde. En tenslotte kunnen ze worden getransformeerd door de
diverse standaard cijfers.
Zie het schema op de volgende bladzijde.
Standaard cijfers
95
SEFER YETZIRAH
Elke letter vertegenwoordigt een verschillend type van informatie. Door de
verschillende manipulaties van de letters, schiep God alle dingen.
De einduitdrukkingen van de schepping waren daarom de Tien Woorden,
welke we vinden in het eerste hoofdstuk van Genesis. Elk gezegde bestaat uit
woorden, die op hun beurt weer bestaan uit letters.
Dit gedeelte kan tevens gelezen worden op de gebiedende wijs: “Graveer ze,
snij ze uit, bewerk ze, weeg ze, en beeld alles uit wat is gevormd…”
Wanneer het op deze manier wordt geïnterpreteerd, leert dit gedeelte ons een
techniek welke door de kabbalisten wordt besproken. De ingewijde moet zich
eerst de letter inbeelden, en hen in zijn geest graveren. Dan moet hij ze
“uitsnijden” of “uit hakken”, en zijn gehele bewustzijn er mee vullen. Hierna
kan hij ze verwisselen op verschillende manieren. Hij kan ze tevens
manipuleren door hun getalswaarden en de standaard cijfers.
Een andere belangrijke techniek is het mediteren op de letters door ze op te
schrijven. De simpelste methode is om een woord te nemen dit te verwisselen
op allerhande manieren. Als men gebruik maakt van een systeem om deze
letters om te wisselen, wordt dit gilgul genoemd, of het “wiel” van de letters.
Een meer geavanceerd systeem kan gematria zijn, de getalswaarden.
In feite is het schrijven of reciteren van deze letter combinaties, al heel lang
een soort mantra. Het dient om de geest leeg te maken van alle gedachten
om zo het bewustzijn van Chokhmah te bereiken. Ook het visualiseren van
de letters is een geavanceerde methode van contemplatieve meditatie, en het
heeft een soortgelijk effect.
Tekst 2:3
Tweeëntwintig basis letters
Hij graveerde ze met de stem
Hij sneed ze in met de adem
Hij plaatste ze in de mond
Op vijf plaatsen in de mond
In de keel Alef Chet Heh Ayin ([hxa)
keelklanken
In het gehemelte Gimel Yud Kaf Kuf (qkyg)
verhemelte klanken
Met de tong Dalet Tet lamed Nun Tav (tnljd)
tongklank
Met de tanden Zayin Samekh Sjin Resj Tzade
(crvsz)
Tandklank
Met de lippen Bet Waw Mem Peh (@mwb)
lipklank
96
SEFER YETZIRAH
Hij graveerde ze met de stem
Zoals eerder reeds verklaart, betekent “graveren” het laten klinken van een
letter, terwijl het “insnijden” het uitdrukken betekent.
Op vijf plaatsen
De verdeling van de letters in vijf groepen wordt hier weergegeven, maar dit
is de enige keer dat dit in de Sefer Yetzirah wordt genoemd. Zonder dat er
een aanwijsbare reden of toepassing van deze verdeling wordt gegeven.
Een hint komt van wat we hierboven hebben geschreven (1:3). De drie letters
van de naam, yod heh waw, zijn de eerste van de Twaalf Enkele te vinden in
de eerste drie fonetische zinnen genomen in alfabetische volgorde:
keelklanken, lippenklank en verhemelteklanken. Zie afbeelding hieronder:
Moeders
keelklank
lipletters
a
m
verhemelte
tongklank
tandklank
v
Dubbel
Enkele
Eind
pb
kg
td
r
[hx
w
qy
nlj
csz
@s
$
!
#
Er zijn twee basis manieren waarin deze families worden geordend. De eerste
is zoals hij hier wordt gepresenteerd, welke start vanuit de keel, het meeste
interne deel van de mond, en gaat dan verder naar buiten met de lippen. De
tweede volgorde, wordt gevonden in de oudere commentaren, en neemt de
groep in alfabetische volgorde. Zie schema hieronder:
Gra - Ari
Keelklank
2
[hxa
Verhemelte qkyg
3
Tongklank
4
Tandklank
1
4
tnljd
crvsz
Lipletter @mwb
Korte Versie
Keelklank [hxa
Donash
Keelklank
Lipletter
@mwb
Verhemelte qkyg
[hxa
Lipletter @mwb
Verhemelte qkyg
tnljd
Tandletter crvsz
Tandletter crvsz
Tongklank
Tongletter
Volgorde van de families
97
tnljd
SEFER YETZIRAH
1
keelklanken
2
verhemelte
3
tongletters
4
tandletters
5
lipletters
[hxa
qkyg
tnljd
crvsz
@mwb
#c
!n
$k
~m
@p
Tzade
Nun
Kaf
Mem
Peh
Parallel tussen fonetische families en de dubbele letters
1
Cholam
O
2
Kametz
A
3
Tzereh
E
4
Chirik
I
5
Shuruk
U
no
N’\
ne
ni
nu
De primaire klinkers
Keelklank
Ari
Hod
Ramak
Chesed
klinker
i
Slotletter
Tzade #c
Verhemelte
Netzach
Gevoerah
e
Nun
Tifereth
Tifereth
o
Kaf
Gevoerah
Netzach
a
Mem
u
Peh
[hxa
qkyg
Tongklank
tnljd
Tandklank
crvsz
Hod
Lipletter @mwb Chesed
De fonetische groep en de Sefirot
!n
$k
~m
@p
De meest duidelijke reden voor de vijf fonetische families zou zijn dat de
verdeling van het alfabet in de verdeling in de vijf dimensionaal continuüm
wordt gedefinieerd door de Sefer Yetzirah als parallel dimensies. Sterker nog,
de Kabbalisten leren dat deze vijf groepen en de Vijf Liefdes en Vijf Krachten,
parallel lopen met de eindpunten van deze reeks in de dimensies. De
vaststelling van deze families in specifieke dimensies, is echter niet
geïndiceerd, maar het kan wel indirect worden afgeleid.
Het is opmerkelijk, dat alle vijf families vertegenwoordigd zijn in beresjieth
tyvarb, het eerste woord van de Torah.
Een van de geheimen van de Sefer Yetzirah is, dat de verdubbelde letters,
dus niet de Dubbele letters uit 1:2, deze zeven, niet genoemd worden. Deze
verdubbelde letters bestaan dus uit twee letters. Toevallig zijn er twee
98
SEFER YETZIRAH
Dubbele Letters, Peh
@p
en Kaf
$k
die verdubbeld zijn. Deze letters zijn in
het midden anders gevormd en staan aan het einde van een woord: mem
, nun
~m
!n, Tzade #c, peh @p en de kaf $k. de Talmoed vertelt ons, dat de vorm
van deze letters vergeten zijn en dat ze later door de profeten aangesteld zijn.
De kabbalisten maken een parallel tussen deze verdubbelde letters en de vijf
fonetische families. Volgens de Ari lopen de letters parallel met de fonetische
families. Zie het schema.
Zo worden ook de klinkers in de Sefer Yetzirah niet genoemd. Zie ook hier
het schema.
Er zijn twee geheugensteuntjes om deze klinkers te kunnen onthouden:
1. Pituchey Chotam [~tox\
yxetupi), de zegensnijder van Ex.28:11 en
2. Nutareyikon (!woqyiret\nu).
Alhoewel het Hebreeuws wel meer klinkers kent, zijn de bovengenoemde de
stamklinkers, primaire klinkers. Volgens de Zohar bestaat er een parallel
tussen de primaire klinkers en de vijf fonetische families. Daarbij zouden de
vijf primaire klinkers de vijf dimensies van de Sefer Yetzirah
vertegenwoordigen.
In het algemeen, zijn de vijf klinkers zeer belangrijk voor het gebruik van de
Sefer Yetzirah. De normale procedure is om een stel letters te nemen en ze
uit te spreken met de vijfentwintig mogelijke combinaties van de vijf klinkers.
Dit lijkt in het systeem van rabbi Abraham Abulafia, alsmede in diverse
technieken van het maken van een Golem. Er blijken echter een aantal
verschillende meningen aangaande het ordenen van de klinkers, en een paar
van deze worden gepresenteerd in bovenstaand schema.
Sommige latere kabbalisten wijzen ook de vijf fonetische families naar de vijf
Sefirot: Chesed, Gevoerah, Tifereth en Hod. Yesod behoort er niet toe,
99
SEFER YETZIRAH
aangezien in dit opzicht, Yesod en Tifereth als een wordt gezien. Bovendien
heeft Yesod betrekking op de melodie in plaats van het geluid. Er is een
verschil van mening tussen de Ari en Ramak over de vraag of de Sefirot
wordt genomen in oplopende of aflopende zin. De vijf belangrijkste klinkers
worden ook ingedeeld in deze zelfde Sefirot, zie het schema hier onder.
De eerste aanwijzing over hoe deze toe te wijzen aan de vijf dimensionale
continuüm komt uit het ordenen van de Eindletters letters in de Talmoed:
mem, nun, tzade, peh, kaf . In beide bronnen, de Talmoedische en de
kabbalistische, worden de letters in deze volgorde gepresenteerd. De correcte
volgorde van de letters is eigenlijk: kaf, mem, nun, peh, tzade. Zie de tabel
hieronder. De vraag rijst dan: waarom zijn deze letters meestal niet
gepresenteerd in hun alfabetische volgorde?
Eerder in 1:3, hebben we gesproken over de verdeling van de Tien Sefirot in
twee groepen welke werden gepresenteerd door onze twee handen. Dit zijn de
Vijf Liefdes en de Vijf Oordelen. In de volgorden van de Sefirot, zijn zij:
Vijf Liefdes: Keter, Chokhmah, Chesed, Tifereth, Netzach.
Vijf Oordelen: Binah, Gevoerah, Hod, Yesod, Malkhoeth.
Het is meteen duidelijk dat elke groep een reeks van eindpunten in de vijf
dimensionale continuüm vertegenwoordigt. De koppeling in dit continuüm
is:
Keter – Malkhoeth
Chokhmah – Binah
Chesed – Gevoerah
Goed en Kwaad
Verleden – Toekomst
Zuid en Noord
100
SEFER YETZIRAH
Tifereth – Yesod
Netzach – Hod
Oost – West
Boven en Beneden
Als we nu de laatste letters in alfabetische volgorde en in lijn zetten met de
Vijf Liefdes in volgorde, hebben we de volgende opdracht:
$ Kaf
~ Mem
! Nun
@ Peh
# Tzade
= Keter
(Malkhoeth)
= Chokhmah
(Binah)
= Chesed
(Gevoerah)
= Tifereth
(Yesod)
= Netzach
(Hod)
Wij moeten nu de Vijf Oordelen de krachten met de eind punten in het vijf
dimensionale continuüm. Wij hebben dan:
Binah
= Mem
Gevoerah
= Nun
Hod
= Tzade
Yesod
= Peh
Malkhoeth = Kaf
~
!
#
@
$
Dit is de precieze orde waarop deze letters worden gepresenteerd, en dit lijkt
nauwelijks toeval zijn. Ook belangrijk is het feit dat de Ari, de gebruikelijke
volgorde laat zien: MNTzPKh, alleen van toepassing is op deze letters,
wanneer zij aan de Vijf Oordeel krachten parallel zijn. Maar wanneer ze in
relatie staan tot de Vijf Liefdes, staan zij in directe alfabetische volgorde.
Aangezien elk van de laatste letters een is van de fonetische families, kunnen
deze ook worden toegewezen aan de juiste dimensie.
In verband met de vijf primaire klinkers van deze fonetische families,
presenteert de Zohar ze in de volgorde i, u, e, o, a, en dit is de volgorde
waarin ze verschijnen in PiTuCheY ChoTaM. Daar de Zohar hier de
fonetische families laat zien in hun alfabetische volgorde, kan er meteen een
parallel worden getrokken:
Keelklanken
Lipletters
Verhemelte
[hxa
@mwb
qkyg
i
Chirik
u
Sjurek
e
Tzereh
101
SEFER YETZIRAH
Tongklanken
Tandklanken
tnljd
crvsz
o
Cholam
a
kametz
We hebben nu drie groepen van vijf: de fonetische families, de Eind letters,
en de primaire klinkers. Al deze kunnen worden gerelateerd aan de vijf
dimensies.
Belangrijk op te merken is, dat door de gedeelten in een andere volgorde te
stellen, kun je met het Chokhmah bewustzijn de letters gebruiken. Door hun
uit te spreken, kleed als het ware de letter in het Binah bewustzijn. Hierdoor
leert de ingewijde de letters te gebruiken als de paden van Wijsheid. In het
eerste gedeelte leert men te schommelen tussen de Binah en Chokhmah
bewustzijn middels de Moederletters mem en Sjin. Het tweede gedeelte gaat
om de uitspraak en de verwisseling van de letters die de gedachten volledig
vullen. Het derde gedeelte gaat om het meditatieve gedeelte van de oefening
die het fysieke proces met betrekking tot de uitspraak en het “tekenen” van
de letters in het Chokhmah bewustzijn. Wanneer de ingewijde dit beheerst,
zou hij klaar zijn om de technieken te leren die te maken hebben met de 231
Poorten.
Een opsomming van de vijf fonetische families
Tekst 2:4
Tweeëntwintig basis letters
Hij plaatste ze in een cirkel
Gelijk een muur met 231 Poorten
ongeacht waar hij begint en waar hij heengaat.
Een teken hiervoor is:
Er is niets hogers in het goede dan Genoegen
(Oneg –
gn[)
Er is niets kwaads lager dan Plaag (nega –
In een cirkel
102
[gn)
SEFER YETZIRAH
Het woord voor cirkel is hier galgal. En dit kan tevens vertaald worden als
“sfeer” of “cyclus.” Later spreekt de Sefer Yetzirah opnieuw van de Galagal,
en zegt: “De cyclus (galgal) in het jaar is gelijk een koning in de provincie”
(6:3).
Het eerste hoofdstuk sprak over de 32 paden van Wijsheid. Zoals ook aldaar
besproken, is het getal 32, wanneer het volledig wordt geschreven lev, wat
“hart” betekent. Later spreekt de tekst over de mystieke ervaring, door te
zeggen “als het hart vurig verlangt, als het hart loopt”. Het waarschuwt
tevens om de mond te bewaren en het hart van het denken.
Het eerste hoofdstuk spreekt dus van een aspect van het koningschap, wat
het hart is. En zoals de tekst later zegt, in 6:3: “Het hart in de ziel is als een
koning in strijd.” Daarom regeert het hart het continuüm van het spirituele.
Nu in het tweede hoofdstuk, gaat de tekst over een tweede aspect van het
koningschap, de cyclus (galgal), wat de tijd regeert.
In het algemeen, als er een aantal punten in de cirkel zijn geplaatst kan het
aantal mogelijke lijnen dat elk paar van de punten kan verbinden
gemakkelijk worden berekend. Als we n het aantal van de punten laten zijn,
en L het aantal lijnen, dan is de formule:
L = n (n – 1)/2
Neem het aantal en vermenigvuldig dit met het getal van beneden, en deel
het door 2.
Dus drie punten in een cirkel kunnen verbonden worden door drie lijnen,
vier punten en zes lijnen, vijf punten door tien lijnen, en zes punten door
vijftien lijnen. Zie het figuur hier onder.
103
SEFER YETZIRAH
Een bepaald aantal punten kan altijd worden verbonden met het aantal
lijnen weergegeven door de bovenstaande formule.
Het aantal lijnen wat dan kan worden verbonden met de 22 letters in een
cirkel is daarom (22 x 21)/2. En als we de som uitrekenen, zien we dat er
231 van zulke lijnen zijn. En dit zijn de 231 Poorten. Zie figuur hieronder.
104
SEFER YETZIRAH
Gelijk een muur
En dit kan tevens gelezen worden op gebiedende wijs: “Plaats ze in een
cirkel, gelijk een muur met 231 Poorten.”
De kabbalisten geven een belangrijke meditatie aangaande deze poorten. Dit
is gebaseerd op een tekst uit het eerste hoofdstuk: (1:11), Hij graveert hen
gelijk een soort van tuin Hij graveert hen gelijk een soort van muur
Hij bedekt hen gelijk een soort van plafond - .
De ingewijde moet er over gaan nadenken op de grond, en het visualiseren
als donkere zwarte modder. Dan moet hij hierin de 22 letters “ingraveren”,
en elk vormen in zijn geest. En deze moeten een cirkel vormen op de grond.
Dan moet hij in kerven als gelijk een muur. Hij moet iedere letter uitkerven
uit de grond en rechtop laten staan, en zo een cirkel van letters maken,
welke hem omringen als een muur. Een van de grote kabbalisten, rabbi
Isaac van Acco, spreekt van een zelfde meditatie, waar je de letters ook in
een horizon kan visualiseren. Vervolgens moet de ingewijde hen toedekken
als een soort plafond. Hij moet zich voorstellen, dat hij de 231 lijnen verbindt
met de 22 letters, en zich verbeelden dat het een plafond boven zijn hoofd is.
Als hij hiermee klaar is, kan hij de cirkel gaan gebruiken. Als hij het wil
gebruiken om te creëren, moet hij meteen ermee doorgaan, en beginnen met
de Alef. Hij moet zich dan volledig richten op de Alef, dan volgt hij elk van de
21 paden afkomstig van de andere letters, vanaf Beth tot Taf. En zo moet hij
alle letters gaan gebruiken. Zie afbeelding hieronder.
105
SEFER YETZIRAH
Volgens sommigen is dit tevens een techniek om een Golem te maken. En als
men het wenst te vernietigen, moet men het precies in omgekeerde volgorden
doen, van Taf tot Alef.
Sommige commentaren, laten een wat simpeler methode zien, waar de
ingewijde eigenlijk een cirkel trekt rondom het object dat hij wenst te
vormen. Doormiddel van een cirkel ordent hij de letter combinaties, eerst de
Alef met al de andere letters, dan de Beth, totdat het alfabet compleet is. En
als iemand het weer wil vernietigen, plaats hij het in omgekeerde volgorde.
Er wordt verteld, dat de leerlingen van de Riva, de Sefer Yetzirah er voor
gebruikten om een wezen te maken. Maar ze gingen in de verkeerde richting
en verzonken in de aarde tot aan hun middel toe door de krachten van de
letters. Helemaal opgesloten riepen ze om hulp. De Riva werd uiteindelijk
gecontacteerd, en hij vertelde zijn discipelen, om het alfabet in tegengestelde
richting op te zeggen, totdat de anderen bevrijd waren.
Met 231 Poorten
Het nummer 231 staat voor het aantal manieren waarop twee verschillende
letters van het Hebreeuwse alfabet kunnen worden aangesloten. Dit aantal is
ook het aantal van twee letter woorden kunnen worden gevormd met de
letters, op voorwaarde dat dezelfde letter niet wordt herhaald, en op
106
SEFER YETZIRAH
voorwaarde dat deze niet in aanmerking genomen wordt. Deze combinaties
kunnen worden ingedeeld in een driehoek.
De eerste methode wordt de Logische Methode genoemd (zie figuur). En
hiernaast is er nog de kabbalistische methode, welke meer complex is, zie
ook hier het figuur van.
De logische methode
107
SEFER YETZIRAH
De kabbalistische methode
De kabbalistische methode beging met het opschrijven van het gehele
alfabet, van Alef tot Taf. Op de 2de regel schrijft men iedere letter op met de
combinatie en eindigt met de Sjin. Dan slaat men de Taf over en begint weer
met de Alef. En de volgorde daarna herhaalt zich. De volgende stap is om de
letters op te stellen in paren. Dat zijn 21 lijnen en 11 kolommen: 11 x 21 =
231. 21 lijnen, omdat iedere letter 21 x een andere letter met een lijn moet
verbinden. En dat moet 11 x gebeuren. Zie de figuren ook hieronder. We zien
hierin hoe de cijfers in paren kunt breken en alle 45 paren in een driehoek
kunt zetten. De 11de regel is belangrijk. Kijk naar het figuur waar de
letterparen zich gaan herhalen: Alef – lamed. In de beth – rij, de letter beth
en mem herhalen zichzelf. Als de volgende rijen zijn ontstaan, schikken de
herhalende letters zich continu in de ALBAM code: Samech, beth, lamed en
Alef (zie het figuur met de Hebreeuwse letters). In de kaf rij herhalen de kaf
en de Taf zich. In de Lamed rij herhalen de Alef en de Lamed zich (de Alef rij;
de 11de rij). De herhalende letters in de volgende rijen zijn de volgorde van de
1e 11 rijen. In de paren van ALBaM zijn er 11 rijen waar de paren ansich
dominant zijn en er zijn 11 rijen waar de volgorde van de paren dominant
zijn.
De eerste elf rijen vertegenwoordigen de elf Sefirot als de Sefirah Da àt wordt
meegeteld. De verdeling is: Keter, Chokhmah, Binah, Da`at, Chesed,
Gevoerah, Tifereth, Netzach, Hod, Yesod, Malkhoeth.
108
SEFER YETZIRAH
De eerste 11 rijden, waar de paren van ALBaM in de directe volgorde zijn,
vertegenwoordigen de “voorkant” van deze 11 Sefirot. De tweede sectie van
11, waar de paren zijn omgekeerd, vertegenwoordigen de “achterkant” van
de Sefirot.
Maar de Sefer Yetzirah zegt, “Tien en geen elf” (1:4), maar dit spreekt alleen
van de innerlijke zin van de Sefirot. Wanneer wij van hun representatie
spreken als letter rijen, spreken wij van hun uiterlijke zin, en hier wordt de
Da`at in meegeteld, en geeft het elf.
Deze lijnen zijn zeer belangrijk in het binden van zichzelf aan de Sefirot. Zij
worden tevens gebruikt in het maken van een Golem.
Volgens de vroegere kabbalisten, zijn de 231 Poorten gevuld met de naam
Israel. In het Hebreeuws wordt Israel gespeld als larvy Yisrael. En deze
letters kunnen tevens YeSj RLA
alr vy spellen, wat letterlijk, “er zijn 231”
weergeeft.
De Midrasj zegt, dat aan het begin van de schepping, “Israel al in de
gedachten oprees.” De naam “Israel” verwijst naar het feit dat de schepping
plaatsvond door de deze 231 Poorten. Volgens de latere kabbalisten, zijn
deze 231 poorten wat overbleef in de vrijgekomen ruimte die voorafgegaan
zijn aan de schepping.
Wanneer de Sefer Yetzirah spreekt van de 32 paden van Wijsheid, gebruikt
het, het woord nativ voor “pad”. De getalswaarde van nativ (bytn) is 462,
exact twee keer 231. Daar elk van de 231 Poorten twee letters bevat, is er
een totaal van 462 letters op elke rij. Het is dan ook duidelijk dat de Paden
der Wijsheid verbonden zijn aan deze lijnen. En in sommige versies van de
Sefer Yetzirah wordt dan ook gesproken van 462 Poorten.
Er is echter een hele oude traditie die 221 Poorten heeft. Deze is favoriet bij
Rabbi Eliezer Rokeach van Worms, welke het weer geleerd heeft van de
traditie van Rabbi Yehudah HaChasid. Zie figuur 28.
De kabbalisten merken op dat dit getal gebaseerd is op de Talmoed
onderwijzing, dat in de Toekomstige Wereld, de beker van Koning David 221
maatregen zal bevatten. En dit is gebaseerd op het vers van Ps.23:5, Gij zalft
mijn hoofd met olie, mijn beker vloeit over. In het Hebreeuws is “overvloeien”
revayah (hywr) wat als getalswaarde heeft 221.
109
SEFER YETZIRAH
De term revayah (hywr) wordt later door de Sefer Yetzirah gebruikt om de
“tijdelijke” seizoen aan te duiden, parallel met de letter Alef (3:5,7). Net zoals
de Alef een bemiddelaar is tussen de Sjin en de mem, en deze lijnen dienen
dan als een betekenis van een maatregel tussen Binah en Chokhmah
bewustzijn.
Ook bijzonder is de context van de onderwijzing. Het begin van het vers, “Gij
zalft mijn hoofd met olie.” Verwijst naar het gevoel van het baden in olie wat
veelvuldig gevoeld wordt gedurende de mystieke ervaring. Als men zo`n
ervaring dan ook meemaakt, wordt deze geassocieerd met deze 221 Poorten.
Het getal 221 is tevens bijzonder als zijnde bestaand uit twee priemgetallen,
17 en 13. De getallen kunnen daarom in een unieke lijn geplaatst worden.
Dit systeem volgt logischerwijs op de eerder besproken kabbalistische
methode. In de lijnen door deze methode gemaakt, worden de twee letters,
Alef en lamed, 11 keer herhaald. Daar dit een enkelvoudige combinatie is, is
een dergelijke herhaling overbodig. In de Eliezer Rokeach`s methode wordt
de Alef-Lamed paar maar een keer gebruikt. Daar tien paar weggelaten
worden, inplaats van 231 Poorten, die van 221.
Een andere belangrijke voorstelling van de 231 Poorten is die van Rabbi
Abraham Abulafia. Deze lijkt op de Logische Methode, maar wordt in een
rechthoek geplaatst, met de rechterbovenkant wel zodanig dat de
ontbrekende letters ingevuld kunnen worden. Zie fifuur 29. De structuur is
waarneembaar wanneer men met zijn numerieke analoge bestudeert. (figuur
30). Nauwkeurige bestudering van deze rij laat een overtolligheid zien.
Sommige combinaties worden herhaald terwijl anderen worden weggelaten.
Deze lijnen kunnen worden gewijzigd, echter zo dat de overtollige worden
verwijderd en alle combinaties zijn vertegenwoordigd. Zie figuur 31 en 32.
Maar ook als zijn de overtollige verwijdert, toch blijft de linker kolom
abnormaal en complex. Deze abnormaliteit kan worden verwijderd en de
lijnen worden dan meer simpeler. Zie figuur 33 en 34.
Het getal 231 vertegenwoordigt het totaal aantal combinaties van de twee
letters. Het aantal van de combinaties van drie letters is 1540. Rabbi
Abraham Abulafia merkt op dat dit gelijk is aan 22 keer 70. Het getal 70
vertegenwoordigt de 70 primaire talen. Als elk van deze talen een alfabet
zouden bezitten van 22 letters, zouden er een totaal van 1540 letters zijn.
110
SEFER YETZIRAH
In het algemeen wordt het aantal van combinaties van n letters gegeven door
de formule:
C = 22![n!(22-n)!]. Waardes van de getallen vanaf 0 tot 22 zijn voorzien in
tafel 27.
Figuur 22 – de 231 Poorten volgens de kabbalistische methode
Figuur 23 – een reeks getallen gelijkend op de initiaal reeks gebruikt in
de kabbalistische methode
111
SEFER YETZIRAH
Figuur 24 – een getallenreeks analoog van de 231 Poorten zoals gevormd door
de kabbalistische methode
Figuur 25 – de 45 unieke paren verkregen uit tien cijfers
Figuur 26 – de ALBAM cijfers
112
SEFER YETZIRAH
Figuur 27 – de 231 Poorten overeenkomstig aan de latere kabbalisten. Dit is
de reeks van Alef tot Keter. Hierin komen de de letters van het
Tetragrammaton naar voren.
Figuur 28 – de 221 Poorten volgens Rabbi Eliezer Rokeach van Worms (11601237).
113
SEFER YETZIRAH
De 231 Poorten van Abulafia
Getallen analogie van Abulafia
114
SEFER YETZIRAH
De verbeterde reeks van Abulafia
Getallen reeks in de verbeterde versie
115
SEFER YETZIRAH
Reeks van Abulafia gewijzigde en vereenvoudigd figuur 33
Gewijzigde en vereenvoudigde getallen reeks
Combinaties van letters
116
SEFER YETZIRAH
Er is niets hogers in het goede dan Genoegen
Dit komt omdat de Bijbel verwijst naar de meest directe ervaring van God
met het woord “verrukking, genoegen, verlustigen” (oneg). Er is geschreven in
Jes.58:14, dan zult gij u verlustigen in de HERE.
Het woord nega is afkomstig van oneg doormiddel van rotatie
[gn nega is dus afkomstig van gn[ oneg door een
simpele rotatie. De term [gn nega geeft meestal melaatsheid aan doormiddel
Het woord voor “plaag”,
van een plaag, wat een teken van afkeuring is bij God. Wellicht is deze
rotatie een onderdeel van het slingeren van de cyclus. In het vorige
hoofdstuk (1:13) hebben we het gehad over combinaties. Het hoogste
spirituele niveau die men kan bereiken is Keter, wat ook gevaarlijk is. Dit
kunnen we niet bestrijden en eerder benadrukken. Bij een simpele
combinatie, kan het woord Keter het woord Karet worden. En Karet is het
Hebreeuwse woord voor afsnijden. De persoon wordt spiritueel compleet
afgesneden. Er overleveringen die vertellen dat er mensen door hun fout in
hun spirituele ervaring “doodvielen” en gingen daardoor voortijdig dood. Men
viel letterlijk van de spirituele hoogte naar beneden. Het is daarom ook
noodzakelijk dat men dit onder een goede begeleiding doet of doormiddel van
het boek van Aryeh Kaplan Joodse meditatie!
