3 Evaluatie van Mijn Zorgplan door cliënten

Mijn Zorgplan
Verslag van de evaluatie van de pilot van Mijn Zorgplan
Wilma van Driel
KNOV
Juni 2013
Inhoudsopgave
1
1.1
1.2
1.3
1.4
1.5
1.6
Ontwikkeling van Mijn Zorgplan
Hoe het begon
Uitwerking van ideeën
Doelen zorgplan
Mijn Zorgplan
Website
Pilot
3
3
3
4
4
5
5
2
2.1
2.2
2.3
2.4
2.5
2.6
2.7
2.8
2.9
2.10
2.11
2.12
2.13
2.14
2.15
2.16
2.17
Evaluatie van ‘Mijn Zorgplan
Evaluatie onder de verloskundigen
Gebruik Mijn Zorgplan
Waardering onderdelen Mijn Zorgplan
Aanpassen zorgpad
Wat wordt gemist in Mijn Zorgplan?
Extra Informatie toegevoegd?
Mijn Zorgplan mee naar het consult?
Vormgeving Mijn Zorgplan
Voldoende ruimte voor extra informatie?
Website Mijn Zorgplan
Voor- en nadelen gebruik Mijn Zorgplan
Na de pilot verder met Mijn Zorgplan?
Verbeteringen Mijn Zorgplan
Kosten
Verwachtingenmanagement
Rapportcijfer
Algemene opmerkingen
6
6
6
7
7
8
8
8
9
9
9
10
10
10
10
10
11
11
3
3.1
3.2
3.3
3.4
3.5
3.6
3.7
3.8
3.9
3.10
3.11
3.12
3.13
3.14
Evaluatie van Mijn Zorgplan door cliënten
Respons
Demografische gegevens respondenten.
Verwachtingenmanagement
Mijn Zorgplan mee naar de verloskundige
Waardering onderdelen Mijn Zorgplan
Informatie op maat
Gemiste onderwerpen
Vormgeving Mijn Zorgplan
Andere zorgverleners en Mijn Zorgplan
In toekomst weer Mijn Zorgplan
Digitaal zorgplan
Kosten
Rapportcijfer
Suggesties en tips
12
12
12
13
13
13
14
14
14
15
16
16
17
17
17
Samenvatting
19
Conclusies
22
Aanbevelingen
24
1
Ontwikkeling van Mijn Zorgplan
1.1
Hoe het begon
De KNOV heeft naar aanleiding van het rapport ‘Een goed begin’1 in haar visie beschreven 2 wat de
aanbevelingen uit het rapport voor verloskundigen betekenen. In deze visie beschrijft de KNOV vier
speerpunten: casemanagement, 34 weken huisbezoek, continue begeleiding tijdens de baring en het
zorgplan. Deze vier speerpunten zijn verder uitgewerkt en in een pilot getest. In het navolgend stuk zijn
de bevindingen van de pilot van het zorgplan te lezen.
In het rapport ‘Een goed begin’ heet het zorgplan nog een geboorteplan. Het doel van dat geboorteplan is
om zowel cliënten als professionals inzicht te geven in wat er wanneer staat te gebeuren en wie hiervoor
actie moet ondernemen. Het geboorteplan heeft een dynamisch karakter en kan worden aangepast aan de
veranderde situatie van de zwangeren. Het geboorteplan is in de visie van de KNOV vervangen door
zorgplan omdat een geboorteplan een document is waarin de zwangere haar wensen rondom de bevalling
beschrijft. In de uitwerking van de KNOV is het volgende over het zorgplan te lezen:
‘Een zorgplan is een door de casemanager opgesteld en met de cliënte afgestemde beschrijving van het individuele zorgpad met
als doel het leveren van zorg op maat voor iedere zwangere. Daarnaast zal het opstellen van een zorgplan er aan bijdragen
dat de verwachtingen omtrent de zwangerschap en bevalling van de zwangere en haar omgeving beter worden gemanaged. De
eerste versie van het zorgplan wordt voor de 12e week opgesteld en omvat het verwachte verloop van de zwangerschap, geboorte
en kraamperiode met heldere ijkmomenten. Het is volledig afgestemd op de zwangere en op haar eigen situatie gericht,
waardoor gemaakte afspraken in de verloskundige zorgverlening kunnen worden geïntegreerd. Het zorgplan benoemt tevens de
wensen van de zwangere ten aanzien van haar bevalling (‘geboorteplan’). Het zorgplan is een dynamisch document dat wordt
aangepast indien de situatie van de cliënte dit vereist’.
De begrippen ‘zorgplan’ en ‘zorgpad’ zijn later verder genuanceerd. Een zorgplan is een overzicht van alle
informatie die tijdens de zwangerschap door (onder andere) de verloskundige aan de cliënte wordt
gegeven. Een onderdeel van het zorgplan is een zorgpad. In een zorgpad is te zien wie welke zorg op welk
moment geeft. De zwangere kan in het zorgpad zien, wat zij op haar situatie toegesneden, aan zorg kan
verwachten.
1.2
Uitwerking van ideeën
In de uitwerking voor het zorgplan zijn de ideeën en wensen van verloskundigen meegenomen. Op de
themabijeenkomsten die in het najaar van 2010 over de stuurgroepaanbevelingen gingen, is aan
verloskundigen gevraagd of zij een enquête in wilden vullen over hun ervaringen met het zorgplan.
Vervolgens zijn vijf verloskundigen, die veel met een zorgplan werken, gebeld voor een uitgebreid
telefonisch interview. De meeste van deze praktijken werken met een zorgplan dat vooral blijkt te bestaan
uit een zorgpad waarop voor die praktijken is beschreven welke zorg in welke situaties wordt aangeboden.
De geïnterviewde praktijken geven aan dat zij graag door de KNOV ondersteund willen worden bij het
maken van een zorgplan. Uit de gesprekken kwamen de volgende wensen hoe het ideale zorgplan er uit
zou moeten zien, naar voren:
 Het zorgplan moet van de cliënte zijn en niet van de verloskundige.
 Het zorgplan moet flexibel zijn: een ‘winkel’ waarin je de voor jouw cliënte benodigde informatie
‘koopt’.
 Eigen inbreng/ wijzigingen moeten mogelijk zijn in het zorgplan.
Een goed begin. Veilige zorg rond zwangerschap en geboorte. Advies Stuurgroep zwangerschap en geboorte,
Utrecht 2009
2 Uitwerking aanbevelingen van de Stuurgroep Zwangerschap en Geboorte, Utrecht 2010
1
3
 Informatief naar cliënten. Dit betekent dat zij moeten weten wat er gaat komen zodat zij beter
voorbereid zijn en bewuster naar de controles gaan.
 In het zorgplan wordt landelijk eenduidige terminologie gebruikt.
Deze wensen waren een belangrijke basis voor het zorgplan. Het moest een zorgplan ‘op maat’ worden.
Dat betekent dat de inhoud voor elke cliënte anders kan zijn. Aanvankelijk dacht de KNOV aan een
digitale versie. Er is echter besloten dat op dat moment de tijd daarvoor nog niet rijp was. Zwangeren
lijken nog liever een echt boekje met informatie te willen hebben dan een website, een app of iets
dergelijks.
1.3
Doelen zorgplan
De volgende drie doelen wil de KNOV wil bereiken met het zorgplan:
 De cliënte heeft met behulp van het zorgplan inzicht in wat ze kan verwachten tijdens haar
zwangerschap en van de verloskundige zorg.
 De cliënte ontvangt met behulp van het zorgplan van de verloskundige informatie op maat
 De cliënte kan met behulp van het zorgplan haar wensen en behoeften bespreken met de
verloskundigen.
Naast de informatie uit de telefonische interviews en de voorgesprekken met verloskundigen uit de
pilotpraktijken werden de volgende eisen duidelijk:
 Het moet een flexibel document worden. Dit betekende dat het, in welke vorm dan ook, een losbladig
systeem moet worden.
