- Scholieren.com

1. Tijdbalk ‘Tijd van jagers en boeren’ (tot 3000 v.C)















100 000 v.C.  Mensen verspreiden zich over de wereld
35 000 v.C.  Ontstaan homo sapiens
30 000 v.C.  Begin laatste ijstijd
23 000 v.C.  Venus van Willendorf (Oostenrijk)
15 000 v.C.  Grotschilderingen van Lascaux (Frankrijk)
10 000 v.C.  Einde laatste ijstijd
 Landbouwrevolutie in Midden-Oosten
8 350 v.C.  Ontstaan oudst bekende stad Jericho (Israël/Palestina)
8 000 v.C.  Landbouw in Peru en Mexico
6 500 v.C.  Ontstaan stad Catal Hüyük (Turkije)
6 000 v.C.  Landbouw in Europa (via Griekenland)
5 600 v.C.  Ontstaan oudst bekende stad in Europa: Lepenski Vir (Servië)
5 000 v.C.  Ontstaan landbouw in Nederland (Zuid-Limburg)
4 000 v.C.  Uitvinding van ploeg en wiel
 Uitvinding aardewerk
 Uitvinding kalender
 Ontstaan rijstbouw in China
3 500 v.C.  Uitvinding brons
 Begin van de bouw van hunebedden
3 000 v.C.  Stone Henge (Zuid-Engeland).
 Meeste Europeanen landbouwsamenleving
 Twaalf grote steden in Soemerië.
 Ontstaan van het schrift en ook het einde van de prehistorie.
2. Tijdbalk ‘Tijd van Grieken en Romeinen’ (3000 v.C. tot 500 n.C.)
 3 000 v.C  Ontstaan hoogontwikkelde culturen langs grote rivieren
 Van landbouw- naar landbouw stedelijke samenlevingen
 Staten groeien uit tot grote rijken
 2 000 v.C.  Ontstaan Minoïsche cultuur (Kreta)
 1 600 v.C  Begin ontwikkeling Myceense cultuur (Griekenland)
 1 000 v.C.  Vereniging joodse stammen
 926 v.C.  Uiteenvallen joodse rijk
 754 v.C.  Stichting van Rome
 750 v.C  Homerus schreef Ilias + Odyssee
 Griekse cultuur verspreid
 700 v.C.  Dorische stijl
 507 v.C  Kleistenes voert democratie in (Athene)
 450-400 v.C  Klassieke periode, hoogtepunt.
 447 v.C  Begin bouw Parthenon
 432 v.C  Einde bouw Parthenon
 400 v.C.  Rome groeit uit tot imperium dat heel Italië beheerst
 264 v.C.  Begin expansie buiten Italië
 200 v.C.  Griekenland werd deel van het Romeinse rijk
 146 v.C.  Verovering Carthago (Noord-Afrikaanse stad)
 117 v.C.  Romeinse rijk bereikt grootste omvang








58 v.C → Verovering Gallië door Julius Caeser
43 v.C. → Verovering Brittannië
30 v.C → Egypte werd onderdeel van Romeinse rijk
27 v.C → Stichting Romeinse keizerrijk, het Imperium Romanum
12 v.C → Romeinen trokken Nederland binnen
9 n.C. → Romeinen werden verslagen door Germaanse stammen
312 n.C → Keizer Constantijn geeft christenen godsdienstvrijheid
330 n.C. → Constantijn verplaatst hoofdstad naar Byzantium (Griekenland) en
noemt het voortaan Constantinopel
 391 n.C. → Christendom wordt staatsgodsdienst
 395 n.C. → Splitsing Romeinse rijk (West en Oost)
 476 n.C. → Einde West-Romeinse rijk door afzetting van laatste keizer
3. Tijdbalk ‘Tijd van monniken en ridders’ (500 tot 1000)





















395 → Christendom wordt staatsgodsdienst
450 → Vanaf dit jaar verbreiden monniken het christendom naar Ierland
497 → Bekering tot het Christendom door Clovis
500 → Clovis onderwerpt bijna geheel Gallië
600 → Ierse monniken brengen het christendom naar Brittannië
610 → Mohammed krijgt visioen Godswoord
622 → Begin van islamitische jaartelling
630 → Mohammed verovert Mekka
630 → Franken bouwen een kerk in Utrecht, maar wordt door Friezen
verwoest
632 → Dood van Mohammed
632 - 650 → Verovering grote gebieden door Moslims
660 → Islam rukt opnieuw op
690 → Angelsaksische monnik Willibrord steekt over naar de Lage Landen
711 → Moslims steken over naar Spanje
722 → Paus zendt de Angelsaksische monnik Bonifatius naar de Lage
Landen
732 → Einde aan de (middeleeuwse) expansie
750 → Arabische rijk valt uiteen
772 → Lebuinus kerk wordt in brand gestoken en oorlog begint.
800 → Koning Karel de Grote wordt tot keizer gekroond
804 → Definitieve bekering van de Friezen en Saksen tot christendom
1054 → Breuk tussen oosters en westers christendom
4. Tijdbalk ‘Tijd van steden en staten’ (1000 tot 1500)