Tekst 2:5
Hoe?
Ze werden van volgorden veranderd, afgewogen, en getransformeerd,
De Alef met hen alle
En allen met de Alef,
de Beth met alle
en allen met de Beth.
Ze herhaalden zich in een cyclus
117
SEFER YETZIRAH
En verschenen als 231 Poorten.
Alles wat gevormd wordt kont naar voren
En al dat is gesproken
Ontstaat uit een Naam.
Een Naam
Volgens de kabbalisten is deze Naam het Tetragrammaton,
hwhy
YHVH.
Iedere letter moet met het Tetragrammaton veranderd worden van volgorde
tot een passend geheel.
De techniek om dit te doen wordt geschetst door Rabbi Eliezer Rokeach van
Worms, met name in het kader van het creëren van een Golem. En dit brengt
ons tot een van de meest krachtigste meditatieve technieken van de Sefer
Yetzirah.
Wanneer iemand met een letter aan het werk is, moet hij deze letter
verbinden met het Tetragrammaton, en alle vijf klinkers gebruiken.
Dus als voorbeeld, als iemand de Alef gaat gebruiken, kan men beginnen
deze te verbinden met de Yod van het Tetragrammaton, en door alle vijf
klinkers te gebruiken. Zie hier beneden het figuur.
Er is echter de vraag hoe men hier mee om moet gaan. Uit de woorden van
rabbi Eliezar Rokeach, lijkt het erop dat men gewoon gebruik moet maken
van alle klinkers:
AuYuAaYaAiAeYeAoYo -
118
SEFER YETZIRAH
Zoals al eerder besproken, zijn er sommige vragen aangaande de volgorde
van de vijf primaire klinkers (2:3). Er zijn minstens een half dozijn
verschillende meningen. Als de juiste volgorde cruciaal is, moeten er nog vele
gevaarlijke experimenten gedaan worden om de juiste te vinden. Het is
echter mogelijk, dat de volgorde niet echt belangrijk is.
In ieder geval, moet de ingewijde volgens het systeem van rabbi Eliëzer
Rokeach, verder met deze zaak, door het invullen van de vier letters van het
Tetragrammaton. En zo kan men overgaan tot het gebruiken van elke andere
letter van het alfabet. De ingewijde kan zo alle letters gebruiken op deze
manier, en het uitspreken van alle letters van de 221 of 231 Poorten.
Daar de Alef geassocieerd wordt met de torax, zou de gehele reeks van de
Alef betrekking hebben op dit deel van het lichaam. Dan zou de ingewijde
vervolgen met het hoofd, waar hij de reeks van de Sjin voor zou gaan
gebruiken, zoals verklaard zal worden in 3:9. Hij zou dan een reeks vormen
van de 221 Poorten waar iedere lijn begint met een Sjin. Hij zou dan verder
gaan op deze manier door alle delen van het lichaam, waar de Sefer Yetzirah
gebruik van maakt, te gebruiken.
Voor iedere letter, moet men door de gehele verdeling van 221 of 231
Poorten. Elk zo`n volgorden bevat 442 letters, en als men dan alle letters van
de 22 heeft gebruikt, heeft men er in totaal 4862 gebruikt. Elk van deze
letters zullen worden uitgesproken met de vijf primaire klinkers en de vier
letters van het Tetragrammaton, een totaal van twintig uitspraken voor elke
letter. Dit betekent, dat het hele gebeuren gebruik maakt van 97.240
uitspraken. Aannemende, dat iemand vier lettergrepen per seconde kan
uitspreken, duurt het ongeveer zeven uren, voordat alles klaar is.
De methode om een Golem te creëren wordt uiteengezet door Rabbi Eliezer
Rokeach in zijn commentaar op de Sefer Yetzirah, en iets groter
gepresenteerd in detail door de auteur van Emek HaMelekh (de Diepten van
de Koning). Zie de instructie hieronder. Een ingewijde moet dit niet alleen
doen, maar in gezelschap van een aantal anderen die goed op de hoogte ook
zijn van dit gebeuren. De Golem moet gemaakt worden gemaakt van een
maagdelijke bodem, en van een plaats waar een mens nooit heeft gegraven.
De grond moet worden gekneed met zuiver bronwater, rechtstreeks genomen
van de begane grond. Als dit water namelijk al in een vat is geplaatst, is het
niet meer bruikbaar. De mensen die de Golem maken, moeten zichzelf eerst
helemaal reinigen voordat ze met de werkzaamheden beginnen, lichamelijk
en geestelijk. En terwijl ze de Golem maken, moeten ze gekleed zijn in witte
klederen.
119
SEFER YETZIRAH
De instructies voor het maken van een Golem,
van Rabbi Eliezar Rokeach zijn commentaar op
de Sefer Yetzirah.
De instructies voor het maken van een Golem uit de Emek HaMelekh
Deze auteurs benadrukken ook, dat men geen fout of vergissing moet maken
in de uitspraak. Ze zeggen niet wat er moet gebeuren als men zich vergist,
maar uit andere bronnen, lijkt het er althans op, dat men de reeks weer
begint vanaf het begin. Tijdens deze hele procedure, mag er geen enkele
onderbreking optreden.
Deze auteurs zijn ook zodanig intiem, dat ze alleen de omtrek van de
methode onthullen en niet het geheel. Dit blijkt ook uit andere bronnen.
120
SEFER YETZIRAH
Er zijn ook aanwijzingen, dat het creëren van een Golem in eerste instantie
niet een fysieke procedure was, maar meer een zeer geavanceerde
meditatieve techniek. Door het oproepen van de juiste letter tezamen met de
letters van het Tetragrammaton, kon de ingewijde een zeer reëel beeld
vormen van een mens, onderdeel na onderdeel. En dit kon waarschijnlijk
worden gebruikt als een astraat lichaam, waarmee je kon opstijgen naar de
spirituele rijken.
De vorming van een dergelijke spirituele lichaam, zou echter ook resulteren
in een enorm spirituele potentieel. Zodra de conceptuele Golem was voltooid,
zou dit geestelijke potentieel worden overgebracht naar een klei vorm en
daadwerkelijk animeren. Dit is het proces waardoor een fysieke golem tot
leven zou worden gebracht.
In de introductie van deze methode zegt de Sefer Yetzirah, Hij graveert hen
gelijk een soort van tuin Hij graveert hen gelijk een soort van muur Hij bedekt
hen gelijk een soort van plafond (1:11). Er zijn enige vragen welke rol deze
meditatie speelt in de techniek van het maken van een Golem. Volgens een
aantal oude bronnen, moet men te werk gaan in een cirkel welke is geplaatst
rond het schepsel wat men wil maken. En dit zou dan geestelijk verwijzen
naar deze “tuin”, “muur” en “plafond,” voordat de Golem gevormd wordt.
Ook belangrijk was het systeem wat geleerd werd door Rabbi Abraham
Abulafia, die blijkbaar is geworteld in eerdere technieken. Zie de
afbeeldingen hier onder. Het is echter niet zeker of Rabbi Abulafia de
techniek van van Rabbi Rokeach uitbreid, of dat hij uit andere bronnen of
traditie put. Deze techniek wordt tevens door een aantal andere kabbalisten
aangehaald.
In dit systeem, spreekt de ingewijde de letters tezamen uit met die van het
Tetragrammaton, net als in het systeem van Rabbi Eliezar Rokeach. Echter
in plaats van enkel en alleen gebruik te maken van de vijf klinkers, moet hij
alle mogelijke combinaties van deze klinkers gebruiken, 25 in totaal.
121
SEFER YETZIRAH
122
SEFER YETZIRAH
Systeem van Rabbi Abulafia
Hoofd bewegingen
Als deze methode wordt gebruikt met een reeks van 221 letter paren, zou het
invullen van de matrix een belangrijke taak worden, en zou het ongeveer
anderhalf uur duren. En het zou 35 uren duren om de gehele verdeling van
de 22 letters te vervolmaken. Het is dan ook maar de vraag, of dit in echt in
praktijk werd gebracht, maar het is niet onmogelijk. Het vormen van een
Golem, was een van de meest moeilijke en gevaarlijk – van alle meditatie
technieken. Een ingewijde die zeer gevorderd is kan ook proberen de
123
SEFER YETZIRAH
discipline op te brengen om meer dan 30 uur ononderbroken te gaan
mediteren.
Bovendien, beschrijft Abulafia ook speciale adem oefeningen om deze letters
goed uit te spreken. Tussen elke letter in moet er een keer geademd worden.
Tussen een paar van letters, moet men niet meer dan tweekeer ademen,
tussen de lijnen niet meer dan vijf keer, en tussen elke letter van het
Tetragrammaton, niet meer dan vijfentwintig keer.
Ook zijn er speciale bewegingen voor het hoof beschreven aangaande deze
oefening. Deze bewegingen zijn er voor om zich bewuster te maken, terwijl
men een letter uitspreekt en uitademt. Zie boven. Deze bewegingen komen
over een met de vorm van de klinker. Terwijl men deze oefening doet zit men
in de richting van het oosten.
Er is bewijs, dat de namen en vormen van de Hebreeuwse klinker punten,
voor mystieke doeleinden werden gebruikt nog lang voordat het voor het
schrijven en de grammatica werd gebruikt. Het eerste niet mystieke gebruik
van de klinkers dateert van de achtste of negende eeuw, terwijl het mystieke
gebruik al bekend is vanuit kabbalistische bronnen als vroeg in de eerste
eeuw. Het is zeer wel mogelijk dat de vormen van de schriftelijke klinkers
werden overgenomen van de hoofd bewegingen in verband met hun geluiden.
Abulafia gebruikt zijn systeem van adem oefeningen en hoofdbewegingen met
de letter Alef, daar de Alef, met als getalswaarde 1, de eenheid met God
uitdrukt. Het systeem kan tevens gebruikt worden met de andere letters. Er
is echter geen bewijs, dat deze methode ooit werd gebruikt met de gehele
reeks van 221 letter paren. Om het te gebruiken met zelfs een enkele letter is
al een grote inspanning. Het is echter mogelijk dat deze methode kan worden
gebruikt met diverse letters om specifieke resultaten te verkrijgen.
Het maken van een Golem was slechts het meest geavanceerde en
spectaculaire gebruik van de methoden van de Sefer Yetzirah. Elke letter
individueel echter, werd geassocieerd met een deel van het lichaam. De reeks
welke geassocieerd werd met een bijzondere letter kon gebruikt worden in
een meditatie om dat specifieke lichaamsdeel als effect te hebben. Dit kan
gebruikt worden om dat specifieke lichaamsgedeelte spirituele kracht te
geven, of zelfs voor curatieve doeleinden.
De letters worden geassocieerd met de verschillende tijden en astrologische
tekens. Door het systeem van de Sefer Yetzirah te gebruiken kan iemand
tevens hier zijn meditatie op richten.
124
SEFER YETZIRAH
Tekst 2:6
Hij vormde substantie uit chaos
en niet-bestaand werd gemaakt tot bestaand.
Hij kerfde grote pilaren uit de adem
Die niet kunnen worden begrepen
Dit is een teken
[de Alef met allemaal, en allemaal met de Alef]
Hij voorziet, transformeert en maakt
Al dat is gevormd en al dat is gesproken:
Een Naam
Een teken voor dit ding:
Tweeëntwintig objecten in een enkel lichaam
Hij vormde substantie uit chaos
Eerder heeft de Sefer Yetzirah het er over dat chaos (tohu) was “ingegraveerd
en gekerfd” vanuit water (1:11). En zoals we hebben verklaard, verwijst het
“water” naar Chokhmah en naar de gehele fysieke schepping. Het water wat
is genoemd daar duidt de meest primitieve wortel van het water aan, als het
ontstaat in de sfeer van Atziloeth, het rijk van de Sefirot. Het was uit deze
dat de eerste fase van de materie, “chaos” (tohu), werd gevormd. Daarom zegt
de tekst hier, dat het uit deze staat van chaos, de materie werd gevromd.
Het woord voor substantie is hier
vvm
vmm mamasj en is afkomstig van de wortel
masjasj, wat “aanraken betekent.” Wat geproduceerd wordt, is niet
alleen een werkelijkheid wat gezien kan worden, maar wat fysiek ook genoeg
is om aan te raken.
en niet-bestaand werd gemaakt tot bestaand
Chokhmah is echter op het niveau van het Niets. En het is uit dit Niets
echter, dat alle dingen werden geschapen. Vanuit dit “niet bestaande”, Binah
en Beriah, welke “het bestaande” worden genoemd (yesj), werden tot
aanschijn gebracht.
Hij kerfde grote pilaren
De verwijzing is hier duidelijk naar Spr.9:1, De Wijsheid heeft haar huis
gebouwd, zij heeft haar zeven pilaren uitgehouwen,. En dit is nog meer een
bewijs dat dit gedeelte spreekt over Chokhmah (Wijsheid).
125
SEFER YETZIRAH
Er bestaat enige discussie over de betekenis van de “zeven pilaren” in dit
vers. Op een plaats in de Talmoed wordt gezegd, dat het de zeven dagen van
de week zijn. Op een andere plaats staat in de Talmoed dat het verwijst naar
de zeven pilaren waarop de wereld staat, een interpretatie die tevens door de
Zohar wordt genoemd.
Weer anderen identificeren ze met de zeven
wetenschappen: grammatica, retoriek, logica, rekenkunde, muziek,
geometrie en astronomie.
De kabbalisten leren, dat deze zeven pilaren de lagere zeven Sefirot
voorstellen. En deze komen weer overeen met de zeven pilaren van de
schepping en de zeven dagen van de week, zodat dit de Talmoed ook niet
tegenspreekt.
In het systeem van de Sefer Yetzirah, is het duidelijk dat deze zeven pilaren
de zeven dubbele voorstellen. Zij worden “pilaren” genoemd omdat zij de
verticale lijnen in het diagram van de Boom des Levens voorstellen.
Deze zeven dubbele zijn afkomstig van de drie Moeders. Dit ondersteunt een
oude versie, welke inplaats van “substantie” vmm mamasj, vma AMSj leest,
de drie Moeders. De tekst wordt dan als volgt gelezen, “Hij vormde
vma AMSj
uit de chaos…en kerfde grote pilaren…”
Vanuit adem wat niet kan worden begrepen
Deze pilaren zijn vanuit de “adem” (lucht) gekerfd en welke niet kunnen
worden begrepen. Lucht werd eerst geassocieerd met Adem, welke op zijn
beurt weer de eerste Sefirah Keter is. Lucht wordt tevens geassocieerd met
de letter Alef (2:1; 3:4).
De Sefer Yetzirah zegt dat het water beneden is, het vuur boven en de lucht
in het midden. Dit kan aanvankelijk enigszins moeilijk te begrijpen zijn, daar
de lucht wordt geassocieerd met Adem en Keter, de hoogste Sefirah. Het
wordt tevens geassocieerd met de Alef, de eerste letter van het alfabet.
Zoals eerder verklaard in 1:9, wordt de Adem echter geassocieerd met Keter
en is niet begrijpbaar, daar deze Sefirah het niveau van boven het intellect
voorstelt. De enige plaats waar deze Adem manifest kan worden is in de
lagere Sefirot. Daarom, ook al is het op het niveau van boven de Chokhmah
en Binah, is het alleen manifest op een niveau dat beneden hen is.
126
SEFER YETZIRAH
Dat de “lucht niet kan worden begrepen” is daarom de Adem dat voortkomt
vanuit Keter. Dit kan niet worden begrepen totdat het een sfeer van de
pilaren binnenkomt, dat zijn de lagere Sefirot.
Dit gedeelte kan dan ook het beste op een mystieke manier worden verstaan.
In dit vorige gedeelte werd verklaard hoe de letter reeksen te gebruiken
tezamen met de goddelijke Naam als een meditatief hulpmiddel. Een van de
hogere meditatieve manifestaties staten is hallucinogeen, waar iemand
vrijwillig mentale beelden kan krijgen. Deze mentale beelden lijken dan ook
of ze werkelijk en substantieel zijn. Wanneer iemand in een normaal
bewustzijnsniveau is, is hij in staat om mentale beelden te vormenmaar zij
zijn zwak en tijdelijk van aard, en worden vertroebeld door statische
geestelijkheid. In contrast, worden de beelden gevormd in een vaste
meditatieve staat, substantieel en werkelijk.
In een gewone staat van Binah bewustzijn, is de geest statisch gevuld. Als
je deze statische staat wilt zien, moet je de ogen sluiten. Je zal dan een snel
veranderde caleidoscoop van beelden zien, de ene weer op de ander gelegd.
Ook al zou je een klein beeldje een korte tijd kunnen vasthouden, is het
vermengd met statische geestelijkheid, en heb je maar weinig controle over
het beeld. Je kan het niet laten komen of gaan, en je kan niet bepalen hoe
het verloopt. Ook al kan je het toch een beetje invloed op uit oefenen, het
beeld heeft een geest op zichzelf.
Dit statische ontstaat ook wanneer je de ogen open doet, maar wordt
overschaduwd door de beelden van de werkelijke wereld. In een donkere
kamer, wordt het tot een bepaalde hoogte zichtbaar. Dit statische schaadt
onze perceptie, en vormt wolken voor ons mentale proces.
De perceptie van de geestelijke wereld is zelfs meer met elkaar samen
verbonden dan die van het fysieke. In een normale bewustzijn toestand,
maakt het mentale statische het onmogelijk om de spirituele wereld te
visualiseren.
Hier wordt deze mentale statische toestand “chaos” (tohu) genoemd. En
zoals beide, de kabbalisten en de linguïsten onderwijzen, is het woord wht
tohu afkomstig van het werkwoord
hht
tahah, en betekent “versteld doen
staan” of “verward”.
Dit is de normale toestand van een mentale verwarring, als het verstand
bedekt is met wolken, statisch is. Dit wordt ook geassocieerd met het Binah
bewustzijn, en volgens vele kabbalisten wordt tohu geassocieerd met Binah.
127
SEFER YETZIRAH
De Zohar onderwijst ook, dat tohu geassocieerd wordt met de klipah
(schillen), de krachten die iemand verhinderen om de spirituele sfeer te
visualiseren.
Het is uit deze tohu, deze toestand van een verward Binah bewustzijn, dat
iemand een tastbaar beeld moet creëren. Er zijn vele beelden die geroduceerd
kunnen worden, maar de meest algemene is de mentale Golem, het astrale
lichaam. De ingewijde “vormt dus een tastbare substantie”(mamasj) uit de
chaos. Dit impliceert het bereiken van een staat van Chokhmah bewustzijn.
De kabbalisten merken op, dat het woord Golem (~lg) een getalswaarde heeft
van 73, dezelfde als die van
hmkx Chokhmah.
Men moet dan, vanuit niet bestaand bestaand maken. Eerder in de toestand
van “substantie vormen vanuit chaos”, gebruikt de tekst het woord “vorm”,
terwijl hier het woord “maken” wordt gebruikt. In het Hebreeuws, en dan
speciaal volgens de kabbalisten, duidt het woord “vorm” (yatzar) de
beginletters aan van “iets uit iets” vormen aan. De term “maken” (asah) aan
de andere kant, verwijst naar het complementeren van het proces. Dus in
het “vormen” van substantie uit de chaos, en zo begint iemand de mentale
handeling van schepping.
De term “formeren” betekent tevens een handeling die plaatsvindt in
Yetzirah, het lagere spirituele universum. Dus, wanneer iemand substantie
vormt vanuit de chaos, brengt iemand een zuiver spiritueel resultaat in de
sfeer van Yetzirah. Het “maken” aan de andere kant, verwijst naar het gebied
van Assiiah, wat grenst aan het fysieke. Hiermee wordt bedoeld, dat het
resultaat zichtbaar wordt in de fysieke wereld.
Om dit te bereiken, moet men volledig in het rijk van het “niets” binnengaan.
Dit is het hoogste niveau van het Chokhmah bewustzijn wat grenst aan
Keter. Daarom begint men met het “niet bestaande”, wat het “niets” is.
Wanneer iemand dit niveau bereikt, hij kan dan eigenlijk iets maken wat
“werkelijk” is (yeshno) of “aanwezigheid”. Hij kan werkelijk resultaten
brengen in het universum van Assiiah, en wat dan gereflecteerd kan worden
in de fysieke wereld. Door het maken van een Golem, correspondeert dit met
de toestand van het bewustzijn wat vereist is voordat het mentale beeld in de
klei kan worden gelegd en het tot leven kan worden gebracht.
Een zelfde proces wordt beschreven door de grote Chassidische meester
Rabbi Dov Baer, de Maggid van Mezritch (1704-1772). Hij schrijft, dat als
een iemand nadenkt over een fysiek compleet en totaal object, kan hij dit
128
SEFER YETZIRAH
object eigenlijk in zijn denken brengen. En als deze gedachte wordt gebonden
aan de hemelse geest, kan hij het object verhogen tot het niveau van de
Geest. Vanaf daar, kan het verder verhoogd worden tot het niveau van het
Niets- zijn, waar het object ophoudt te bestaan. En wanneer dit object,
opnieuw teruggebracht wordt tot het niveau van de Geest, kan het in iedere
vorm teruggebracht worden hoe de ingewijde het maar wenst. Dus wanneer
hij het eindelijk terug brengt tot zijn normale fysieke toestand, kan het
object op alle mogelijke manieren worden veranderd, wat men zich maar
wenst. En zoals de Maggid zegt, “hij kan het tevens veranderen in goud.”
Het is op dit bewustzijnsniveau, dat iemand de Sefirot als “grote pilaren” kan
visualiseren. Iemand “kerft” ze uit, dit betekent dat het beeld van de Sefirah
apart wordt gezien, totaal het bewustzijn vullende. Hoewel de Sefirot totaal
onuitspreekbaar en onbeschrijfelijke is, maar wanneer iemand in deze staat
van bewustzijn is, kan hij haar “uitkerven”. Zij worden dan gezien als solide
pilaren, gemaakt van transparante lucht. Gelijk de lucht, is de Sefirot nog
steeds onzichtbaar, maar in deze bewustzijn toestand, kan zelf de lucht
zichtbaar worden.
Dit is een teken
De Sefer Yetzirah beschrijft een teken om iemand te laten weten dat hij deze
staat heeft bereikt. Hij moet door de gehele reeks, “met de Alef, en allen met
de Alef.” Dit betekent dat hij de reeks voorwaarts en achterwaarts moet
omzetten, wat respectievelijk de manier is om het geschapene te vernietigen.
De ingewijde kan dan voorzien, transformeren en maken. Het woord voor
“voorzien”is hier tzofef, en is besproken in 1:6, dit woord duidt het mystieke
inzicht en vooruitzicht aan. Als de ingewijde deze behoorlijke positie heeft
bereikt, bereikt hij een mystiek inzicht waardoor hij het innerlijke van alle
dingen kan beschouwen. Hij kan zich dan binden aan het proces wat we
eerder hebben besproken, en waar de Sefer Yetzirah zegt, “analyseer ze en
onderzoek ze” (1:4).
Wanneer de ingewijde dit hoge niveau heeft bereikt, kan hij tevens
“transformeren,” eigenlijk het veranderen van fysieke dingen. Hij kan tevens
dingen “maken”, dingen tot aanschijn brengen in de fysieke wereld.
Het meest belangrijke is de eind realisatie: “Al dat is gevormd en al dat is
gesproken is een Naam.” De ingewijde weet dit niet alleen verstandelijk,
maar hij kan nu ook de gehele schepping visualiseren en zien dat alles niets
meer is dan een Naam, het Tetragrammaton.
129
SEFER YETZIRAH
Een teken voor dit ding:
Tweeëntwintig objecten
Dit grijpt terug en verwijst naar het gehele hoofdstuk. “Tweeëntwintig
objecten in een simpel lichaam,” is een teken dat de ingewijde krijgt als hij
deze discipline en het geheel helemaal beheerst.
Hij gebruikt elk van de 22 letters om mentaal een beeld van een verschillend
deel van het lichaam te vormen. Elk deel van het lichaam kan dus apart
worden gevormd. En de mogelijkheid om de verschillende delen te
vervolmaken, bewijst niet het beheersen van de methode van de Sefer
Yetzirah. De uiteindelijke proef van het beheersen is de mogelijkheid om al
deze 22 objecten te verzamelen in een enkelvoudig lichaam.
En dit is het proces van het vervolmaken van een mentale Golem. De
ingewijde moet niet alleen de alle delen vormen, maar hij moet ze ook
allemaal verzamelen. Dit betekent, dat als hij verbonden is in de meditatie
om een deel te scheppen, dat hij niet zijn mentale beeld verliest van de delen
die hij eerder heeft gevormd. En als ieder deel van dit beeld is gevormd, moet
het behouden worden in de gedachte, en met de volgende beelden
toegevoegd, deel voor deel. De hoogte van de mentale discipline, evenals het
geavanceerde karakter van de meditatieve technieken die nodig zijn voor
deze, zijn bijna niet te beschrijven.
De schepping van een mentale Golem is daarom ook een hoogtepunt van de
kunst van de Sefer Yetzirah. Dit was niet de feitelijke oprichting van een
fysieke Golem, omdat dit alleen gedaan kan worden bij zeer bijzondere
gelegenheden. Zoals de kabbalisten waarschuwen, moet een dergelijke
onderneming niet geprobeerd worden zonder met toestemming van uit den
hoge.
130
SEFER YETZIRAH
HOOFDSTUK III
Tekst 3:1
Drie Moeders: Alef, Mem, Sjin (vma)
Hun basis is de schaal van betrouwbaarheid
de schaal van verdienste,
en de taal van het besluit dat tussen hen beslist.
Dit gedeelte is in feite een herhaling van 2:1. Maar er is wel een verschil. De
hoofdstukken 1 en 2 gingen min of meer over de meditatieve methodes met
betrekking tot de Sefirot en de Hebreeuwse letters. De Drie Moeders werden
meditatief behandeld. Nu wordt echter meer de nadruk gelegd op de these,
antithese en synthese.
Dat ondersteund kan worden vanuit een
homiletische interpretatie. Dit houdt in: twee schriften spreken elkaar tegen
totdat de derde schrift en tussen in heeft besloten. In beide gevallen, dezelfde
uitdrukking, “een beslissing tussen hen.”
(Makhria Beynehem) wordt
gebruikt. Het is veelzeggend op te merken dat de homiletiek methode wordt
uitgedrukt door Rabbi Ishmael, een leider van een vooraanstaande mystieke
school, die het zelf weer had ontvangen van Rabbi Nehuniah ben HaKana.
Op z`n simpelst uitgelegd, is de mem de these (Chokhmah, de Sin de
antithese (Binah) en de Alef de synthese (de volgende zes Sefirot). Maar er is
meer. De mem staat voor de rechterhand kolom met Chokhmah aan het
hoofd. De Sjin staat voor de linkerhand kolom met Binah aan het hoofd en
de Alef staat voor de middelste kolom met Keter aan het hoofd. Wanneer je
de Boom goed bekijkt, zie je zoals besproken, dat de drie Moederletters drie
horizontale lijnen vormen. Dit is de lijn van de Ari. De Sjin zit tussen
Chokhmah en Binah in. De Alef staat tussen Chesed en Gevoerah in en de
mem tussen Netzach en Hod. De basis van de drie Moederletters is de
synthese die de these en de antithese verbindt. These is de rechter Sefirah,
de antithese is de linker Sefirah en de synthese is de Moederletters die de
andere twee verbindt.
Tekst 3:2
Drie Moeders: Alef, Mem, Sjin (vma)
Een groot mystiek geheim
Zij worden geheel verborgen door zes eigenschappen.
Lucht, water en vuur komen uit hen voort;
En van hen uit komen de Vaderen voort,
En van de vaderen de nakomelingen
131
SEFER YETZIRAH
Een groot mystiek geheim
Het woord voor “mystiek”geheim is hier
zelfde stam als het woord
haylp
alpwm MuPhla. En dit komt van de
peliyah “wonder”, wat gebruikt wordt in
relatie tot de 32 Paden van Wijsheid (1:1). Een reden hiervoor is, zoals we
eerder hebben besproken in 2:1, is omdat we door deze Moeder letters het
gebied van Chokhmah kunnen binnenkomen. En Chokhmah is het portaal
van het transcendente. De Moeders staan in contact met de mystieke
Goddelijke Naam. In 1:13 zei de Sefer Yetzirah immers: Hij koos drie
letters…in het mysterie van de drie Moederletters Alef, Mem, Sjin. De letters
vma AMSj zijn de stam van de letters van het Tetragrammaton why YHV.
