Verbeterplan - WordPress.com

advertisement
Verbeterplan
Zorgverbeteringsproject
Studenten: Annebel Roelofs (500614256)
Romée Veldhuis (500603452)
Klas: LV14_5HK
Studiegidsnummer: G-VERP 4500AFZV12
Studieonderdeel: 4000061211
Aantal woorden: 9720
1e examinator: Henrike Rebel
2e examinator: Margriet van Iersel
Datum: 9 januari 2015
HBO-Verpleegkunde regulier
jaar 5, Semester 1, 2014- 2015
Opdrachtgever: Suzan Vroomen
Projectbegeleidster: Anouck Diercks
Hogeschool van Amsterdam
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Colofon
Opdrachtnemers
Annebel Roelofs
Email: Annebel.roelofs@hva.nl
Telefoonnummer: 06-38322045
Romée Veldhuis
Email: Romee.veldhuis@hva.nl
Telefoonnummer: 06-52290040
Opdrachtgever
Drs. Suzan Vroomen, Stafadviseur
Academisch Medisch Centrum (AMC)
Staf Raad van Bestuur, Directoraat Patiëntenzorg | ruimte: E.2-276
Email: s.m.vroomen@amc.uva.nl
Telefoonnummer: 020-5662332
Instelling
Academisch medisch centrum (AMC)
Meibergdreef 9
1105 AZ Amsterdam
Telefoonnummer centrale hal 020 - 566 9111
Afdelingen
Neurologie H6-Noord
Telefoonnummer: 020-5664063
Chirurgie G6-Zuid
Telefoonnummer: 020-5663159
Neurochirurgie H6-Zuid
Telefoonnummer: 020-5663861
Chirurgie G6-Noord
Telefoonnummer: 020- 5662960
Projectbegeleider
Anouck Diercks
Email: a.diercks@amc.uva.nl
Telefoonnummer: 0205663071 / 06-46317694
Examinator
1ste examinator
Henrike Rebel
Email: h.g.rebel@hva.nl
2de examinator
Margriet van Iersel
Email: m.van.iersel@hva.nl
Periode
3 september 2014 tot en met 9 januari 2015
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
1
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Voorwoord
Beste lezer,
Voor u ligt het verbeterplan dat onderdeel is van het afstudeerproject “Werken aan
Zorgverbetering”. Dit verbeterplan bevat de onderzoeksresultaten en aanbevelingen die door de
projectgroep zijn gevonden en ontwikkeld. De projectgroep bestaat uit twee vierdejaars HBOverpleegkunde studenten van de Hogeschool van Amsterdam. Het verbeterplan is het
eindonderzoek van hun studie.
De opdrachtgever heeft gevraagd om een onderzoek uit te voeren dat zich richt op de
implementatie van de huidige blauwdruk visite binnen het Academisch medisch centrum (AMC).
Gedurende het onderzoek bleek dat de visite op de geïncludeerde afdelingen op een
verschillende manier verliep en de verschillende disciplines hierin een andere rol hadden. Om
voldoende diepgang in het onderzoek te kunnen aanbrengen heeft de projectgroep besloten om
zich voornamelijk op de rol van de verpleegkundigen tijdens de visite te richten.
In dit verbeterplan zal worden gesproken over de visite. Hiermee wordt de artsenvisite binnen
het AMC bedoeld. Indien er in dit verbeterplan wordt gesproken over de blauwdruk visite wordt
hiermee de opgestelde structuur en de hierbij horende uitgangspunten van de visite, binnen de
standaard verpleegafdelingen in het AMC, bedoeld. Zie bijlage 1 voor de uitwerking van de
blauwdruk visite.
De projectgroep wil haar opdrachtgever Suzan Vroomen bedanken. Tevens gaat een dankwoord
uit naar projectbegeleider Anouck Diercks. Ook willen wij het team van de vier desbetreffende
afdelingen bedanken voor het nemen van de tijd en het meewerken aan de interviews en de
observaties.