 Alle informatie voor de cliënte moet in één document samenkomen
 Het moet een aantrekkelijk document zijn dat een zwangere graag pakt om in te neuzen.
Tijdens de hele ontwikkeling van Mijn Zorgplan is er al rekening gehouden met een eventuele
gedigitaliseerde versie in de toekomst.
Alle wensen en eisen zijn verwerkt in de ontwikkeling van het gepersonaliseerde zorgplan: Mijn Zorgplan.
1.4
Mijn Zorgplan
Mijn Zorgplan is een A5 multomap waarin de volgende vier onderdelen zijn opgenomen:
 Flexibele informatie die alleen voor een betreffende cliënte relevant is. Bijvoorbeeld informatie over
uitwendige versie, hypertensie of hoge BMI.
 Flexibele informatie die door de verloskundigen kan worden aangepast aan de lokale situatie.
Bijvoorbeeld lokale afspraken of specifieke praktijkinformatie.
 Zeer flexibele informatie met de schema’s van bijvoorbeeld het zorgpad of een checklist met te
bespreken onderwerpen. Deze informatie kan aan de omstandigheden van elke cliënt apart worden
aangepast. In het zorgplan is het zorgpad en de checklist opgenomen die aansluiten bij de standaarden
en richtlijnen van de KNOV.
 Vaste informatie die in alle zorgplannen hetzelfde is en niet gewijzigd kan worden, bijvoorbeeld de
‘Patientveiligheidskaart’.
Het zorgplan kreeg een kleurige en trendy uitstraling.
In Mijn Zorgplan zijn de volgende onderwerpen opgenomen:
 Gegevens van de cliënte en haar partner
 Gefeliciteerd met je zwangerschap -> welkom voor de cliënte
 Afsprakenkaart
4









1.5
Praktijkinformatie
Zorgpad
Te bespreken onderwerpen tijdens de controle
Geboorteplan
Je denkt dat je gaat bevallen en dan?
Regelzaken tijdens je zwangerschap
Patientveiligheidskaart
Aantekeningen verloskundigen
Mijn aantekeningen
Website
Naast de A5 multomap is er ook een website ontwikkeld. Deze website is bedoeld voor verloskundigen
waarin zij de informatie op maat maken voor haar cliënten. De verloskundigen kan de praktijkinformatie
aanpassen na bijvoorbeeld nieuw beleid, een verhuizing of veranderde openingstijden. Zij kan ook de
informatie voor de cliënte aanpassen als haar situatie verandert. Veranderingen zijn bijvoorbeeld een
ontwikkelde hypertensie of een tweelingzwangerschap. In dit soort situaties hebben de ouders specifieke
informatie nodig die hen kan helpen om met vertrouwen en kennis mee te denken over de keuzen die
tijdens de zwangerschap gemaakt moeten worden.
De cliënte krijgt de multomap waar Mijn Zorgplan in zit. Zij krijgt de map mee naar huis en beheert het
plan. Het is de bedoeling dat de cliënte bij elk bezoek aan haar verloskundige Mijn Zorgplan meeneemt.
De verloskundige kijkt hoe de situatie met de cliënte en haar kind is. Zij past vervolgens de informatie
voor de cliënte aan met behulp van de speciaal ontwikkelde website en print het uit. De cliënte kan het
vervolgens in Mijn Zorgplan doen. Achterin Mijn Zorgplan zitten plastic hoesjes waarin bijvoorbeeld losse
folders of andere informatie opgeborgen kan worden.
1.6
Pilot
In 2012 zijn er van februari tot en met december in vijf praktijken pilots gehouden om Mijn Zorgplan uit
te testen. De vragen die in de pilot beantwoord moesten worden, zijn:
 Is het ontwikkelde systeem van een flexibel document en de website werkbaar en bruikbaar in de
praktijk? Waarom wel/niet en welke verbeteringen hebben verloskundigen voor ogen?
 Welke voordelen en nadelen levert werken met dit zorgplan voor de verloskundigen en cliënten op?
 Wat zijn de ervaringen van de cliënten met het zorgplan?
Iedere praktijk kreeg voor ongeveer veertig cliënten een zorgplan. De grotere praktijken kregen iets meer
mappen dan de kleinere. De verloskundigen deelden aan alle cliënten, die zich vanaf dat moment kwamen
inschrijven, Mijn Zorgplan uit totdat de zorgplannen op waren.
In totaal zijn er, verspreid over 5 praktijken, 175 zorgplannen uitgedeeld.
Aan verloskundigen uit de vijf pilotpraktijken is gevraagd om een enquête in te vullen. Ook cliënten is
gevraagd een enquête in te vullen. Eenentachtig cliënten hebben een enquête terug gestuurd. Beide
groepen vulden de enquête via een link naar Survey Monkey in.
In het volgende hoofdstuk worden de resultaten van de enquête onder verloskundigen besproken en
daarna de resultaten van de cliënten. Tot slot volgen de samenvatting, de conclusies en de aanbevelingen.
5
2
Evaluatie van ‘Mijn Zorgplan
2.1
Evaluatie onder de verloskundigen
Mijn Zorgplan is getest door vijf verloskundigen praktijken verspreid over het land. Er deden grotere en
kleinere praktijken mee aan de pilot. In onderstaande tabel is te zien in welke provincies de deelnemende
praktijken zijn gevestigd.
Praktijk
Praktijk 1
Praktijk 2
Praktijk 3
Praktijk 4
Praktijk 5
Aantal verloskundigen
5
2
2
3
5
Ligging
Provincie Utrecht
Provincie Groningen
Provincie Gelderland
Provincie Zuid-Holland
Provincie Friesland
Na afloop is de verloskundigen gevraagd om een evaluatie formulier in te vullen. Hieronder zijn de
bevindingen van deze evaluatie beschreven. Per praktijk hebben de verloskundigen na overleg met elkaar
één enquête ingevuld. Bij het merendeel van de vragen is de respons dus maximaal vijf. Op sommige
vragen konden de verloskundigen meerdere antwoorden geven en dan kan het aantal antwoorden hoger
zijn dan vijf.
In de volgende tabel is te zien aan hoeveel cliënten de verloskundigen Mijn Zorgplan hebben gegeven en
aan hoeveel cliënten is gevraagd of zij de evaluatie enquête in wilden vullen. In onderstaande tabel is te
zien dat de ‘totaal’ getallen niet geheel overeen komen dit is omdat cliënten door bijvoorbeeld een
miskraam of verhuizing uit zorg zijn gegaan.
Praktijk
Praktijk 1
Praktijk 2
Praktijk 3
Praktijk 4
Praktijk 5
Totaal
2.2
Uitgedeelde
zorgplannen
45
21
35
34
40
175
Gevraagd enquête in te vullen
44
21
35
29
40
169
Gebruik Mijn Zorgplan
De bedoeling was dat cliënten bij ieder consult Mijn Zorgplan mee zouden nemen. De verloskundige gaat
dan na op welke punten het plan aangepast moet worden. Vervolgens krijgt de cliënte voor het veranderde
deel een print om in Mijn Zorgplan te doen. In welke mate verloskundigen iedere keer dat zij de
zwangeren zagen Mijn Zorgplan gebruikten, is in onderstaand tabel te zien:
Heb je iedere keer als je de cliënte zag Mijn zorgplan gebruikt?
Antwoordcategorieën
Aantal keer geantwoord
Ja
1
Nee
2
Niet altijd
2
6
De volgende redenen geven de verloskundigen waarom zij niet elke keer met Mijn Zorgplan werken:
 Zij vinden het lastig om hiervoor tijdens het spreekuur tijd in te ruimen.
 Cliënten vergaten Mijn Zorgplan.
 Onhandig om het mee te nemen.
2.3
Waardering onderdelen Mijn Zorgplan
Als er dan per onderwerp uit Mijn Zorgplan gevraagd wordt in welke mate de verloskundigen dit zinnig
vinden dan ziet de uitkomst er als volgt uit:
Wilt u hieronder van elk onderdeel uit Mijn Zorgplan aangeven wat u van de informatie vindt?