Volgens de kabbalisten is de yod afgeleid van mem, heh van Sjin en Waw van
Alef. Deze Moeders vertegenwoordigen voor minstens een groot geheim als
het Tetragrammaton zelf.
Het Tetragrammaton is eigenlijk gerelateerd aan de Tien Sefirot. Maar er is
echter een aspect van creatie wat eerder bestond dan de Sefirot. Dat was in
dit stadium, de proto Sefirot, en zij bestond niet uit interactieve punten, die
ook niet de mogelijkheid hadden om te ontvangen en door te geven aan
elkaar. Hierdoor konden zij het Goddelijke Licht niet bij zich hebben. De
kabbalisten noemen dit Tohu, de wereld van de chaos. Dat was eens deze
wereld. Omdat zij toentertijd, vaten genoemd, wat de proto Sefirot was, niet
in staat was om hun doel te vervullen, dus het Goddelijke Licht te dragen,
braken zij in allerlei stukjes. Dit noemt men “het Breken der vaten.” De
gebroken stukjes van de Vaten vielen in een lagere spirituele gedeelte en
werden zo de bron van alle kwaad. Daarom wordt er ook gezegd, dat Tohu de
wortel is van alle kwaad.
Nadat de vaten zijn gebroken, werden de vaten opnieuw hersteld en
herbouwd in Personificaties [Partsufim]. Elk van deze Partsufim bestaat uit
613 gedeelten, welke parallel zijn aan de 613 delen van het lichaam., als wel
aan de 613 geboden van de Torah. Deze partsufim waren toen in staat om
contact met elkaar te hebben. Meer belangrijker is, dat door de Torah, zij in
staat waren om een interactie te hebben met de mens. En dit is het punt,
waar de Sefirot gevers als ook ontvangers werden.
In deze herstelde vorm van de Vaten (of Sefirot) werden nu ook geschikt om
het Licht van God te ontvangen. In de kabbalistische terminologie heet dit
het Universum van Herstel (Tikkun).
132
SEFER YETZIRAH
De kabbalisten leren dat de letters van het Tetragrammaton [why YHV], alleen
betrekking hebben op het universum van de rectificatie. In het universum
van de chaos (tohu), bestaat de Naam uit de letters vma AMSj.
Wanneer iemand de mysteries binnengaat, moet hij parallel aan de
schepping gaan. Hij gaat eerst het Universum van de chaos binnen (tohu).
Hier wordt de geest gevuld met verwarde beelden van voorbijgaande aard. Als
hij de Sefirot ziet, zijn ze als de bliksem, ze gaan heen en weer (1:6). De
Sefirot wordt waargenomen als losgekoppelde beelden, en waar relatie met
elkaar wordt gezien. Dit is de staat van bewustzijn welke wordt bereikt door
middel van de letters vma AMSj.
Dan kan de ingewijde het universum van het herstel in gaan, waar de Sefirot
verbonden en de vorm aanneemt van Partsufim. Elke partsufim is gelijk aan
een menselijke vorm, zeer nauw verwant aan de conceptuele Golem. De
schepping van deze mentale Golem – partsuf wordt bereikt door middel van
de letters van de naam YHVH tezamen met de verschillende letters, als
beschreven in 2:5. Deze Naam wordt geassocieerd met het universum van
het Herstel.
Hier moet men een combinatie vormen van alle Sefirot om een “enkel
lichaam” te gaan vormen (2:6). Men wordt zich ook bewust van de
verbindingslijnen van de Sefirot, welke opgenomen zijn in de 32 Paden van
Wijsheid. Vandaar, dat wanneer de 32 Paden worden besproken, de Sefer
Yetzirah gebruik maakt van de namen YH YHVH.
De drie Moeder letters,
vma
AMSj spellen ook het Hebreeuwse woord
vma
emesj, wat “gisteravond” betekent. Dit komt voor in het vers van Gen.19:34,
Zie, ik heb gisterennacht (vm,a), bij mijn vader gelegen; Het woord vma emesj
betekent ook diepe ondoordringbare duisternis, zoals in Job.30:3, Die door
gebrek en honger eenzaam waren, vliedende naar dorre plaatsen, in het
donkere (vm,a,) , woeste en verwoeste. Dit is de inktzwarte duisternis welke
voor de schepping bestond, in het universum van de chaos, “gisterennacht”
voordat de Sefirot tot aanschijn kwamen.
Er zijn ook aanwijzingen, dat het woord
vma emesj als een mystieke naam
voor God. Laban zei tegen Jacob in Gen.31:29, maar de God van uw vader
heeft gisterennacht (vm,a), . En dit kan ook gelezen worden als: “de God van u
vaderen, Emesj, zei tegen mij.” Ook zei Jacob in Gen.31:42, Hij heeft
gisterennacht (vm,a,) het geding beslist – of Emesj heeft beslist.
133
SEFER YETZIRAH
Volgens sommige autoriteiten, bevatten de letters Alef, mem, Sjin (vm,a,), ook
een dieper mysterie, wat Alef, Waw, Yod (ywa) is.
Een andere element van het mysterie van de letters
vma AMSj is het feit dat
zij de verzoening van de tegenstellingen vertegenwoordigen. Logischerwijs is
er eigenlijk geen manier om de tegenstellingen te verzoenen. Daarom
bevatten deze letters het mysterie wat niet gepenetreerd kan worden door
logica.
Een van de commentatoren zegt, dat de letters het mysterie bevat om op
vuur te lopen. De reden hiervoor zou zijn, dat de letters de macht hebben om
tegenstellingen te verzoenen. Het is mogelijk dat Rav Zeira gebruik heeft
gemaakt van deze techniek om zijn voeten te beschermen tegen het
brandende vuur, zoals dat wordt verteld in de Talmoed (Bava Betzia 85b).
Zij worden geheel verborgen door zes eigenschappen
De duidelijke Schriftuurlijke bron is Est.8:8, schrijft dat in de naam des
konings en verzegelt het met de zegelring des konings; want een geschrift dat
in de naam des konings geschreven is en met de zegelring des konings
verzegeld is, kan niet herroepen worden.
Volgens dit, zijn de “ringen” hier de ringen van de naam van de Koning, en
dat zijn, de letters YHV (why). De kabbalisten zeggen daarom, dat deze zes
ringen, de zes richtingen zijn, welke zoals de Sefer Yetzirah in 1:13 eerder
zegt, dat deze “verzegeld” waren met de letters YHV (why). Achter de
veranderingen van de letters YHV zit een dieper mysterie van veranderingen
van de letters van
vma AMSj, en dit wordt straks uitgelegd.
Deze zes richtingen, die het fysieke universum omvatten, zijn het die de
diepere mysteries verbergen. Er staat dus geschreven in Pred.3:11, Alles
heeft Hij voortreffelijk gemaakt op zijn tijd; ook heeft Hij de eeuw (universum)
in hun hart gelegd, zonder dat de mens van het werk dat God doet, van het
begin tot het einde, iets kan ontdekken. Zoals de commentaren het
uiteenzetten, betekent het woord “universum” hier in het Hebreeuws (~l'A[)
Olam. En komt van de wortel
~l[ alam, wat “afsluiting”
betekent, en tevens
heeft dit een bijbetekenis. Zolang een persoon alleen kan denken in termen
van de fysieke afmetingen van de ruimte, is de innerlijke werkelijkheid
verborgen voor hem.
134
SEFER YETZIRAH
Een ander opmerkzaam feit is, dat een ring normaal wordt gedragen om de
vinger. Zoals de Sefer Yetzirah het zegt in 1:3, wordt de Sefirot uitgedrukt
door de toen vingers. De zes ringen worden dus gedragen om de zes
“vingers”, welke corresponderen met de zes Sefirot, welke weer de zes
richtingen vertegenwoordigen.
Ook verwijzen de “zes ringen” hier naar de “zes ringen van de keel,” genoemd
in de Zohar. Het is door deze ringen dat het geluid en de spraak afkomstig
is. Deze zes ringen, welke de bron zijn van de fysieke spraak, verbergen het
mysterie van vma AMSj, wat verbonden is met de wortel van de spraak. Dit
mysterie kan alleen doorgrond worden wanneer iemand de fysieke sfeer van
de spraak overstijgt.
Lucht, water en vuur komen uit hen voort
Dit is het proces wat uitvoerig is beschreven in hoofdstuk 1:9-12.
En van hen uit komen de Vaderen voort,
vma AMSj vertegenwoordigen, Oorzaak, Gevolg en hun
synthese. Sjin (v) is Oorzaak, Mem (m) is Gevolg, en Alef (a) is de synthese
De drie Moeder letters
tussen deze twee tegengestelden. In het Boom des Levens diagram, worden
deze vertegenwoordigd door drie horizontale lijnen.
Deze drie horizontale lijnen geven aanleiding tot de drie verticale kolommen
in de Boom des Levens diagram, onder leiding van Keter, Chokhmah en
Binah. En deze worden weer vertegenwoordigd door “lucht, water en vuur.”
We beginnen daarom met een dialectische triade: “Schepper,” “object van de
schepping,” en de “handeling van de schepping.” Dit geeft weer aanleiding tot
een tweede triade: liefde, oordeel en genade. Deze tweede triade definieert de
drie kolommen waarin de Sefirot zijn gerangschikt.
De drie horizontale lijnen zijn de drie Moeders. De drie kolommen bepalen de
drie Vaderen, welke de letters Yod Heh Waw (why) zijn. Het is vanuit deze
letters dat de ruimte werd bepaald, zoals de Sefer Yetzirah aangeeft in 1:13.
Eerst wordt de ruimte bepaald, dan kan de schepping plaatsvinden.
Dit kan tevens op een meditatieve manier worden verstaan. Door de
uitspraak van de letters vma AMSj, gaat iemand de sfeer van het Chokhmah
bewustzijn binnen, en passeert door de Chasjmal. Men passeert vervolgens
135
SEFER YETZIRAH
door de domeinen van de Adem, water en vuur, zoals eerder beschreven in
1:14. Op dit moment is men in een totale ontvangende modus, wat een
aspect van het vrouwelijke is. daarom worden de letters vma AMSj ook
Moeders genoemd.
Na dit, kan iemand een creatieve modus binnengaan door de letters YHV.
Daarom worden deze letters dan ook Vaders genoemd. Alleen dan kunnen er
nakomelingen geproduceerd worden.
Tekst 3:3
Drie Moeders: Alef, Mem, Sjin (vma)
Graveerde Hij en Kerfde ze
Woog ze en herschikte ze
En veranderde ze
En met hen beelde Hij het uit
vma AMSj, in het Universum
Drie Moeders vma AMSj, in het jaar
Drie Moeders vma AMSj, in de ziel,
Drie Moeders
Mannelijk en vrouwelijk
Graveerde Hij
Het begin van dit gedeelte is exact gelijk aan 2:2, behalve dat in 2:2 alle
letters worden besproken en hier alleen de Moeders. Maar in beide gevallen
worden er vijf processen besproken: hakken, kerven, verwisselen, wegen en
transformeren.
Wanneer, als in hoofdstuk twee, alle 22 letters gegeven worden in een gelijke
status, dan zijn alle vijf dimensies als de vijf fonetische families (2:3). Hier
worden aan de andere kant, de drie Moeders apart genomen. De vijf
dimensies worden daarom ook verdeeld in drie domeinen: Universum, Jaar
en Ziel. Het Universum bestaat uit de drie ruimtelijke dimensies, het Jaar
bestaat uit de tijd dimensies, terwijl de Ziel bestaat uit de spirituele
dimensies.
Een gelijke verdeling hebben we aangetroffen in hoofdstuk 1, waar de Sefirot
voor het eerst werd opgesomd. De eerste opsomming was het domein van de
Ziel, de spirituele dimensie, welke bestaat uit “Adem,” en “Adem van Adem”
(1:9,10). Toen kwam het domein van het Jaar, de dimensie van de tijd,
bestaande uit water en vuur (1:11-12). En tenslotte het domein van het
136
SEFER YETZIRAH
Universum, de drie ruimtelijke dimensies, vertegenwoordigd door de zes
veranderingen van de letters YHV (1:13).
De Sefer Yetzirah zegt eerder (1:13), dat de drie letters YHV, welke het
ruimtelijke continuüm verdelen, afkomstig zijn van vma AMSj. Daarom zijn
de letters
vma
AMSj welke het ruimtelijk continuüm verdelen van dat van
tijd en het spirituele.
Maar er is een belangrijk verschil tussen het ruimte continuüm en de andere
twee. Omdat je in ruimte alleen willekeurig kunt bewegen. In de tijd kun je
maar een richting op en in de spirituele dimensie kun je niet met je fysieke
lichaam rondlopen. Dit is alleen voor de ziel bedoeld.
De letters
vma AMSj onderscheiden ruimte van tijd en ziel. Deze zelfde letters
kunnen daarom gebruikt worden om deze onderscheiding weg te doen.
Tekst 3:4
Drie Moeders, AMSj (vma)
In het universum zijn lucht, water, vuur
De Hemel is geschapen van vuur
Aarde werd geschapen van water
En lucht van Adem bepaald tussenbeide
In hoofdstuk 1, bespreekt de tekst het spirituele aspect van Adem, water en
vuur, in termen van de originele vier Sefirot. Maar hier wordt besproken hoe
deze drie tevens manifest zijn in de fysieke wereld.
In de simpelste fysieke termen vertegenwoordigt “water” het materiële,
“vuur” de energie, en “lucht” is de ruimte waarmee de twee samenwerken.
Op een meer dieper fysiek niveau, vertegenwoordigen vuur, water en lucht de
drie fysieke basis krachten. “vuur” is de elektromagnetische kracht,
waardoor alle materie op elkaar in werkt. De atoomkern bestaat echter uit
soortgelijke
positieve
ladingen,
die
elkaar
afstoten
als
alleen
elektromagnetisme bestond. Er dient dus nog een kracht te bestaan die via
een andere werking de kern kan samenbinden. Dit is de sterke nucleaire
kernkracht, welke de kern bijeen bindt, en wat vertegenwoordigd wordt door
water. Als deze nucleaire kracht zou communiceren met alle deeltjes, zou
alle materie elkaar wederzijds aantrekken en een solide brok geven sterker
dan een neutronenster. Aan de andere kant, is er zelfs binnen elk elementair
137
SEFER YETZIRAH
deeltje, behoefte aan een samenbindende kracht om de elektromagnetische
afkeer tegen te gaan binnen het deeltje zelf. Deze kracht kan geen van
beiden zijn, elektromagnetisch of pionic1. Dit is de “lucht”, welke de “zwakke
nucleaire” kracht voorstelt, die beslist tussen de andere twee. Het is deze
kracht die lichtdeeltjes toelaat (leptonen) zoals elektronen bestaan.
Van Maaseh Toviah (Krakow 1908
De vierde kracht, de zwaartekracht, komt overeen met de aarde. De Aarde is
echter niet een fundamenteel element, maar een samenloop van de andere
drie. Het wordt daarom vertegenwoordigd door de eind Heh in het
Tetragrammaton, wat eigenlijk een herhaling is van de eerste Heh in deze
naam.
Op een nog meer elementair niveau, vertegenwoordigen de drie assen in het
unitaire symmetrie, deze drie elementen, SU (3), wat de meest elementaire
eigenschap van materie is.
Deze drie elementen hebben ook betrekking op de belevingswaarde. Hier
vertegenwoordigd vuur de straling van energie, terwijl water de absorptie van
energie vertegenwoordigt. Dit zijn thesis en antithesis, geven en ontvangen,
en die zelf manifestaties van oorzaak en gevolg zijn. Lucht wat het doorgeven
van energie vertegenwoordigd is dan de syntheses, welke de twee bij elkaar
brengt.
Een Pionic atoom wordt gevormd wanneer een negatief pion is gestopt in de materie en wordt gevangen
genomen door een atoom.
1
138
SEFER YETZIRAH
In dit opzicht vertegenwoordigen vuur en water tevens de psychologische
modes van Binah en Chokhmah bewustzijn. Zoals eerder besproken, is het
Binah bewustzijn vuur, terwijl de geest zelf steeds de energie uitstraalt.
Water aan de andere kant, is het Chokhmah bewustzijn, waar de geest de
spirituele energie kan absorberen van buitenaf. En lucht is dan de Roeach
HaKodesj, het medium via welke de spirituele energie wordt doorgegeven.
De Hemel is geschapen van vuur
Dit is dezelfde verklaring als boven in 1:12. Onze ervaring en beeltenis van
de transcendentale sfeer moet in het Binah bewustzijn worden gebracht. In
fysieke zin vertegenwoordigt vuur de stralingsenergie. Dit gebeurt meestal
door middel van de elektromagnetische interactie in de vorm van licht.
“Hemel” vertegenwoordigt hier het concept van ruimte als gedefinieerd door
de elektromagnetische wisselwerking, dit is een belangrijke hoeksteen van
het beginsel van de relativiteit.
Het vuur vertegenwoordigd Binah, en zoals eerder besproken (1:1), is het
woord Binah afkomstig van de wortel beyn, en betekent “tussen”. Het is van
Binah dat het concept van de scheiding tot stand komt. Bovendien is het
alleen als gevolg van het concept van de scheiding dat ruimte kan bestaan.
Als Binah er niet zou zijn, zou het hele bestaan moeten worden
geconcentreerd in een punt.
Op dezelfde manier is “de aarde geschapen vanuit water.” Aarde
vertegenwoordigd de solide staat, waar materie ontstaat met een minimum
aan ruimte in het scheiden van de moleculen. Dit vloeit voort uit Chokhmah,
die de neiging heeft geminimaliseerd tussen scheiding en afstand.
In een gas zoals lucht, hebben de moleculen de neiging om uit elkaar en
gescheiden te vliegen. Toch worden ze op het zelfde moment bij elkaar
gehouden net genoeg om het gas inhoud te geven. Gas is dus altijd in een
staat van die expansie. Dit is een tussenvorm tussen de insluiting van vaste
stoffen en de totale uitbreiding van de pure straling.
Vuur wordt voorgesteld door de letter Sjin. Sjin is de dominante letter in het
woord va esj, wat vuur betekent. Het is verbonden met de Alef, wat lucht
voorstelt, omdat vuur niet kan bestaan zonder lucht.
De drie hoofden van de Sjin
gevende vlammen van het vuur aan. En
het sissend geluid van deze letter lijkt op het sissend geluid van het vuur.
139
SEFER YETZIRAH
De drie hoofden van de Sjin zijn gescheiden, en suggereert het algemene
concept van de scheiding. En de letter Sjin komt over een met de letter heh
(h), omdat dit de twee enige letters zijn in het alfabet die uit twee delen
bestaan.
Water wordt vertegenwoordigd door de letter mem. En hier is de mem
opnieuw de dominante letter in het woord ~ym mayim, wat water betekent.
Sterker nog, zelfs de naam van de letter mem komt van het woord mayim.
De mem is tevens een gesloten letter, wat insluiting en eenheid aangeeft. Het
klinkt ook met de mond gesloten. Het vergezelt de letter y yod, welke als een
simpele punt wordt geschreven.
Lucht wordt vertegenwoordigd door de Alef, daar het de initiaal letter is van
rywa avir, wat “lucht” betekent. De alef is een stille letter, waarvan het geluid
niet op te sporen is net zoals de lucht. In de vorm, bestaat het uit een bovenrechts en een lagere linker stip, twee tegenpolen, met een diagonale lijn in
het midden, die zowel de twee scheidt en bindt.
Tekst 3:5
Drie Moeders, AMSj (vma)
In het jaar zijn
De hitte
De koude
En de de kalmte
Het hete wordt geschapen van het vuur
Het koude is geschapen van het water
En de kalmte, van de Adem
Beweegt tussen hen in
Het jaar is verdeeld in drie basis delen. Er is de hete zomer en de koude
winter, wat these en antithese is. De twee kalmere seizoenen zijn lente en
herfst, en deze worden samen genomen en wordt gesproken over kalme
seizoenen. Dit is de synthese.
Hier zien we het concept van een cyclus tussen opposities. Dit is een cyclus
gelijk vele anderen, welke steeds heen en weer beweegt tussen twee
opposities. Op het middelpunt van deze heen en weer beweging, het maakt
niet uit in welke richting, moet de cyclus zich door de overgangsfase van het
middelpunt bewegen.
140
SEFER YETZIRAH
Dus beide, van het gaan van heet naar koud, en van koud naar heet, moet
de cyclus zich eerst door het kalme seizoen bewegen. Het is doormiddel van
deze cyclus dat tijd wordt gedefinieerd. De Sefer Yetzirah zegt dan ook, dat
de cyclus de koning in het domeind van de tijd is (6:3).
In de jaarcyclus, wordt de winter vertegenwoordigd door de
door de
v
sjin en de twee kalme seizoenen door de
cyclus wordt dan uitgedrukt door de letters
parallel aan de letters YVHV
de Tetragrammaton
avam
a
m
mem, zomer
alef. De complete
MASjA. En dit is weer
whwy. Dit is nauw verwant, maar iets anders dan
hwhy YHVH.
In het Tetragrammaton is de ordening van de letters
why YHV. Hier worden
these en synthese gezien als opposities, en vertegenwoordigen spanning en
evenwicht. De antithese is dan het middelpunt welke de twee verbindt. De
vierde letter van het Tetragrammaton, is de Heh, en is tevens het punt van
spanning.
Het kalme
Het Hebreeuwse woord voor “kalm”, is hier
het woord
hywr ravayah. En dit gebruik van
hywr ravayah is praktisch uniek in de Hebreeuwse literatuur.
Meestal is de interpretatie van het woord
hywr
ravayah “overvloed”, als in
Ps.23:5, mijn beker vloeit over. Er moet aan worden herinnerd, dat sommige
kabbalisten hierin een verwijzing vinden voor de 221 Poorten, waarover we
hebben gesproken in 2:4.
Een van de redenen van het gebruik van ravayah voor het voorjaar en de
herfst is om aan te duiden, dat deze twee voor de oogst seizoenen in het
Heilige Land waren.
De meest voor de hand liggende bron voor dit gebruik is Ps.66:12, wij zijn
door vuur en door water gegaan; maar Gij voerdet ons uit in de overvloed
[ravayah]. Sommige commentaren, interpreteren hier ravayah in de
betekenis van “overvloed”, maar de context, geeft een meer logischer
verklaring met “gematigd.” En ravayah geeft dan de gewenste betekenis
tussen “vuur” en “water.” En ook de Sefer Yetzirah gebruikt het woord in
deze zin.
141
SEFER YETZIRAH
Het is veelzeggend, dat de Talmoed “vuur en water” in dit vers interpreteert
om psychologische toestanden aan te duiden. En ook de Midrasj
interpreteert vuur en water in dit vers als een verwijzing naar twee
tegengestelde soorten van het vagevuur.
Vuur is de overvloed van gevoel, en het staat ook in verband met schaamte.
En aan de andere kant is water een gebrek aan gevoel, en staat in verband
met depressie. En ravayah is dan de perfecte geestelijke gesteldheid tussen
deze twee extremen in.
Sommige autoriteiten zeggen, dat het woord ravayah verbonden is met het
woord hrwy yoreh, wat de vroege herfst regen aanduidt.
Tekst 3:6
Drie Moeders, AMSj (vma)
in de ziel, mannelijk en vrouwelijk
het hoofd, de buik en het lichaam.
Het hoofd wordt geschapen uit vuur,
de buik wordt geschapen uit water
en het lichaam wordt geschapen uit lucht die tussen hen beweegt.
De “ziel” verwijst hier naar het lichaam, en een van de redenen hiervoor is,
omdat de ziel een overeenkomstig deel van het lichaam is. Alles wat in het
lichaam wordt gevonden wordt ook in de ziel gevonden.
Gelijk zoals het menselijk lichaam een microkosmos van de hemelse Mens is.
Dit is de Mens die zit op de troon in het visioen van Ezechiël (zie de
afbeelding hieronder). De hemelse Mens “vertegenwoordigt de reeks van de
Sefirot.” De “ziel” die hier wordt genoemd verwijst tevens naar de
antropomorfe voorstelling van deze reeks.
Met respect voor de Sefirot, is de Sjin de lijn tussen Chokhmah en Binah;
Alef, tussen Chesed en Gevoerah; en de Mem tussen Netzach en Hod. De
bovenste lijn vertegenwoordigt het hoofd, de centrale lijn de romp en de
lagere lijn, de buik.
Volgens rabbi Abraham Abulafia is hier ook een verwijzing naar de twee
verbonden, welke eerder zijn genoemd in 1:3. Het verbond van de tong
bevindt zich in het hoofd, terwijl het verbond van de besnijdenis in het
gebied van de buik zich bevindt. Hier tussenin bevind zich de romp, dit is
142
SEFER YETZIRAH
het hart, welke de koning is over de ziel (6:3). Dit verwijst naar de Torah, wat
het belangrijkste verbond is.
De Hemelse Mens
Het hoofd vertegenwoordigd tevens de mens zijn creatieve kracht, wat
voorgesteld wordt door vuur. De buik van de mens is ontvangende kracht,
wat voorgesteld wordt door het water. De borst en longen, moeten beide
doen, inademen en uitademen, en hebben daarom betrekking op beide.
143
SEFER YETZIRAH
In een diepere zin, wordt het hoofd gezien als het centrum van het Binah
bewustzijn. Het hoofd is ook de bewuste stroom van de gedachten. En de
werkingen van de buik aan de andere kant, zijn de bijna werkingen van
bewustzijn. De buik is daarom dan ook parallel aan de mem, welke verwijst
naar het Chokhmah bewustzijn. Het is om deze reden dat sommige mystici
hun buik overdenken om zo het Chokhmah bewustzijn te bereiken.
Ademen grenst aan zowel het bewuste en het onbewuste. Men ademt meestal
onbewust maar men kan zijn adem bewust onder controle krijgen.
Ademhalen wordt daarom ook geassocieerd met beide, Binah en Chokhmah
bewustzijn. Het is om deze reden dat gecontroleerde ademhaling`s
technieken van belang zijn bij het maken van de overgang tussen deze twee
staten. Ademen is in het midden van de borst.
de romp (borst)
Het Hebreeuwse woord voor “borst” is hier
hywg gaviyah. Het gebruik van hywg
gaviyah in e Hebreeuwse literatuur is ook uniek. Normaliter wordt het woord
gebruikt voor het gehele lichaam, en sommige commentaren wijzen erop, dat
het op het geheel wijst.
Een mogelijk Bijbelse bron voor dit, komt vanuit het visioen van Ezechiël,
waar hij van de wagen zegt, en twee bedekten hun lichaam [gaviyah] (1:11).
De Schrift mag dan ook zeggen dat zij hun borst en hart bedekten met hun
twee vleugels.
Sommige commentaren wijzen er op dat
hywg
gaviyah verwijst naar het
seksuele orgaan. In de taal van de Misjnah, vinden we inderdaad, dat “het
hoofd van de gaviyah” verwijst naar het puntje van het mannelijke
geslachtsorgaan. Maar wat de meeste Joodse vertalingen wel aangeven is dat
het “hoofd van gaviyah” zijn eigen betekenis heeft en dat het geen betrekking
heeft op het woord gaviyah zelf.
Tekst 3:7
Hij maakte de letter Alef (a) koning over Adem
En Hij zetten het een kroon op
En Hij combineerde ze met elkaar
En met hen vormde Hij
Lucht in het Universum
De gematigdheid in het jaar
En de borst in de Ziel:
144
SEFER YETZIRAH
De man met
vma AMSj
En de vouw met mva ASjM
Hij maakte Alef koning
Op zijn simpelst, betekent het dat met betrekking tot de concepten in
verband met de Adem, de letter Alef altijd de eerste letter is in de structuur
van Pythagoras.
Dit betekent in diepere zin, dat de Alef was verbonden aan de Sefirah
Malkhoeth. Er wordt gezegd, dat Malkhoeth de mond is waardoor de
krachten van alle Sefirot wordt uitgedrukt. De reden waarom Alef koning is,
komt omdat het naar de mond gebracht is, wat Sefirah Malkhoeth is.
En Hij zetten het een kroon op
Het gaat er hier om, dat de letters beperkt zijn tot de hoogste Sefirot Keter.
Zoals de Sefer Yetzirah eerder heeft aangegeven in 1:9, dit is de directe
Adem. Malkhoeth wordt aan de andere kant gereflecteerd door Adem.
Voordat er een letter kan worden uitgedrukt door Malkhoeth, moet het
worden gebonden aan Keter. Dus het Einde is ingebed in het begin (1:7).
Dit spreekt tevens van de fysieke letters, welke kleine smalle “kroontjes”
hebben, taggin genoemd. De Talmoed zegt dus, dat toen Mozes opsteeg naar
de hemel hij zag, dat God kronen bond op de letters.
Deze kronen vertegenwoordigen het hoger spirituele wezen van de letters. Als
de letters zelf zijn in Assiiah, dan verbinden de kroontjes ze met Yetzirah.