U zult eerst de samenvatting lezen waarna de uitgebreide uitwerking volgt. De projectgroep
hoopt dat u het verbeterplan met plezier zult lezen en dat de daaruit voortvloeiende
aanbevelingen een zinvolle bijdrage zullen leveren aan de kwaliteit van de zorgverlening.
Annebel Roelofs en Romée Veldhuis
Januari 2015, Amsterdam
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
1
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Inhoudsopgave
Voorwoord
1
Inhoudsopgave
2
Samenvatting
4
1. Inleiding
5
2. Methoden
10
3. Resultaten
15
4. Analyse resultaten
26
5. Conclusie en aanbevelingen
28
6. Discussie
30
Aanleiding............................................................................................................................................................................................................... 4
Doel............................................................................................................................................................................................................................ 4
Vraagstelling ......................................................................................................................................................................................................... 4
Resultaten .............................................................................................................................................................................................................. 4
Conclusie .................................................................................................................................................................................................................4
1.1 Aanleiding ...................................................................................................................................................................................................... 5
1.2 Context ............................................................................................................................................................................................................. 5
1.3 Doelgroep ....................................................................................................................................................................................................... 6
1.4 Doelstelling .................................................................................................................................................................................................... 7
1.5 Vraagstelling .................................................................................................................................................................................................. 7
1.6 Perspectieven................................................................................................................................................................................................. 7
1.6.1 Microniveau............................................................................................................................................................................. 7
1.6.2 Mesoniveau.............................................................................................................................................................................. 8
1.6.3 Macroniveau............................................................................................................................................................................ 8
1.7 Opbouw verbeterplan................................................................................................................................................................................ 9
1.8 Begripverduidelijking................................................................................................................................................................................. 9
2.1 Literatuuronderzoek ..................................................................................................................................................................................10
2.1.1 Het doel van de visite.......................................................................................................................................................... 11
2.1.2 Huidige blauwdruk visite................................................................................................................................................... 12
2.2 Praktijkonderzoek ..................................................................................................................................................................................... 13
2.2.1 Observaties .............................................................................................................................................................................. 13
2.2.2 Interviews ............................................................................................................................................................................... 14
3.1 Literatuuronderzoek................................................................................................................................................................................... 15
3.1.1 Het doel van de visite........................................................................................................................................................... 15
3.1.1.1 Inhoud visite..................................................................................................................................................... 15
3.1.1.2 Soorten visite.................................................................................................................................................... 16
3.1.2 Huidige blauwdruk visite.................................................................................................................................................... 17
3.2 Praktijkonderzoek....................................................................................................................................................................................... 19
3.2.1 Observaties............................................................................................................................................................................... 19
3.2.1.1 Observaties papieren visite Neurocentrum........................................................................................ 19
3.2.1.2 Observaties papieren visite Chirurgie...................................................................................................20
3.2.1.3 Observaties zaalronde Chirurgie............................................................................................................. 21
3.2.2 Interviews................................................................................................................................................................................. 24
3.2.2.1 Interviews Neurocentrum.......................................................................................................................... 24
3.2.2.2 Interviews Chirurgie..................................................................................................................................... 25
5.1 Conclusie.......................................................................................................................................................................................................... 28
5.2 Aanbevelingen............................................................................................................................................................................................... 28
5.2.1 Microniveau............................................................................................................................................................................. 29
5.2.2 Mesoniveau.............................................................................................................................................................................. 29
5.2.3 Macroniveau............................................................................................................................................................................ 29
6.1 Validiteit literatuuronderzoek................................................................................................................................................................ 30
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
2
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
6.2 Validiteit praktijkonderzoek................................................................................................................................................................... 31
Literatuurlijst
33
Bijlagen
35
Bijlage 1 - AMC blauwdruk visite.................................................................................................................................................................. 35
Bijlage 2 - Observatie checklist...................................................................................................................................................................... 37
Bijlage 3 - Interview vragen……..................................................................................................................................................................... 39
Bijlage 4 - Resultaten observaties individuele afdelingen................................................................................................................ 40
Bijlage 5 - Lijstje visite Neurocentrum....................................................................................................................................................... 48
Bijlage 6 - Lijstje visite Chirurgie-Noord................................................................................................................................................... 49
Bijlage 7 - Uitwerkingen observaties.......................................................................................................................................................... 50
Bijlage 8 - Uitwerkingen interviews............................................................................................................................................................ 54
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
3
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Samenvatting
Aanleiding
De verpleegkundig bestuurders binnen het AMC geven aan dat de visite op verschillende
afdelingen binnen het AMC niet eenduidig wordt uitgevoerd. Een gevolg van het niet naleven van
de blauwdruk visite tijdens de visite is dat er niet optimaal afspraken worden gemaakt over
onder andere de taken en verantwoordelijkheden van de verpleegkundigen (1,2).