Onderwerpen
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Afsprakenkaart
Praktijkinformatie
Zorgpad
Te bespreken onderwerpen tijdens de controle
Geboorteplan
Je denkt dat je gaat bevallen en dan?
Regelzaken tijdens je zwangerschap
Patiëntveiligheidskaart
Aantekeningen verloskundigen
Aantekeningen client
Zinnig
Niet zinnig
n
5
5
4
4
5
5
5
4
1
4
0
0
1
1
0
0
0
1
4
1
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
Verloskundigen ervaren de aantekeningen van de verloskundigen als dubbelop met de (digitale)
zwangerschapskaarten.
2.4
Aanpassen zorgpad
De verloskundigen konden op de website het zorgpad in Mijn Zorgplan aanpassen aan de
omstandigheden van de cliënten of aan de afspraken in de praktijk. De vraag is of zij dit ook daadwerkelijk
hebben gedaan.
Sommige onderwerpen uit Mijn Zorgplan kon je zelf aanpassen. Zo ook het Zorgpad. Heb je dat aangepast?
Antwoordcategorieën
Ja, één keer aan het begin van de pilot voor al
mijn cliënten
Ja, één keer aan het begin van de pilot en
daarna (soms) ook nog voor afzonderlijke
cliënten
Ja, voor sommige cliënten
Ja, voor iedere cliënte afzonderlijk
Nee
Anders, namelijk:
n
3
0
0
1
0
1
Eén praktijk geeft de volgende toelichting bij deze vraag:
 ‘Aan het begin en voor sommige cliënten, maar dan met name met de hand op het al uitgeprinte
papier’.
7
2.5
Wat wordt gemist in Mijn Zorgplan?
In de enquête is ook gevraagd of de verloskundigen onderwerpen missen in Mijn Zorgplan :
Mis je onderwerpen in Mijn Zorgplan?
Antwoordcategorieën
Ja
Nee
n
2
3
Het enige onderwerp dat wordt gemist is een overzichtelijkere afsprakenkaart waar je de controles bij kunt
zetten.
2.6
Extra Informatie toegevoegd?
Op de vraag of de verloskundigen zelf onderwerpen/informatie aan Mijn Zorgplan hebben toegevoegd,
wordt het volgende geantwoord:
Heb je zelf extra onderwerpen/informatie aan Mijn Zorgplan toegevoegd?
Antwoordcategorieën
n
Ja
3
Nee
2
De onderwerpen die de verloskundigen hebben toegevoegd, zijn:
 oGTT (orale glucose tolerantie test) (1x).
 Zwangerschapskaart van de cliënte, toch nog het losse beladvies wat iets uitgebreider was en af en toe
een los geboorteplan (1x).
 Overige praktijk- en plaatsgebonden informatie, zoals kraamzorg en zwangerschapsgym etc. (2x).
2.7
Mijn Zorgplan mee naar het consult?
In welke mate cliënten Mijn Zorgplan mee naar het consult namen, is in onderstaande tabel te zien:
Namen cliënten Mijn Zorgplan mee naar het consult?
Antwoordcategorieën
Ja (bijna) altijd
Soms
Nee
Aantal keer geantwoord
3
2
0
De reden dat cliënten Mijn Zorgplan niet of soms meenemen naar het consult is volgens de
verloskundigen:
Als cliënten het niet of soms meenamen naar het consult, wat was daarvan denk je de reden? (meerdere antwoorden mogelijk)
Antwoordcategorieën
n
Omdat ik (de verloskundige) het niet bij ieder
2
consult nodig had
Omdat de cliënte het niet nodig vond om het
2
bij ieder consult mee te nemen
Omdat de cliënte het vergat mee te nemen
3
Ik weet het niet
0
Anders, namelijk:
1
Eén praktijk licht toe dat cliënten het te groot vinden om mee te nemen.
8
2.8
Vormgeving Mijn Zorgplan
Dit sluit aan bij de volgende vraag aan de verloskundigen: Hoe vinden zij dat Mijn Zorgplan er uit ziet?
Antwoordcategorieën
Goed
Niet goed: is onoverzichtelijk
Niet goed: geen mooie layout (o.a. opmaak en
kleurgebruik)
Niet goed: te dik formaat
Niet goed: te klein formaat
Niet goed: te groot formaat
Niet goed: een ringband vind ik niet praktisch
Niet goed: ik zou andere foto’s gebruiken,
namelijk:
n
2
0
0
3
0
1
1
1
Eén praktijk vindt de foto’s glamourisch.
2.9
Voldoende ruimte voor extra informatie?
Vervolgens is gevraagd of de praktijken vinden dat er voldoende ruimte is om informatie toe te voegen
aan Mijn Zorgplan. Drie praktijken vinden dat er voldoende ruimte is om extra informatie toe te voegen.
Eén praktijk vindt het formaat van Mijn Zorgplan niet goed en een andere praktijk vindt dat er te weinig
plastic hoesjes in Mijn Zorgplan zitten. Tot slot vindt een praktijk de plastic hoesjes te klein.
2.10 Website Mijn Zorgplan
Aan de verloskundigen is gevraagd wat zij van de website vinden waarmee de gegevens van de cliënten
aangepast konden worden:
Wat vind je van het computerprogramma? (meerdere antwoorden mogelijk)
Antwoordcategorieën
n
Goed omdat het gebruiksvriendelijk is
3
Goed omdat het flexibel is/aan te passen aan
2
de individuele cliënte en praktijksituatie
Niet goed omdat het gebruiksonvriendelijk is
2
Niet goed omdat het lastig is aan te passen
1
Neutraal
2
Anders, namelijk:
3
De volgende toelichting geeft weer wat drie praktijken vinden van het computerprogramma:
‘Het is te veel extra werk om alles bij te houden en zowel op de site in te vullen en daarnaast ook in het
programma van de praktijk. Wanneer de site van Mijn Zorgplan aan het programma van de praktijk kan
worden gekoppeld wordt het eenvoudiger en haalbaarder’.
Er hebben twee praktijken naar aanleiding van een consult onderdelen van Mijn Zorgplan uitgeprint en
aan de cliënte meegegeven en drie praktijken hebben dit niet gedaan. De praktijken die dat wel hebben
gedaan, deden dit omdat de cliënte er specifiek om vroeg, zij deden dit in het begin wel maar later niet
meer en zij hebben de zwangerschapskaart uitgeprint zodat de cliënte deze dan met zevenendertig weken
9
thuis zou hebben. Eén praktijk vindt dat er niet genoeg ruimte op het spreekuur voor was om hier goed
naar te kijken.
Het printen ging in twee praktijken goed en in twee praktijken niet goed omdat het lastig is om op A5 uit
te printen. Regelmatig ging het mis en dat leverde mislukte prints op. Verder vindt één praktijk dat de
(kleuren) prints te duur waren. Eén praktijk vindt het ook jammer dat er niet dubbelzijdig geprint kan
worden.
2.11 Voor- en nadelen gebruik Mijn Zorgplan
Verloskundigen geven de volgende voordelen aan om Mijn Zorgplan te gebruiken:
 Je geeft de cliënte meer inzicht in wat er allemaal moet gebeuren.
 Compactheid van de informatie.
 Duidelijke en eenduidige informatie.
 Compleet informatieboekje, mooie vormgeving, alles qua informatievoorziening compleet.
 Alle informatie vast in één map.
De nadelen die volgens de pilot praktijken aan Mijn Zorgplan kleven, zijn:
 Het vraagt (te) veel tijd om het tijdens de reguliere controles bij te houden.
 Mijn Zorgplan is te groot om mee te nemen in de handtas.
2.12 Na de pilot verder met Mijn Zorgplan?
Eén praktijk wil na de pilot zeker Mijn Zorgplan blijven gebruiken en drie praktijken weten het nog niet.