Lucht, gematigd, borst
rywa avir, het gematigde is hywr ravayah en de
Behalve de resj r in Avir, worden al deze woorden
Lucht is in het Hebreeuws dus
borst is
hyvg
geviyah.
hetzelfde gespeld:
AVYR
RVYH
GVYH
rywa
hywr
hywg
hyw. Dit vertegenwoordigt de
verborgen kracht van de letters Yod Heh en Waw (why) in de drie Moeders.
Het einde van deze woorden is consistent VYH
145
SEFER YETZIRAH
Het is betekenisvol dat in deze woorden, de volgorde van de letters is VYH
(hyw). Daar de Waw (w) correspondeert met de Alef (a), de Yod (y) met de Mem
(m), en de Heh (h) met de Sjin (v), zijn de letters VYH (hyw) in dezelfde
volgorde als
vma AMSj.
Het woord avir wordt geschreven met een
is omreden dat AVYH
r resj inplaats van een h heh. Dit
hywa de heilige Naam meer wordt gespeld.
De initiaal letters van avir, ravayah en geviyah geven gespeld
gra arag. Het
is door deze drie syntheses het weefsel van de schepping is geweven.
Mannelijk en vrouwelijk
Rabbi Eliezar Rokeach van Worms schrijft, dat als iemand een mannelijke
Golem wil creëren, dit dan moet volgens de volgorde van AMSj vma worden
gebruikt. En als iemand een vrouwelijke Golem wil creëren, dan moet de
volgorde ASjM mva zijn. En als iemand de Golem wil vernietigen, dan moet
de volgorden SjMA
amv zijn.
Het Hebreeuwse woord voor man is Isj vya, terwijl dat voor de vrouw Isjah
hva is. In beide gevallen, zijn de letters Alef en Sjin is dezelfde posities als
hier. We hebben dan:
Man
vya
AMSj vma
AYSj
Vrouw
ASjH
ASjM
hva
mva
Het enige verschil tussen de Hebreeuwse woorden voor man en vrouw zijn de
combinaties en hier is dat Yod en Heh, staan voor de Mem. Zoals eerder
aangegeven is de letter Yod mannelijk terwijl de Heh vrouwelijk is. Deze
letters nemen de plaats in van de Mem, wat de buik is, want het is hier dat
man en vrouw gedifferentieerd zijn.
Ook betekenisvol is de positie van de Sjin, welke het vuur en passie
voorstelt. In de man is de volgorde AMSj vma, met de Sjin aan het eind.
Maar aan de andere kant bij de vrouw, is de volgorde ASjM mva, met de Sjin
verborgen in het midden. Dit is omreden, dat het seksuele orgaan van de
man uitwendig is, terwijl dat van de vrouw innerlijk is. Daarom zegt de
146
SEFER YETZIRAH
Talmoed, “De man heeft de passie aan de buitenkant terwijl de vrouw dat
van haar aan de binnenkant heeft.”
Tekst 3:8
Hij maakte de Mem (m) koning over het water
En hij zette er een kroon op
En Hij verbond de een met de ander
En met hen vormde Hij het
De Aarde in het Universum
De koude in het jaar
En de buik in de ziel:
De man met MASj
vam
En de vrouw met MSjA
avm
Tekst 3:9
Hij maakte de Sjin (v) koning over het vuur
En Hij maakte er een kroon op
En Hij verbond de een met de ander
En met hen vormde Hij
De Hemel in het Universum
De hitte in het jaar
En het hoofd in de Ziel:
De man met SjAM
mav
En de vrouw met SjMA
amv
147
SEFER YETZIRAH
HOOFDSTUK IV
Tekst 4:1
Zeven dubbele:
Beth (b), gimel (g), daleth (d), kaf (k), peh (p), resj (r), tav (t).
een structuur van zacht en hard,
een structuur van sterk en zwak.
Dit is de reeks van dubbele letters, en hebben elk een tweevoudig geluid. In
de structuur van de Boom des Levens komen zij overeen met de zeven
verticale lijnen.
Het dubbele geluid van Beth, kaf en peh wordt door alle Joden ingehouden.
De harde Beth b heeft het geluid van b, terwijl het zachte geluid v is. De
k heeft het geluid van de k, en het zachte geluid is dat van de kh.
De harde Peh p is de p, terwijl het zachte geluid een f is.
harde Kaf
In alle gevallen is het harde geluid explosief, geproduceerd door een ploffend
geluid. En het zachte is een wrijvingsgeluid.
De noordelijke Europese Askenazische Joden spreken de zachte Tav
t
uit
als een s. Terwijl de zuidelijke Europese Sefardische Joden, beide de harde
en de zachte Tav, hetzelfde uitspreken als een t. Sommige Sefardiem spreken
de zachte Tav gelijk als een zachte th uit.
De Yemenitische Joden maken ook onderscheid tussen de harde en de
zachte gimel en dalath. De zachte gimel heeft het geluid van een j, of zoals
anderen gelijk een diepe wrijvende keelklank. De zachte Daleth heeft het
geluid van een harde th.
Een algemene regel is, dat deze zes letters BGD KPT tpk dgb, altijd de harde
vorm hebben als een beginnend woord. Daarom is er ook de reden, dat
Bijbelse namen nooit met een f beginnen. En dit houdt in dat de naam zou
beginnen met een harde Peh, p.
Zie het schema beneden.
148
SEFER YETZIRAH
Resj dagesj in de Bijbel
Het harde geluid wordt aangegeven door een punt in de letter, en deze wordt
een dagesj genoemd.
Zeer belangrijk is het feit, dat de resj
r
hier geacht wordt een van de
dubbelen te zijn. De meeste post Talmoedische grammatici zijn precies de
tegenovergestelde mening toegedaan, en verklaren dat de resj nooit een
dagesj heeft. Er is niet alleen geen verbaal onderscheidt tussen de harde en
de zachte dagesj, het moderne Hebreeuws kent zelfs niet eens iets kenbaars
in de geschreven vorm.
Er zijn echter toen verschillende woorden die in veertien plaatsen in de Bijbel
voorkomen, welke zijn geschreven met een dagesj in de letter. Zie het schema
boven.
Het tegenwoordige geluid van de Resj is een wrijvingsgeluid, en is meestal de
zachte vorm. De harde Resj was ofwel verloren of opzettelijk verzwegen na de
verwoesting van de Tempel. In vroege tijden was zijn gebruik standaard, en
er is bewijs in de vorm van de namen in de transliteratie, en dat haar
uitspraak bekend was bij de auteurs van de Septuaginta. In de 10de eeuw
echter, werd de dubbele Resj alleen gebruikt door de leden van de kleine
Mazya gemeenschap in Tiberias. En Tiberias was de laatste stad waar zich
het Sanhedrin, het grote gerechtshof welke de traditie bewaard heeft, was
gevestigd en bloeide. En dit was een van de mysteries welke was
toevertrouwd aan de gemeenschap van Tiberias.
Volgens de Sefer Yetzirah (2:3) behoort de Resj tot de groep van de
tandletters, ZSSjRTz (crvsz). Samen met de letters zayin (z), samech (s), sjin
(v) en de tzade (c), worden met de tanden uitgesproken. Volgens de Lange
Versie van de Sefer Yetzirah (2:1) worden ze uitgesproken, met het “geluid
149
SEFER YETZIRAH
van tussen de tanden”, met de tong liggend naar beneden uitgespreid. We
kunnen niet zeggen dat het een rollend r geluid is, aangezien het hier gaat
om het puntje van de tong. Het zou dan het dichtst bij het L geluid zijn, en
moet worden opgenomen onder de tongletters, DTLNTh (tnljd). Bovendien,
is de harde Resj een explosieve letter, net als alle andere dubbele letters.
Er is tegenwoordig geen r geluid dat aan al deze criteria voldoet. Bovendien
wordt er geen explosief geluid uitgesproken met de tanden wat als kandidaat
voor de Resj zou kunnen dienen. De oorspronkelijke uitspraak van deze
letter blijft dus een mysterie.
Hard en zacht
Het harde geluid wordt aangegeven door een stip in het midden de letter,
bekend als een dagesj.
Voordat de druk werd ingevoerd, werd in de meeste manuscripten, om het
zachte geluid aan te geven een lijn boven de letters geplaatst, bekend als een
rafeh. Dit wordt gebruikt in de Damascus “Keter Torah” Pentateuch,
geschreven in de 9de eeuw. En in de Firkovich collectie van de Bibliotheek van
de Academie van wetenschap in Leningrad ligt een codex van de Bijbel, welke
gedateerd is in het jaar 916, welke ook gebruik gemaakt van de rafeh. Nog in
1450 wordt dit teken gevonden in de handgeschreven Bijbels en
Gebedsboeken.
Het gebruik van dit teken wordt tevens genoemd in de Tikkuney Zohar. Zij
stelt dat de letter gelijk is als het “firmament boven de Chayot” (Ezech.1:22).
De Tikkuney Zohar verklaart tevens dat de harde en zachte geluiden
verbonden zijn met de “Chayot die heen en weer snelt” (Ezech.1:14). Er
wordt gezegd, “zij lopen met het harde geluid en keren terug met het zachte.”
Volgens sommige commentaren geeft dit aan dat het harde explosieve geluid
zeer snel wordt geproduceerd dan het zachte wrijvingsgeluid.
Maar dat echter de Sefer Yetzirah (1:6) leert dat het “heen en weer gaan”
tevens betrekking heeft op de meditatieve technieken, lijkt het erop dat de
harde en zachte geluiden voor dit doel werden gebruikt. Deze zeven Dubbele
zouden dan gebruikt worden om de verticale lijnen in de Boom des Levens te
beklimmen. En wanneer de ingewijde de letters zou gebruiken om “te gaan”
en opwaarts te klimmen, zou hij het harde geluid gebruiken en wanneer hij
weer naar beneden gaat, zal hij het zachte geluid gebruiken.
150
SEFER YETZIRAH
De Bahir bepaalt dat de letters het lichaam van het schrift is, terwijl de
klinkers zijn ziel zijnde latere kabbalisten geven aan dat de dagesj en rafeh
zijn letters nog klinkers, maar bemiddelen tussen de twee. Het is deze
intermediaire essentie die de mens moet vervolmaken als hij het domein van
de Ziel binnengaat.
Tekst 4:2
Zeven dubbele ‫ ת"כפר ד"בג‬: hun basis is wijsheid, rijkdom, zaad, leven,
overheersing, vrede en schoonheid.
Dit zijn de concepten die kunnen worden beheerst door de zeven dubbele
letters. En de methodes zijn gelijk aan wat beschreven is in hoofdstuk 2.
Deze zeven kwaliteiten lopen parallel met de zeven verticale lijnen in de
Boom des levens diagram. En ze zijn tevens verbonden met de zeven tijden
van de frase “en het was goed,” wat in de opsomming van Gen.1 wordt
genoemd.
Tekst 4:3
Zeven dubbele ‫ ת"כפר ד"בג‬in tegenoverstelling: tegenover wijsheid staat
dwaasheid, tegenover rijkdom staat armoede, tegenover zaad staat
verlatenheid, tegenover leven staat dood, tegenover overheersing staat
onderwerping, tegenover vrede staat oorlog, tegenover schoonheid
staat lelijkheid.
Volgens de Tikuney Zohar, betekent het harde geluid een hard oordeel.
Terwijl het zachte geluid een mild oordeel betekent. De goede kwaliteiten
worden daarom geassocieerd met het zachte geluid en de slechte kwaliteiten
met het harde geluid. Er zijn echter commentaren die dit anders om zetten.
Tegenover
Het woord voor “tegenover” of “verplaatsen” is hier
hrwmt temurah. Eerder
zegt de Sefer Yetzirah, “Hij graveerde hem, kerfde hem, verwisselde hem,
woog hem en verplaatste hem” (2:2). Het woord voor “verplaatsen” daar was
rymh hemir, welk dezelfde wortel heeft als de term die hier wordt gebruikt.
Eerder volgden we de commentaren die het “verplaatsen” interpreteerden als
betrekking hebbende op de standaard cijfers. Echter uit de tekst hier lijkt
het erop dat het duidt op de omzetting tussen de harde en de zachte
geluiden van de Dubbele letters.
151
SEFER YETZIRAH
Vrede – oorlog
Vrede en oorlog is verbonden aan volkeren en aan een individuele. Een
persoon kan met zichzelf in oorlog zijn of in vrede met zichzelf zijn. Deze
letters kunnen worden gebruikt om deze kwaliteiten over te brengen tot
zichzelf of tot een ander.
Tekst 4:4
Zeven dubbele ‫ ת"כפר ד"בג‬: Boven en beneden, oost en west, noord en
zuid. De centrale kamer van de Tempel is precies in het midden en
steunt hen allen.
Boven en beneden
Dit kan worden vergeleken met 1:5 en 1:13.
Zoals al eerder besproken, zijn de zes richtingen parallel aan de zes Sefirot.
De volgorde die hier wordt gegeven is: Netzach, Hod, Tifereth, Yesod, Chesed,
Gevoerah, zie de schema`s hier beneden.
Volgens de Gra
Volgens de Sefer HaKanah
De richtingen geven aan naar welke richting men het hoofd moet bewegen,
om de kwaliteiten te proberen die in het laatste gedeelte worden genoemd.
152
SEFER YETZIRAH
Op twee van deze concepten wordt in de Talmoed op gezinspeeld: “Hij die
wijsheid wenst, laat hem zijn hoofd naar het zuiden draaien; hij die welstand
wenst, laat hem het gezicht naar het noorden werpen.” [BB.25b; Zohar
1:26b]. Dit werd in de Tempel gereflecteerd door de Menorah welke in
verband staat met wijsheid, en aan de zuidkant stond, terwijl de tafel, die
welstand laat zien, aan de noordkant stond. En we zien dat de letter Resj
vrede aangeeft. En wanneer er geen vrede is, kan deze letter niet een goed
geluid geven.
De Heilige Tempel (of paleis)
Dit wordt meestal gebruikt om Malkhoeth aan te duiden. Het Hebreeuwse
woord voor “paleis” = lkyh hekhal. En heeft een getalswaarde van 65,
hetzelfde als
ynda Adonai,
de Goddelijke Naam welke geassocieerd wordt met
Malkhoeth.
Naast het feit dat het de laagste Sefirah is, is Malkhoeth tevens het eind
punt van de geestelijke Keter – Malkhoeth dimensie. Het Heilige Paleis is het
centrum en heeft niet alleen betrekking op Malkhoeth alleen, maar wordt
tevens geassocieerd met Keter. Door de kanalisering vanuit Keter, wordt alles
onderhouden.
Volgens de Bahir moet “Hekhal HaKodesj” niet worden gelezen hier als
“Heilige Plaats”, maar als “Paleis van de Heilige.” Het Heilige verwijst dan
naar Keter, en het “Paleis van de Heilige” verwijst naar Malkhoeth wanneer
het direct wordt verbonden met Keter in het mysterie van het verbinden in
het begin van het einde (1:7).
Dit vertegenwoordigt ook een groot mysterie in de schepping, wat uitgelegd
wordt door Judah Liva (1525-1609), de Maharal van Praag, bekend als de
schepper van de Golem. Hij stelt dat de reden waarom de wereld werd
geschapen in zes dagen is, omdat een drie dimensionale wereld zes
richtingen heeft, zoals de Sefer Yetzirah hier ook uitlegt. Elke dag was nodig
om een richting compleet te maken. En de Sjabbath is dan het centrale punt,
wat alles aan elkaar bindt en ondersteunt. De Sjabbath vertegenwoordigd
dan ook Malkhoeth, maar in de wijze waarop zij is gebonden aan Keter.
De zeven elementen komen tevens overeen met de zeven takken van de
Menorah. Hierop wordt ook gezinspeeld in Zach.3:9, op die ene steen zijn
zeven ogen. Een andere verwijzing in Pred.11:2, Verdeel het in zevenen, ja, in
achten,. En zoals eerder genoemd in 1:3, verwijst het getal 7 naar de
153
SEFER YETZIRAH
vervolmaking van de schepping, terwijl 8 de ingang van het transcendentale
is.
Tekst 4:5
Zeven dubbele ‫ ת"כפר ד"בג‬: Zeven en niet zes, zeven en niet acht.
Onderzoek hen en doordring hen. Zet elk van hen in zijn plaats, en
breng de Schepper op Zijn plaats terug.
Zeven en geen zes
Dit ziet er bekend uit, zie 1:4. Er is gezegd, dat de zeven Dubbelen
geassocieerd worden met de zeven lagere Sefirot en de zeven verticale lijnen
van de Boom van Kennis van Goed en Kwaad. We kunnen zelfs beter zeggen
dat de zeven lagere Sefirot de zeven uiteinden zijn van deze zeven verticale
lijnen. De letters zijn als het ware de ladders die je in staat stellen omhoog
en omlaag te gaan. Via de harde geluiden van de letters stijgt men op en door
de zachte geluiden daalt men neer. Er zijn dus geen zes lagere Sefirot met
betrekking tot dit fenomeen. Als er een achtste zou zijn, dus ook een achtste
verticale lijn, zeggen de kabbalisten dat dit het pad van Keter zou kunnen
zijn die je naar de Oneindige God Zelf brengt.
Onderzoek hen
Dit is ook bijna hetzelfde als in 1:4, echter hier wordt aan toegevoegd,
“Verstand met Wijsheid en wees Wijs met Verstand.” Dat betekent dat het
non en verbale Verstand in evenwicht dient te worden gehouden (Chokhmah
en Binah). En in dit geval gaat het om de Dubbelen in plaats van de
Chokhmah en de Binah.
Doordring hen
In 1:4 was de lezing, onderzoeken vanuit hen, en hier is het onderzoek met
hen.
Wanneer de tekst spreekt van de Sefirot zelf, dan kan het zeggen, onderzoek
vanuit hen, omdat men vanuit de Sefirot de spirituele energie ontvangt.
Echter hier zijn het niet de letters die de spirituele kracht geven, maar de
Sefirot die er aan verbonden is. Daarom zegt de tekst, “onderzoek met hen,”
wat aangeeft dat de letters de instrumenten zijn met welke we kunnen
onderzoeken.
154
SEFER YETZIRAH
De bovenste zes van deze zeven Sefirot vertegenwoordigen de zes richtingen.
Malkhoeth is het centrale punt, het “Heilige Paleis of Tempel.” Subjectief
genomen is dit centrale punt het middelpunt van het individuele bereiken tot
de Sefirot.
De eerste Sefirah die de ingewijde moet gaan bereiken, is die van Malkhoeth,
en hij dit door te mediteren op dit centrale punt, wat het centrum van zijn
wezen is. Alleen als hij Malkhoeth heeft bereikt, is hij in staat om de andere
Sefirot te bereiken. Daarom identificeert de Bahir het “Heilige Paleis” met de
puurste essentie van het denken.
Tekst 4:6
Zeven dubbele ‫ ת"כפר ד"בג‬graveerden, kerfden, wogen, herschikten en
vormden zeven sterren in de wereld, zeven dagen in het jaar, en zeven
poorten in de ziel, mannelijk en vrouwelijk.
Hij graveerde hen
Dit zijn dezelfden als in 2:2 en 3:3.
Zeven planeten
De zeven verticale paden worden geassocieerd met de zeven Dubbelen. Zij
manifesteren zich zowel in deze zichtbare fysieke wereld als in astrologische
krachten. Deze krachten zijn weer geassocieerd met de zeven planeten:
Saturnus, Jupiter, Mars, Venus, Mercurius en de Maan.
Met betrekking tot de tijd worden ze geassocieerd met de zeven dagen van de
week, terwijl het bij de mens de zeven openingen zijn in zijn hoofd.
De Talmoed spreekt van de vele invloeden die de planeten hebben op de
zeven dagen. Zij hebben allemaal hun eigen rol in de schepping.
[Shabb.156a]. De zeven planeten worden ook geassocieerd en
vertegenwoordigd door de zeven specifieke engelen. Deze engelen beïnvloeden
de zeven verticale paden kanaliseren door de zeven planeten.
Wat ook met de zeven planeten wordt geassocieerd, zijn de specifieke
tekenen, als wel een systeem van magische vierkanten. De regel van zeven
lijkt ook verband te houden met de mystieke Zeven Zegels genoemd door de
vroege kabbalisten. Zie de schema`s hieronder.
155
SEFER YETZIRAH
156
SEFER YETZIRAH
Hieronder de invloeden van de engelen en de zeven planeten.
Zondag
Maandag
Dinsdag
Woensdag
Donderdag
Vrijdag
Zaterdag
vanuit een gezichtpunt, leiderschap
Boosheid, afzondering
Welvaart en wellust
Intellect, geheugen
Barmhartigheid, genade, vrijgevigheid
Religieuze inslag
Leven, heiligheid
Zon
Venus
Mercurius
Maan
Onafhankelijkheid, openheid
welvaart en wellust
Intellect, geheugen
aanhankelijkheid, manisch depressiviteit, geheimzinnigheid.
Niets doen, onkwetsbaarheid
Vrijgevigheid
Bloed
Saturnus
Jupiter
Mars
Zeven zegels van de planeten (van Evven HaShoham
157
SEFER YETZIRAH
Zegels van de planetaire engelen (volgens Shoshan Yesod Olam
De zeven zegels
158
SEFER YETZIRAH
De zeven planeten (van Maaseh Toviah).
Om de astrologische krachten te kunnen begrijpen, moeten we eerst
begrijpen wat de rol is van de engelen tussen de Sefirot en de fysieke wereld.
De Sefirot is in de wereld van Atziloeth en hieronder bevindt zich de wereld
van Beriah, de wereld van de Troon. Als we dan nog een trapje naar beneden
gaan, komen we in de wereld van Yetzirah, de wereld van de engelen. En
hieronder bevind zich onze fysieke wereld, de wereld van Assiiah.
Yetzirah wordt ook wel de wereld van de spraak genoemd. De Talmoed legt
ons uit, dat ieder woord dat uit God wordt geëmaneerd eigenlijk een engel is.
Dit betekend, dat elk woord van God eigenlijk een engel is. En wanneer we
spreken van “God woord”, hebben we het eigenlijk over Zijn interactie met de
lagere Werelden. De kracht die het spirituele domein doorkruist is wat we
een engel noemen.
Zo vormen ook de sterren een belangrijke link in Gods voorzienigheid over de
fysieke wereld. Tussen God en de mens zijn vele niveaus van interactie, de
laagste zijn die van de engelen en de sterren. De Midrasj leert dan ook, dat
ieder grassprietje groeit met behulp van een constellatie, mazal in het
Hebreeuws, die het grassprietje vertelt hoe het moet groeien. [Midrash
Rabbah Beresjieth 10:6].
Zoals de commentaren verklaren, Gods voorzienigheid werkt via de engelen,
maar deze engelen op hun beurt, werken weer door de sterren en planeten
heen. Zoals sommige autoriteiten in een zin zeggen, dat de engelen de zielen
zijn van de sterren. Dus als voorbeeld, sommige bronnen spreken over de
159
SEFER YETZIRAH
sterren, dat ze intelligentie hebben, maar de commentaren merken op dat dit
eigenlijk het spreken van de engelen is wat geassocieerd wordt met hen.
Er zijn twee typen engelen.
1. De engelen die bij ieder woord van God bestaan. Dit houdt in dat er
iedere dag weer nieuwe komen, en dat sommigen van tijdelijke aard
zijn.
2. En de engelen die permanent bestaan en een naam hebben zoals
bijvoorbeeld Gabriel en Michael.
Dit is tevens verbonden met een andere discussie. In de Midrasj zeggen
sommigen dat ze werden gemaakt op de tweede dag, terwijl anderen
volhouden dat ze op de vijfde dag zijn geschapen.
Bij het bespreken van dit, komen de kabbalisten tot een belangrijke
conclusie. Zij zeggen, dat er twee basis soorten van engelen zijn: permanente
en tijdelijke engelen. De tijdelijke engelen zijn geschapen op de tweede dag,
terwijl de blijvende, welke lijken op vogels, op de vijfde dag werden
geschapen. Er wordt ook verklaard, dat er een belangrijk verschil is tussen
de permanente en tijdelijke engelen, dit verschil is, dat de permanente
namen hebben.
Een van de meest belangrijke factoren in de astrologie is de tijd en datum
van iemand zijn geboorte. Daarom stelt de Talmoed, dat er een “mazal van
het uur” is. [Shabba.156a]. De tijd, dag en datum waarop een persoon is
geboren heeft een belangrijke invloed op zijn lotsbestemming.
De Talmoed zegt ergens, dat er een engel is die Laylah wordt genoemd en
welke de gehele geboorte overziet. Het is ook deze engel welke aangeeft of een
persoon zwak of sterk, wijs of dwaas, rijk of arm zal zijn.
Wij hebben eerder besproken, dat de Midrasj leert, “een engel kan geen twee
opdrachten hebben, en twee engelen kunnen niet dezelfde opdracht doen”
(1:7). Maar als dit een algemene regel is, hoe kan dan een enkele engel de
gehele geboorte overzien van iedere persoon die ooit geboren is? Betekent dit
niet dat hij meerdere opdrachten heeft?
Hetzelfde kan gezegd worden over de permanente engelen die namen hebben.
Deze engelen, welke werden geschapen op de vijfde dag, bestaan voor altijd.
In de loop van hun bestaan hebben ze vele opdrachten en taken. Waarom
gaat deze niet op ten aanzien van hen?
In antwoordt hierop, zeggen de commentaren, dat de engelen gelijk zielen
zijn van de sterren. Een menselijke ziel is tevens een spirituele entiteit, en
160
SEFER YETZIRAH
hiervan kan de zelfde vraag worden gesteld. Hoe kan een simpele ziel
verwikkeld zijn in zo vele taken? Maar hier ligt het antwoord voor de hand.
De ziel wordt geïntegreerd door de associatie met een enkele instantie. Het is
niet onderverdeeld in vele zielen door zijn vele taken, omdat de associatie
met het lichaam het in staat stelt om te blijven in een geïntegreerd geheel.
Het zelfde is waar van de engelen met een naam. Deze engelen zijn als zielen
voor de sterren, en dit betekent tevens dat de sterren en planeten de
“lichamen” zijn van deze engelen. Als zodanig fungeert elke ster als een focus
voor een bepaalde engel en handhaaft zich als een geïntegreerd geheel ook al
heeft het verschillende taken.
Er is dus een een op -een relatie tussen de sterren en engelen. Iedere ster
heeft zijn eigen engel, en iedere engel heeft zijn eigen ster. Het is deze relatie
die het mogelijk maakt dat de genoemde engelen vele taken hebben, en nog
steeds niet worden gedifferentieerd in vele engelen door deze taken. Elke
engel is geïntegreerd met de naam van de ster die fungeert als zijn lichaam.
Dit verklaart tevens, waarom de permanente engelen namen hebben. De
Zohar zegt, dat iedere enkele ster in het universum een naam heeft. Dit is
afkomstig van Jes.40:26, Hij, die het heer daarvan in groten getale uitleidt en
elk daarvan bij name roept door de grootheid zijner sterkte en omdat Hij
geweldig van kracht is; en tevens is er geschreven in Ps.147:4, Hij bepaalt het
getal der sterren, Hij roept ze alle bij name. De Midrasj vertelt ons, dat alle
verschillende namen van de sterren corresponderen met de namen van de
verschillende engelen. De een op een relatie komt dan ook duidelijk tot
uiting.
Dit verklaart ook waarom de met name genoemde engelen op de vijfde dag
werden geschapen, terwijl de tijdelijke ongenaamde engelen op de tweede
dag werden geschapen. De engelen met een naam worden geassocieerd met
de sterren, en konden daarom ook niet voor de sterren worden gemaakt. De
sterren werden niet geschapen totdat de vierde dag aanbrak, en daarom
konden de engelen niet voor de vierde dag worden geschapen.
Tekst 4:7
Zeven sterren in de hemel zijn Saturnus, Jupiter, Mars, de Zon, Venus,
Mercurius en de Maan. Een week heeft zeven dagen. De ziel, mannelijk
en vrouwelijk, heeft zeven poorten: twee ogen, twee oren, twee
neusgaten en een mond.
161
SEFER YETZIRAH
Tekst 4:8
Hij maakte het tweede teken in wijsheid, en verbond het aan Keter. Hij
combineerde de één met de ander en met hen schiep Hij de Maan in de
wereld, de eerste dag in het jaar, het rechteroog in de ziel, mannelijk
en vrouwelijk.
Tekst 4:9
Hij maakte het derde teken in rijkdom, en verbond het aan Keter. Hij
combineerde de één met de ander en met hen schiep Hij Mars in de
wereld, de tweede dag in het jaar, het rechteroor in de ziel, mannelijk
en vrouwelijk.
Tekst 4:10
Hij maakte het vierde teken in het zaad, en verbond het aan Kenter.
Hij combineerde de één met de ander en met hen schiep Hij de Zon in
de wereld, de derde dag in het jaar, het rechterneusgat in de ziel,
mannelijk en vrouwelijk.