Doel
Het doel van dit verbeterplan is het ontwikkelen van aanbevelingen betreffende aanpassingen
aan de huidige structuur van de visite, waarmee het naleven van de blauwdruk visite wordt
bevorderd. Dit zal de kwaliteit van zorg verhogen en een eenduidige structuur bieden ten
aanzien van de visite. Dit doel zal de projectgroep realiseren door het probleem vanuit meerdere
perspectieven te bekijken.
Vraagstelling
Uit de aanleiding en het doel van dit onderzoek is de volgende hoofdvraag geformuleerd:
Welke aanpassingen aan de huidige visite zullen het naleven van de uitgangspunten van de
blauwdruk visite door de verpleegkundigen bevorderen?
Vervolgens zijn er deelvragen opgesteld waarmee de hoofdvraag beantwoord kan worden.
Resultaten
Aan de hand van de opgezochte literatuur kwam naar voren dat er een aantal elementen nodig
zijn om de visite zo volledig en efficiënt mogelijk te laten verlopen. Visites zijn van belang om
hoogwaardige en veilige zorg te bieden aan patiënten. Een combinatie van een papieren visite en
een zaalronde kunnen leiden tot het opstellen van een compleet behandelplan. De huidige
blauwdruk visite is gebaseerd op meningen van verpleegkundigen, artsen en stafmedewerkers
uit het AMC en op onder andere wetenschappelijke literatuur.
De observaties bevestigden dat de verschillende afdelingen de blauwdruk visite niet volledig
naleven tijdens de visite en dus de visite niet op een eenduidige manier verloopt. Op de helft van
de geobserveerde afdelingen wordt een vaste structuur aangehouden tijdens de visite. Het
aanhouden van een lijstje bevordert een vaste structuur en zorgt voor een effectiever verloop
van de visite.
Uit de interviews is gebleken dat bijna geen verpleegkundige op de hoogte was van de huidige
blauwdruk visite. Wel hadden enkele afdelingen een eigen lijstje met de te bespreken punten. Er
worden meerdere redenen gegeven voor het niet naleven van de uitgangspunten van de
blauwdruk visite.
Conclusie
Uit het onderzoek blijkt dat het aanhouden van een lijstje en daardoor het volgen van een vaste
structuur wenselijk is en ervoor kan zorgen dat de huidige blauwdruk visite door de
verpleegkundigen wordt nageleefd. Een goede implementatie, zoals beschreven in het artikel
‘’Multidisciplinaire visite: ontwikkeling en implementatie van een blauwdruk’’, is hierbij van
belang.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
4
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
1. Inleiding
In de inleiding zijn de aanleiding van de kwaliteitsverbetering, de context, de doelgroep, de doel- en
vraagstelling en de verschillende perspectieven te lezen. Verder wordt er een korte omschrijving
gegeven van de opbouw van het verbeterplan en worden begrippen toegelicht.
1.1 Aanleiding
‘’Er worden steeds meer complexe patiënten opgenomen in het ziekenhuis, die in een steeds
kortere tijd worden behandeld. Efficiënt visite lopen is essentieel om de dagelijkse zorg voor de
patiënt goed te organiseren en mensen goed voorbereid naar huis te laten gaan. In het AMC is
efficiënt en kwalitatief visite lopen één van de tien verpleegkundige speerpunten.
