Hoofdstuk 5: Zouten in de bodem Plant heeft voedingsstoffen nodig→ haalt uit bodem of mest. Via fotosynthese maken planten energie (glucose). Planten bestaan voor een groot deel uit koolstof, waterstof en zuurstof. Via de wortels haalt een plant mineralen en andere benodigde elementen in ionvorm uit de bodem. Enkelvoudige ionen bestaan uit 1 element, samengestelde ionen uit meer dan 1 element. Zouten bestaan uit ionen, ook is een zout altijd elektrisch neutraal geladen. De positieve en negatieve ladingen van de ionen heffen elkaar op: dit geeft de verhoudingsformule. Positieve ionen 1+ 2+ 3+ 4+ K+ Negatieve ionen Kaliumion Lithiumion Natriumion Zilverion Ammoniumion Goud(I)ion Kwik(I)ion 1- Li+ Na+ Ag+ NH+ Au+ Hg+ Ba2+ Ca2+ Cu2+ Fe2+ Mg2+ Pb2+ Hg2+ Sn2+ Zn2+ Al3+ Fe3+ Au3+ Pb4+ Sn4+ Bariumion Calciumion Koperion Ijzer(II)ion Magnesiumion Loodion Kwikion Tinion zinkion Aluminiumion Ijzer(III)ion Goud(III)ion Lood(IV)ion Tin(IV)ion 2- 3- FClBrIOHNO3NO2HCO3CH3COOH2PO4MnO4O2S2CO32SO42SO32SiO32HPO42S2O32- Fluoride-ion Chloride-ion Bromide-ion Jodide-ion Hydroxide-ion Nitraation Nitrietion Waterstofcarbonaation Ethanoaation, acetaation Diwaterstoffosfaation Permanganaation Oxide-ion Sulfide-ion Carbonation Sulfaation Sulfietion Silicaation Waterstoffosfaation Thiosulfaation PO43- Fosfaation Via water in de bodem worden de voedingstoffen naar de plant vervoerd, dat is een bodemoplossing. De ionen zijn afkomstig van klei, vergaan van plantaardig materiaal en toegevoegd mest aan de grond. Het verweerde gesteente in de bodem bevat veel belangrijke mineralen. Door uitspoelen wordt zandgrond arm aan mineralen. Klei bestaat uit negatief geladen lagen, die bestaan silicium en zuurstofstomen. Met positieve ionen (K, Mg, Ca of Al) er tussen, zodat de klei neutraal is. Een zout geleid stroom als het opgelost is (of gesmolten), dit komt omdat het zout dan bestaat uit vrije ionen. Weergeven in een oplosvergelijking: CaCl2 (s) → Ca2+ (aq) + 2 Cl- (aq). Triviale namen = naam die anders is dan de systematische naam voor een stof oplossing. Tabel 66A staand de triviale namen. Tabel 45A geeft aan of een zout goed oplosbaar is of niet. Ionen uit de bodemoplossing kunnen uitgewisseld worden met de ionen die aan de buitenkant van kleideeltjes zitten dit heeft invloed op ion opname van planten of met concentratie ionen in de bodem, worteloppervlak en het pH van de bodemoplossing. Het aantonen van ionen in een oplossing kan op verschillende manieren. Sommige ionen kun je herkennen aan de kleur→ zie tabel 65B. Een andere mogelijkheid om elementen aan te tonen is een vlamreactie → zie tabel 65A. De meest voorkomende manier is ionen met neerslag aantonen. Neerslag= een vaste stof die vast verspreid door de vloeistof zit (ook wel suspensie). Een neerslag ontstaat als de positieve ionen van de ene oplossing met de negatieve ionen van de andere oplossing een slecht oplosbaar zout vormen. Kijk in tabel 45A welke ionen goed en slecht oplosbare zouten vormen. Met deze neerslagreacties kun je ionen ook aantonen. Als je wil onderzoeken welke van de twee ionen er in een oplossing zit, zoek je een ion dat met het ene ion een goed oplosbaar zout vormt en met het andere ion een slecht oplosbaar zout. Opstellen van een neerslagreactie: 1. Welke ionen komen er in de oplossing voor? 2. Zoek in tabel 45A welke zouten g of s oplosbaar zijn 3. stel de reactie vergelijking op, achter de pijl het vaste zout en maak de vergelijking kloppend. Er zijn 4 manieren om grond vruchtbaar te houden, de eerste is door elk jaar een ander gewas te verbouwen op dezelfde grond, of het gebruik van dierlijkmest kan helpen (verhouding weten). Groenbemesting is het planten van planten die zorgen voor mineralen als ze sterven voor de bodem (na oogst planten weer begraven), deze 3 manieren behoren tot biologische landbouw. de laatste manier is kunstmest (heel precies). Er zijn veel verschillende soorten kunstmest, zoals kunstmest N-P-K die stikstof, fosfor en Kalium bevat, komen dan in zout of moleculaire stof voor. Soms is er een overschot aan ionen in de bodem, dan spoelen ze uit naar het oppervlaktewater = daardoor vervuild, ook door te veel zware metaal ionen in kunstmest. Door een overschot te gebruiken van fosfaat, spoelt een deel weg naar het oppervlaktewater, wat er voor zorgt dat het water voedselrijker wordt = eutrofiëring→ algen groeien sneller = meer vissen dood. Zware metalen hebben hoger atoomnummer dan ijzer. Doordat deze soms in kunstmest of dierlijk mest voorkomen en zich dan ophopen in planten of rivieren vervuilen, komen ze soms zelfs in menselijk eten→ giftig en niet goed voor je. Platen halen via nitraten stikstof binnen, een overschot is niet direct schadelijk maar wel zonde.