Tekst 4:11
Hij maakte het elfde teken in het leven, en verbond het aan Keter. Hij
combineerde de één met de ander en met hen schiep Hij Venus in de
wereld, de vierde dag in het jaar, het linkeroog in de ziel, mannelijk
en vrouwelijk.
Tekst 4:12
Hij maakte het achttiende teken in het zaad, en verbond het aan
Keter. Hij combineerde de één met de ander en met hen schiep Hij
Mercurius in de wereld, de vijfde dag in het jaar, het linkeroor in de
ziel, mannelijk en vrouwelijk.
Tekst 4:13
Hij maakte het twintigste teken in het zaad, en verbond het aan Keter.
Hij combineerde de één met de ander en met hen schiep Hij Saturnus
in de wereld, de zesde dag in het jaar, het linkerneusgat in de ziel,
mannelijk en vrouwelijk.
162
SEFER YETZIRAH
Tekst 4:14
Hij maakte het tweeëntwintigste teken in het zaad, en verbond het aan
Keter. Hij combineerde de één met de ander en met hen schiep Hij
Jupiter in de wereld, de zevende dag in het jaar, de mond in de ziel,
mannelijk en vrouwelijk.
Hier bespreekt de Sefer Yetzirah de letters in relatie tot de primaire
kenmerken, de planeten, de dagen van de week, en de delen van het
lichaam. Er zijn een aantal varianten in deze en de belangrijksten worden
hieronder in schema`s weergegeven.
163
SEFER YETZIRAH
Elke letter kan gebruikt worden om dat deel van het lichaam waarmee het
verbonden is te beïnvloeden. Dit kan worden bereikt door het gebruik van de
reeks van 221 of 231 Poorten in verband met deze letter. Deze letters worden
gebruikt op een soortgelijke wijze als bij het maken van een Golem.
Het belangrijkst zijn de relaties tussen de letters, dagen van de week, en de
planeten en tussen de zeven primaire kenmerken: Wijsheid, Welvaart, Zaad,
leven, Dominantie, Vrede en Genade. Men kan gebruik maken van de
methoden van de Sefer Yetzirah of een van deze met behulp van de zachte
uitspraak van de zeven Dubbelen te verbeteren. Als men hun tegendeel wil,
moet men gebruikt maken van de harde uitspraak.
De meditatie gaat met behulp van de zeven dubbelen op deze manier. De
dominante letter wordt geplaatst aan het begin, en de andere zes letters
worden vervolgens omgezet. Dus als iemand op zoek is naar het overbrengen
van Wijsheid, zou een Beth aan het begin moeten worden geplaatst, en men
zou dan de overige letters moeten omwisselen, GD KPRT (trpk dg), op iedere
mogelijke manier. En op dezelfde manier als iemand Welstand zoekt, men
plaatst dan de Gimel aan het begin, en verwisselt dan de letters BD KPRT
(trpk db), op alle 720 mogelijke manieren. De verwisselingen waarmee
iemand begint, wordt hieronder in het schema aangegeven.
164
SEFER YETZIRAH
Tegelijkertijd moet men het deel van het lichaam dat is geassocieerd met die
bepaalde eigenschap overdenken. Dus voor Wijsheid moet iemand zich
concentreren op het rechter oog, terwijl voor Welstand het rechter oor is. Op
een vergelijkbare manier, moet men zich ook concentreren op de gewenste
richting.
Ook belangrijk is de dag van de week in verband met elke eigenschap. Als
men een bepaalde eigenschap wil overbrengen, is het beste om dit op een
bepaalde dag van de week te doen.
Als men deze methodes gaat gebruiken, moet men rekenschap houden met
de planetaire invloeden. Naast deze die wij hier hebben gegeven, zijn er nog
anderen die gegeven zijn in de Beraita van Shmuel HaKatan, welke dichter
lijken te staan bij de Westerse astrologie. Zie schema hieronder.
De invloed strekt zich alleen uit in de zichtbare leden van ons zonnestelsel.
De verre planeten zoals Uranus, Neptunus en Pluto, zijn onzichtbaar voor
het blote oog, en worden niet beschouwd dat ze belangrijke astrologische
invloed hebben. Als men hiermee rekening zou houden, dan zou men ook
tientallen asteroïden mee moeten rekenen die een nog grotere invloed
zouden uitoefenen.
De invloed van de planeten in het systeem van de Sefer Yetzirah is niet
afhankelijk van hun positie in de hemel, maar op het uur van de dag. Dit
wordt besproken in een aantal Talmoedische en Kabbalistische bronnen.
165
SEFER YETZIRAH
In hun afstand vanaf de aarde is de volgorde: Saturnus, Jupiter, Mars, Zon,
Venus, Mercurius, Maan. Van dezen is Saturnus het verst verwijderd van de
aarde en is de Maan het dichtste bij.
Volgens de Bijbel, werden de sterren en de planeten op de Vierde Dag
gemaakt (Gen.1:14-19). Dit zou dan in de normale telling op een Woensdag
zijn geweest.
Echter in de Bijbelse telling, gaat de nacht altijd aan de dag vooraf, daarom
zegt de Torah constant, “het was avond geweest en het was morgen.” Avond
gaat altijd aan de morgen vooraf.
De planeten werden op hun posities geplaatst op de avond van de Vierde
dag, dat is op een Dinsdag nacht. Ze werden om het uur geplaatst in
volgorden van de afstand van de aarde. Dus in het eerste uur zes uur `s
avonds werd Saturnus geplaatst, en in het tweede uur, Jupiter. Het ziet er
dan als volgt uit:
Eerste uur
Tweede uur
Derde uur
Vierde uur
Vijfde uur
Zesde uur
Zevende uur
18:00
19:00
20:00
21:00
22:00
23:00
24:00
uur
uur
uur
uur
uur
uur
uur
Saturnus
Jupiter
Mars
Zon
Venus
Mercurius
Maan
Dit is de volgorden welke plaatsvond op de woensdag aangaande de
planetaire invloeden.
Elke planeet domineert dan ook het uur in welke het is gepositioneerd. Na de
eerste zeven uur, begon hun overheersing een nieuwe cyclus, met de
planeten in de zelfde orde. Deze zeven uren cyclus gaat de gehele week door,
en is iedere week weer dezelfde. Zie het schema hieronder.
166
SEFER YETZIRAH
167
SEFER YETZIRAH
Men kan meteen opmerken dat het eerste uur van elke avond wordt
gedomineerd door een andere planeet, in de volgende volgorde:
Zondag
Maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag
Mercurius Jupiter
Venus
Saturnus Zon
Maan
Mars
Het eerste uur van elke dag wordt gedomineerd door de planeten op de
volgende wijze:
Zondag
Zon
Maandag Dinsdag
Maan
Mars
Woensdag Donderdag Vrijdag
Mercurius Jupiter
Venus
Zaterdag
Saturnus
Merk op dat de naam van iedere dag wordt geassocieerd met de planeet
welke zijn eerste uur van de ochtend overheerst. De zondag wordt door de
Zon gedomineerd, Maandag door de Maan en Zaterdag door Saturnus.
De Romeinen hadden oorspronkelijk de namen van de dagen genoemd naar
de planeten van het eerste uur. Deze nomenclatuur leeft nog steeds in de
Romaanse talen. Zo is in het Frans, dinsdag Mardi (Mars dag), woensdag is
Mercredi (Mercurius `s dag), donderdag is Jeudi (Jupiter` s dag) en vrijdag is
Vendredi (Venus dag).
Saturnus domineert over de Zaterdag, wat de Sjabbath is. In het Hebreeuws
is Sjabbath tbv, en daarom wordt Saturnus sjabbatai yatbv genoemd.
De planeet die het eerste uur van de dag of de nacht overheerst, overheerst
die gehele periode. De meest gunstige tijden, zijn echter die in verband met
zowel de juiste dag en met de juiste planeet staan. Zie het schema hierboven.
Dus als voorbeeld in onze Gra versie van de Sefer Yetzirah, worden beide,
Zondag en de Maan geassocieerd met Wijsheid. Gedurende de dag op
zondag, is de Maan dominant in het vierde en elfde uur, of van 9-10 uur en
14:00 tot 17:00 uur. Dit zijn dan de meest gunstige tijden om aan de
Wijsheid te werken.
Er is een gebod, Er zal niemand onder u zijn…die de tijd berekent
(guichelaar of wichelroedeloper) (me`onan !nEA[m.). In de Talmoed, zegt Rabbi
Akiba, dat dit iemand is die de gunstige tijden uitrekent, en een behoorlijk
aantal autoriteiten accepteren dit als bindend. Dit betekent dat de astrologie
niet een overheersend iets mag zijn in je leven. Zoals we zien in alle
commentaren op Sefer Yetzirah, wanneer men bezig is met deze mystieke
technieken, is dit verbod niet van toepassing. Zie het schema hier beneden.
168
SEFER YETZIRAH
Concepten en gunstige tijden
Hoewel de meeste versies van Sefer Yetzirah de planeten in de volgorde
waarin ze zijn gemaakt plaatst, volgt de GRA versie, die wij gebruiken, een
ander systeem. Het is gebaseerd op het ordenen van de planeten zoals die in
de Zohar wordt gevonden. Daar vinden we de volgende relatie tussen de
planeten, Sefirot en kleuren:
Maan
Wit
Mars
Rood
Zon
Geel
Saturnus Jupiter
Zwart
Blauw
Venus
Mercurius
Bovenste Lagere
ooglid
ooglid
Chesed Gevoerah Tifereth Yesod
Malkhoeth Netzach
Hod
Zondag Maandag Dinsdag Vrijdag Zaterdag
Woensdag Donderdg
Wanneer de Sefirot en dagen geplaatst zijn in hun normale volgorde, staan
de planeten in de volgorde zoals ze in onze versie van de Sefer Yetzirah wordt
gegeven. Deze versie bevindt zich dan ook het dichtst bij de leringen van de
Zohar.
169
SEFER YETZIRAH
De associatie met kleuren is ook belangrijk, want men kan ook mediteren op
deze kleuren bij het zoeken naar de bijbehorende invloed. De kleuren zijn
ook nuttig in het algemeen in meditaties aangaande de Sefirot.
Wat ook met de dagen van de week is geassocieerd, zijn de letters van de 42
letter Naam. Zie schema hieronder. Dit kan ook gebruikt worden in
verschillende meditaties aangaande deze dagen. Hetzelfde is waar van de
engelen welke geassocieerd worden met elke dag. Zie ook hieronder.
Dagen en de 42 – letter Naam
Dagen, engelen en klinkers
Tekst 4:15
Zeven dubbele ‫ ת"כפר ד"בג‬: Bet, Gimel, Dalet, Kaf, Peh, Resh en Tav. Met
hen worden gegraveerd zeven werelden, uitspansels, aarden en zeeën,
zeven rivieren, woestijnen, dagen en weken, zeven jaar, zeven-jaarperiodes, vijftig-jaar-periodes en de Centrale Kamer van de Tempel.
Zeven is daarom geliefd onder alle hemelen.
Zeven werelden (Universum`s)
De latere kabbalisten schrijven dat dit de Zeven Kamers zijn in het
universum van Beriah, zie het overzicht hier beneden:
170
SEFER YETZIRAH
Kodesj Kedasjim
Ratzon
Ahavah
Zekhut
Nogah
Etzem HaSjamayim
Livnat HaSappir
Heilige der Heilige
Verlangen
Liefde
Verdienste
Glans, Schittering
De wezenlijke hemel
Stenen van Saffier
Van deze twee laagste wordt “Stenen van Saffier” en het “Wezenlijke van de
Hemel”, worden genoemd in Ex.24:10, En zij zagen den God van Israel, en
onder Zijn voeten als een werk van saffierstenen, en als de gestaltenis des
hemels in Zijn klaarheid. Deze Zeven Kamers lopen parallel met de zeven
lagere Sefirot van het universum van Atziloeth. Ook lopen ze parallel aan de
zeven engelen wachter in het Universum van Yetzirah.
Sommige oude bronnen zeggen dat deze Zeven Universum`s de 7000 jaren
zijn dat de wereld zal bestaan. De eerste 6 lopen parallel met de 6 dagen van
de week, terwijl de 7de de Sjabbath voorstelt, wanneer alles Sjabbath zal zijn.
Weer anderen verbinden de Zeven Universum`s aan de kabbalistische leer
van de Sjabbathjaren. Dit houdt in, dat er zeven onderscheiden perioden van
schepping zijn, van telkens zevenduizend jaar. Volgens sommige kabbalisten,
is de tegenwoordige schepping de tweede, terwijl anderen aannemen dat dit
de zesde of de zevende is. In elk geval, er zijn zeven cyclussen, elk van
zevenduizend jaar lang. Dit betekent dat het universum zoals dat nu bestaat
al 49000 jaar oud is.
Volgens de meester kabbalist Rabbi Isaac van Akko, moeten we, als we de
jaren gaan tellen, niet de gewone telling toepassen, maar de goddelijke. De
Midrasj zegt, dat ieder goddelijke dag duizend jaren zijn, gebaseerd op
Ps.90:4, Want duizend jaren zijn in uw ogen als de dag van gisteren. Als ieder
jaar 365¼dagen bevat, dan bevat een goddelijk jaar 365.250 jaren.
In overeenstemming hiermee, bestaat elke cyclus van zevenduizend
goddelijke jaren uit 2.556.750.000 aardse jaren. Dit getal van 2,5 biljoen
jaren ligt heel dicht bij de wetenschappelijke schatting van de lengte van tijd
dat het leven op deze aarde bestaat.
Als wij aannemen dat de zevende cyclus begint met de Bijbelse telling van de
schepping, dan zou zich dit voorgedaan hebben toen het universum
15.340.500.000 jaren oud was. En dit ligt heel dicht bij de
wetenschappelijke schatting dat de expansie van het universum ongeveer 15
biljoen jaren geleden is begonnen.
171
SEFER YETZIRAH
Het huidige Hebreeuwse jaar is 5770 (juli 2010). En het jaar dat Adam werd
geschapen is het jaar 1. En als we dan de Bijbelse genealogieën vanaf de tijd
van Adam gaan tellen, zien we dat er 5770 jaren voorbij zijn gegaan sinds hij
is gevormd. Maar de kabbalisten zeggen ook duidelijk dat er andere
menselijke wezens bestonden vóór Adam, en dit wordt ondersteund door de
Schrift
Eigenlijk wordt er over twee scheppingen gesproken in Genesis. Het eerste
hoofdstuk spreekt van de oorspronkelijke schepping van het heelal, terwijl
het tweede hoofdstuk spreekt over de schepping van Adam. Gedurende de
zes dagen van de schepping, beschreven in het eerste hoofdstuk, schiep God
eigenlijk niet de wereld, maar eerder schiep Hij de ingrediënten welke de
wereld in staat zou stellen om zich te ontwikkelen. Het verwijst dus naar alle
schepping van de materie, samen met ruimte en tijd. Het was gedurende
deze zes dagen dat God het universum tot aanschijn bracht vanuit het totale
niets.
Na deze zes scheppingsdagen, stond God het universum toe om uit zichzelf
te gaan ontwikkelen, met een vernieuwing van Zijn schepping elke
zevenduizend jaar of 2.5 biljoen aardse jaren. Alle wetten van de natuur en
de eigenschappen van materie werden voor alle jaren vastgelegd, zoals er is
geschreven in Ps.148:6, Hij zette ze vast voor immer en altoos, Hij stelde hun
een inzetting, die geen hunner overtreedt. En hetzelfde staat geschreven in
Pred.3:14, Ik heb ingezien, dat al wat God doet, voor eeuwig is; daaraan kan
men niet toedoen en daarvan kan men niet afdoen;
Elk van deze zes cyclussen van schepping bracht iets nieuws in de wereld.
De vijfde cyclus was degene die leven bracht, en dit vond plaats rond een 2,5
biljoen jaren geleden. Rond 974 generaties voor Adam, of ongeveer 25.000
jaar geleden, ontwikkelde de mens zijn fysieke en mentale capaciteiten die
we vandaag bezitten. Deze mens was ondertussen geëvolueerd “vanuit het
stof der aarde” Gen.2:7), maar hij miste nog de goddelijke ziel wat hem tot
een spiritueel wezen zou maken. Toen schiep God Adam, de eerste ware
mens met een ziel, zie Gen.2:7. Volgens de traditie, vond de schepping van
Adam plaats op Rosj HaSjannah, het Hebreeuwse Nieuw jaar, wat zich
voordeed op 9 september 3761.
Zeven uitspansels
In de lange versie (4:13) worden zij, Vilnon, Rakia, Sjechakim, Zevul, Ma`on,
Makhon, Aravot genoemd. Zij worden ook in de Talmoed genoemd en wel in
traktaat: Chag.12b, en in de Zohar, Zoh.3:23a.
172
SEFER YETZIRAH
Volgens de Ari, lopen deze parallel met de zeven lagere Sefirot van het
universum van Assiiah.
Zeven aardse
De lange versie (4:13) noemt deze: Adamah, Tevel, Nasjiyah, Tzaya, Chalad,
Eretz, Chalad. Een andere bron geeft hen weer als: Eretz, Adamah, Arkah,
Gey, Tzaya, Nasya, Tevel (VaYikra Rabbah 29:11; Pirkey Rabbi Eliezer;
BaMidbar Rabbah 3:8).
Weer een andere oude bron noemt hen: Eretz, Adamah, Arka, Chariva,
Yabasja, Tevel, Chalad (Otzar HaShem ad loc. Avot Rabbi Nathan 37).
Volgens vele autoriteiten, verwijzen dezen naar de zeven continenten: Noord
Amerika, Zuid Amerika, Europa, Afrika, Azië, Australië, Antarctica. Er is
geen continent op de Noordpool, vandaag dat men zegt, dat het noorden
“open” is (Ibn Ezra).
Beide lopen ze parallel aan de zeven lagere Sefirot in de lagere wereld.
Zeven zeeën
Volgens vele commentaren zijn dit de zeven zeeën en meren in het Heilige
Land (BB.74b).
In de huidige terminologie zijn dit: de Noord Atlantische oceaan, Zuid
Atlantische, Noordelijke Pacific, Zuidelijke Pacific, Indische Oceaan,
Antarctische Oceaan. En de zeeën in het Heilige land zijn een microkosmos
van dezen.
Zeven rivieren
Dit zijn de zeven rivieren welke geassocieerd worden met het Heilige Land: de
Jordaan, Yarmoch, Kirmyon, Poga, Pisjon, Gichon, Chidekel. De Eufraat
wordt niet genoemd omdat deze ze allemaal omslaat. Deze lopen weer
parallel met de grote wereld rivieren.
Zeven woestijnen
Er zijn zeven woestijnen waardoorheen de Israëlieten moesten gaan
gedurende de Exodus vanuit Egypte: Eitan, Sjur, Sin, Sinai, Paran, Tzin,
Kadmut.
173
SEFER YETZIRAH
Zeven dagen
Er zijn zeven dagen van de week, en er zijn tevens de zeven dagen van de
grote feestdagen: Pesach en Sukkoth.
Zeven weken
Er bevinden zich zeven weken tussen Pesach en Sjavoe`ot. De Torah zegt
daarom in Lev.23:15, Dan zult gij tellen van de dag na de sabbat, van de dag
waarop gij de garve van het beweegoffer gebracht hebt: zeven volle weken
zullen het zijn;
Zeven jaren
Dit zijn de zeven jaren van het Sjabbat cyclus. Beschreven in Lev.25:3-4, Zes
jaar zult gij uw akker bezaaien en zes jaar zult gij uw wijngaard snoeien, en
de opbrengst daarvan inzamelen, maar in het zevende jaar zal het land een
volkomen sabbat hebben, een sabbat voor de HERE: uw akker zult gij niet
bezaaien en uw wijngaard niet snoeien.
Zeven Sjabbathjaren
Aan het eind van de Sjabbath cyclus, werd het jubeljaar gevierd. Alle slaven
werden dan vrijgelaten en al het goed werd weer teruggegeven aan de
eigenaar. De Torah zegt in Lev.25:8,10, Voorts zult gij u zeven jaarsabbatten
tellen, zevenmaal zeven jaren; zodat de dagen van de zeven jaarsabbatten
negenenveertig jaren zijn…. Gij zult het vijftigste jaar heiligen en vrijheid in het
land afkondigen voor al zijn bewoners, een jubeljaar zal het voor u zijn, dan
zal ieder van u tot zijn bezitting en tot zijn geslacht terugkeren.
Zeven jubel`s
Dit is zeven keer 49 (of 50) jaar, een totaal van 343 (of 350) jaren. De eerste
Tempel stond 410 jaar, en gedurende deze periode, had Israel zeven jubel
jaren.
Dit verwijst tevens naar het concept van de Sjabbath`s van de schepping,
waar elke Jubel een periode van 49.000 jaren bestond. Er zullen zeven zulke
periodes zijn, en het universum zal op zijn laatst een periode van 343.000
jaar bevatten. Dit zijn goddelijke jaren, waarvan elk bestaat uit 365.250
aardse jaren. Du het totale tijdschema tussen de oorspronkelijke expansie en
de eind ineenstorting bedraagt 125.287.500.000 jaren. En dit getal staat
174
SEFER YETZIRAH
heel dicht bij de wetenschappelijke teling van 125 biljoen. En na deze
periode zal het universum volledig uit spiritualiteit bestaan.
Een van de aspecten van de toekomstige wereld zal zijn een extreem lange
levensduur aan de menselijke kant. Met betrekking tot deze periode, is
voorzegd in Jes.65:20, …want de jongeling zal als honderdjarige sterven,.
Volgens Rabbi Isaac van Akko, zal de levensduur zo uitgebreid zijn, dat als
een honderdjarige sterft hij zal worden beschouwd als een 3 jarige. Dus zal
de normale levensduur ongeveer 33 keer de huidige bedragen, of zo rond de
2.000 jaar. Isaac van Akko zegt tevens, dat dit goddelijke jaren zijn, zodat de
menselijke levensduur zich zal uitbreiden tot ongeveer 18 miljoen jaren.
Het Heilige Paleis of Tempel
Dit is het zevende punt, het centrum van de andere zes, zoals in 4:4
verklaart.
Zeven is geliefd onder de hemelen
Volgens Rabbi Abraham Abulafia, zijn er zeven niveaus in de schepping:
vorm, materie, combinatie, mineraal, planten, dieren en de mens. De mens is
dus het zevende niveau, en wordt het meest door God geliefd.
Tekst 4:16
Twee stenen bouwen twee huizen, drie bouwen zes huizen, vier bouwen
24 huizen, vijf bouwen 120 huizen, zes bouwen 720 huizen, en zeven
bouwen 5040 huizen. En van daar ga heen en bereken dat wat de
mond niet kan spreken en het oor niet kan horen.
Twee stenen
Hier worden de letters van het alfabet “stenen” genoemd. De kabbalisten
zeggen dat deze “stenen gedolven zijn uit de grote Naam van God.”
De tekst bespreekt hier het aantal verwisselingen welke mogelijk zijn met een
aantal letters. Als iemand 2 letters heeft, AB, kan men ze op twee manieren
omwisselen: AB en BA. Dit zijn de “2 stenen” die “2 huizen bouwen.”
Als men drie letters heeft, kan men 6 verwisselingen doen: ABC, ACB, BAC,
BCA, CAB, CBA. Dit gebruik hebben we al gedaan in 1:13, 3:6-8. Op een
zelfde manier kan men 4 letters verwisselen in 24 manieren, en 5 in 120.
175
SEFER YETZIRAH
De nummers zijn niet moeilijk te verkrijgen. Als iemand begint met letter X,
kan een tweede letter en gemakkelijk rechts of links er van worden geplaatst,
dit geeft twee wisselingen: AX en XA.
Als we nu de combinatie XY nemen, kunnen we een derde letter in drie
posities plaatsen: AXY, XAY, XYA. Daar de letters XY zelf op twee manieren
kunnen worden verwisseld, is het totaal aantal verwisselingen 2 x 3, of 6.
Hetzelfde als we 3 letters XYZ hebben, kan er een vierde letter op 4 plaatsen
worden gezet: AXYZ, XAYZ, XYAZ, XYZA. Daar de drie letters XYZ op zes
verschillende manieren kunnen worden verwisseld is het totaal aantal
verwisselingen 6 x 4, of 24.
Als we vier letters WXYZ nemen, kan er een vijfde letter ingevoegd worden op
vijf plaatsen: AWXYZ, WAXYZ, WXAYZ, WXYAZ, WXYZA. Daar WXYZ
verwisseld kan worden op 24 manieren is het totaal aantal verwisselingen 5
x 24, of 120.
Wij zien dus, dat voor een bepaald aantal letters, het aantal verwisselingen
wordt gegeven door
1 x 2 x 3 ….x n.
Dit is bekend als N factorij, en wordt in het algemeen geschreven als n!
Het totale schema van het gehele alfabet zie hieronder.
In het algemeen speelt de letter verwisselingen een belangrijke rol in de
praktijk van de meditatie van de kabbala. Deze verwisselingen werden
meestal opgezegd als een soort mantra om zo tot een verlangd bewustzijn te
komen.
dat wat de mond niet kan spreken
Deze uitdrukking wordt ook in het traktaat Rosj HaSjanah 27a van de
Talmoed gevonden.
Stel dat iemand alle 5040 mogelijke verwisselingen wil uitspreken van zeven
leven letters. Hij moet daarom een totaal van 5040 x 7, of 35.280 letters
uitspreken. Er vanuit gaande dat hij drie letters per seconde kan uitspreken,
duurt het drie uren om hen allemaal te reciteren. Moeilijk, maar niet
onmogelijk.
176
SEFER YETZIRAH
Als men alle mogelijke verwisselingen van acht letters wil uitspreken, moet
hij een totaal van 40.320 x 8, of 322.560 letters reciteren. In dezelfde mate,
duurt dit ongeveer dertig uren. Voor alle praktische doeleinden, is dit buiten
het domein van de normale menselijke mogelijkheden. Daarom spreekt de
tekst er ook over, dat dit iets is, “wat de mond niet kan uitspreken, en het
oor niet kan horen.”
177
SEFER YETZIRAH
De Sefer Yetzirah omvat het hier, aangezien het mogelijk is te spreken van
alle verwisselingen van de zeven Dubbelen en blijkbaar, dit werd gedaan met
een aantal technieken. In het volgende hoofdstuk, zal de tekst spreken van
12 enkelvoudige letters, welke bijna een half biljoen manieren verwisseld kan
worden. Met dezelfde evenredigheid als boven zou het dan 63 jaar duren om
al deze verwisselingen uit te spreken.
In schema 43 zien we dat er ongeveer zes triljoen 1021 mogelijke
verwisselingen mogelijk zijn van alle 22 letters van het Hebreeuwse alfabet.
En zit heel dichtbij het totaal aantal waarneembare sterren in het
universum.
Ons universum bevat zo rond de 100 biljoen 1011
melkwegstelsel`s, met elk ongeveer 10 biljoen 1010 sterren. Een vergelijkbaar
cijfer vinden we ook in Berakhoth 32b van de Talmoed. Van de
verwisselingen van het alfabet, kan van iedere ster in het universum een
naam worden gevormd. En dit is in overeenstemming met de leer dat iedere
ster een individuele naam heeft.
178
SEFER YETZIRAH
HOOFDSTUK V
Tekst 5:1
Twaalf elementen ' ‫'ז 'ו 'ה‬, ‫'י 'ט 'ח‬, ‫'ס 'נ 'ל‬, ‫ ק 'צ 'ע‬: Hun basis is spraak,
twijfel, beweging, zicht, het horen, actie, verlangen, geur, slaap,
woede, gulzigheid en lichtzinnigheid.
Woede
Dit kan ook geïnterpreteerd worden als temperament of agressiviteit.
Gulzigheid of smaak
Het Hebreeuwse woord hier, l`eitah, betekent letterlijk “slikken”.
commentaren interpreteren het als “smaak.”
Vele
Deze attributen hebben geen tegengestelden. Ze kunnen ofwel aanwezig of
afwezig zijn, maar hun afwezigheid is niet het tegenovergestelde van hun
aanwezigheid. Zij worden daarom voorgesteld door de twaalf Enkelvoudigen,
en hebben maar een enkel geluid.
Zoals we zullen zien zijn deze kwaliteiten parallel aan de twaalf maanden, als
wel aan de twaalf tekens van de Zodiak. En ook hebben ze een parallel met
de twaalf stammen van Israel.
Er zijn twee manieren om de twaalf stammen te ordenen. De eerste is die
welke voorkomt in het begin van het Boek Exodus (1:2-5): Ruben, Simeon,
Levi, Judah, Issachar, Zebulon, Benjamin, Dan, Naftali, Gad, Asjer, Jozef.
De eerste zes hier zijn: Ruben, Simeon, Levi, Judah, Issachar en Zebulon.
