- Scholieren.com

Maatschappijleer
Paragraaf 1
Nederland is een verzorgingsstaat: De overheid bemoeit zich actief met de welvaart en het
welzijn van haar inwoners
Welvaart: Voldoende inkomen om onze behoeften te vervullen
Welzijn: Hoe we ons geestelijk en lichamelijk voelen
Solidariteit: Als er bereidheid is in een groep of samenleving om risico’s met elkaar te delen
Er is sprake van een collectief belang
Verzorgingsstaat op 3 belangrijke pijlers:
- Goed onderwijs
- Goede gezondheidzorg
- Sociale zekerheid
Sociale zekerheidsstelsel: ( AOW, kinderbijslag etc )
Mensen verzekert van een inkomen bij werkloosheid, ziekte, ouderdom of
arbeidsongeschiktheid
Sociale rechtsstaat: De burgers hebben sociale grondrechten.
Belangrijkste sociale grondrechten:
- Voldoende werkgelegenheid
- Bestaanszekerheid en welvaart
- Een goed leefmilieu
- Volksgezondheid en voldoende woongelegenheid
- Goed onderwijs
Sollicitatieplicht:
De overheid moet zich inspannen om iedereen aan werk te helpen, in ruil hiervoor moet
iedereen die kan werken zijn best doen om een baan te vinden.
Is iemand niet actief zoek naar werk heeft hij geen recht op een uitkering
Premies:
Verzorgingsstaat partijen:
- Burgers
- Overheid
- Werknemers –en werkgeversorganisaties
Werk- en leeraanbod ( Tot 27 jaar ) of omscholing aangeboden
Rol van de overheid in een verzorgingsstaat:
- Collectieve voorzieningen ( Onderwijs, gezondheidszorg, huisvesting )
- Inkomen ( Werklozen, ouderen )
- Stimuleert werkgelegenheid
- Zet zich in voor goede arbeidsomstandigheden
- Helpt om goede arbeidsvoorwaarden te scheppen
- Bevordert welzijn van mensen ( Sportverenigingen, bibliotheken )
Vakbonden: Organisaties die de collectieve en individuele belangen van werknemers
behartigen
Vakcentrale: Als vakbonden samenwerken
Werkgeverorganisaties: Hier organiseren werknemers zich
Sociale partners: Werkgeverorganisaties en vakcentrales
Maken afspraken die voor alle werknemers/gevers gelden.
Collectieve arbeidsovereenkomsten ( Cao ): Vakbonden en werkgeverorganisaties
Cao: Hierin worden arbeidsvoorwaarde opgesteld’
Nederland is een verzorgingsstaat door dingen uit het verleden:
- De Sovjet-Unie was een lange tijd een communistische planeconomie. Totale
gelijkheid
- Het Amerikaanse model met het vrijemarktsmechanisme: Totale vrijheid
- Scandinavische landen: Sociaaldemocratisch model Duur en uitgebreid systeem
Paragraaf 2
19e eeuw: Principe vrijemarkteconomie
Staatsonthouding op economisch gebied:
Nachtwakerstaat: Een staat waarin de overheid zich vooral beperkt tot het handhaven van
de rechtsorde.
Liberale vrijemarkteconomie werd zichtbaar: Lonen waren zo laag dat mensen werkdagen
van 16 uur moesten maken om genoeg te verdienen
Ingrijpen in de vrije markt:
- Christenen wilden de zwakkeren een betere bescherming bieden
- Sociaaldemocraten streefden naar een sterkere rechtspositie van de arbeiders
- De liberalen waren voorstander van een vermindering van de criminaliteit, die
onvermijdelijk gevolg was van de grote armoede
19e eeuw sociale wetten:
- Armenwet: Financiële overheidssteun voor armen
- Kinderwetje van houten: Kinderarbeid verboden
- Leerplicht: Min. 6 jaar school
- Arbeidswet: Arbeidsdag tot 8 uur
- Kinderbijslagwet
20e eeuw:
Verzekeringen waren vrijwillig
Ongevallenwet was wel verplicht
Regering na WO II:
- Katholieken
- Sociaal-Democraten
PvDa:
- Werknemers meer rechten
- Inkomenszekerheid
KVP: Samenwerking werkgevers en werknemers
Overlegorganen: Overlegt elk jaar met de vakbonden en werkgevers over de
arbeidsvoorwaarden
Liberale visie:
- Vrijemarkteconomie
- Passieve overheid
- Eigen verantwoordelijkheid
- Onderwijs is een investering op de toekomst, studenten moeten wel zelf meer
betalen
Sociaaldemocratische visie:
Christendemocratische visie:
- Sterk maatschappelijk middenveld dat word gevormd door organisaties en
groeperingen die de overheid waar mogelijk taken uit de hanen neemt
- Mantelzorg
Mantelzorg: Hulp vanuit de direct omgeving door families, buren en vrienden
Paragraaf 3
Om uitkeringen mogelijk te maken betaal je premies en belasting
2 Belangrijke doelen van de overheid op het gebied van onderwijs:
- Iedereen de kans geven zijn / haar talenten te ontwikkelen
- Voldoende hoogopgeleid personeel
( Leerplicht & Kwaliteit scholen controleren )
Leerplicht: Voor iedereen tussen de 5 en 16 jaar
Leerlingen worden gecontroleerd door de leerplichtambtenaar
Scholen worden gecontroleerd door de onderwijsinspectie
Sancties: Intrekken kinderbijslag
2006: Iedereen boven de 18 moet een zorgverzekering afsluiten
Jonger: Met ouders mee verzekerd
Laag inkomen: Tegemoetkoming in de vorm van een zorgtoeslag
Basispakket:
- Ziekenhuisopnames
- Medicijnen
- Ambulancerit
- Bezoekje aan de huisarts
Inkomensafhankelijk bedrag via je loon en zorgpremies
Eigen risico: Eerste paar honderd euro aan ziektekosten moet je zelf betalen
Marktwerking: Zorgverzekeringen tegenwoordig zelf voor hun verzekerden “Zorg inkopen :
Sociale zekerheidsstelsel:
- Sociale verzekeringen
- Sociale voorzieningen
Sociale verzekeringen: Mensen betalen premie om zich te verzekeren tegen een bepaald
risico ( Verplicht )
Werknemersverzekeringen: Premie word door de sociale partners samen betaald. De
uitvoering van de verzekeringen gebeurt meestal door het Uitvoeringsinstituut
Werknemersverzekeringen ( UWV )
Hoogte van je uitkering is gekoppeld aan je laatst verdiende loon
3 belangrijkste werknemersverzekeringen:
- Werkloosheidwet ( WW )
- Wet uitbreiding loondoorbetalingsplicht bij ziekte ( WULBZ )
- Wet Werk en inkomen naar arbeidsvermogen ( WIA )
WW: Voorziet in een inkomen als een werknemer onvrijwillig werkloos word. De duur van
de ww uitkering is afhankelijk van het aantal gewerkte jaren
WULBZ: Gedurende ziekte maximaal 2 jaar een uitkering te geven van 70% Van het laatst
verdiende loon te verstrekken
WIA: Voorziet inkomen tijdens langdurige ziekte of ongeval niet instaat zijn om te werken
Volksverzekeringen:
- Algemene ouderdom wet ( AOW )
- Algemene nabestaandenwet ( ANW )
- Algemene kinderbijslagwet ( AKW )
AOW: Vanaf je 65e recht op een AOW uitkering ( Inkomensafhankelijk )
ANW: Inkomen voor weduwnaars
AKW: Alle ouders met kinderen onder de 18 ( Tegemoetkoming )
Sociale voorzieningen: Voor mensen die geen aanspraak kunnen maken op een sociale
verzekering ( Bijv. omdat ze nog nooit gewerkt hebben )
- Van belastingopbrengsten betaald
WWB: Wet Werk en Bijstand (Vangnet )
- Hulp bij werk
- Werk –en leer traject
Algemene bijstand: Voorziet een minimumbedrag dat je maandelijks nodig hebt voor
noodzakelijke kosten Bijv Huur, kleding, voeding
Bijzondere bijstand: Extra, ongewone kosten Bijv. Wasmachine kapot
In dit geval bepaald de sociale dienst hoeveel je ontvangt
Paragraaf 4
Verschil werk & Hobby: Economisch nut van de activiteit
Morele plicht: Werk je niet, dan ben je lui ( Mentaal )
Maatschappelijke plicht: Alleen als je werkt ben je een volwaardig lid van de samenleving
Arbeidsethos: De betekenis die arbeid voor ons heeft
Redenen dat de arbeid in het sociaal-grondrecht is opgenomen:
- Werk is belangrijk bij het vervullen van de basisbehoeften
- Werk bied de mogelijk om je maatschappelijke positie te verbeteren
Basisbehoeften van de mens:
- Lichamelijke behoeften ( Bijv. Eten en drinken )
- Veiligheid & Zekerheid
- Sociale behoeften
- Erkenning en waardering
- Zelfrealisatie ( Innerlijke dwang om iets zinsvols te doen )
Maslow: Kunnen mensen zich pas richten op een hogere basisbehoefte als de
basisbehoeften op lagere niveau bevredigd zijn
materiële basisbehoeften: Inkomen & Zekerheid
Immateriële basisbehoeften: Maatschappelijke status, sociale contacten, ontwikkelen
identiteit
Je beroep verschaft je een bepaalde status: Waardering die andere toekennen aan iemand
beroep
Geplaagde samenleving: niet iedereen verdient evenveel geld
Sociale ongelijkheid: Welvaart niet gelijk is verdeeld over mensen
Maatschappelijke positie: De plaats die je inneemt op de maatschappelijke ladder
Factoren hoge of lagen positie:
- Hoogte van je inkomen
- Hoeveelheid macht en verantwoordelijkheid in je werk
- Kennisniveau
- Speciale ervaring en aanleg
Emancipatiebeweging: Gesubsidieerde banen en wettelijke regelingen stimuleren
werkgevers om eerder sollicitanten uit bepaalde groepen in dienst te nemen
Positieve discriminatie