En één praktijk ziet graag dat Mijn Zorgplan wordt gekoppeld aan het verloskundig software systeem
zodat het minder tijd vraagt. Een andere praktijk wil een informatieboekje dat al bijna af is en dat
incidenteel door de zwangere of verloskundigen aangepast kan worden.
2.13 Verbeteringen Mijn Zorgplan
Vervolgens is er een aantal vragen gesteld over verbeteringen van Mijn Zorgplan. De eerste vraag gaat er
over of de verloskundigen Mijn Zorgplan zouden gebruiken als het digitaal aangeboden zou worden. Eén
praktijk wil zeker niet gaan werken met een digitaal programma. Als toelichting hierop zegt deze praktijk:
‘Het is niet handig om tijdens het spreekuur in twee programma’s te werken en de mensen willen graag
een papieren kaart’.
Voor de andere vier praktijken geldt dat het hen niet uitmaakt (1x), dat zij het dan waarschijnlijk wel gaan
gebruiken (2x) en zeker gaan gebruiken (1x).
2.14 Kosten
Bij de vraag of verloskundigen voor Mijn Zorgplan willen betalen, zeggen twee pilot praktijken dat zij dit
wel willen tot een maximum van 1 euro per cliënte. De andere drie praktijken willen er niets voor betalen.
2.15 Verwachtingenmanagement
Vind je dat je door gebruik van Mijn zorgplan de cliënte beter inzicht kan geven in wat ze kan verwachten
van jouw zorg ? Drie praktijken vinden dat cliënten beter inzicht hebben in wat zij kunnen verwachten
van de verloskundige zorg. Voor twee praktijken maakt dit geen verschil. Alle praktijken vinden dat Mijn
Zorgplan een goed hulpmiddel is om de cliënte van alle benodigde informatie te voorzien.
10
2.16 Rapportcijfer
Het gemiddelde cijfer dat verloskundigen aan Mijn Zorgplan geven, is een 6,6 met als laagste cijfer een 6
en als hoogste een 7,5.
2.17 Algemene opmerkingen
Tot slot nog twee algemene opmerkingen die de verloskundigen hebben gemaakt:
 ‘Het boekje zal niet goedkoop zijn. Dit meenemen in de tarieven voor de zorgverzekeraars.’
 ‘Goede pilotstudie, nuttig. Het mapje meer als boekje en niet per cliënte hoeven uit te printen, maar
N.A.W. gegevens gewoon met de hand schrijven op een voorgedrukt vel.’
11
3
Evaluatie van Mijn Zorgplan door cliënten
In het vorige hoofdstuk zijn de resultaten van de evaluatie van de verloskundigen beschreven. Hieronder
volgt de evaluatie onder cliënten.
3.1
Respons
In totaal hebben over vijf praktijken verspreid, 81 cliënten de evaluatie ingevuld. Omdat bij sommige
vragen meerder antwoorden mogelijk waren, zijn er soms meer antwoorden dan 81 gegeven. In
onderstaande tabel is te zien hoeveel cliënten gevraagd zijn om de enquete in te vullen en hoeveel
enquetes er daadwerkelijk zijn ingevuld.
Praktijk
Gevraagd enquête
in te vullen
44
21
35
29
40
169
Praktijk 1
Praktijk 2
Praktijk 3
Praktijk 4
Praktijk 5
Totaal
3.2
Enquête ingevuld
Percentage ingevuld
33
14
10
15
9
81
75%
66%
29%
52%
22%
48%
Demografische gegevens respondenten.
Hieronder volgt een overzicht van enkele achtergrondgegevens van de respondenten. Voor ongeveer de
helft van de cliënten (50,6%) was dit de eerste zwangerschap.
De leeftijdopbouw onder de respondenten is als volgt:
Leeftijd
n = 81
Jonger dan 25 jaar
26-30 jaar
31-35 jaar
25-40 jaar
Ouder dan 40 jaar
6
28
35
9
3
Percentage
7,4%
34,6%
43,2%
11,1%
3,7%
Opvallend is het hoge aantal hoog opgeleide respondenten. In praktijk 1 was 94 % HBO of WO opgeleid.
Omdat deze praktijk veruit de meeste respondenten heeft geleverd kunnen de resultaten vertekend zijn.
Hieronder is te zien hoe de opleidingsniveaus over de praktijken is verdeeld.
Wat is uw hoogst voltooide opleiding? Dit is de opleiding die u heeft afgerond met een diploma.
Onderwerpen
Praktijk 1 Praktijk 2 Praktijk 3 Praktijk 4
Praktijk 5
Geen opleiding,
basis onderwijs,
LBO en VMBO
MTS,
HAVO/VWO,
MBO
HBO,WO
Anders
Totaal aantal
respondenten
12
0,0%
10,0%
0,0%
0,0%
0,0%
6,1%
30,0%
57,1%
55,6%
26,7%
93,9%
0,0%
50,0%
10,0%
42,9%
0,0%
44,4%
0,0%
66,7%
6,7%
33
10
14
9
15
Totaal
81
3.3
Verwachtingenmanagement
Op de vraag of Mijn Zorgplan ertoe heeft bijgedragen dat cliënten beter weten wat zij kunnen verwachten
aan zorg van de verloskundigen, hebben eenenzeventig zwangeren (87,7%) bevestigend geantwoord.
Vrijwel hetzelfde aantal cliënten (88,9%) vindt dat zij de informatie krijgen op het moment dat het voor
hen van belang is.
3.4 Mijn Zorgplan mee naar de verloskundige
Zevenenvijftig cliënten (70,4%) neemt Mijn Zorgplan altijd mee naar haar afspraak met de verloskundige.
Vijftien cliënten (18,5%) doet dit soms en negen cliënten (11,1%) doet dit nooit.
Als cliënten Mijn Zorgplan niet meenemen dan geven zij hiervoor de volgende redenen aan:
Als u Mijn Zorgplan niet of soms meenam naar het consult met de verloskundige, wat was daarvan de reden? (meerdere
antwoorden mogelijk)
Antwoordcategorieën
n= 81
Percentage
Omdat de verloskundige het niet (bij ieder
6
7,4 %
consult) nodig had
Omdat ik het niet nodig vond om het (bij
10
12,3 %
ieder consult) mee te nemen
Omdat ik het vergat om het (bij ieder consult)
17
21,0 %
mee te nemen
Anders, namelijk:
593
72,8 %
De redenen die hiervoor in de toelichting gegeven worden, zijn:
 Zes cliënten nemen Mijn Zorgplan niet mee omdat zij het een te groot/onhandig formaat vonden.
 Vier multen vinden Mijn Zorgplan voor hen minder relevant omdat zij al bekend zijn met de
werkwijze in de praktijk.
 Drie cliënten geven als reden aan dat er in hun praktijk anders wordt gewerkt dan in Mijn Zorgplan
staat.
 Tot slot zegt één cliënte dat zij het niet nodig heeft en een andere zei: ‘ik heb er geen belang bij elk
punt te bespreken en aan te kruisen in de map…. Het moet een ongedwongen bezoek zijn’.
3.5
Waardering onderdelen Mijn Zorgplan
In onderstaande tabel is te zien welke onderwerpen uit Mijn Zorgplan cliënten al dan niet zinnig vinden:
Wilt u hieronder van elk onderdeel uit Mijn Zorgplan aangeven wat u van de informatie vindt?
Onderdelen
Zinnig
Niet zinnig
n
Afsprakenkaart
64 (79,0%)
17 (21,0%)
81
Praktijkinformatie
75 (94,9%)
4 (5,1%)
79
Zorgpad
69 (87,3%)
10 (12,7%)
79
Te bespreken onderwerpen tijdens de controle
69 (87,3%)
10 (12,7%)
79
Geboorteplan
61 (78,2%)
17 (21,8%)
78
Je denkt dat je gaat bevallen en dan?