Dit zijn de zes zonen van Leah in volgorde van hun geboorte. Dan komt
Benjamin, de zoon van Rachel. En Jozef de andere zoon van Rachel, was in
Egypte, en wordt daarom niet genoemd tot aan het eind. Dan volgen Dan en
Naftali, de zonen van Bilhah, Rachel haar slavin. Dan komen Gad en Asjer,
de zonen van Leah haar slavin Zilpah, die na de zonen van Bilhah zijn
geboren.
Vele autoriteiten stellen de lijst zo op. Volgens deze, komt Jozef zijn teken uit
bij Vissen (Dagim), en dit wordt ook zo gereflecteerd in de Talmoed leringen.
Zie het schema hieronder.
179
SEFER YETZIRAH
Weer anderen hebben de lijst volgens de volgorde in de woestijn, zie schema
47. Deze volgorde is: Judah, Issachar, Zebulon, Ruben, Simeon, Gad,
Efraim, Manasse, benjamin, Dan, Asjer, Naftali. In het oostelijke kamp was
Judah, Issachar en Zebulon; in het zuidelijke kamp: Ruben, Simeon en Gad;
in het westen, Efraim, Manasse en Benjamin; en in het noorden, Dan, Asjer
en Naftali. Volgens sommige autoriteiten, was dit tevens de volgorden van de
stenen van de Urim en de Thummin.
180
SEFER YETZIRAH
Stammen in de woestijn
Deze verandering van volgorde gebeurd nadat Levi het priesterschap was
gegeven. Om de twaalf tot een geheel weer te verkrijgen, werd Jozef verdeeld
in twee stammen, Efraim en Manasse. En dit was in overeenstemming met
de zegening van Jacob, zie Gen.48:5. Zie het schema van de stamverdeling
hier boven.
Deze twaalf attributen lopen tevens parallel aan de twaalf verwisselingen van
het Tetragrammaton. Normaal kunnen er 24 verschillende wisselingen
gedaan worden, echter omdat er twee dezelfde letters hier zijn, is dit aantal
gehalveerd. Zie ook het figuur hier beneden.
Men begint met de naam YHVH. Door de Y te handhaven aan het begin,
wordt de V het eerst geplaatst aan het eind (YHHV), en dan meteen achter de
Y (YVHH). Zie figuur hieronder.
De Y wordt dan geplaatst aan het eind en wordt de eerste H aan het begin
geplaatst (HVHY). Zoals hiervoor, wordt de middelste letter, welke nu de
eind H is, als eerste geplaatst aan het eind (HVYH). Dan wordt het geplaatst
na de eerste letter (HHVY).
De H is de eerste verwisseling in deze triade (HVHY), en wordt dan geplaatst
aan het eind, met het verlaten van de V aan het begin (VHYH). Opnieuw
wordt middelste letter, de Y, als eerste geplaatst aan het eind (VHHY), en dan
na de eerste letter (VYHH).
181
SEFER YETZIRAH
De V wordt dan aan het eind geplaatst, en verlaat de eind H in het begin
(HYHV). De middelste H wordt dan bewogen naar het eind (HYVH), en dan de
tweede positie (HHYV).
Cirkel van verwisselingen, huizen, stammen en tekens
182
SEFER YETZIRAH
Verwisselingen van YHVH en EHYH volgens de Or HaLevanah.
Volgens de meeste autoriteiten, loopt deze volgorde van verwisselingen van
het Tetragrammaton parallel met de maanden van het jaar.
Tevens hiermee, worden de Twaalf Huizen, wat de twaalf hoekige verdelingen
van de hemel zijn. De positionering van de constellaties en planeten bepalen
in deze hun astrologische invloed. En deze indeling wordt ook in de westerse
astrologie gebruikt.
Tekst 5:2
Twaalf elementen ' ‫'ז 'ו 'ה‬, ‫'י 'ט 'ח‬, ‫'ס 'נ 'ל‬, ‫ ק 'צ 'ע‬: Hun maat is de twaalf
diagonale ribben: De hogere oostelijke rib, de noordoostelijke rib, de
lagere oostelijke rib, de hogere zuidelijke rib, de zuidoostelijke rib, de
lagere zuidelijke rib, de hogere westelijke rib, de zuidwestelijke rib, de
lagere westelijke rib, de hogere noordelijke rib, de noordwestelijke rib,
de lagere noordelijke rib.
Zij verspreiden zich en strekken in de oneindigheid. Zij zijn de grenzen
van het heelal.
183
SEFER YETZIRAH
De twaalf Enkelvoudigen zoals gezegd, staan in relatie met de twaalf
diagonale grenzen. Zie schema hieronder. En deze komen overeen met de
twaalf randen van een kubus. Wanneer iemand deze letters gebruikt in een
meditatie, moet hij zich tevens concentreren op de passende richting.
Diagonale grenzen
Het ordenen begint hier in het oosten, en gaat dan door de vier primaire
richtingen: oost, zuid, west, noord. Dit komt overeen met de onderwijzing:
“Wanneer je ook keert, keer je tot rechts.”
De volgorden van richtingen is dezelfde als die van de vier kampen in de
woestijn. De twaalf diagonale grenzen, komen dus overeen met de twaalf
stammen. Het is dan ook om deze reden dat onze (Gra) versie deze drie
grenzen geeft voor elk van de vier zijden. Dit komt overeen met de drie
stammen van elk van de vier kampen.
In elk van deze vier richtingen, neemt men eerst de opwaartse grens, dan de
rechter grens, en dan de lagere grens. Op deze manier, kan men de letter
Beth b aan elke kant beschrijven. Dit komt overeen met het feit, dat de
wereld is geschapen met de letter Beth
Torah, zie de afbeelding hieronder.
184
b,
dit is de eerste letter van de
SEFER YETZIRAH
De letter Beth gevormd door het pad van de grenzen
Een aantal andere versies geven de twaalf grenzen aan zoals zij hier zijn.
Andere versies gebruiken echter een ander systeem. Zij geven als eerste de
oostelijke grenzen weer, dan de twee resterende noordelijke grenzen, dan alle
westelijke en tot slot de twee zuidelijke kanten. Zie figuur hieronder.
De Bahir verbindt deze twaalf diagonalen met de Boom des Levens. Er is een
een op een relatie tussen de diagonale grenzen en de diagonale lijnen in het
Boom des Levens diagram.
Deze twaalf grenzen komen tevens overeen met de twaalf verwisselingen van
het Tetragrammaton. De verwisselingen beginnen met Y welke overeenkomt
185
SEFER YETZIRAH
met het oosten; en die beginnen met de eerste letter H, met het zuiden; de V
met het westen en de laatste H met het noorden.
Zij verspreiden zich en strekken in de oneindigheid
De term “eeuwigheid tot eeuwigheid”, wat in het Hebreeuws heet adey ad, is
over gesproken in 1:5, met de betekenis van een sfeer voorbij ruimte en tijd.
Het gebruik van deze term hier is bedoeld om aan te geven, dat de diagonale
grenzen eigenlijk voorbij de sfeer van ruimte en tijd liggen.
Eerder, toen de Sefer Yetzirah in 4:4 sprak van de zes primaire richtingen,
werden zij geen “grenzen” (gevulim) genoemd. De reden waarom zij hier
“grenzen” (gevulim) worden genoemd is omreden dat zij worden gebruikt in
de methode van meditatie op de “grenzen” van ruimte. De inleidende
meditaties op de vier letters Beth, welke de vier zijden van het heelal
afsluiten, zet zo de grenzen van de gedachten. Tevens mediteert hij op de
twaalf verwisselingen van het Tetragrammaton, welke overeenkomen met de
twaalf diagonalen. Op deze manier kan hij het niveau bereiken waar zij zich
uitbreiden tot “eeuwigheid tot eeuwigheid,” voorbij de sfeer van ruimte en
tijd.
In de bespreking van de twaalf diagonalen, zegt de Bahir, “Aan de
binnenzijde van hen is de Boom.” Dit is de Boom des Levens, de reeks van de
Tien Sefirot, verbonden met de 22 letters. De Boom is niet aan de
binnenkant van de twaalf grenzen gezien vanuit aards standpunt, omdat het
buiten het fysieke universum is. Het is alleen binnen de grenzen gezien
vanuit het punt van oneindigheid, waarover we het eerder hebben gehad in
1:7. En het is vanuit dit punt dat alle grenzen zich met elkaar verbinden.
Wanneer iemand mediteert op de oneindigheid van de diagonale grenzen, is
hij tevens in staat om zich langs de diagonale paden van de Boom des
Levens te bewegen. Dit is belangrijk, want het is veel gemakkelijker om op te
via de diagonalen dan via de verticale paden.
Zij zijn de grenzen van het heelal.
Deze grenzen lopen parallel aan de grenzen van de twaalf stammen genoemd
in Ezech.48. Elk van deze diagonale grenzen heeft betrekking op de twaalf
stammen.
Volgens de Talmoed corresponderen deze grenzen met de twaalf pilaren
waarop het universum rust (Chag.12b). En dit is gebaseerd op Deut.32:8,
heeft Hij de grenzen der volken vastgesteld naar het aantal der zonen van
186
SEFER YETZIRAH
Israël. En de Talmoed zegt dat dezen ook “gerelateerd zijn aan de armen van
het universum.”
Inplaats van “grenzen van het universum,” heeft de Korte Versie “armen van
het universum.” En deze duidelijke zinspeling is op basis van Deut.33:26-27,
Daar is niemand als God, o Jesurun; Hij rijdt langs de hemel als uw helper en
in zijn hoogheid over de wolken. De eeuwige God is u een woning en onder u
zijn eeuwige armen. Omdat Hij de vijand vóór u verdreef en zeide: Verdelg!
Dit vers komt voor na de zegening van de stammen, waar Mozes het gehele
volk Israel zegent. Alhoewel het vers spreekt dat God de Israëlieten helpt op
een wereldse manier, heeft het tevens een mystieke toon.
Mozes begint ermee, door God “de Rijder langs de hemelen” te noemen. Het
woord “rijder” bkwr rokhev is zeer verbonden met de Merkava (hbkrm), de
mystieke Troonwagen, wat het wezen is van de mystieke ervaring. Het
concept van “rijden” betekent het reizen en verlaten van iemand zijn
natuurlijke plaats. Wanneer Mozes zegt, dat God “rijdt” langs de hemelen,
betekent dit dat Hij Zijn natuurlijke positie verlaat waar Hij totaal onbekend
en onzichtbaar is, en Zichzelf verlaagt in een zichtbaar mystiek visioen.
Als het vers dan doorgaat, vindt dit plaats door de lucht bekend als
sjekhakim. En deze term verwijst altijd naar de twee Sefirot, Netzach en Hod,
welke de Sefirot zijn welke profetie en inspiratie mogelijk maken.
Dan wordt er gezegd, De eeuwige God is u een woning (me`onah). Zoals al
eerder besproken in 1:5, geeft het woord ma`on (en me`onah) een indicatie
aan van een niveau boven ruimte en tijd, de “plaats van het universum.”
Het woord voor “eeuwig” is hier Kedem, wat meestal verwijst naar Keter. Het
Hebreeuwse woord voor Kroon, Keter (rtk) komt van de wortel rtk Katar,
wat “omringend” betekent. Het is door het attribuut van Keter of Kedem
(eeuwigheid) dat God gehele ruimte en tijd omvat.
En het is hier beneden dit dat de “Armen van het universum” ontstaat. Dit is
de oneindigheid van de twaalf diagonale grenzen.
Op het hoogste niveau zien we, dat God gescheiden is van alle ruimte en tijd.
Deze opvatting omvat een staat van bewustzijn die noch betrekking heeft op
waarneming of op niet waarneming. Op een lager niveau zien we hem als
degene die ruimte en tijd definieert, als de “Plaats van het Universum.” Dit
houdt een staat van bewustzijn in welke de nietigheid waarneemt. Op een
187
SEFER YETZIRAH
nog lager niveau, zien wij God als wezen voorbij de grenzen van het
universum.
Dus als iemand wenst God te ervaren, moet hij met het laagste niveau
beginnen en dan opwaarts gaan. Hij begint dan met “de armen van het
Universum,” en gaat de oneindigheid van de ruimte in de twaalf diagonale
grenzen overdenken. Alleen hierna kan hij het niveau bereiken van “een
Wonen is de God der Eeuwigheid,” waar hij God kan bevatten als de “Plaats
van het Universum.” Maar ten slotte, moet hij een voorstelling van God
bereiken als geheel gescheiden van ruimte en tijd. Hij ziet Hem dan als de
“Rijder langs de hemelen,” die alleen maar gebruik maakt van alle
afbeeldingen als een middel waarmee Hij kan worden bespiegeld.
Een zeer belangrijk element in de verwezenlijking van de mystieke ervaring is
de ontkenning van het zelf. Wanneer iemand zichzelf ziet als niets, wordt zijn
zelf transparant voor het Goddelijke. Als commentaar op het vers, “van onder
de Armen van het Universum,” zegt de Talmoed, dat de persoon net moet
doen alsof hij niet bestaat.” Door het overdenken van de oneindigheid van
het universum, kan iemand zijn ego tot nul brengen.
Een andere belangrijke onderwijzing welke de Talmoed naar voren brengt is,
dat de geest (Roeach) afhangt van de stormwind (sa`arah)…en de stormwind
hangt af van de armen van God.” (Chag.12b). Dit is tevens gebaseerd op het
vers, “van onder de Armen van het Universum.” De stormwind (sa`arah),
echter, was de eerste manifestatie van het visioen van Ezechiël 1:4, als hij
zegt, En ik zag en zie, een stormwind kwam uit het noorden. De stormwind
staat in verband met de stormachtige staat van het bewustzijn die voorafgaat
aan de werkelijke mystieke ervaring, wat Roeach wordt genoemd.
De Talmoed zegt, dat de staat van sa àrah, wat de poort is tot de mystieke
ervaring, afhangt van de Armen van het Universum. Iemand bereikt deze
toestand wanneer hij mediteert op de oneindigheden de diagonale grenzen en
de verwisselingen van het Tetragrammaton hieraan verbonden.
In de tekst hier, zien we dat de ordening van de twaalf diagonale grenzen
beginnen in het oosten en eindigen in het noorden. En de laatste richting
waarop je mediteert is het noorden, Ezechiël ziet de stormwind vanuit het
noorden komen.
De toestand van de “stormwind,”als wel de “grote wolk, en het flikkerende
vuur” wat Ezechiël ziet, zijn de krachten van het kwade omhulsel (schil) de
klipah, welke moeten worden doorbroken voordat men de mysteriën
binnengaat. De passage van Deuteronomium komt daarom tot de conclusie,
188
SEFER YETZIRAH
“Hij drijft de vijand voor u uit.” Nadat men de “Armen van het Universum”
heeft overdacht, ontmoet men de vijand – de klipah – Mozes moest beloven,
dat God deze kracht weg zou drijven en iemand ongedeerd binnen te laten
gaan.
In de lange Versie is de lezing “Hoogten van het Universum.” Sommige
commentaren zeggen, dat deze “Hoogten” de “Armen van het Universum”
zijn.
De term “Hoogten van het Universum” komt drie keer in de Schrift voor. In
de zegening van Jacob aan Jozef (Gen.49:26), en in Deut.33:15).
De Zohar zegt, dat deze Hoogten verwijzen naar het vrouwelijke principe van
de schepping, speciaal naar de Sefirah Malkhoeth. En het is door meditatie
op de twaalf oneindige lijnen van het universum dat iemand Malkhoeth kan
binnengaan om zo de Boom des Levens te gaan beklimmen.
De twaalf diagonale grenzen zijn daarom gelijk transmissielijnen, waardoor
de creatieve energie stroomt in het universum van de twaalf diagonale paden
van de Boom des Levens. Als zodanig zijn deze oneindigheden de interface
tussen het fysieke en het transcendente.
Tekst 5:3
Twaalf elementen (Enkelvoudigen): ' ‫'ז 'ו 'ה‬, ‫'י 'ט 'ח‬, ‫'ס 'נ 'ל‬, ‫ ק 'צ 'ע‬. Hij
graveerde, kerfde, woog, herschikte en vormde met hen twaalf
gesternten in het Heelal, twaalf maanden in het jaar en twaalf leiders
in Nefesj van man en vrouw.
Tekst 5:4
Twaalf gesternten zijn in het Heelal: Ram, Stier, Tweelingen, Kreeft,
Leeuw, Maagd, Weegschaal, Schorpioen, Boogschutter, Steenbok,
Waterman en Vissen.
189
SEFER YETZIRAH
Tekst 5:5
Twaalf maanden zijn in het jaar: Niesan, Ijar, Siewan, Tammoez, Aw,
Elloel, Tisjri, Chesjwan, Kislew, Tewet, Sjewat, Adar.
Zie het schema hier boven. En de afbeelding hieronder laat de zodiak zien
zoals hij staat in de 1720 editie van Tzurat HaAretz.
190
SEFER YETZIRAH
Tekst 5:6
Twaalf leiders in Nefesj van man en vrouw (twee handen, twee voeten,
twee longen, de galblaas, de dunne darm, de lever, de dikke darm, de
maag, en de milt).
De ingewanden (dunnedarm)
In het Hebreeuws is het woord hier dakkin. Dit verwijst doorgaans naar de
dunne darm, maar het kan tevens ook de dikke darm betekenen. In andere
versies, heeft de Sefer Yetzirah in plaats van dakkin de term massas of
hemsess. Gewoonlijk wordt in de Hebreeuwse literatuur hier niet een
menselijk orgaan mee bedoeld. De term verwijst meestal naar de boekmaag.
De derde maag van herkauwende dieren, zoals vee. Zie figuur hier beneden.
Dit orgaan wordt tevens psalterium, omdat haar longitudinale plooien zijn
gegroepeerd als de bladeren in een boek.
De vier magen van een herkauwer
Volgens de vele commentaren, geeft de massas de maag in een mens aan. Op
vele plaatsen in de Midrasj betekent de functie van de massas om het
voedsel fijn te maken.
Volgens de plaatsvervanging in de Gra Versie hier, lijkt het er hier op dat het
analoog is met de dunne darm. Dit wordt gesteund door een aantal
191
SEFER YETZIRAH
commentaren. En dit is in overeenstemming met de kabbalisten, omdat
volgens hun de maag de korkeban is.
De maag (korkeban)
De term korkeban wordt meestal gebruikt om de spiermaag bij pluimvee aan
te duiden. In de Talmoed en Midrasj echter wordt deze term Af en toe, zij het
zelden, gebruikt om een menselijk orgaan aan te duiden, en wordt meestal
geïdentificeerd met het vermalen van voedsel.
De Zohar identificeert de korkeban met de maag, en dit standpunt wordt
gedeeld door alle latere kabbalisten.
Andere commentaren identificeren de korkeban met de verschillende interne
organen. Sommigen zeggen dat het de slokdarm is. En weer anderen zeggen
dat het de dunne darm is. En weer anderen dat het de dikke darm is. Of dat
de blinde darm betreft.
De kivah
De kivah is ook een orgaan dat meestal geassocieerd wordt met dieren. Bij de
herkauwers is het de vierde maag, bekend als de pens of obomasum. In
kalven is ook bekend als de leb maag, daar het de leb klieren maakt. Volgens
sommige commentaren, is de kivah de maag. Anderen identificeren het met
de darmen. Weer anderen zeggen dat het de dikke darm is.
Bij de dieren maakt de kivah deel uit van de gift aan de priesters, zoals de
Torah zegt in Deut.18:3, men zal de priester geven de schouder, de beide
wangstukken en de maag. Maimonides zegt, dat de reden hiervoor was
omdat de kivah tot de spijsverteringsorganen behoort, en deze mening
vinden we terug bij de kabbalisten. En bij de mens zou het analoog de
slokdarm zijn.
De Talmoed en de Zohar echter zeggen, net zoals de Sefer Yetzirah in 5:9, dat
de maag de mens beweegt om te slapen. Dit geeft de alvleesklier aan. Een
oude Midrasj noemt de maag “de zoete slaap.”
Een van de redenen, dat de kivah geassocieerd wordt met slaap is omdat het
orgaan bij de dieren de melk verteerd. En de menselijke analoog wordt
tevens geassocieerd met melk, melk is bekend erom dat het slaap opwekt. De
Talmoed stelt in het algemeen, dat eten slaap opwekt (Yoma 18a).
192
SEFER YETZIRAH
Het is ook mogelijk dat de korkeban en de kivah helemaal geen menselijke
organen zijn. Dit zou betekenen dat er gebruik wordt gemaakt van hen alleen
wanneer de Sefer Yetzirah ze gebruikt met betrekking tot dieren en vogels.
Door gebruik te maken van deze organen, kan iemand een dier of een vogel
scheppen eerder dan een mens. En dit is dan ook de techniek die de
Talmoed Wijzen gebruiken om een oorspronkelijk kalf te scheppen.
Tekst 5:7
(Baba 1 uit de eerste) Hij vestigde de letter Hej in spraak, bond Keter er
aan vast, koppelde ze samen en vormde ermee Ram in de wereld,
Niesan in het jaar, rechterbeen in de Nefesj van man en vrouw.
(Baba 2 uit de eerste): Hij vestigde de letter Wav in twijfel, bond Keter
er aan vast, koppelde ze samen en vormde ermee Stier in de wereld,
Ijar in het jaar, rechterlong in de Nefesj van man en vrouw.
(Baba 3 uit de eerste): Hij vestigde de letter Zajin in beweging, bond
Keter er aan vast, koppelde ze samen en vormde ermee Tweelingen in
de wereld, Siewan in het jaar, linkerbeen in de Nefesj van man en
vrouw.
Tekst 5:8
(Baba 1 uit de tweede) Hij vestigde de letter Chet in beweging, bond
Keter er aan vast, koppelde ze samen en vormde ermee Kreeft in de
wereld, Tammoez in het jaar, rechterhand in de Nefesj van man en
vrouw.
(Baba 2 uit de tweede): Hij vestigde de letter Tet in het horen, bond
Keter er aan vast, koppelde ze samen en vormde ermee Leeuw in de
wereld, Aw in het jaar, linkerlong in de Nefesj van man en vrouw.
(Baba 3 uit de tweede): Hij vestigde de letter Joed in actie, bond Keter
er aan vast, koppelde ze samen en vormde ermee Maagd in de wereld,
Elloel in het jaar, linkerhand in de Nefesj van man en vrouw.
Tekst 5:9
(Baba 1 uit de derde): Hij vestigde de letter Lamed in verlangen, bond
Keter er aan vast, koppelde ze samen en vormde ermee Weegschaal in
de wereld, Tisjri in het jaar, de galblaas in de Nefesj van man en
vrouw.
193
SEFER YETZIRAH
(Baba 2 uit de derde): Hij vestigde de letter Noen in geur, bond Keter er
aan vast, koppelde ze samen en vormde ermee Schorpioen in de
wereld, Chesjwan in het jaar, de dunne darm in de Nefesj van man en
vrouw.
(Baba 3 uit de derde): Hij vestigde de letter Samech in haat, bond Keter
er aan vast, koppelde ze samen en vormde ermee Boogschutter in de
wereld, Kislew in het jaar, de maag in de Nefesj van man en vrouw.
Tekst 5:10
(Baba 1 uit de vierde): Hij vestigde de letter Ajin in woede, bond Keter
er aan vast, koppelde ze samen en vormde ermee Steenbok in de
wereld, Tewet in het jaar, de lever in de Nefesj van man en vrouw.
(Baba 2 uit de vierde): Hij vestigde de letter Tsadi in gulzigheid, bond
Keter er aan vast, koppelde ze samen en vormde ermee Waterman in
de wereld, Sjewat in het jaar, de dikke darm in de Nefesj van man en
vrouw.
(Baba 3 uit de vierde): Hij vestigde de letter Koef in lichtzinnigheid,
bond Keter er aan vast, koppelde ze samen en vormde ermee Vissen in
de wereld, Adar in het jaar, de milt in de Nefesj van man en vrouw. Hij
maakte hen in vervlechting, stelde ze op als muur, richtte oorlog in.
Er zijn verschillende versies in verschillende uitgaven en commentaren. De
meest gangbare staat hieronder in een schema. In deze versie, wordt de
kivah geassocieerd met de slaap, de lever met woede en de milt met lachten.
En dezelfde associatie wordt in Berakhot 61b van de Talmoed gevonden.
Wij zien hier dat de tekens van de zodiak worden geassocieerd met de twaalf
Hebreeuwse maand maanden, eerder dan met de positie van de zon, zoals in
de westerse astrologie. De tekenen benaderen die van de westerse astrologie,
maar is nauwkeuriger vanuit een kabbalistisch gezichtspunt.
Wil men een diep inzicht in de betekenis van de astrologische tekens
bereiken, dan moet men nadenken over de patronen van de sterren die elk
van hen vormen. Als iemand naar deze stellaire reeks staart, en dan niet
alleen het plaatje van het teken doet oprijzen, maar ook de innerlijke kant
mee neemt in het geheel.
194
SEFER YETZIRAH
195
SEFER YETZIRAH
In het algemeen was het verboden om afbeeldingen te maken die overeen
kwamen met de astrologische tekens. In oude tijden gaven zulke afbeelding
de verleiding om deze tekenen te gaan aanbidden als goden. Om de aandacht
van de sterren alleen, of zelfs om ze te verbinden met lijnen, zodat hun
patronen herkenbaar worden, is evenwel toegestaan.
Met het oog op de contemplatie, zijn de foto's en schema’s die gevonden
worden in de meeste astrologische teksten meest nutteloos. In plaats
daarvan moeten we ons wenden tot de geschriften van de Ouden. Een van de
beste beschrijvingen van de sterrenbeelden, dateert uit de tweede eeuw, en is
te vinden in het Almagest van Ptolemaeus, en dit wordt geciteerd in de oudHebreeuws manuscripten. Ik heb gebruik gemaakt van Ptolemaeus zijn
"tabellen in de bouw van de schema's van de sterrenbeelden.
Hij maakte ze als een trog
Van de constellaties wordt gezegd dat ze lijken op een trog omdat ze
spirituele voeding kanaliseren vanuit de Boven Werelden. De maanden zijn
als een muur. De delen van het lichaam zijn in een constante staat van
oorlog ermee betrokken, en wordt later verklaard in 6:3.
Naast zijn tijd van geboorte, speelt de naam van een persoon ook een grote
rol in de bepaling van de astrologische tekens. Om deze invloed te bepalen,
moet iemand de naam van de persoon en de naam van zijn moeder in de
Hebreeuwse karakters neerschrijven. De letters moeten dan bij elkaar
196
SEFER YETZIRAH
worden opgeteld, zodat de getalswaarde van beide namen kan worden
berekend.
Om het teken van de Zodiak te kunnen bepalen, moet men alles losgooien en
de rest nemen. Dat betekent, men moet de som van boven delen door 12 en
dan de rest bepalen. Dit wordt gebruikt om het teken van de Zodiak te
bepalen.
Door de planetaire invloed te bepalen, moet men de zevens van zich
afwerpen. Net zoals tevoren, moet men delen door zeven en de rest
behouden. Dit is nodig om de passende planeet te bepalen. Houd er rekening
mee dat in de tabel, de volgorde van de planeten volgens de zaterdagnacht is
gegeven. In de Hebreeuwse berekening is dit het begin van de eerste dag van
de week, en dus de eerste periode van de schepping.
Wij kunnen het volgende voorbeeld hiervan geven: ga er eens vanuit dat de
naam van een persoon Abraham is [~hrba], en zijn moeders naam is Sarah
[hrf]. Als we dan van iedere letter de getalswaarde op tellen komen we op
een totaal van 753.
Om nu het teken van de zodiak te bepalen, moeten we het delen door 12, dit
is dan 62, met een rest van 9. Als we nu tabel 49 gaan bekijken, zien we dat
het bijbehorende teken capricorn (Steenbok) is.
Om de planeet te bepalen, delen we 753 door 7, dit wordt dan 107, met een
rest van 4. We zien dus dat Mars een sterke invloed op de persoon zal
hebben met de naam Abraham, welke de zoon van Sarah is.
Ook belangrijk zijn de 28 “kampen” van de Goddelijke Tegenwoordigheid,
welke corresponderen met de 28 dagen van de maan maanden. De lengte
van de maan maand is 29 dagen, 12 uren en 2643 seconden (29,53059
dagen). Dus is dit de periode welke gedurende de maan door al deze paden
gaat.
Hiernaast is tevens nog de sterren maand, de tijd gedurende de maan door
alle twaalf tekens van de zodiak gaat. Deze periode is 27 dagen, 6 uren en
780 seconden (27,25902 dagen). Dit is de periode dat de maan zich rond de
aarde begeeft en terugkeert tot zijn eigenlijke positie met betrekking tot een
vaste ster.