Verpleegkundigen en artsen hebben samen de randvoorwaarden en afspraken opgesteld voor
de dagelijkse visite, met als doel de multidisciplinaire coördinatie van het zorgplan te
optimaliseren. De randvoorwaarden zijn vertaald naar een blauwdruk visite (bijlage 1) die de
patiëntveiligheid en kwaliteit van zorg waarborgt (1).’’
Binnen het AMC is door de verpleegkundig bestuurders aangegeven dat de uitgangspunten van
de blauwdruk visite tijdens de visite niet altijd worden nageleefd. De visite wordt dus door alle
standaard verpleegafdelingen binnnen het AMC niet op een eenduidige manier uitgevoerd. De
oorzaken en redenen van het niet naleven van de huidige blauwdruk visite zijn niet duidelijk en
zullen in dit verbeterplan worden onderzocht. Een gevolg van het niet naleven van de blauwdruk
visite tijdens de visite is dat er niet optimaal afspraken worden gemaakt over onder andere de
taken en verantwoordelijkheden van de verpleegkundigen (1,2).
1.2 Context
In deze paragraaf wordt de context van dit project nader beschreven. Onder de context wordt de
omgeving verstaan waar het probleem zich afspeelt.
Organisatie
Het AMC, Academisch Medisch Centrum, behoort tot één van de acht universitair medische
centra binnen Nederland. Binnen het AMC staan de behandeling van patiënten, medisch
wetenschappelijk onderzoek en geneeskundig onderwijs voorop (3).
Afdeling en Patiëntencategorie
Er zal op 4 verpleegafdelingen, 2 chirurgische afdelingen en 2 afdelingen van het Neurocentrum,
worden gewerkt aan deze opdracht. Er is gekozen voor verschillende specialismen in het
ziekenhuis. Op deze manier kan goed geobserveerd worden hoe op verschillende afdelingen de
visite wordt gehouden en zullen onze adviezen meer AMC-breed zijn. De uiteindelijke vier
afdelingen, die toestemming hebben gegeven voor het meedoen aan dit onderzoek, zijn:
 Chirurgie-Noord en Chirurgie-Zuid. Dit zijn twee verpleegafdelingen die onderdeel zijn
van divisie B, Chirurgische specialismen. Op deze afdelingen liggen voornamelijk
oncologische patiënten en patiënten die een operatie aan slokdarm, maag, galblaas,
lever, alvleesklier of darm hebben ondergaan (4).
 Neurologie. Op deze afdeling worden patiënten met ziekten van het zenuwstelsel en de
spieren behandeld. (5)
 Neurochirurgie. Op deze afdeling worden patiënten met aandoeningen aan de hersenen,
de schedel, het ruggenmerg, de wervelkolom en het perifere zenuwstelsel behandeld. (6)
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
5
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
In dit verbeterplan zullen de bovenstaande vier afdelingen worden onderverdeeld in de
volgende twee groepen:
 Neurocentrum, waaronder Neurologie en Neurochirurgie vallen;
 Chirurgie, waaronder Chirurgie-Noord en Chirurgie-Zuid vallen.
De reden hiervoor is dat het Neurocentrum een andere afdelingscultuur- en structuur en
patiëntencategorie heeft ten opzichte van de Chirurgie.
Betrokken disciplines
De disciplines welke betrokken worden tijdens de visite zijn de arts, verpleegkundigen,
hoofdverpleegkundigen en mogelijk diëtiste, maatschappelijk werk of fysiotherapeut. De
projectgroep heeft er voor gekozen om zich binnen dit project te richten op de rol van de
verpleegkundige binnen de visite, om het project te concretiseren.
1.3 Doelgroep
De volgende partijen hebben volgens de projectgroep het meeste baat bij het
zorgverbeteringsvoorstel betreffende de blauwdruk visite en zullen enige verandering eerder
merken ten opzichte van andere partijen binnen het AMC:
 Verpleegkundigen: De taak van de verpleegkundige in de visite is om de klinische
gesteldheid van de patiënt met de arts te delen door middel van zijn/haar observaties en
metingen. Ook brengt de verpleegkundige de belangen en wensen van de patiënt in het
gesprek naar voren. De verpleegkundige richt zich voornamelijk op het plannen van het
zorgbehandelplan voor de komende vierentwintig uur en het ontslagmanagement. Een
probleem van het niet naleven van de blauwdruk visite is dat de taken en
verantwoordelijkheden van de verpleegkundigen voor het verdere beleid niet duidelijk
worden besproken (1).