77 (96,3%)
3 (3,8%)
80
Regelzaken tijdens je zwangerschap
78 (97,5%)
2 (2,5%)
80
Patiëntveiligheidskaart
63 (80,8%)
15 (19,2%)
78
Aantekeningen verloskundigen
50 (64,1%)
28 (35,9%)
78
Aantekeningen cliënte
52 (66,7%)
26 (33,3%)
78
3
Cliënten konden deze vraag niet overslaan vandaar het grote aantal ‘Anders namelijk:’ antwoorden
13
Er wordt door cliënten vooral een toelichting gegeven op onderdelen die zij niet zinnig vinden:
 Er wordt vooral veel gezegd over de afsprakenkaart. Die wordt volgens cliënten (12) helemaal niet
gebruikt omdat die van de praktijk gebruikt wordt.
 Ook het onderdeel aantekeningen van de verloskundigen wordt volgens negen cliënten niet gebruikt
omdat dit al digitaal gebeurt.
 Acht cliënten zeggen Mijn Zorgplan helemaal niet gebruikt te hebben.
 Het geboorteplan roept tegenstrijdige reacties op. Sommige cliënten (7) vinden het niets en vinden het
zelfs overdreven: ‘Ik wilde mijn bevalling niet vooruit plannen omdat het dan alleen maar kan
tegenvallen’. Anderen (2) vinden juist dat er een voorbeeld van het geboorteplan in Mijn Zorgplan
moet komen.
 Eén cliënte werd onrustig van al die informatie: ‘het zorgpad’ en te ‘bespreken onderwerpen’ kwamen
helemaal niet aan de orde, het maakte mij onrustig. Dit is informatie voor de verloskundige en hoeft
niet voor de patiënt in het mapje’.
 Vier cliënten hebben de patiëntveiligheidskaart helemaal niet gezien.
3.6
Informatie op maat
Het is de bedoeling dat de verloskundige iedere keer als de cliënte op het consult komt, nagaat of er
aanpassingen in het zorgplan nodig zijn. Wanneer dit het geval is dan print de verloskundige de aangepaste
pagina(‘s) uit. Tweeëndertig cliënten (39,5%) krijgen nooit nieuwe informatie om in Mijn Zorgplan te
stoppen. Vijfentwintig cliënten (30,9%) maar zelden. Twee cliënten (2,5%) krijgen bij alle consulten
nieuwe informatie en tweeëntwintig cliënten (27,2%) vooral bij de eerste consulten.
De volgende nieuwe informatie wordt dan gegeven aan cliënten:
 Twaalf cliënten kregen vooral informatie over twintig weken echo en prenataal onderzoek.
 Acht cliënten kregen informatie over borstvoeding.
 Ook acht cliënten kregen ‘informatieboekjes’.
 Verder noemen vier cliënten informatie over de hielprik, zwangerschapskaart en bevallen in het
ziekenhuis/geboortehuis als extra informatie.
 Tot slot wordt een aantal losse onderwerpen genoemd: hyperglycemie, bekkeninstabiliteit, kraamhulp,
geboorteplan, zwangerschapscursussen, pijnbestrijding, bloedprikformulier zwangere, beweging voelen,
bevalinformatie en medische hulpmiddelen bij de bevalling.
De meeste cliënten (52, 64,2%) vinden het fijn om alle informatie in één keer te krijgen. Negentien
cliënten (23,5%) willen dit juist liever verspreid krijgen en bij tien cliënten (12,3%) maakt het niet uit.
3.7
Gemiste onderwerpen
Een grote meerderheid (69, 85,2%) vindt dat er voldoende onderwerpen in Mijn Zorgplan opgenomen
zijn. Twaalf cliënten missen de volgende onderwerpen:
 Twee cliënten missen de onderwerpen ‘eten en drinken tijdens de zwangerschap’ en
‘zwangerschapskaart met medische informatie’.
 De volgende onderwerpen worden eenmalig genoemd: informatie over bevallen in het ziekenhuis,
informatie over ligging kind, kwaaltjes, pijnbestrijding, informatie over de bevalling, borstvoeding, hoe
andere vrouwen helpen zwanger te worden en informatie over de stichting Baby Hope.
3.8
Vormgeving Mijn Zorgplan
De mening van de cliënten over de vormgeving van Mijn Zorgplan is als volgt:
14
Hoe vindt u dat Mijn Zorgplan eruit ziet (vormgeving)? (meerdere antwoorden mogelijk)
Onderwerpen
n = 81
Percentage
Goed
54
66,7%
Niet goed: is onoverzichtelijk
8
9,9%
Niet goed: geen mooie layout (o.a. opmaak en
1
1,2%
kleurgebruik)
Niet goed: te dik formaat
10
12,3%1
Niet goed: te klein formaat
0
0,0%
Niet goed: te groot formaat
10
12,3%
Niet goed: de ringband is niet praktisch
9
11,1%
Anders, namelijk:
22
27,2%
Zij geven bij ‘anders namelijk’ de volgende aanvullingen:
 Zeven cliënten vinden de ringband te groot en te lomp.
 Drie cliënten missen verspringende tabbladen.
 Twee cliënten willen meer insteekhoesjes.
 Eén cliënte vindt dat de map al behoorlijk vol zit en er onvoldoende plaats is voor eigen informatie.
 ‘Styling vond ik overdone: het hoeft niet flashy’ versus ‘Qua vormgeving mooi / zag er prima uit’.
 Index voorin wordt gemist.
 Doel is onduidelijk het is meer een informatiemap.
Vierenvijftig cliënten (66,7%) kunnen voldoende informatie kwijt in Mijn Zorgplan. Achter in de map
zitten plastic hoesjes waar losse informatie in opgeborgen kan worden. Er worden door cliënten nogal wat
opmerkingen over gemaakt. Veertien cliënten (17,3%) vinden de hoesjes te klein en vijf cliënten (6,2%)
vinden dat het hoesje niet het goede formaat had. Onduidelijk is of hiermee te groot of te klein wordt
bedoeld.
Tot slot hebben twaalf cliënten (14.8%) de volgende opmerkingen:
 Vier cliënten merken op dat zij Mijn Zorgplan niet gebruikt hebben
 Er is te weinig ruimte voor extra informatie / Er moeten meer hoesjes komen.
 Het lukte één cliënte niet om zelf gaatjes te maken in de dikke folders.
3.9
Andere zorgverleners en Mijn Zorgplan
Cliënten is gevraagd of zij naar de gynaecoloog of een andere hulpverlener zijn verwezen. Bij
zevenenveertig cliënten (58%) is dit wel en bij vierendertig cliënten (42%) is dit niet het geval. Van de
verwezen cliënten zijn de meesten (29) naar de gynaecoloog verwezen. Verder zijn er cliënten verwezen
naar de dermatoloog, de diëtiste, de mensendieck therapeut en is er bij één zwangere een ECG gemaakt.
Of cliënten Mijn Zorgplan ook bij de gynaecoloog of andere hulpverlener hebben gebruikt, is in
onderstaande tabel te zien:
Indien u verwezen bent naar de gynaecoloog of een andere hulpverlener, heeft u Mijn Zorgplan ook gebruikt toen u onder
behandeling bij diegene was? (meerdere antwoorden mogelijk)
Onderwerpen
n = 81
Percentage
Ja, dat vond ik zelf handig
7
8,6%
Ja, dat vond die hulpverlener handig
1
1,2%
Ja, om andere redenen
1
1,2%
Nee, ik kreeg van die hulpverlener een ander
1
1,2%
opberg/informatiesysteem
15
Nee, ik kon de informatie van die hulpverlener er
niet in kwijt
Nee, om andere redenen
Ik ben doorverwezen naar meerdere hulpverleners
en bij de één heb ik het wel gebruikt en bij de ander
niet.