De maan maand is langer dan de sterren maand. De reden hiervoor is, in
overeenstemming met de volgorde van de complete maan maand, dat de
197
SEFER YETZIRAH
maan niet alleen door de twaalf tekenen van de zodiak gaat, maar het moet
ook haar eerdere standpunt innemen ten opzichte van de zon. Gedurende
deze maand echter, gaat de zon zelf door de zodiak. De maan maand is
daarom langer dan de sterrenmaand bij een factor van een twaalfde.
Daarom passeert de maan door elk van de twaalf tekenen van de zodiak in
twee dagen, zes uren en 1865 seconden (2,271585 dagen).
198
SEFER YETZIRAH
Naast de 28 maan dagen, kan de sterren maand tevens verdeeld worden in
28 gelijke delen. Elk van deze delen is een van de Maan zijn “kampen”. De
maan gaat door elk van deze kampen in 23 uur en 1310 seconden.
De 28 “kampen” lopen parallel aan de 28 “tijden” welke genoemd worden in
het Boek Prediker. Zie het schema hier boven. En dezen zijn weer verbonden
met de zeven kwaliteiten welke overeenkomen met de zeven Dubbelen, zoals
besproken in 4:2-3. Zie schema hieronder.
De 28 kampen worden geassocieerd met de twaalf tekens van de zodiak door
de 42 letter Naam, zie 4:14. Zie schema hier boven. Deze Naam wordt
gecombineerd met de letters van het Tetragrammaton op de manier zoals te
199
SEFER YETZIRAH
zien is in schema 54 hieronder. Dit levert een totaal op van 168 letters, of zes
voor elk van de 28 kampen.
De 168 letters kunnen ook verdeeld worden in 12 groepen, elk van 14 letters.
Elk van deze groepen komen dan overeen met een specifiek teken van de
200
SEFER YETZIRAH
zodiak, zoals gezien kan worden in schema 54. Het zijn deze letters die
dominant zijn als de maan door elk van de twaalf tekens gaat.
Wat ook met elk van de twaalf tekens wordt geassocieerd is een verwisseling
van de namen YHVH en Adonai (ynda). Door op deze combinaties te
mediteren, als wel op de afgeleiden van de 42 letter Naam, kan men kennis
verwerven van de dingen die gebeuren in de aangegeven tijden. Zie schema
55 hieronder.
201
SEFER YETZIRAH
De 28 “tijden” kunnen verdeeld worden in twee groepen van 14. Een groep
bestaat uit goede tijden terwijl de andere bestaat uit kwade tijden. Van de 14
goede tijden wordt gezegd, dat ze afkomstig zijn van de letters YHVH Elohenu
YHVH:
YHVH ELHYNU YHVH
hwhy wnyhla hwhy
Men neemt dan de letter, welke in het alfabet steeds na elk van deze 14
komt. Dit geeft dan:
KUZU BMUKSZ KUZU
wzwk zskwmb wzwk
Van de 14 kwade tijden wordt gezegd dat deze afkomstig zijn van deze 14
letters. Deze 28 letters kunnen daarom worden gebruikt om de juiste
concepten te geven.
202
SEFER YETZIRAH
Er is een ander systeem dat tevens inzicht biedt in elk uur van de dag. Zoals
al eerder besproken in 2:5, als verschillende letters worden gecombineerd
met het Tetragrammaton, worden er vijf klinkers gebruikt. Wanneer men een
dergelijke combinatie wenst te maken met betrekking tot de uren van de dag,
moet men echter een zesde klinker toevoegen, de sjeva (:). De reeks
geassocieerd met elke letter van het Tetragrammaton bestaat dan uit 36
elementen.
Beide, in de Talmoed en de kabbala is de verdeling van het uur volgens een
bepaalde standaard verdeling in chalakim, 1080 chalakim maakt 1 uur. Dus
zijn er 18 chalakim in een minuut.
De duur van elke letter, uitgedrukt in chalakim, wordt genomen als zijnde
gelijk aan zijn getalswaarde. Dus alef (a) is 1 chelek, yod (y) is 10, heh (h) is
5, en de waw (w) is 6.
In de reeks, zijn de alef en de yod opgeteld 11. Daar er 36 elementen in de
reeks zijn, is het totale aantal 36 x 11 = 396. En verloopt op dezelfde manier
als de vier vlakken, de getalswaarden die dan zijn verkregen zijn: 396, 216,
252 en 216. Het totaal van dezen is 1080. En dit is exact het getal van
Chalakim in een uur. Zie schema 56. Elk van deze combinaties hebben
daarom betrekking op een precieze periode van het uur. Zie schema 57.
Er zijn echter twaalf verwisselingen van het Tetragrammaton. Deze kunnen
zowel betrekking hebben op de twaalf uren van de dag of op de twaalf uren
van de nacht.
Wanneer de Alef voorafgaat aan de letters van de Naam, zoals in schema 56,
hebben deze verwisselingen betrekking op de twaalf uren van de nacht. En
wanneer de letters van de Naam voorafgaat aan de alef, heeft het betrekking
op de uren van de dag.
203
SEFER YETZIRAH
HOOFDSTUK VI
Tekst 6:1
Drie zijn de moeders (krachten); drie voorvaders komen uit hen: lucht,
water en vuur. Hun nakomelingen zijn de zeven planeten en hun
gastheren, en twaalf zijn diagonale ribben.
Een bewijs hiervan is, ware getuigenis van het Universum, jaar, ziel en
de regel van twaalf en zeven en drie: Hij zet hen in de Teli, de Cirkel
en het hart.
Dit wordt ook besproken in 3:2, behalve dat daar de vaders emaneren en
hier worden “geboren.”
Vanuit de moeders (AMSj), emaneert het concept van thesis antithese en
synthese, zoals eerder besproken. Dit zijn de Vaders, vertegenwoordigd door
het vuur, water en lucht. Vanuit deze triade ontstaan weer de drie kolommen
van de Sefirot, en van hen uit ontstaat de rest van de schepping.
De teli
Dit is een van de meest mystieke woorden in de Sefer Yetzirah. De term
verschijnt niet in de Bijbel noch in de Talmoed, en er bestaat een
aanzienlijke discussie over de betekenis er van.
De enige plaats waar wij een gelijksoortig woord vinden is een enkele
verwijzing naar een wapen, waar Jacob Ezau vertelt, Nu dan, neem toch uw
wapentuig, uw pijlkoker [yliT. teliy] en uw boog, (Gen.27:3). Sommige
verklaarders verklaren het woord hier als een soort van zwaard, en deze
naam wordt het gegeven omdat het aan de zijde hangt (talah). Weer anderen
zeggen dat het een pijlkoker is, waarin de pijlen in worden gehangen (talal).
De term lijkt echter meer te denken aan een soort bola, een lijn met een bal
aan het eind, en wordt gebuikt om dieren mee te vangen. Het wordt een teli
genoemd omdat de bal hangt (talah) aan de lijn. Dit wordt mede ondersteund
door het feit dat de Schrift zegt dat Ezau het dier in de val (tzad) liet lokken.
Volgens vele kabbalisten, is de teli die in de Sefer Yetzirah wordt genoemd,
een denkbeeldige as waarrond de hemelen draaien. Het wordt gezien als een
denkbeeldige lijn waaraan de hemellichamen hangen, zoals dus een bola,
een bal aan een lijn. Volgens dit, komt het woord teli [yliT.] van de wortel hlt
talah “hangen.”
204
SEFER YETZIRAH
Draak – gebaseerd op 14de eeuws Hebreeuws manuscript
205
SEFER YETZIRAH
Vele autoriteiten identificeren de teli met de “Pool Slang” (nachasj bare`ach),
genoemd in Job.26:13, Door zijn adem werd de hemel helder, zijn hand
doorboorde de snelle slang. Ook wordt het genoemd in Jes.27:1, Te dien dage
zal de HERE met zijn fel, groot en sterk zwaard bezoeking brengen over de
Leviathan, de snelle slang, over de Leviathan, de (Pool) kronkelende slang, en
Hij zal de draak in de zee doden.
Deze Pool Slang, welke met de Leviathan wordt geïdentificeerd, en kan dan
worden gezien als een denkbeeldig wezen waaraan de aarde hangt. In een
oude Midrasj vinden we het woord “hangen aan de vin van de Leviathan.”
Deze Pool Slang wordt vaak geassocieerd met de constellatie van de Draak.
Dit is geen verrassing, daar de Draak zeer dicht bij de Noord Pool is.
Inderdaad, zo rond 4500 jaar geleden, was Thuban, een ster in de staart van
de Draak, de pool ster.
Er zijn echter twee denkbeeldige polen in de lucht. De eerste is de hemelse
pool, welke zich direct boven de aardse Noordpool bevinden. De tweede is
bekend onder de naam ecliptica pool of zonnebaan. Dit is de pool van de
sfeer van welke de ecliptica is van de evenaarslijn.
De teli als de schuinheid tussen evenaar en
Zonnebaan
De ecliptica is de grote cirkel van de hemelbol geschetst door het vlak van de
aarde zijn baan rond de zon. Als we naar de zon en de sterren kijken als die
rond de aarde staan, dan zullen we merken dat in de loop van het jaar, op
een gegeven moment elke dag, de zon een iets andere positie zal innemen ten
opzichte van de sterrenbeelden en andere sterren. In dit perspectief is de
ecliptica de jaarlijkse baan van de zon en beweegt van west naar oost door de
hemelen.
206
SEFER YETZIRAH
In het beschrijven van de posities van de sterren, gebruikten de ouden de
ecliptica van de pool, eerder dan de hemelse pool. In dit systeem, vinden we
de constellatie van de Draak daadwerkelijk rond de ecliptica van de pool.
Het heeft tevens sterren in de gedeelten van alle tekens van de zodiak. Het is
dan ook letterlijk de Pool Slang, daar het de slang is die de ecliptica pool
omringt. Zie de figuren 58 en 59.
Daar de Pool Slang sterren heeft in de huizen van de zodiak, wordt het ook
gezien als een ondersteuning voor hen allen. Het is alsof is de Draak de top
van de hemelse sfeer, en dat alle andere sterren er aan hangen. Als zodanig
wordt de Draak gezien als de opzichter en heerser over al die andere sterren.
Daarom wordt de Draak geassocieerd met de Teli, welke, zoals in de Sefer
Yetzirah staat (6:3), de “gelijk een Koning is over het Universum op zijn
troon.” Het wordt de Teli genoemd omdat als die andere constellaties er aan
hangen (talah).
In oude tijden werd de Teli in de vorm van een Draak als afgod aanbeden.
Rabbi Isaac van Akko identificeert het met de god Baal, welke in de Bijbel
wordt genoemd.
Veel filosofische commentaren op de Sefer Yetzirah, als wel als
astronomische teksten, interpreteren de Teli als zijnde de aanvechting
tussen twee hemelse vlakken. In de moderne astronomie, wordt dit meestal
schuinheid genoemd, en duidt de schuinheid van het scheiden van het
ecliptica en de hemelequator, dat is de denkbeeldige cirkel boven de evenaar,
zoals weergegeven in figuur 60. In deze zin, wordt de Teli ook vaak
aangeduid als een draak of een vis, zie figuur 61. Dit omreden dat het de
vorm heeft van een vis, wijd in het midden en dan samenkomend in een
punt aan beide einden.
Hebreeuwse astronomen gebruiken de term teli om de helling van de baan
van een planeet uit de ecliptica mee aan te geven, in het bijzonder die van de
maan.
Er zijn twee punten waar de baan van een planeet zich kruisen op het vlak
van de ecliptica. Het punt waar de planeet uit het zuiden van de ecliptica
vlak loopt naar het noorden wordt het klimmende knooppunt, terwijl het
andere punt bekend is als het dalende knooppunt. In de middeleeuwse
astronomie werd het klimmende punt vaak het “draken hoofd” genoemd,
terwijl het naar beneden gaande punt verwees naar de staart van de draak.
Met betrekking tot de snijpunten van de evenaar en de ecliptica, zijn dit de
twee equinoxen. Zie het figuur hier onder.
207
SEFER YETZIRAH
De lente equinox is het hoofd terwijl de herfst equinox de staart van de draak
is.
De “draak”, van wie het hoofd en staart de twee knooppunten vormen, wordt
dan geïdentificeerd als de Teli. Veel oudere Hebreeuwse schrijvers verwijzen
ernaar met zijn Arabische naam, Al Jaz`har. Juz`har is een Perzisch woord,
wat “knoop” of “knooppunt” betekent.
208
SEFER YETZIRAH
Ook Rabbi Abraham Abulafia identificeert de Teli met de hemelse “knopen”
(kesjarim). Hij schrijft dat de staart van de Teli duidt op de verdienste, terwijl
de staart aansprakelijkheid betekent.
Speciaal zijn de maan knopen belangrijk, omdat alleen op de punten een
eclips, hetzij van de zon of van de maan, kan optreden. De Teli kan dan
gezien worden als de denkbeeldige draak die de zon of maan opslokt.
Hoewel de schuinheid vaak wordt aangeduid als de Teli, valt het te
betwijfelen of dit de Teli is die hier genoemd wordt door de Sefer Yetzirah.
Er is ook een traditie welke zegt dat er twee Teli`s od draken zijn, een
mannelijke en een vrouwelijke. Deze worden geïdentificeerd als de twee
Leviathans, en worden genoemd in de opsomming van de schepping, “Toen
schiep God de grote Draken” (Gen.1;;21). Volgens de Talmoed, is de Pool
Slang die bij Jesaja wordt genoemd, de mannetjes draak, terwijl de
Opgerolde Slang (nachasj akalkalon) de vrouwelijke. Sommige kabbalisten
stellen, dat de constellatie van de Draak de mannelijke Pool Slang is, terwijl
het schuin gaan van de eclips de vrouwelijke Opgerolde Slang is. De
vrouwelijke omvat dus de mannelijke, en dit is het mysterie van, de vrouw
zal de man omvangen (Jer.31:22).
Andere commentaren vergelijken de Teli met de Melkweg, en zeggen dat dit
de Pool Slang is. Volgens dit, zou dan de Teli de as van de Melkweg zijn,
eerder dan van de hemelse sfeer. In het Boek van Raziel echter, wordt de
Melkweg de rivier Dinur genoemd, genoemd in Daniel, en geen Teli.
Een andere belangrijk standpunt is dat de praktische kabbalisten, schrijven,
dat de Teli eigenlijk een plaats is onder het firmament van Vilon, en dat het
wordt bewoond door mensachtige wezens, die zich zetten in heiligheid en
zuiverheid als engelen. De goddelijke mysteries worden door deze wezens
geopenbaard, en zij hebben de macht om deze dingen te openbaren aan
stervelingen.
Terwijl wij vasthouden aan het standpunt dat de Teli het segment is tussen
het opklimmen en afdalen van de knooppunten, Rabbi Judah HaLevi (10681118) schrijft tevens dat de Teli verwijst naar de spirituele wereld, en
verborgen mysteries die niet kunnen worden begrepen. Rabbi Abraham
Abulafia schrijft hetzelfde, dat de “knopen” van de Teli “knopen” zijn van
liefde en mystieke vereniging.
De knooppunten van de Teli zijn de punten waar twee uiteenlopende banen
elkaar ontmoeten. De fysieke en spirituele werelden kunnen tevens bekeken
209
SEFER YETZIRAH
worden als twee uiteenlopende banen. De Teli vertegenwoordigt dan de
knooppunten waar het fysieke en het spirituele elkaar ontmoeten.
Dit beeld wordt verduidelijkt door een Talmoedisch voorbeeld. De Talmoed
laat een beeld zien, waar de “stormwind hangt (talah) tussen de twe armen
van God gelijk een amulet. Dit “hangen” kan geïdentificeerd worden als de
Teli. Zoals eerder al besproken, verwijst de stormwind (sa `arah) naar de
inwijding in de profetische en mystieke ervaringen. De twee knooppunten
van de Teli zijn de spirituele punten waaraan dit amulet hangt. De Talmoed
zegt verder, dat de “armen” waaraan het hangt, ze “armen van het
universum” zijn. Zoals eerder besproken duiden de “armen van het
universum” op de twaalf diagonale grenzen (5:2).
Een van de meest betekenisvolle interpretaties is dat van de Bahir. De Bahir
zegt: “Wat is de Teli? Het is de gelijkenis voor de Gezegende Heilige. Er is
dus geschreven in het Hoogl.5:11, zijn lokken zijn golvend, ravezwart.
De link met dit Bijbelse vers is zeer betekenisvol. Het gehele vers is, Zijn
hoofd is fijn goud, gelouterd goud, zijn lokken zijn golvend, ravezwart.
In beide, de Talmoedische en de kabbalistische traditie, heeft dit vers twee
interpretaties. De eerste zegt, dat het betrekking heeft op een visioen van
God, en aangeeft dat wanneer Hij wordt gevisualiseerd in de strijd, Hij een
jonge man is met zwart haar. De kabbalisten zeggen, dat dit Ze`ir Anpin
(Smalle Gezicht, Microprosopos) is, de personificatie van de zes Sefirot van
Chesed tot Yesod.
De tweede interpretatie zegt dat dit vers betrekking heeft op de Torah. De
Talmoed zegt dat het hangende (of opgezette) haar verwijst naar het feit dat
elke letter van de Torah stapels en stapels (teli tela`im) van wijsheid bevat.
Bovendien wordt van dit hangende haar gezegd dat het betrekking heeft op
de lijnen waarop de letters van de Torah zijn geschreven.
De Torah waarvan hier wordt gesproken is niet de gewone geschreven Torah,
maar de oer- of oorspronkelijke Torah, welke is geschreven met “zwart vuur
op wit vuur.” Volgens vele kabbalisten, is deze oer Torah vereenzelvigd met
Ze`ir Anpin.
Uit dit plaatje blijkt, dat elke letter van de Torah wordt gezien als het haar in
de baard van Ze`ir Anpin. En dit wordt niet gezien als simpele haren, maar
als kanalen waardoor Gods wijsheid emaneert vanaf Zijn “hoofd”. Het “hoofd”
is de verborgen wijsheid van God, terwijl de letters de uiterlijke openbaring
zijn. Het gedeelte van Gods wijsheid dat we kunne begrijpen draagt dezelfde
210
SEFER YETZIRAH
relatie tot Zijn wijsheid dat het haar heeft tot de hersenen. De hersenen zijn
het centrum van alle gedachten, terwijl het haar in werkelijkheid dood is. Er
is een wereld van verschil tussen de twee, maar alles wat we kunnen
begrijpen is het “haar.”
Het vers zegt, Zijn hoofd is fijn goud. Dit verwijst naar het onkenbare
goddelijke intellect. Daar het enige wat wij kunnen begrijpen het “haar” is,
vervolgt het vers met, zijn lokken zijn golvend, ravenzwart. Zelfs deze haren
bevatten “stapels en stapels” (teli tela`im) van wijsheid. Toch is het zo zwart
als een raaf. Zelfs zijn deze “haren” zwart en onbegrijpbaar. Elk van deze
haren corresponderen met een “punt” in de letters van de Torah. Elke letter
bevat “stapel en stapels” van wijsheid.
Deze taltalim, wat “hangende” betekent, verwijzen dus naar de goddelijke
wijsheid dat geopenbaard is. Volgens de Midrasj echter, verwijzen zij niet
naar de letters zelf, maar naar de lijnen (sirtut) waarop ze geschreven zijn.
Wanneer iemand een fysieke Torah schrijft, moet men eerst lijnen trekken
waarop de letters zullen worden geschreven. Deze lijnen worden niet met
inkt getrokken maar zijn meer ingesneden met een scherp voorwerp. Deze
bijna altijd onzichtbare lijnen vertegenwoordigen het “hangende” haar, de
link tussen de letter en zijn spirituele wortel.
Van elke haar in de goddelijke baard van Ze`ir Anpin, hangt een universum.
Elk van deze universum`s is tevens verbonden met een letter in de Torah.
Volgens dit, duidt de Teli op de “haar” in de goddelijke baard aan welk ons
universum” hangt.” Dit is de as waar rond het universum draait.
De Teli heeft tevens betrekking op de meditatie van een letter. In deze
meditatie, neemt iemand een beeld in zich op van de letters als geschreven
met zwart vuur op wit vuur. Men overdenkt zo de letter, en
men
concentreert zich op de onzichtbare lijn waarop het is gezet. Deze lijn wordt
gezien als een haar in de goddelijke baard, aan welke het universum hangt.
De Schrift noemt dit “hangen” van de goddelijke baard taltalim. De Zohar
verbindt dit met het woord talpiot wat, zoals de Talmoed leert, de heuvel (tell)
is waartoe alle monden (piot) zich keren. Deze “heuvel”is de berg waarop de
Tempel was gebouwd, en welke Jacob de “poort naar de hemel” noemde
(Gen.28:17). Deze talpiot is de tastbare link tussen het fysieke en het
spirituele. En volgens de kabbalisten geldt hetzelfde voor de Teli.
211
SEFER YETZIRAH
De cirkel
Het Hebreeuwse woord voor cirkel is galgal. Op vele plaatsen in de Talmoed,
wordt dit woord gebruikt om de cirkel van de gebeurtenissen van de wereld
mee aan te duiden. Later in 6:3 wordt de galgal afgebeeld als de koning over
de tijd. Dit is omreden, dat alle tijd wordt gedefinieerd door een cyclische
beweging. Het woord galgal betekent ook sfeer of cirkel. Op sommige
plaatsen in de Talmoed wordt het woord gebruikt voor om de sfeer van de
zodiak aan te duiden.
De Sefer Yetzirah zei eerder in 2:4, dat de 22 letters werden vastgesteld in de
galgal om de 231 Poorten de maken. Het woord galgal duidt daarom op de
mystieke reeks van de 22 letters.
In dit opzicht, duidt de Teli meestal op de onzichtbare lijnen waarop de
letters zijn geschreven. De galgal is de cirkel op welke zij zich bewegen.
De Sefer Yetzirah associeert tevens de mystieke ervaring met een wervelwind,
bekend als de sufah (1:6). Het is bijzonder dat de profeet Jesaja zulk een
wind associeert met de galgal, zeggende, en gelijk een kloot [galgal] van den
wervelwind [sufah]. (Jes.17:13). Het wordt tevens geassocieerd met Gods
stel, in Ps.77:19, Het geluid Uws donders was in het ronde [galgal];
Zeer bijzonder is, dat de galgal gezien wordt als zijnde beneden de voeten van
de Cherubim. God zei dus tot de engel in Ezech.10:2, Ga in tot tussen de
wielen [galgal], tot onder den cherub,. Deze Cherub wordt expliciet
geïdentificeerd met de Chayot, welke wij zien in Ezechiël zijn eerste visioen,
als hij zegt, Toen verhieven zich de cherubs. Dit was hetzelfde wezen, dat ik
gezien had aan de rivier de Kebar. Eerder in 1:3, hebben we tevens
besproken hoe de Cherubim dienen als de focus van de mystieke ervaring.
De galgal is daarom een cirkel die iemand opheft tot het niveau van de
Chayot, welke zich bevinden in het universum van Yetzirah.
In de Bahir staat, dat de galgal de Baarmoeder is. In zekere zin, is hier
sprake van de galgal als de cirkel van de tijd. De tegenwoordigheid is de
baarmoeder waarin de toekomst wordt geboren. Zoals we eerder hebbeen
gezien in 1:5, wordt de dimensie van tijd gezien als ontstaan tussen
Chokhmah en Binah. Chokhmah is het verleden terwijl Binah de toekomst
is. Het tegenwoordige is de interface tussen deze twee Sefirot. Binah is de
Moeder, en de galgal is haar baarmoeder.
Een belangrijke cirkel die we eerder hebben besproken in 1:4, is het heen en
weer gaan tussen Chokhmah en het Binah bewustzijn. Het eerste inwijding
212
SEFER YETZIRAH
in het spirituele domein komt door deze uitoefening, en vandaar de galgal,
wat de ingang tot de mysteriën is. In deze zin is de galgal de baarmoeder van
waaruit iemand wordt wedergeboren op een spiritueel vlak.
Het hart
Het hart wordt gezien als de koning over de ziel (6:3). Het heerst over alle
delen van het lichaam. De ziel staat in betrekking tot de spirituele dimensie.
Dus, wanneer de Sefer Yetzirah spreekt van de mystieke ervaring, beschrijft
het dit als een “gaan van het hart” (1:8).
Het Hebreeuwse woord voor hart is
bl lev, en wordt ook genoemd in 1:1, en
dit heeft tevens als getalswaarde 32 in het Hebreeuws. Zoals de Bahir zegt,
vertegenwoordigd het hart de 32 paden van Wijsheid. Het is door deze 32
paden dat iemand opklimt tot in de spirituele dimensie. Het Boek van Raziel
zegt het op een zelfde manier, Adem (Roeach) emaneert vanuit het hart, net
zoals de Heilige Geest (Roeach HaKodesj) emaneert vanuit de Troon der
Heerlijkheid.
De Bahir zegt tevens, dat dit hart het Schriftuurlijke “Hart van de Hemel” is.
De enige plaats waar dit wordt genoemd, is in Deut.4:11,12, En gij naderdet
en stondt onderaan de berg, terwijl de berg laaide van vuur tot in het hart des
hemels - duisternis, wolken en donkerheid. Toen sprak de HERE tot u uit het
midden van het vuur; een geluid van woorden hoordet gij, maar een gestalte
naamt gij niet waar, er was alleen een stem.
Vanuit de context zien we, dat het vuur, dat het “hart van de hemel”
bereikte, geassocieerd wordt met openbaring, welke God sprak. Zulk een
vuur is de derde stap in de inwijding van openbaring, zoals wij dat vinden in
het geval van het visioen van Ezechiël, welke ingewijd werd met “een
stormwind…een grote wolk, en vlammend vuur” (Ezech.1:40. En het was
alleen in het vuur, dat hij de Chasmal (blinkend metaal, verder onzekere
betekenis) zag. Gelijk als in het visioen van van Elia, de drie stappen waren,
“wind…geluid…en vuur” (1Kon.19:11-12). Op een plaats in de Midrasj wordt
tevens verwezen naar dit vuur aan de ladder van Jacob zijn droom. Deze
ladder is tevens een voertuig door welke iemand opklimt naar het
transcendentale.
De drie stappen die door Ezechiël worden genoemd verschijnen tevens als
parallel in de Sefer Yetzirah 1:10-12. Eerst wordt de Adem (Roeach)
genoemd, wat ook vertaald kan worden “stormwind” is van Ezechiël. Dan
213
SEFER YETZIRAH
komt het “water van Adem”, wat geassocieerd kan worden met de regenwolk
die hij zag. De ondoorzichtigheid van deze wolk is gelijk aan de “modder en
klei” die genoemd worden in de Sefer Yetzirah.
De derde stap is die van “vuur vanuit water”. Dit is het vlammende cq
flikkerende vuur wat door Ezechiël wordt gezien. De Sefer Yetzirah zegt dat
uit dit vuur, zich de Troon der Heerlijkheid, Serafim, Ofanim en de Heilige
Wagen, zich uitbeelden (1:2). Gelijk na deze ervaring van het vuur, was
Ezechiel in staat om de Wagen en de Troon der Heerlijkheid te aanschouwen.
Het is dit vuur der openbaring waar van gezegd wordt dat het reikt “tot het
hart des Hemels.” Het hart is de koning over de dimensie van de geest, en
men rijst door deze dimensie heen door middel van het vuur. Dit vuur reikt
daarom tot het hart. Het Hart vertegenwoordigt de 32 paden van de Boom
des Levens.
In dit vers, zegt de Schrift, dat God “sprak vanuit het vuur.” Elders zegt het
echter in Deut.5:23, Toen gij nu de stem hoordet uit het midden van de
duisternis . Maar de Zohar zegt, het vuur wat hier wordt genoemd is het vuur
van de duisternis. Het is het brandende verlangen wat voortkomt uit het
totaal van de nietigheid der gedachten. Dit wordt tevens geassocieerd met
het “zwarte vuur” waarmee de oer- Torah mee is geschreven.
In de kabbala wordt het woord “hemel” meestal geassocieerd met Ze`ir Anpin.
Daarom is het “hart van de hemel” het hart van Ze`ir Anpin.
Het is bijzonder, dat de Bahir de teli verbindt met het haar op het hoofd,
terwijl de galgal verbonden wordt met de baarmoeder of buik. Het hart wordt
natuurlijk geassocieerd met de borst. Dus, van deze drie, hebben we dan het
hoofd, de buik en de borst, de drie delen van het lichaam welke geassocieerd
worden met de Drie Moeders, AMSj.
De teli, geassocieerd met het hoofd, heeft dan betrekking op de Sjin. De
galgal, geassocieerd met de buik, heeft betrekking op de Mem, en het hart op
de Alef. Uit deze Drie Moeders, leiden we de koningen over het universum,
Jaar en Ziel af. En dit resulteert in het vijf dimensionale continuüm wat
verdeeld is in ruimte, tijd en het spirituele.
