Proef 1: Destillatie - Bunsenbrander - Driepikkel - Draadnet - kurk met nauwsluitende opening voor thermometer en schuin - verbindingsstuk - Liebigkoeler met stop met opening in voor verbindingsstuk - 2 lange rubberen darmen - 2 statieven - 2 noten en 2 klemmen - porseleinen schaaltje - kooksteentjes (3) - rode wijn - lucifers 2) Werkwijze: Proef 1: Destillatie Ten eerste moet de opstelling opgezet worden zoals we op de foto’s zien: Dan wordt er wijn in de kookkolf gedaan, met daarbij een kleine hoeveelheid kooksteentjes. We zetten nu het verwarmingselement/ bunsenbrander aan. De wijn die we in de kolf hebben gedaan wordt zo langzaam aan de kook gebracht. Op de thermometer lezen we een temperatuur van ongeveer 80°C af. In de liebigkoeler zien we dat de damp gaat condenseren. Het destillaat komt in een beker terecht. Door het destillaat in brand te steken kunnen we bewijzen dat het alcohol de vloeistof is die we uit de wijn gedestilleerd hebben . 3) Waarneming : Proef 1: Destillatie We zien dat er een doorzichtige vloeistof uit de liebigkoeler drupt in de beker. Door het in brand te steken kunnen we aantonen dat de gevormde vloeistof alcohol is. 5) Leerplandoelstellingen : B1 B2 Voor een eenvoudig en herkenbaar mengsel een geschikte scheidingstechniek voorstellen en verklaren op welke eigenschap die scheiding is gebaseerd. W1 Op basis van gegevens een mogelijk scheidingsschema voorstellen voor een eenvoudig en herkenbaar mengsel. SET5 C3 Mogelijke demo-experimenten Destillatie van rode wijn of andere scheidingstechniek. Bepaling van kookpunt, smeltpunt van een zuivere stof en van een mengsel. 1.1.1.1 B3 Chemische elementen in stoffen Vanuit experimentele waarnemingen samengestelde en enkelvoudige stoffen onderscheiden op basis van het al dan niet chemisch afbreekbaar zijn tot stoffen met andere stofeigenschappen. W1 C4 Wenken Om het experiment in verband te brengen met het deeltjesmodel en de begrippen enkelvoudige en samengestelde stoffen, wordt sterk aanbevolen aan te sluiten bij vroeger behandelde scheidingen zoals van suikerwater: suikerwater suiker water + koolstof + water waterstofgas + zuurstofgas Proefondervindelijk en via macrovisuele modellen wordt verduidelijkt dat de overgang van samengestelde zuivere stof naar enkelvoudige zuivere stof (ontleden) een chemisch splitsen van die samengestelde zuivere stof veronderstelt. 6) Tips voor de leerkrachten : Proef 1: Destillatie Maak je opstelling zo dicht mogelijk bij een gaskraan, waterkraan en gootsteen. je kunt gebruik maken van een verwarmingsmantel in plaats van de bunsenbrander. je kunt ook gebruik maken van een temperatuursensor verbonden met een computer of grafisch rekenmachine. Zo verkrijg je onmiddellijk een grafische voorstelling van de temperatuur in functie van de tijd. in plaats van de kurken stoppen kun je gebruik maken van geslepen glaswerk. Heb je een hoeveelheid alcohol opgevangen, steek dit dan aan met een lucifer (in het porseleinen schaaltje). Je kan eventueel de lichten doven en/ of de gordijnen dichtdoen voor een beter zicht. Zet de bunsenbrander al aan voor je de proefopstelling begint uit te leggen. Het duurt even voor de wijn kookt. Laat de leerlingen geregeld de temperatuur aflezen. Met een maatbeker vang je de alcohol op. Staat de maatbeker te laag, plaats er dan een lift onder. 7) Andere mogelijke opstellingen : Destillatie Gebruik makend van geslepen glaswerk + verwarmingsmantel Primitieve opstelling (natte doek als liebigkoeler.) Zeer snel werkende mini opstelling. gefractioneerde destillatie. 8) Bronnen : Handleiding bij proeven Cursus met proeven Chemie Xpert 3-2 http://nl.wikipedia.org/wiki/Scheidingsmethode Eigen foto’s van tijdens het labo. VVKSO leerplan 2e graad Chemie voor de richtingen wetenschappen.