 Artsen: De taak van de arts in de visite is om vanuit de gedeelde informatie van de
verpleegkundige het behandelplan zo nodig aan te passen. De arts richt zich
voornamelijk op de actuele klinische situatie van de patiënt. Het niet naleven van de
blauwdruk visite, leidt tot een verstoorde communicatie. Dit komt doordat artsen en
verpleegkundigen zich vooral focussen op hun eigen visie ten aanzien van het klinische
beeld en het behandelplan van de patiënt in plaats van het te combineren met die van de
andere disciplines (1).
 Patiënten: De visite kan gebruikt worden als moment om de patiënt te informeren over
het zorgproces. Indien de visite op een gestructureerde manier verloopt, zal de patiënt
hier profijt van hebben. Een optimaal uitgevoerde visite leidt namelijk tot duidelijke
afspraken over het zorgproces en dus tot een beter lopend zorgproces. Het probleem dat
enkele patiënten nu ondervinden door het door de disciplines niet naleven van de
blauwdruk visite, is dat het zorgproces niet altijd efficiënt, effectief en volgens de
belangen en behoeften van de patiënt verloopt (1,2).
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
6
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
1.4 Doelstelling
De doelstelling van dit verbeterplan is het ontwikkelen van aanbevelingen, betreffende
aanpassingen aan de huidige structuur van de visite op de onderzochte verpleegafdelingen,
waarmee het naleven van de blauwdruk visite wordt bevorderd. Dit zal de multidisciplinaire
coördinatie van het zorgplan optimaliseren, en daarmee de kwaliteit van zorg verhogen en een
eenduidige structuur bieden ten aanzien van de visite. Dit doel zal de projectgroep realiseren
door het probleem vanuit meerdere perspectieven te bekijken.
1.5 Vraagstelling
De hoofdvraag waar dit project om draait luidt:
Welke aanpassingen aan de huidige visite zullen het naleven van de uitgangspunten van de
blauwdruk visite door de verpleegkundigen bevorderen?
Om deze hoofdvraag te kunnen beantwoorden zijn er deelvragen opgesteld:
Deelvragen huidige situatie
1. Volgens welke structuur wordt de visite op de betreffende afdelingen gelopen?
2. Welke elementen uit de blauwdruk visite worden nageleefd tijdens de visite?
3. Welke elementen uit de blauwdruk visite worden niet nageleefd tijdens de visite?
4. Welke redenen worden er gegeven voor het niet naleven van de uitgangspunten uit de
blauwdruk visite?
Deelvragen achtergrondinformatie
5. Wat is volgens wetenschappelijke literatuur het doel van de visite?
6. Waar is de huidige blauwdruk visite op gebaseerd?
In de volgende hoofdstukken zal er verder in worden gegaan op de methodologie, het
beantwoorden van de deelvragen en tot slot het beantwoorden van de hoofdvraag door middel
van aanbevelingen.
1.6 Perspectieven
De gezondheidszorg kent een zekere mate van gelaagdheid, namelijk het micro-, meso- en
macroniveau. Het microniveau vormt de onderste laag, het mesoniveau de middelste en het
macroniveau de bovenste (8). Hieronder worden deze verschillende niveaus uitgelegd aan de hand
van het zorgverbeteringsproject betreffende de blauwdruk visite, om de verschillende perspectieven
over dit project duidelijk weer te geven. Zie figuur 1 voor een duidelijke weergave van de drie
niveaus.