962 → Otto I wordt tot keizer gekroond en riep het Heilige Roomse rijk uit
1000 → Opnieuw landbouwstedelijke ontwikkeling
1050 → Turkmenen vallen Midden-Oosten binnen
1066 → De Normandiërs veroveren Engeland
1075 → Keizer Hendrik staat voor Canossa




















1077 → Islamitische Turken veroveren de oostkust van de Middellandse Zee
1095 → Begin van de kruistochten door oproep van paus Urbanus II
1096 → Eerste kruistocht
1099 → Jeruzalem wordt door kruisvaarders veroverd
1122 → Het Concordaat van Worms tussen Hendrik en Gregorius (alleen
priesters van een bisdom mogen hun eigen bisdom kiezen
1187 → Jeruzalem wordt heroverd door veldheer Saladin
1215 → Engelse koning Jan zonder land ondertekent Magna Carta (koning
moet zich aan de wet houden)
→ Paus bepaalt dat joden in Rome in een aparte wijk moeten wonen
1247 → Hollandse graaf Willem II werd gekozen als koning van Duitsland,
maar voordat hij tot keizer gekroond kon worden sneuvelde hij.
1275 → Amsterdam krijgt tolprivilege van Hollandse graaf Floris
1281 → Turkse sultan Osman vormt Osmaanse rijk
1291 → Einde van de kruistochten door val van Akko, de laatste christelijke
stad
1300 → Begin verspreiding Islam in Indonesië door Arabische handel
1302 → De Guldensporenslag wordt gevoerd bij Kortdijk door een Frans
ridderleger en een leger van Vlaamse burgers en boeren, aangevoerd door
leden van ambachtsgilden.
1303 → Paus Bonifatius VII wordt overmeesterd door commando-eenheid van
de Franse koning.
1337 → Begin Honderdjarige Oorlog (machtsstrijd tussen Franse en Engelse
koning)
1347 → Begin pestepidemie Europa (⅓ van de Europeanen bezweek)
1450 → Einde pestepidemie
1453 → Einde Honderdjarige Oorlog
→ Verovering Constantinopel (einde Byzantijnse rijk)
1464 → Eerste Staten-Generaal in de Nederlanden
1492 → De herovering, de reconquista, van Spanje is voltooid (verovering van
Granada)
5. Tijdbalk ‘Tijd van ontdekkers en hervormers’ (1500 tot 1600)










1488 → Bartholomeo Diaz rondde Kaap de Goede Hoop
1492 → Columbus bereikt Amerika
1498 → Portugees Vasco da Gama bereikt als eerste India
1503 → Mona Lisa (Da Vinci)
1507 → Italiaanse Amerigo Vespucci ontdekte dat Amerika een nieuw
continent was
1515 → Karel V neemt bestuur van de Nederlanden op zich
1516 → Erasmus maakt een nieuwe vertaling van Bijbel
1517 → Duitse monnik Maarten Luther begint reformatie
1519 → Spanjaard Hernando Cortes verovert het rijk van de Azteken in
Mexico
1520 → Paus dreigt Luther in de ban te doen als hij zijn ideeën niet herroept
 1522 → Karel V richt eigen inquisitie op, een speciale bank tegen misdrijven
tegen het geloof
 1525 → Luther trouwt met uitgetreden non
 1530 → Spanjaard Francisco Pizarro verovert het Incarijk in Peru
 1541 → Calvijn organiseert zijn kerk in Genève
 1555 → Godsdienstvrede van Augsburg (einde godsdienstoorlogen)
 1559 → Filips verlaat de Nederlanden en stelt zijn halfzus Margaretha aan als
landvoogdes
 1564 → Willem van Oranje pleit voor godsdienstvrijheid, Filips geeft bevel nog
harder op te treden
 1566 → 200 lagere edelen trekken naar het paleis in Brussel en vragen
Margaretha om afschaffing inquisitie en ze matigt de kettervervolging
→ Calvinisten beginnen met bijeenkomsten in open lucht
→ Beeldenstorm
 1567 → De Hertog van Alva (‘de ijzeren hertog’) arriveert in Nederland met
een groot leger vanuit Zuid-Italië
 1568 → Slag bij Heiligerlee
 1571 → Spanjaarden veroveren Filippijnen
 1572 → De geuzen nemen Den Briel in
 1580 → Filips verklaart Oranje vogelvrij
 1581 → Gewesten van de Unie van Utrecht zweren Filips af als landheer
→ Parma verovert de ene stad na de andere in Brabant en Vlaanderen
 1584 → Katholieke fanaticus vermoord Willem van Oranje
 1585 → Parma neemt Antwerpen in
 1588 → Spaanse oorlogsvloot gaat voor de Engelse kust ten onder
→ Onder Maurits krijgt de Republiek heel Noord Nederland in handen
 1595 → Begin Nederlandse expansie
 1596 → Eerste Nederlanders op Java
 1598 → Edict van Nantes, zorgde ervoor dat katholieken en hugenoten gelijke
rechten kregen