Op een andere manier, is de teli de as, welke de lengte hoek
vertegenwoordigt. De galgal is de sfeer die de azimut 2 of breedte
Het azimut is een van de coördinaten uit het horizon-coördinatenstelsel. In dit stelsel wordt de positie
van een object aan de hemel aangegeven door de twee coördinaten: azimut en hoogte of elevatie. Het
2
214
SEFER YETZIRAH
vertegenwoordigd. Het hart is de radius of hoogste stand. Dus,
vertegenwoordigen deze drie koningen de drie dimensionale bolcoördinaten.
Het vijfdimensionale continuüm kan eveneens vertegenwoordigd worden in
hyper sferische coördinaten.
De kabbalisten merken op, dat de initiaal letters van teli (ylt), galgal (lglg)
en lev (bl) samen TaGeL (lgt) spellen. En dit komt voor in Jes.61:10, …mijn
ziel juicht [TaGeL (lgt)] in mijn God…Het is door meditatie op deze drie
elementen dat de ziel een mystieke extase kan bereiken.
Het woord komt ook voor in Ps.97:1, De HERE is Koning. Dat de aarde juiche
[TaGeL (lgt)] dat vele kustlanden zich verheugen. Dit kan geïnterpreteerd
worden als, God is Koning, Teli Galgal Lev is de aarde. Aangevende, dat dit de
drie koningen zijn over Zijn schepping, zoals de Sefer Yetzirah dat later
beschrijft in 6:3. Dit is het diepe mysterie, zoals het omschreven is in
Spr.25:9, maar openbaar het geheim van een ander niet,.
Tekst 6:2
Drie zijn de moeders (krachten): lucht, water en vuur. Vuur boven,
water beneden en de lucht is het besluit dat tussen hen beslist. Een
teken hiervan is dat vuur het water steunt.
Dit is eigenlijk een herhaling van 3:4 en 2:1.
Water en Mem vertegenwoordigen de Sefirah Chokhmah. Terwijl vuur en de
Sjin voor de Sefirah Binah staan. Het volgende lijkt op een contradictie. Er
werd aangegeven, dat vuur boven het water staat, terwijl Chokhmah weer
boven Binah staat. De reden hiervoor is dat Chokhmah en Binah zich
binnendringen in Ze`ir Anpin (Microprosopus). De kabbalisten leren ons dat
Yesod van Chokhmah naar beneden dringt, naar Yesod van Ze`ir Anpin,
terwijl de Jesod van Binah alleen binnendringt in het hart van Ze`ir Anpin:
Tifereth dus. Omdat Binah eindigt bij het hart, staat ze gerelateerd met het
hart. Chokhmah is daarom ingekleed in Binah. En omdat Binah eindigt bij
azimut is daarin de horizontale component, de kompasrichting, dus de hoek met het noorden gemeten
over het oosten. Gewoonlijk wordt het azimut uitgedrukt in graden.
De positie van een ster aan de hemel wordt dus aangegeven door het azimut (de kompasrichting) en de
hoogte (de hoek tussen de ster en de horizon). De gehele cirkel is 360°, noord=0°, oost=90°, zuid=180°,
west=270°
Het azimut van een hemellichaam bijvoorbeeld komt overeen met de kompasrichting waarin dat
hemellichaam wordt waargenomen; het is de hoek tussen het noordpunt en het snijpunt van de horizon
met het meridiaanvlak die door het hemellichaam loopt, gemeten in de richting vanuit noord naar oost en
wordt uitgedrukt in graden.
215
SEFER YETZIRAH
het hart, openbaart Chokhmah zich als eerste. De 32 paden van Wijsheid
worden geïdentificeerd met het Hart (Lev), en dat is Binah, maar ze worden
daarom ook geïdentificeerd met Chokhmah. Ook al is het vuur boven en het
water beneden, ondersteund het vuur nog wel het water. Terwijl de Wijsheid
(Chokhmah) dieper binnendringt in de schepping dan het Verstand/Binah,
ondersteunt Binah Chokhmah wel. En dit wordt gereflecteerd in de geluiden
van de Mem en de Sjin, welke deze staten van bewustzijn vertegenwoordigen.
En zoals eerder besproken, op basis van de Bahir, wordt de teli
geïdentificeerd met het hoofd, de galgal met de buik en het hart met de borst.
Dus de teli heeft betrekking op de Sjin en het vuur, de galgal op de Mem en
het water, en het hart met de Alef en de lucht. En zo ontdekken we, dat de
ruimte overeenkomt met het vuur, tijd met het water en de geest met de
lucht.
Tekst 6:3
De wereld (Teli) is als een koning op zijn troon. De cyclus in het jaar is
als een koning in de provincie. Het hart in de ziel is als een koning in
strijd.
De teli in het universum
Het woord “koning” verwijst altijd naar de Sefirah van Malkhoeth. Het geeft
de interactie aan tussen de heerser en zijn onderdanen. Met koning wordt
dus bedoeld, dat er sprake is van iets dat onder hem valt. De teli is de
koning van het universum, wat het domein waarmee de ruimte mee bedoelt
wordt. Vandaar dat het lijkt op een koning op zijn troon. Ondanks dat de teli
in de ruimte een wisselwerking heeft, is hij niet onderdeel van de ruimte.
Alles beweegt om de teli heen, zie de as in 6:1, behalve de teli zelf. De as is
het punt van de beweging, maar maakt geen deel uit. Gelijk als de teli
koning is over de ruimte, maar er geen deel vanuit maakt.
Hetzelfde is waar van de teli als de link tussen het spirituele en het fysieke.
In dit opzicht ook zo, het spirituele gaat niet binnen in het fysieke.
Zoals eerder besproken in 1:4,12, aangaande “een “Troon” altijd aangeeft dat
God niet letterlijk op een Troon zou zitten, maar dat het een uitdrukking is
dat Hij Zichzelf verlaagd om over Zijn schepsels te bekommeren.
216
SEFER YETZIRAH
De cyclus in het jaar
Net zoals de as, zien we dat de cyclus niet alleen de tijd definieert, maar ook
een deel van de tijd. De cyclus kan niet stilstaan in de tijd, maar moet
worden opgenomen in de tijdstroom. Vandaar dat de cyclus als een koning in
de provincie is.
Ruimte kan zich afzijdig van de ruimte verkeren. Tijd kan daarentegen niet
apart verkeren. Menselijkerwijs gezien: iemand kan ergens staan, maar
ondertussen een waarnemend aandeel hebben in een grotere ruimte. Zoals
de teli kun je waarnemend deelnemen aan een grote ruimte, maar toch kun
je eraan onttrekken.. met tijd is dat niet zo. Je zit nu in het heden, maar je
kan alleen maar geestelijk aan het verleden denken en kan je in het verleden
“leven.” Juist door de tijd kun je je niet aan dit aardse leven onttrekken,
maar door fantasie kun je je gaan verplaatsen in de toekomst, maar niet
fysiek. Je weet immers niet wat er van te voren gaat gebeuren. Maar je hebt
wel je vrije wil in het heden. Het komt er dus op neer, dat het verschil tussen
ruimte en tijd het verschil is van vrijheid en handelen.
Het hart in de ziel
De verschillende ruimtelijke punten, als wel als heden en toekomst,
betrekken eindpunten in hun respectieve continue. Toch vertegenwoordigen
zij geen tegenpolen. Aan de andere kan in de spirituele dimensie, zijn de twee
eindpunten goed en slecht, en deze zijn diametrische tegenovergesteld aan
elkaar. Het hart is het midden, en daar komt het gevecht tussen je goede en
slechte eigenschappen. De Talmoed zegt, dat het hart het onderwerp is van
de strijd tussen de Goede inslag (yetzer hatov) en de Kwade Inslag (yetzer
hara) [Berakhot 9,5].
Tekst 6:4
Eén tegenover de ander werd door de Schepper gemaakt: goed
tegenover kwaad, kwaad tegenover goed, goed van goed, kwaad van
kwaad. Goed herkent kwaad, en kwaad herkent goed. Goed wordt
gehouden voor de goeden, en kwaad wordt gehouden voor de
boosdoeners.
Eén tegenover de ander
Dit spreekt van het hart, wat is gelijk een “koning in een oorlog.” De twee
extremen op de spirituele as – goed en kwaad – zijn werkelijke
217
SEFER YETZIRAH
tegenovergestelde. Net zoals licht en duisternis, de twee die niet naast elkaar
kunnen bestaan.
goed van goed
zoals in 1:5 is besproken. Goed is het punt wat het dichtst bij God staat, en
het kwaad is dat wat het verste van Hem afstaat. Alle goeds komt van de
zijde van het goede, terwijl het kwade van de andere kant komt.
goed definieert het kwaad
De Zohar legt uit dat het Licht alleen herkend kan worden wanneer je ook de
duisternis kent. Als er geen duisternis zou zijn, zou het licht integraal deel
uitmaken van de omgeving, en zo`n integraal deel kan niet worden gevoeld.
Als voorbeeld, wij kunnen de lucht niet voelen, daar het integraal deel
uitmaakt van onze normale omgeving. En omdat de lucht er altijd is, is het
voor ons niet nodig om het te voelen.
Dit is gelijk als met het licht, dit is altijd aanwezig, zonder onderverdeeld te
zijn in kleuren en schaduw, zouden wij het helemaal niet kunnen zien. Elke
schaduw en kleur bevat een absorptie van het licht, en bovendien een deel
van de duisternis.
Op een gelijke manier, kan goed alleen worden begrepen door het bestaan
van het kwaad. Als het kwaad niet zou bestaan, zouden we in het geheel
geen vrije keus hebben. Wij zouden dan echt op robots gelijken. Het is door
het bestaan van goed en kwaad dat de vrije wil kan bestaan, waar we
kunnen kiezen tussen deze twee. Omgekeerd is het alleen als gevolg van de
vrije wil dat goed en kwaad kunnen worden onderkend en omschreven.
Goed wordt gehouden voor de goeden
De dimensie van goed en kwaad beschrijft niet alleen deze concepten, maar
beloont ze ook. Er is ons geleerd, dat God de wereld schiep om het goede aan
de wereld te geven. Maar wat voor goeds heeft Hij te bieden?
Ten eerste, al het goede dat God ons biedt, is de meest ultieme goedheid wat
Zijn schepping kan accepteren. Psalm 31:20 zegt, Hoe groot is het goed dat
Gij hebt weggelegd voor wie U vrezen,. Onze Wijzen interpreteren dit door te
zeggen, dat God de meest ultieme goedheid geeft die er ook maar te krijgen
is. En op een andere plaats leren ze ons, “Volgens uw sterkte, en Ik volgens
de Mijne.” Met andere woorden, God geeft de meest ultieme goedheid die wij
kunnen krijgen.
218
SEFER YETZIRAH
Maar wat is deze ultieme goedheid? Wat is het grootst mogelijke wat God ons
kan geven? Als we hier over gaan nadenken, dan is het antwoord heel
simpel. Dit is God Zelf. Er is geen ander ultiem goed dan God Zelf. Psam16,2
zegt dan ook, Ik heb tot de HERE gezegd: Gij zijt mijn HERE, ik heb geen goed
buiten U. in de Talmoed Berakhot 41b, interpreteert Rabbi Acha dit, dat er
geen goed in deze wereld bestaat dan God Zelf.
Die volmaakte goedheid van God is dan daarvoor om deel uit te maken van
God, en het is deze goedheid die Hij gepland heeft voor de wereld. Hij zou
een wereld scheppen waarin de schepselen deel konden uit maken van Zijn
wezen. Psalm 34:9 zegt, Smaakt en ziet, dat de HERE goed is; welzalig de
man die bij Hem schuilt.
God schiep de wereld op zo`n manier dat we geestelijk met Hem kunnen
verkeren en deel kunnen uitmaken van Zijn wezen. Natuurlijk spreken we
hier niet van fysieke verbinding, maar van een spirituele verbinding. En zo`n
verbinding brengt kennis en begrip van God met zich mee, als wel het op
Hem lijken op een grootst mogelijke manier.
Opnieuw horen we dit in de woorden van Ps.73:28, maar mij aangaande, het
is mij goed nabij God te zijn, de Here HERE heb ik tot mijn toevlucht gesteld,
en ik wil al uw werken vertellen. De Psalmist leert ons dat deze ultieme
goedheid in de nabijheid van God zich bevindt. En dit zeer dicht in de
nabijheid zijn, betekent het “vertellen van Zijn werken”- dat is een diepe
kennis en gewaarwording van het Goddelijke.
Het uiteindelijke goede dat God bidet is de gelegenheid om Hem waar te
nemen. Op een bepaalde plaats, leren onze Wijzen ons, dat God de wereld
schiep om Hem te leren kennen. En dit is niet een aparte reden, maar een
manier waarop Hij zijn goedheid geeft aan ons. God vertelde ons door Zijn
profeet in Jes.48:17, Ik ben de HERE, uw God, die u leert, opdat het u welga;
en de Psalmist drukt het als volgt uit in Ps.119:68, Gij zijt goed en
goeddoende, leer mij uw inzettingen.
Om God op elke manier te kennen en te begrijpen is te beschikken over een
diep ontzag en vrees voor Zijn Majesteit. Alle ware wijsheid is die van God.
Maar zulke wijsheid en kennis impliceert vrees en eerbied voor God. Daarom
zegt de Psalmist in 110:10, De vreze des HEREN is het begin der wijsheid,.
Salomo drukt het op dezelfde manier uit in Spr.1:7, De vreze des HEREN is
het begin der kennis;
Wij kunnen daarom ook zeggen, dat het ultieme doel van de schepping is,
dat we dichtbij God zouden zijn, en dat we daarom Hem beide, kennen en
219
SEFER YETZIRAH
vrezen. Weer horen we hier de woorden van Salomo in Pred.3:14, en God
doet het, opdat men voor zijn aangezicht vreze. De Talmoed geeft hier
commentaar op en zegt: de wereld is geschapen voor de vreze des Heren. Dit
is het werkelijke doel voor de mens in de wereld, zoals we opnieuw kunnen
lezen in Pred.12:13, Vrees God en onderhoud zijn geboden, want dit geldt
voor alle mensen. Rabbi Eleazar zegt in de Talmoed als commentaar hierop,
“Salomo leert ons hier, dat de gehele wereld is geschapen voor de vreze des
Heren.”
Toen onze wijzen zeiden dat de wereld werd geschapen voor de vrees van
God, zijn ze niet in tegenspraak met het onderwijs dat zij is opgericht als een
voertuig voor Zijn goedheid. Wat zij doen is uitdrukking geven wat Zijn
ultieme goedheid is. Het is een kennis van God die het meest perfect
uitgedrukt wordt door de eerbied en ontzag, die we de “vreze des Heren”
noemen.
En de ultieme plaats waar we waardig zullen zijn aan dit beeld en
waarneming, zal zijn in wat wij noemen de Olam Haba – de Toekomstige
Wereld. Het is een wereld van absoluut leven en goedheid. Het is het beeld
van de Toekomstige Wereld waar de Psalmist over spreekt als hij zegt in
27:13, O, als ik niet had geloofd des HEREN goedheid te zullen zien in het
land der levenden! En het “land der levenden” is de Toekomstige Wereld.
De Toekomstige Wereld is dus het doel van de schepping. Onze wijzen leren
ons, “Deze wereld is als een voorportaal voor de Toekomstige Wereld. En
bereid jezelf voor in dit voorportaal voordat je het paleis gaat betreden.” [Avot
4:16).
Daar de Toekomstige Wereld het ultieme doel van de Schepping is, is het
tevens de plaats van de ultieme goedheid. In de taal van de Talmoed, wordt
“het de Wereld waar alles goed is” genoemd. [Kidd.39b; Chul.142a]. Hij zegt,
“In de Toekomstige Wereld zal het niet nodig zijn om te eten en te drinken,
kinderen te baren en zaken te doen. Ook zal hier geen jaloezie, haat en strijd
zijn. De rechtvaardigen zullen daar zitten met de kronen op hun hoofd, in
het behagen van de Goddelijke Tegenwoordigheid.”
Onze Wijzen leren,
dat deze “schittering van de Goddelijke
Tegenwoordigheid” een waarneming is van het Goddelijke. In de Toekomstige
Wereld, zullen we God in de meest grootste mogelijkheid zien en begrijpen.
Deze waarneming van God in de Toekomstige Wereld ligt helemaal buiten
onze tegenwoordige mogelijkheid. Het minste van ons zal verbleken in de
resultaten van de grote wijzen van deze wereld. Nog steeds zal het natuurlijk
220
SEFER YETZIRAH
onmogelijk zijn om God in Zijn geheel waar te nemen. Dit is voor ieder wezen
onmogelijk anders dan God Zelf. Hoewel onvergelijkbaar met alles in dit
leven, zal onze waarneming nog steeds minder zijn dan een druppel op een
grote oceaan. Toch zal het veel groter zijn dan alles wat in deze wereld is.
In opdat wij Hem zullen naderen, schiep God een dimensie van de nabijheid
van Zijn wezen. Door het bewegen door deze dimensie, zijn wij in staat om
dichter en dichter bij God te komen, terwijl wij Hem nooit echt zullen
kunnen bereiken. Deze dimensie noemen wij de spirituele wereld. Onze
Wijzen noemen deze wereld de wereld van Atziloeth – de wereld van de
Nabijheid. Alle spirituele werelden zijn geschapen als een soort voertuigen
waardoor wij dichter bij God kunnen komen. In zekere zin, dienen zij als een
soort filter, waardoor we ons in de nabijheid kunnen opstellen, om nog
steeds niet weggevaagd te worden door Zijn Oneindige Licht.
Op vele plaatsen spreken onze Wijzen van deze werelden als de hemelse
Schatten. Daarom zicht Israel tot God in Hoogl.1:4, De Koning voerde mij
naar zijn vertrekken, laten wij juichen en ons in u verheugen. De Wijzen geven
als commentaar, dat God de rechtvaardigen zal brengen in Zijn hemelse
kamers om ze op te nemen in de schatten van de hoge.
Dit is ook de betekenis van het licht dat was gemaakt op de eerste dag van
de schepping. Onze Wijzen leren ons dat het niet louter fysiek licht was,
maar een wonderlijk licht waarmee men kon zien van het ene einde tot het
andere einde van het universum. Dit was het licht van de waarneming, wat
scheen in alle spirituele werelden, waarmee men het visioen van God kan
waarnemen. Onze Wijzen gaan verder door te zeggen, “God heeft dit licht
apart gezet voor de rechtvaardigen in de Toekomstige Wereld.” [Beresjieth
Rabbah].
Dit is het licht der waarneming waarin wij deel zullen hebben van het
Goddelijke – de “Glans van de Goddelijke Tegenwoordigheid.” Het is Elihu die
hier over spreekt tegenover Job in 33:30, zijn ziel terugbrengen van de
groeve, zodat hij bestraald wordt door het levenslicht. Salomo informeert ons
dat dit licht de bron is van het eeuwige leven, wanneer hij zegt in Spr.16:15,
Het licht op het gelaat van de koning is het leven,.
Daarom was Gods ultieme doel van deze schepping, de Toekomstige Wereld,
waar de mens een visioen van God kan ontvangen. Niet van God Zelf
natuurlijk, maar een visioen. Waarschijnlijk door allemaal filters heen, maar
nog steeds een visioen van God. De Psalmist, zingt van dit visioen in
Ps.17:15, Maar ik zal in gerechtigheid uw aangezicht aanschouwen, en bij het
ontwaken mij verzadigen met uw beeld. De Psalmist spreekt van de tijd
221
SEFER YETZIRAH
wanneer hij zal ontwaken in de heerlijkheden van de Toekomstige Wereld.
Onze Wijzen geven het volgende commentaar hierop, “God zal de
rechtvaardigen met een visioen van de Goddelijke Tegenwoordigheid tevreden
stellen. [BB.10a].
De zaligheid van de Toekomstige Wereld zal eeuwig zijn. In deze eeuwige
goedheid, zal God ons een wereld geven van eindeloze goedheid. De Psalmist
spreekt hiervan wanneer hij zegt in Ps.16:11, Gij maakt mij het pad des
levens bekend; overvloed van vreugde is bij uw aangezicht, liefelijkheid is in
uw rechterhand, voor eeuwig.
Natuurlijk is alles van deze Toekomstige Wereld totaal buiten onze
mogelijkheid om te beschrijven. Zelfs de visioenen van de grote profeten,
zullen verbleken in deze vergelijking. Het is iets dat geen menselijk geest zich
eventueel kan voorstellen in dit leven. Het komt niet door het gewone
menselijke begrip, maar alleen als een gift van God, en wanneer Hij het geeft,
dan zullen wij het begrijpen. Daarom zeggen de profeten wanneer zij spreken
van de Toekomstige Wereld: Ja, van ouds heeft men het niet gehoord, noch
met oren vernomen, en geen oog heeft het gezien, behalve Gij, o God !
(Jes.64:3).
Dit goed, wordt niet gegeven als een soort beloning, maar als een direct
gevolg van een persoon zijn binding aan het goede. Iemand bereikt iets als
hij zichzelf eraan hecht.
Tekst 6:5
Drie: Elke staat alleen. Eén verdedigt, één klaagt aan, en één beslist
tussen hen. Zeven: drie tegenover drie, met een besluit dat tussen hen
beslist. Twaalf staat in oorlog: drie die liefhebben, drie die haten, drie
die leven geven, en drie die doden. De drie die liefhebben zijn het
hart en de oren; de drie die haten zijn de lever, de galblaas en de tong;
de drie die leven geven zijn de neusgaten en de milt; en de drie die
doden zijn de oren en de mond. En de Schepper, de betrouwbare
Koning, domineert hen allen, eeuwig, van Zijn plaats. Eén boven drie,
drie boven zeven, en zeven boven twaalf, en allen zijn zij verbonden
met elkaar.
Eén verdedigt (die zich gedraagt als een advocaat)
Zie 2:1 en 3:1
Zeven: drie tegenover drie
222
SEFER YETZIRAH
De opeenvolging drie, zeven, twaalf, kan op verschillende manieren worden
verdeeld. Op een manier zoals we al eerder hebben besproken in 1:2, de
betrokken lijnen welke de Sefirot verbinden. Maar er is nog een andere
belangrijke volgorde die de getallen oplevert.
Deze twee volgorde kan ook uitgedrukt worden op verschillende manieren.
De meest voor de hand liggende zijn de eerste drie veelhoeken. De gewone
driehoek, de triangel, heeft drie punten. Als ingeschreven als een vierkant,
dan heeft een zeven punten.
En tenslotte, wanneer beide worden
ingeschreven in een pentagram, zijn er in totaal twaalf punten. Zie de figuren
hieronder.
Op een meer verfijnd niveau, kan deze volgorden ook gezien worden door een
triangel, een viervlak, en een hyper viervlak.
Een ander belangrijk volgorde die precies hetzelfde resultaat oplevert, is dat
van de afgeknotte driehoeken. Zie de figuren hieronder.
223
SEFER YETZIRAH
Met als algemene formule: n (n + 5)/2
Het gedeelte A (bovenstaande figuur) bevat drie punten. Hier is die van de
rechterkant, de advocaat, en de gene aan de linkerkant de aanklager, en het
middelste punt is het beslissende punt. Dit is het concept van these,
antithese en synthese, zoals besproken in 2:1.
Het figuur hierboven bevat zeven punten in een afgeknotte driehoek. En deze
kan weer verdeeld worden in twee driehoeken, en elk vertegenwoordigd dan
de eigenlijke driehoek, met een centraal punt in het midden. In het
bovengedeelte van het figuur boven, zien we duidelijk zeven verschillende
stappen van rechts naar links.
Wij hebben tevens twaalf punten in een afgeknotte driehoek in beide
bovenstaande figuren. Hier zijn niet langer zeven verschillende stappen,
daar er drie aan de bovenkant en aan de onderkant verdubbeld zijn. De drie
aan de bovenkant, zijn degenen die leven geven, terwijl de drie aan de
onderkant degenen zijn die doden. De driehoek aan de rechterkant
vertegenwoordigt liefde, terwijl die aan de linkerkant de haat voorstelt, zie B
hierboven.
Haat kan tevens in dit diagram vertegenwoordigd worden door een grote
omgekeerde driehoek. Het is hier haat, omdat de drie punten van elkaar
gescheiden zijn. De kleine binnenste driehoek, daarvan zijn de punten niet
224
SEFER YETZIRAH
gescheiden, en vertegenwoordigd dus de liefde. De twee driehoeken aan de
rechter en de linkerkant in bovenstaand figuur, stellen leven en dood voor.
En de Schepper, de betrouwbare Koning
De uitdrukking hier is gelijk aan die van 1:5. Het Hebreeuwse woord ma`on
voor bewoning wordt ook daar verklaard.
Eén boven drie
De één is de onuitsprekelijke, welke niet geteld kan worden in een bepaalde
volgorde.
drie boven zeven
Wanneer de afgeknotte driehoek van drie is geplaatst op die van zeven, heeft
men een afgeknotte piramide met tien punten. Zie figuur beneden.
Wanneer dit op zijn beurt wordt geplaatst op de afgeknotte driehoek bevat dit
twaalf punten, en dit resulteert in een afgeknotte piramide met 22 punten.
En dit vertegenwoordigt de 22 letters van het alfabet.
Tekst 6:6
Hij drukte drie boeken met de tweeëntwintig letters. Hij schiep Zijn
gehele Heelal met hen. Hij vormde alles wat is gemaakt en alles die
met hen in de toekomst zullen worden gemaakt.
Dit is gelijk aan 1:1. De tien goddelijke namen vertegenwoordigen hier de
Tien Sefirot, zie schema hieronder.
225
SEFER YETZIRAH
Sefirah
Keter
Chokhmah
Binah
Chesed
Gevoerah
Tifereth
Netzach
Hod
Yesod
Malkhoeth
Naam
Ehyeh
Yah
YHVH
El
Elohiem
YHVH
YHVH Tzavaot
Elohiem Tzavaot
El Sjaddai
YHVH Adonai
Tekst 6:7
Toen Awraham kwam, keek hij, zag, begreep, graveerde, herschikte en
kerfde, en hij was succesvol. En de eeuwige Schepper openbaarde Zich
aan Awraham, en nam hem aan Zijn boezem, kuste hem op het hoofd
en noemde hem Awraham. Hij sloot een verbond met Awraham tussen
de tien tenen van zijn voeten – het verbond van besnijdenis, en tussen
de tien vingers van zijn hand – het verbond van de tong. Hij bond de
tweeëntwintig letters aan de tong van Awraham en openbaarde Zijn
geheim aan hem. Hij trok hen in water, brandde hen in vuur, en
bewoog hen met wind. Hij ontstak hen met zeven planeten, en schikten
hen onder de twaalf gesternten.
Abraham onze vader
Het is hierom, dat de traditie de Sefer Yetzirah aan Abraham verbindt.
Graveerde en kerfde
Hier zien we duidelijk, dat het “graveren en kerven” meditatieve technieken
inhoudt. Dit hebben we besproken in 1:14.
Maar voordat men zich kan verbinden met deze technieken, moet men “zien,
kijken, begrijpen en onderzoeken, zie 1:4.
en hij was succesvol
Het volledige vers hier, heeft betrekking op het verlaten van Abraham uit
Haran aangaande Gods opdracht, en zegt in Gen.12:5, Abram nu nam zijn
vrouw Sarai en Lot, zijns broeders zoon, en al hun have, die zij verworven
hadden, en de lieden (zielen), die zij in Haran verkregen (gemaakt)
226
SEFER YETZIRAH
hadden,….Dit betekent dat voordat God Abraham had gesproken en hem
had verteld om zijn land te gaan verlaten, Abraham de mysteriën van de
Sefer Yetzirah al onder de knie had.
De kabbalisten merken op, dat het vers zegt, “de zielen die zij gemaakt
hadden” in het meervoud. Dit geeft aan dat als men een Golem gaat maken,
men dit niet alleen moet doen, maar met anderen.
Hij sloot een verbond
Zie 1:3.
Hij trok hen in water
Dit geeft aan, dat het symbool van water en vuur, zoals besproken in
1:11,12, ook verwijst naar de meditatieve technieken.
Tot zover de vertaling van de GRA versie met het commentaar van
Aryeh Kaplan.
©Niets uit deze vertaling
toestemming van de auteur.
mag
worden
gebruikt
zonder
Ik heb gebruik gemaakt van verschillende vertalingen van de
Sefer Yetzirah. De meest gebruikte is de Nederlandse vertaling
van Vereniging tot Bevordering van Kennis van Kabbala
Spuistraat 293
1012 VS Amsterdam
Nederland
Vertaling vanuit het Hebreeuws.
Onder redactie van kabbalist, rabbi Michael ben Pesach Portnaar,
Ph. D.
Alle rechten voorbehouden.
Leeuwarden 2010
HJ Postma
227
SEFER YETZIRAH
228
SEFER YETZIRAH
229
SEFER YETZIRAH
230