1.6.1 Microniveau
De projectgroep verstaat onder het microniveau de verpleegkundigen van de afdelingen
Chirurgie-Noord, Chirurgie-Zuid, Neurologie en Neurochirurgie (7,8). Zij zijn de grootste
belanghebbenden van dit project. De verpleegkundigen moeten iedere ochtend in de visite hun
geobserveerde gegevens en metingen van de patiënt delen met de arts. Verder wordt er tijdens
de visite gediscussieerd over onder andere het therapeutische beleid. Dit onderzoek is bedoeld
om erachter te komen wat er precies niet wordt nageleefd van de blauwdruk visite en wat de
verpleegkundigen hiervoor als reden geven.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
7
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
1.6.2 Mesoniveau
De projectgroep verstaat onder het mesoniveau de afdelingen Chirurgie-Noord, Chirurgie-Zuid,
Neurologie en Neurochirurgie binnen het AMC (7,8). Op deze afdelingen vindt het onderzoek
plaats. Ook valt het Academisch Medisch Centrum (AMC), de instelling, onder het mesoniveau.
Het AMC behoort tot een van de acht universitair medisch centra binnen Nederland. Binnen het
AMC staan de behandeling van patiënten, medisch wetenschappelijk onderzoek en
geneeskundig onderwijs voorop. De Werkroep Visite, binnen Zorgzaam en Zorgvuldig, is op dit
moment bezig met een onderzoek naar een AMC-brede visite. Het onderzoek van de
projectgroep maakt hier onderdeel van uit.
1.6.3 Macroniveau
Onder het macroniveau wordt het gezondheidssysteem verstaan (8). Hierbij wordt gekeken
naar de landelijke normen en wetgeving ten aanzien van de (verpleegkundige) zorgverlening.
Voorbeelden hiervan zijn de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG)
en het veiligheid managementsysteem (VMS). De Wet BIG registreert verschillende
beroepsbeoefenaars, zo ook verpleegkundigen, om een aanduiding te geven welke van hen
bevoegd zijn om het betreffende beroep uit te oefenen (9). Alle betrokken disciplines tijdens de
visite dienen in het BIG-register geregistreerd te staan en dus voldoende kennis en
vaardigheden te bezitten om tot besluiten over het behandelplan van de patiënt te komen. Het
VMS heeft een aantal kwaliteitseisen opgesteld waaraan zorginstellingen moeten voldoen. Eén
van deze eisen betreft het patiëntveilig communiceren (10). Effectieve en duidelijke
communicatie is tijdens de visite een belangrijke component om tot volledige en juiste afspraken
te komen voor het behandelplan van de patiënten.
Figuur 1. De organisatiepiramide van de gezondheidszorg (2).
1.7 Opbouw verbeterplan
Het verbeterplan is opgebouwd in zes hoofdstukken. De opbouw ziet er als volgt uit:
In hoofdstuk 2 zijn de gebruikte onderzoeksmethoden beschreven. Hierbij geven de
projectleden weer hoe en waarom zij deze onderzoeksmethoden hebben uitgevoerd.
In hoofdstuk 3 worden de onderzoeksresultaten van het literatuur- en het praktijkonderzoek
beschreven en uitgewerkt.
In hoofdstuk 4 wordt de analyse van de resultaten gegeven en zullen de projectleden de
verkregen resultaten tegen elkaar afwegen.
In hoofdstuk 5 wordt er een discussie weergegeven.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
8
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
In hoofdstuk 6 wordt de uiteindelijke conclusie gegeven en worden de aanbevelingen die zijn
voortgekomen uit het onderzoek beschreven. Dit hoofdstuk beschrijft de nieuwe inzichten die
kunnen bijdragen aan kwaliteitsbevordering op de standaard verpleegafdelingen binnen het
AMC.
In de bijlagen komen de volgende onderwerpen aan orde: De huidige AMC blauwdruk visite, de
observatie checklist, de gestelde interviewvragen, de resultaten van de observaties, het lijstje
visite Neurocentrum, het lijstje visite Chirurgie-Noord, de twee volledige uitwerkingen van de
observaties en de volledige uitwerkingen van de interviews.
1.8 Begripsverduidelijking
Om in het verbeterplan meer duidelijkheid te creëren, heeft de projectgroep enkele belangrijke
begrippen nader omschreven. Zie tabel 1.