Niet van toepassing
2
2,5%
24
1
29,6%
1,2%
46
56,8%
3.10 In toekomst weer Mijn Zorgplan
In de volgende tabel is te lezen of cliënten bij een eventuele volgende zwangerschap weer Mijn Zorgplan
in deze vorm willen krijgen:
Zou u bij een eventuele volgende zwangerschap weer Mijn Zorgplan in deze vorm willen krijgen? (meerdere antwoorden
mogelijk)
Onderwerpen
n = 81
Percentage
Ja, geeft inzicht in wat ik kan verwachten
21
25,9%
Ja, ik vind het fijn alle informatie bij elkaar te
41
50,6%
hebben
Ja, ik vind het leuk voor later
12
14,8%
Ja, het helpt mij om niets te vergeten
23
28,4%
Ja, om andere redenen
0
0,0%
Weet ik nog niet
12
14,8%
Nee, het geeft mij geen inzicht in wat ik kan
3
3,7%
verwachten
Nee, ik vind het niet nodig alle informatie bij elkaar
1
1,2%
te hebben
Nee, om andere redenen
16
19,8%
Bij deze vraag was geen mogelijkheid ingevoegd om een toelichting te geven.
3.11 Digitaal zorgplan
Er is ook gevraagd of cliënten Mijn Zorgplan gaan gebruiken als het digitaal aangeboden wordt.
Zou u Mijn Zorgplan gebruiken als het digitaal aangeboden wordt?
Onderwerpen
n = 81
Percentage
Ja, dat zou veel fijner zijn
7
8,6%
Ja, waarschijnlijk wel
31
38,3%
Ik weet het nog niet
20
24,7%
Nee zeker niet omdat:
23
28,4%
Als toelichting op deze vraag zeggen cliënten het volgende:
 Tweeëntwintig cliënten willen Mijn Zorgplan het liefst op papier krijgen: ‘Het is juist fijn om niet
achter de computer te moeten zitten’
 Twee cliënten zouden het fijn vinden als Mijn Zorgplan als een app op de telefoon gezet kon worden
Op de vraag hoe cliënten het liefst Mijn Zorgplan aangeboden willen krijgen, komen de volgende
antwoorden:
16
Op welke manier krijgt u het liefste Mijn Zorgplan aangeboden?
Onderwerpen
Als website voor de pc/laptop/tablet
Als website voor op mijn smartphone
Als app
In de huidige vorm op papier in een multomap
In een combinatie van digitaal en papieren versie die
ik zo nodig (deels) zelf kan uitprinten
In een combinatie van digitaal en papieren versie die
ik van de verloskundige krijg
Geen voorkeur voor een variant
Op een andere manier, namelijk:
n = 81
7
0
15
24
9
Percentage
8,6%
0,0%
18,5%
29,6%
11,1%
12
14,8%
9
5
11,1%
6,2%
3.12 Kosten
Als het gaat over de kosten voor Mijn Zorgplan dan zijn cliënten als volgt bereid hiervoor te betalen:
Zou u voor het gebruik van Mijn Zorgplan willen betalen?
Onderwerpen
Ja tot maximaal 0,50 cent
Ja tot maximaal 1 euro
Ja tot maximaal 2,50 euro
Ja tot maximaal 5 euro
Ja tot maximaal 10 euro
Nee, ik wil er niet voor betalen
Ik vind dat de verloskundige dit moet financieren
n = 81
0
1
8
8
1
56
13
Percentage
0,0%
1,2%
9,9%
9,9%
1,2%
69,1%
16,0%
3.13 Rapportcijfer
Het cijfer dat cliënten aan Mijn Zorgplan geven, is gemiddeld: 7,3 met als hoogste een 10 en als laagste een
4.
3.14 Suggesties en tips
Cliënten geven de volgende suggesties en tips om Mijn Zorgplan te verbeteren. Naast de eerder
beschreven suggesties (bijvoorbeeld meer insteekhoesjes of dat Mijn Zorgplan te groot is), staan hieronder
een drietal citaten die weergeven wat het best bij de feedback van de verloskundigen aansluit:
Citaat 1
‘Mijn Zorgplan is nog vrij onoverzichtelijk, als hier wat aan wordt gedaan door middel van bijvoorbeeld
een duidelijke inhoudsopgave is het veel beter te gebruiken.
Wat ik heel erg heb gemist tijdens de controles was mondelinge informatie. Ik weet niet of dit bij Mijn
Zorgplan hoort maar informatie op papier is heel handig om van tevoren door te lezen en later nog eens
na te lezen, maar mondelinge toelichting blijft toch wel heel prettig vind ik en dat heb ik nauwelijks gehad
tijdens de controles, alleen als ik er zelf om vroeg’.
Citaat 2
‘Het is m.i. een vrij statisch geheel. Ik heb alle info aan begin van de zwangerschap gelezen, daarna nog
vrij weinig gebruikt. Zoals eerder gezegd was het voor mij meer een soort infomap en geen zorgplan. Een
17
zorgplan is in mijn beleving iets dat in samenspraak met de cliënte opgesteld wordt en dynamisch is.
Verder vond ik dat de map tijdens de bezoeken weinig tot niet gebruikt werd.
Het enige 'dynamische' aan mijn map, was de telkens nieuwe uitdraai van het digitale systeem waarin mijn
gegevens werden bijgehouden. Overigens vroeg ik me af wat ik als cliënte met deze gegevens moet, ze zijn
vrij technisch.
Ook bij doorverwijzing naar gynaecoloog is de hele map m.i. weinig bruikbaar. Enige waar naar gevraagd
werd was de digitale uitdraai van de zwangerschapskaart om inzicht te krijgen in verloop zwangerschap.
Wellicht kan digitale versie en betere sturing vanuit verloskundige zorgen dat Mijn Zorgplan een
dynamischer geheel wordt dat zich gedurende de bezoeken opbouwt’
Citaat 3
‘Prettig dat er een overzicht is zoals Mijn Zorgplan. Ik vond het niet erg om telkens een andere
verloskundige te zien, maar het gaf mij in het begin een heel ongemakkelijk gevoel of er mogelijk
onderwerpen of delen daarvan tussen wal en schip waren gevallen, omdat ik niet wist wat er allemaal over
verteld moest worden. Mijn Zorgplan gaf mij meer gevoel van controle’.
Cliënten geven de volgende tips voor onderwerpen om aan Mijn Zorgplan toe te voegen:
 Nuttige websites over bijvoorbeeld het volgen van de ontwikkeling van je kind,
zwangerschapscursussen of sporten.
 Informatie over hoe lang van tevoren afspraken inplannen voor het maken van echo's en aanbieders
daarvan.
18
Samenvatting
Hieronder volgt de samenvatting van het evaluatie onderzoek van Mijn Zorgplan. Allereerst wordt een
samenvatting van de evaluatie onder de verloskundigen beschreven en daarna die van de cliënten.
Verloskundigen
Er hebben vijf verloskundige praktijken meegedaan. Per praktijk hebben de verloskundigen in overleg met
elkaar één enquête ingevuld. Dit betekent dat er in totaal vijf respondenten zijn. Hierdoor moeten de
conclusies met de nodige voorzichtigheid gelezen worden, zij zijn zeker niet representatief voor het hele
land.
Eén van de vijf praktijken gebruikte het zorgplan iedere keer als de verloskundigen de cliënten zagen. De
andere praktijken gebruikten het zorgplan niet altijd omdat zij er tijdens het spreekuur geen tijd voor
hadden of omdat de cliënte het zorgplan niet mee had genomen. Wanneer het zorgplan wel (iedere keer)
gebruikt werd dan pasten de verloskundigen het vooral in het begin in de computer aan. Als zij later nog
informatie veranderden dan gebeurde dit met de hand op de uitdraai.
Uit de enquête lijkt naar voren te komen dat geen enkele praktijk het zorgplan heeft gebruikt zoals het
bedoeld is. Uit de enquête komt het niet duidelijk naar voren, maar het lijkt er op dat het zorgpad vrijwel
niet is aangepast aan de veranderde omstandigheden van de cliënte. Soms zijn met de hand aantekeningen
bij het zorgplan geschreven. Eén praktijk zegt voor iedere cliënte aanpassingen te hebben gedaan, maar
dan vooral in het begin. Als er later aanpassingen nodig waren dan gebeurde dit met de hand.
