EVOLUTIE Thema 5 DE EVOLUTIETHEORIE Evolutie is een proces wat miljarden jaar plaatsvindt. De theorie gaat uit van het volgende proces. veranderingen in genotypen. natuurlijke selectie. ontstaan van nieuwe soorten. Dit proces leidt tot het volgende principe: ‘Het best aangepaste organisme heeft de grootste kans om te overleven’. EVOLUTIETHEORIE Veranderingen in genotypes bij organismen mutaties geslachtelijke voorplanting EVOLUTIETHEORIE Natuurlijke selectie het organisme dat het best in aangepast aan de omgeving heeft de grootste kans om te overleven EVOLUTIETHEORIE Kunstmatige selectie niet selecteren op beste aanpassing, maar om bijvoorbeeld ‘liefheid’ Voorbeeld domesticatie dieren BEWIJZEN EVOLUTIETHEORIE Door naar het verleden en heden te kijken proberen we evolutie te bewijzen. Verleden Fossielen Aardlagen Heden DNA vergelijking celvergelijking homologie organen embryonale ontwikkeling rudimentaire organen FOSSIELEN Door fossielen krijgen we tijdbeeld van de ontwikkeling van organismen. oudste fossielen liggen het diepst VOORBEELD Waar vinden we in de grand canyon (VS) de oudste fossielen? FOSSIELEN Toegepast op de grand canyon Verschillende aardlagen verschillende fossielen FOSSIELEN Verschillende aardlagen verschillende fossielen Kan je deze verklaren? bepalen ouderdom door koolstofdatering FOSSIEL TYRANNOSAURUS FOSSIEL ORDOVICIAN FOSSIELEN VAN MISSING LINKS?! FOSSIELEN Fossielen laten zien dat er vele diersoorten op de wereld bestaan hebben. Veel van deze dieren zijn verdwenen en er zijn veel nieuwe diersoorten ontstaan. Door fossielen krijgen we een duidelijk beeld van hoe leven op aarde is geëvolueerd. DE GESCHIEDENIS VAN HET LEVEN OP AARDE 4,6 miljard jaar:ontstaan aarde. 3,8 miljard jaar:ontstaan eenvoudig leven in water 3,3 miljard jaar: ontstaan bacteriën + fotosynthese zuurstofproductie 1,8 miljard jaar: ontstaan veelcellige organisme. 530 miljoen jaar: veel nieuwe levensvormen in water 500 miljoen jaar: landplanten 450 miljoen jaar: ontstaan landdieren, eerst geleedpotigen, daarna amfibieën en reptielen. DE GESCHIEDENIS VAN HET LEVEN OP AARDE 300 miljoen jaar: veel bossen + insecten 250 miljoen jaar: bloeitijd reptielen (sauriërs) + ontstaan eerste vogels en zoogdieren 65 miljoen jaar: uitsterven sauriërs. komeet zoogdieren + vogels kwamen tot bloei 1,5 miljoen jaar: ontstaan primitieve mens 150.000 jaar: ontstaan moderne mens: homo sapiens sapiens ONTSTAAN LEVEN Oersoep? Experiment Miller; het ontstaan van organisch materiaal begin leven? ONTSTAAN LANDDIEREN ontwikkeling van vinnen naar poten ONTSTAAN LANDDIEREN ook vandaag?! mudskippers ONTSTAAN EERSTE VOGELS Kenmerken van zowel reptielen als vogels ONTSTAAN EERSTE ZOOGDIEREN EVOLUTIE VANDAAG. Natuurlijke selectie ontstaan nieuwe soorten DNA vergelijking celvergelijking homologie organen embryonale ontwikkeling rudimentaire organen HOMOLOGIE Overeenkomst in bouw verschil in functie HOMOLOGIE Overeenkomsten in embryonale ontwikkeling fout in het biologieboek RUDIMENATIRE ORGANEN organen die in de loop der tijd hun functie hebben verloren. heupbeen heeft oorspronkelijke functie verloren, maar is nog wel aanwezig in organisme