Jongeren Aangeboren eigenschappen erfelijk bepaald dus heb je vanaf je geboorte Aangeleerde eigenschappen zijn normen en waarden en gewoontes Socialisatie Het overnemen van kenmerken van groep of samenleving waarbij je hoort Iets leren of overnemen kun je op de volgende manieren: Belonen en straffen Imitatie Informatie Sancties Doel positieve sancties negatieve sancties manieren om je laten merken dat je iets goed of slechts hebt gedaan je gedrag beïnvloeden complimentjes of loonsverhoging strafwerk of bekeuring Elk land heeft anderen waarden en normen Sociale controle anderen in je omgeving letten op je en zorgen ervoor dat je je aan de regels van de groep houdt nature aanhangers vinden dat aangeboren gedrag het meest bepaalt hoe je bent Nurture aanhangers belangrijkste eigenschappen leer je aan of leer je af Veel mensen en instanties hebben invloed op jouw normen en waarden en gedrag: Gezin School Vrienden Sportclub Werk Geloof Massamedia (radio/tv/internet) Overheid (wetten/voorlichting) Internalisatie sommige aangeleerde gewoonten, opvattingen, normen en waarden zijn automatisch deel geworden van je gedrag (zoals aan de rechterkant rijden) Identificatie iemands gedrag overnemen (je wilt op iemand lijken) Identiteit wie jij bent o Ervaring o Aangeboren karaktereigenschappen Cultuur groep mensen die de zelfde waarden, normen en gewoonten heeft Dominante cultuur cultuur van een hele grote groep mensen in een land Subcultuur cultuur van een kleine groep mensen in een land Limburgers vieren bv uitgebreid carnaval, Amsterdammers niet Je hoort altijd bij verschillende subculturen zie je op school, kleding en kapsel is per groep verschillend verkopers spreken klanten aan met u, bankdirecteuren hebben geen Tongpiercing enz. Je hebt in Nederland ook verschillende culturen die te maken hebben met: Sport Muziek Godsdienst Woonplek Land van herkomst Jongerencultuur Bedrijfscultuur Dominante cultuur en subculturen bestaan naast elkaar, je behoort tot bepaalde subculturen maar ook tot de dominante cultuur Soms botsen subculturen met de dominantie cultuur. Wij geven elkaar een hand bij het groeten, als een moslim een Nederlandse vrouw geen hand wil geven, mag dat volgens onze wet, maar het hoort eigenlijk niet. Eerste jongeren culturen Jaren 60 meer jongerenculturen ontstonden ruim 50 jaar geleden de ”nozems” * hippies * metalheads * punkers * hiphoppers * skinheads * skaters * gabbers * gamers * enz. welvaart was voor jaren 60 niet zo goed, kinderen hadden lange schooldagen, gingen ook op zaterdag naar school en als je ouders arm waren, ging je op je 14e al werken en gaf je je loon af, jongeren hadden dus bijna geen vrije tijd. Welvaart Betere welvaart komt door hoe goed het gaat ( in een land ) betere economie Je hebt dan: o hogere lonen o meer kansen om door te leren o bijbaantjes, geld mochten jongeren zelf houden Muziek speelt belangrijke rol bij jongerencultuur Logisch dat er steeds nieuwe jongerenculturen ontstaan: 1. meer geld en vrije tijd 2. ze willen zich afzetten (zelfstandig zijn, bepalen welke kleren ze dragen) 3. ze willen bij een groep horen 4. elke groep wil beetje anders zijn generatieconflict kinderen en hun ouders hebben ruzie over uitgaan, kleding, wat wel en niet mag, de normen en waarden van ouders botsen met die van hun kinderen. Zie bladzijde 32 en 33 voor invloed van popmuziek Puberteit de tijd tussen kindertijd en volwassenheid ze gaan op zoek naar de grenzen van hun gedrag Verschillen van normen en waarden kunnen te maken hebben met: 1. de groep waar je bij hoort 2. de plaats waar je woont 3. de tijd waarin je leeft abnormaal verschillen zijn zo groot dat je de normen van iemand niet meer begrijpt (vernielen van bussen en treinen door voetbalhooligans) Asociaal gedrag gedrag waarbij iemand geen rekening houdt met anderen Tolerantie het accepteren van mensen met andere normen en waarden dan jij hebt Respect rekening houden met heeft te maken met fatsoensnormen Er zijn grenzen aan tolerantie, als je last hebt van asociaal gedrag mag je daar iets van zeggen en als iemand steelt, hoef je dat niet te accepteren Beeldvorming als je iemand voor de 1e keer ontmoet, vorm je je een beeld van iets of iemand Zo’n beeld van iemand heeft te maken met je eigen normen en waarden Vooroordeel oordeel over iets of iemand zonder dat je de feiten of de persoon goed kent Stereotype een beeld dat je van een hele groep mensen hebt (blonde meisjes zijn dom, dikke mensen zijn gezellig) Rolgedrag gedrag dat anderen van jou verwachten in een bepaalde situatie (in winkel alstublieft en dank u wel tegen klanten zeggen) Je rol bestaat uit je gedrag maar ook uit: kleding gezichtsuitdrukking lichaamshouding taalgebruik Je hebt verschillende rollen: kind van je ouders leerling klant in een winkel vriend enz Het hebben van meerdere rollen is zelfbescherming, we passen ons daarmee aan aan de omgeving. Roldoorbrekend gedrag anders gedrag dan je van iemand verwacht Soorten bindingen: gevoelsbindingen (vriendschap, steun en liefde) economische bindingen (levensonderhoud, wat je eet/drinkt is door anderen gemaakt, vaak moet je voor die dingen betalen, je bent afhankelijk van je baas, hij betaalt je loon, maar ook van mensen die producten maken en verkopen die jij gebruikt. En je ouders zorgen jaren lang voor je levensonderhoud) kennisbindingen (kennis krijg je via je ouders, vrienden leraren en lesboeken) politieke bindingen (we hebben overheid nodig om ons te beschermen, om voor goede wegen, onderwijs, gezondheidszorg enz. te zorgen. We moeten wel iets van onze vrijheid inleveren. We betalen belasting en moeten een boete betalen als we bv. te hard rijden) Bindingen lopen vaak door elkaar: Je krijgt zakgeld gevoelsbinding (met ouders van wie je het krijgt) economische binding (je krijgt geld) kennis binding (je leert met geld omgaan) Door bindingen begrijpen we dat we onderdeel zijn van de samenleving en afhankelijk van anderen zijn. Sociale cohesie mensen hebben het gevoel dat ze bij elkaar horen Echte samenleving hier het wij gevoel is belangrijk, we houden rekening met normen en waarden en belangen van anderen Samenleving verandert steeds. Wat jouw ouders hebben geleerd is niet op dezelfde manier doorgegeven aan jou. Hoe de samenleving over 20 jaar eruit ziet weet niemand.