Vier van de vijf praktijken vinden alle onderwerpen die in Mijn Zorgplan staan zinnig behalve het
onderwerp ‘aantekeningen van de verloskundigen’. Eén praktijk vindt ook de onderwerpen ‘zorgpad’, ‘te
bespreken onderwerpen tijdens de controle’, ‘patiëntveiligheidskaart’, ‘aantekeningen van de
verloskundige’ en ‘aantekeningen van de cliënte’ niet zinnig. Deze praktijk vindt deze onderwerpen niet
zinnig omdat zij ook al min of meer zijn terug te vinden in hun verloskundig dossier.
Volgens de verloskundigen zijn de redenen dat cliënten Mijn Zorgplan niet altijd meenemen dat zij het
vergaten of omdat het niet nodig was bij elk consult of omdat zij het lastig vonden om mee te nemen
omdat het te groot was.
Twee praktijken vinden het zorgplan er goed uit zien en drie praktijken vinden dat het zorgplan een
onhandig groot formaat heeft. Er hadden wat meer hoesjes voor folders en informatie in Mijn Zorgplan
kunnen zitten omdat niet alle losse informatie er in past.
Over het computerprogramma om de informatie op maat te maken, zijn de verloskundigen wisselend
tevreden. Drie praktijken vinden het een goed en gebruikersvriendelijk programma en één praktijk is er
neutraal over en één praktijk vindt het een gebruikersonvriendelijk programma. Printen is lastig omdat het
op A5 formaat moet gebeuren en omdat niet iedere praktijk een kleurenprinter heeft. Twee praktijken
hadden geen problemen met printen. Al is er tijdens een consult niet of nauwelijks geprint omdat dit lastig
is in te plannen vanwege de beperkte consultduur.
De verloskundigen zien voor cliënten veel voordelen in het gebruik van Mijn Zorgplan. Zij vinden het een
compleet informatieboekje waarin alle informatie voor de cliënte bij elkaar zit. Bovendien geeft het de
cliënte inzicht in wat er moet gebeuren en is de informatie eenduidig. Drie van de vijf praktijken vinden
dat de zwangeren, door het gebruik van Mijn Zorgplan, beter inzicht krijgen in wat zij kunnen verwachten
van de verloskundige zorg. Bovendien vinden alle praktijken dat Mijn Zorgplan een goed hulpmiddel is
om de cliënte van de benodigde informatie te voorzien.
19
Echter de verloskundigen vinden dat het veel tijd vergt om Mijn Zorgplan goed bij te houden en dat het
boekje een onhandig formaat heeft.
Verloskundigen zijn niet of nauwelijks bereid (maximaal 1 euro per cliënte) te betalen voor Mijn Zorgplan.
Samengevat komt het er op neer dat verloskundigen voor haar cliënten het nut van het boekje zeker zien.
De cliënte krijgt complete, eenduidige en op maat gemaakte informatie die in één map zit. Zij vinden het
echter te omslachtig om er echt mee te werken. Het aanpassen en printen kost teveel tijd. Uiteindelijk
schrijven de verloskundigen de informatie er met de hand bij.
Cliënten
Hieronder volgt de samenvatting van de evaluatie onder cliënten. Er hebben 81 cliënten de enquête
ingevuld. Dit is een response percentage van 49,6%. Een derde deel van de response kwam uit Praktijk 1
dit kan de resultaten vertekenen. Vooral omdat in deze praktijk het percentage HBO/WO opgeleide 94%
was.
Cliënten vinden het zorgplan een goed hulpmiddel waarmee zij beter konden inschatten wat hen aan zorg
van de verloskundige te wachten staat. Cliënten namen het zorgplan ook bijna altijd mee naar een consult.
Echter 10% deed dit nooit. Als cliënten het niet meenamen dan was dit omdat zij het niet nodig vonden
of omdat zij het vergaten mee te nemen. Ook vinden een aantal cliënten het zorgplan te groot om mee te
nemen.
Cliënten vinden de belangrijkste informatie uit het zorgplan:
 Regelzaken tijdens je zwangerschap.
 Je denkt dat je gaat bevallen en dan.
 Praktijkinformatie.
De ‘aantekeningen van de verloskundige’ en de ‘aantekeningen van de cliënte’ waren volgens cliënten niet
zo zinnig. Opvallend is dat vier cliënten de patiëntveiligheidskaart niet hebben gezien. Bovendien is
opvallend dat zeven cliënten een geboorteplan overdreven vinden.
Aan cliënten is gevraagd of zij nieuwe informatie van de verloskundige kregen. Twee cliënten kregen elke
keer nieuwe informatie en tweeëndertig cliënten kregen nooit nieuwe informatie. Uit de voorbeelden die
cliënten geven, blijkt dat zij vooral losse folders kregen en niet de door de verloskundige voor hun op
maat gemaakte informatie.
64% Van de cliënten vindt het fijn om gelijk in het begin alle informatie te krijgen.
Twee derde van de cliënten vindt de vormgeving van Mijn Zorgplan goed. Degenen die het niet goed
vinden, hebben het vooral over het formaat. Zij vinden het te groot en te lomp en de ringband niet
praktisch. Ook is er feedback op het tekort aan en het formaat van de plastic hoesjes voor losse
informatie.
Wat cliënten vooral waarderen aan Mijn Zorgplan is dat zij alle informatie bij elkaar hebben. Bovendien
vinden zij het fijn dat zij inzicht hebben in wat zij kunnen verwachten en dat het hun helpt niets te
vergeten. Dat zijn de redenen dat zij bij een eventuele nieuwe zwangerschap weer een zorgplan zouden
willen krijgen.
Voor de verwezen cliënten geldt dat Mijn Zorgplan in de tweede lijn nauwelijks is gebruikt. Bij zeven
cliënten gebeurde dit wel omdat zij dat zelf graag wilden. Wat er in de tweede lijn mee gedaan is, is in dit
onderzoek niet gevraagd.
20
Zeven cliënten willen liever een digitaal zorgplan en eenendertig ‘waarschijnlijk wel’. Dit is ongeveer de
helft van de geënquêteerde cliënten. De andere helft weet het nog niet (20) of zij dit willen of zegt dit
zeker niet te willen (23). Deze cliënten vinden het fijn om een echt boekje in handen te houden. Als zij
mochten kiezen dan zou ongeveer 33% van de cliënten een zorgplan in de huidige vorm willen krijgen.
Ongeveer een kwart wil een combinatie van digitale en papieren informatie.
Het overgrote deel van de cliënten wil er niets voor betalen. Ongeveer 20% wil er € 2,50 tot € 5,00 voor
betalen.
Opvallend is dat de rapportcijfers voor het zorgplan erg uiteen liepen. Van een 4 tot en met een 10 met als
gemiddelde een 7.3.
Aan het eind van de enquête konden cliënten nog tips en suggesties geven. Opmerkelijk is dat er meerdere
keren is genoemd dat het beter was geweest als er ook een mondelinge toelichting door de verloskundige
zou zijn gegeven op de informatie uit Mijn Zorgplan.
Samengevat
 Cliënten geven aan dat het zorgplan niet is gebruikt zoals het bedoeld is. Mijn Zorgplan is namelijk niet
tussendoor aan de veranderde omstandigheden van de cliënten aangepast. Dit is alleen bij de eerste
consulten gebeurd.
 Cliënten weten wat zij kunnen verwachten en zij vinden het fijn om alle informatie bij elkaar te
hebben.
 Bijna 30% van de zwangeren wil graag een echt boekje. 27% wil een vorm van digitale informatie
(website of een app). En ongeveer 25% wil een combinatie van digitale en papieren informatie. De
overige cliënten maakt het niet zoveel uit.
 Het zorgplan is bedoeld als ondersteuning van de voorlichting die de verloskundige geeft. Zo pakt het
niet altijd uit.
21
Conclusies
Het was de bedoeling dat het zorgplan zou voldoen aan de onderstaande doelstellingen. Met de
evaluatievragen is getoetst of deze doelstellingen al dan niet zijn behaald.
Doelstellingen
1. De cliënte heeft met behulp van Mijn Zorgplan inzicht in wat ze kan verwachten tijdens haar
zwangerschap en van de verloskundige zorg.
2. De cliënte ontvangt met behulp van Mijn Zorgplan van de verloskundige informatie op maat
3. De cliënte kan met behulp van Mijn Zorgplan haar wensen en behoeften bespreken met de
verloskundigen.
Evaluatievragen
4. Is het ontwikkelde systeem van een flexibel document en website werkbaar en bruikbaar in de praktijk?
Waarom wel/niet en welke verbeteringen hebben verloskundigen voor ogen?
5. Welke voordelen en nadelen levert werken met dit zorgplan voor de verloskundigen op?
6. Wat zijn de ervaringen van de cliënten met het zorgplan?
Ad 1
De cliënte heeft met behulp van Mijn Zorgplan inzicht in wat ze kan verwachten tijdens haar zwangerschap en van de
verloskundige zorg.
Zowel de verloskundigen als cliënten vinden dat Mijn Zorgplan een goed hulpmiddel is om beter
voorbereid naar de consulten te gaan. De zwangeren weten beter wat zij kunnen verwachten. Cliënten
vinden het ook fijn dat alle informatie overzichtelijk in één map bij elkaar zit. Zij krijgen compacte en
eenduidige informatie. Een ander belangrijk punt is dat het cliënten helpt om niets te vergeten.
Ad 2
De cliënte ontvangt met behulp van Mijn Zorgplan van de verloskundige informatie op maat
Alhoewel Mijn Zorgplan alle mogelijkheden heeft om informatie op maat te geven, is er in de praktijk
nauwelijks gebruik van gemaakt. De verloskundigen pasten aan het begin van het zorgtraject de gegevens
aan, maar later niet meer of met de hand. Wel kregen cliënten informatiefolders die betrekking hadden op
hun specifieke situatie. Zij vinden het te omslachtig om te werken met een site die niet gekoppeld is aan
het verloskundig dossier. Het is onduidelijk of dit komt omdat verloskundigen onvoldoende geschoold
waren om met het programma te werken of omdat het te omslachtig is om tijdens een consult in twee
programma’s te werken. Gezien de reacties van de verloskundige lijkt het vooral aan de laatste reden te
liggen
Ad 3
De cliënte kan met behulp van Mijn Zorgplan haar wensen en behoeften bespreken met de verloskundigen.
In deze evaluatie is niet naar voren gekomen of Mijn Zorgplan heeft bijgedragen aan het helder krijgen
van de wensen en behoeften van de cliënte. Wel geven cliënten aan dat zij door het zorgplan minder
makkelijk iets vergaten. Er wordt op het geboorteplan wisselend gereageerd. Sommige cliënten helpt het
om hun wensen duidelijk te maken. Anderen vinden het overdreven.
Ad 4
Is het ontwikkelde systeem van een flexibel document en website werkbaar en bruikbaar in de praktijk? Waarom wel/niet
en welke verbeteringen hebben verloskundigen voor ogen?
Het systeem zoals dat nu ontwikkeld is, is niet goed bruikbaar in de praktijk. Het kost de verloskundigen
teveel tijd om de informatie op maat aan te leveren. Een groot probleem hierbij is dat Mijn Zorgplan niet
is gekoppeld aan de verloskundige software systemen. Daarnaast gaat het printen op A5 formaat ook niet
altijd goed. Uit deze evaluatie komen de volgende verbeterpunten naar voren:
22
- Mijn Zorgplan koppelen aan de software systemen
- Niet op A5 formaat printen
- Een kant en klaar informatieboekje waar de verloskundige en de cliënte met de hand informatie bij kan
schrijven.
Ad 5
Welke voordelen en nadelen levert werken met dit zorgplan voor de verloskundigen en cliënten op?
De voordelen van het werken met Mijn Zorgplan zijn dat de cliënte beter voorbereid naar het consult
komt. Zij weten beter wat zij kunnen verwachten en zij hebben alle informatie bij elkaar. Deze voordelen
zijn zowel door de verloskundigen als door de zwangeren genoemd. Voor veel cliënten is het een nadeel
dat Mijn Zorgplan te groot is om in de tas te doen en mee te nemen.
Nadelen zijn dat het de verloskundigen veel tijd kost omdat zij moet switchen tussen twee programma’s.
Bovendien gaat het printen niet heel gemakkelijk. Zij wilden liever een voorgedrukt informatieboekje
waarin met de hand extra informatie geschreven kan worden. De ervaringen uit de pilot staan dus haaks
op de wensen van de verloskundigen uit de telefonische interviews. De verloskundigen zagen wel als
voordeel dat cliënten beter geïnformeerd en voorbereid naar het consult kwam.
Ad 6
Wat zijn de ervaringen van de cliënten met het zorgplan?
Cliënten vinden Mijn Zorgplan prettig omdat zij meer inzicht krijgen in wat zij kunnen verwachten. Zij
vinden het vooral fijn om alle informatie bij elkaar te hebben. Mijn Zorgplan helpt hen ook om niets te
vergeten. Wat zij minder vinden aan Mijn Zorgplan is het formaat. Zij vinden Mijn Zorgplan een te
dik/lomp formaat hebben. Ongeveer een derde wil Mijn Zorgplan zoals het nu wordt uitgeven en een
derde wil Mijn Zorgplan digitaal (daarvan weer twee derde via een app en een derde via een website).
Ongeveer een kwart wil een combinatie van digitale en papieren informatie. Belangrijke feedback is dat zij
uitspringende tabbladen missen en een inhoudsopgave.
De overall conclusie is dat Mijn Zorgplan vooral door cliënten gewaardeerd wordt maar dat het voor
verloskundigen te omslachtig is om mee te werken. Er is dan ook besloten om niet verder te gaan met
Mijn Zorgplan zoals dat is uitgetest.
23
Aanbevelingen
Uit de pilot is naar voren gekomen dat cliënten veel aan Mijn Zorgplan hebben. Zij weten beter wat zij
van de verloskundige zorg kunnen verwachten. De werkwijze rondom Mijn Zorgplan blijkt in de praktijk
echter voor de verloskundigen niet te werken. De werkgroep beveelt daarom het volgende aan:
1. De informatie uit de hoofdstukken van Mijn Zorgplan op de nieuwe KNOV site voor verloskundigen
en voor cliënten plaatsen. Zo blijft de informatie (op maat) behouden voor cliënten. Verloskundigen
kunnen dan bijvoorbeeld met het speciaal ontwikkelde programma zelf een zorgpad maken voor hun
cliënten. Op die manier gaat de informatie niet verloren en kan ieder naar behoefte (onderdelen van)
Mijn Zorgplan gebruiken.
2. Mijn Zorgplan koppelen aan het PWD of aan Vrumun, Orfeus of Onatal zodat het nagenoeg geen
extra tijd en handelingen van de verloskundigen vraagt. Gezien de ontwikkelingen rondom het PWD is
de verwachting dat dit op korte termijn moeilijk haalbaar is. Met Vrumun, Orfeus en Onatal kunnen
verkennend gesprekken gevoerd worden om Mijn Zorgplan in te bouwen.
3. De informatie uit Mijn Zorgplan opnemen in een boekje waar de cliënte en de verloskundige
gepersonaliseerde informatie in kunnen schrijven. De cliënte ontvangt eenduidige informatie en weet
wat zij globaal van de verloskundige kan verwachten. De verloskundige kan met de cliënte bespreken
waarin haar zorg afwijkt van de reguliere zorg. Om dit te realiseren, zal er samenwerking met andere
partijen gezocht moeten worden omdat het voor de KNOV geen optie is om circa 180.000 boekjes te
bekostigen en te verspreiden.
24