Begrippen
Artsenvisite
Papieren visite
Zaalronde
Supervisor
Efficiënt
Effectief
Blauwdruk visite
Validiteit
Verduidelijking
De artsenvisite is een belangrijke manier van communiceren tussen
artsen en verpleegkundigen. Het is een moment waarop het behandelplan
voor de patiënt gevormd wordt. Vanuit de visite wordt vorm gegeven aan
de diagnose, behandelplan en prognose. Met goede communicatie tussen
artsen en verpleegkundigen worden visites efficiënter, gaat er minder
informatie verloren en wordt de patiëntveiligheid verbeterd (1,11,12).
Het is de eerste deel van de artsenvisite. Het woord papieren visite hoort
niet letterlijk te worden genomen, maar gezien te worden als een moment
waarop de patiëntsituatie wordt besproken aan de hand van het
elektronisch patiënten dossier. Hierbij wordt de patiëntsituatie door
verschillende disciplines in een aparte ruimte besproken(11).
Dit is het tweede deel van de artsenvisite, waarbij verschillende
disciplines aan het bed van de patiënt naar zijn/haar verhaal luistert. Het
geeft het team de mogelijkheid om sociale, psychologische en
revalidatieproblemen te onderzoeken. Ook het lichamelijk onderzoek van
de patiënt kan dan direct plaatsvinden(13).
De arts/chirurg die de taak heeft als coach van de arts-assistenten.
Doelmatig , zo dat het de minste middelen, kosten, inspanning en tijd
kost(14).
Doeltreffend , gericht op het verhogen van de kwaliteit van zorg voor de
patiënt(15).
In het AMC wordt de blauwdruk visite voor de visites gebruikt. Dit is een
checklist die als leidraad voor de visite kan worden gebruikt. Alle
processen die zorgen voor een efficiënte visite worden in de blauwdruk
visite toegelicht. De blauwdruk visite is AMC-breed en wordt gebruikt op
alle standaard verpleegafdelingen van het AMC(1).
Geldigheid/juistheid. Valide (juiste) waarnemingen geven (gemiddeld)
uitkomsten die overeenkomen met de werkelijke waarde van de
waargenomen eigenschap. Valide waarnemingen vertonen weinig
systematische fouten of meten geen andere eigenschap dan die welke was
bedoeld(16).
Tabel 1. Begripsverduidelijking
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
9
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
2. Methoden
In de methode worden de gebruikte onderzoeksmethoden voor het literatuur- en het
praktijkonderzoek op de vier betreffende afdelingen binnen het AMC beschreven. Hiermee wordt
een antwoord op de hoofdvraag en de deelvragen verkregen.
2.1 Literatuuronderzoek
Het literatuuronderzoek beschrijft het onderzoek naar de volgende twee deelvragen.
1. Wat is volgens wetenschappelijke literatuur het doel van de visite?
2. Waar is de huidige blauwdruk visite op gebaseerd
Zoekstrategie
De zoekactie van het literatuuronderzoek naar deelvraag 1 is uitgevoerd in de databases
Cochrane, Pubmed/MEDLINE, en Cinahl. Indien er meer dan 250 artikelen werden verkregen,
werd er gebruik gemaakt van limits. Hierdoor wordt de selectiebias minimaal gehouden. Een
minimale selectiebias kan de betrouwbaarheid en validiteit van het literatuuronderzoek
verhogen. De artikelen voor het beantwoorden van deelvraag 2 zijn verkregen van de
opdrachtgever.
Artikelenselectie
De selectie vond plaats aan de hand van het screenen van de titels van gevonden artikelen.
Vervolgens werden de abstracts gelezen, waarna van de geselecteerde artikelen de full text is
gelezen. De artikelen die na deze selectie overbleven zijn geïncludeerd en gebruikt om de
onderzoeksvraag te beantwoorden.
Door het verzamelen van verschillende artikelen en richtlijnen is het advies voor de afdelingen
onderbouwd met evidence based informatie. Dit verhoogt de kwaliteit van de aanbevelingen die
aan het einde van het verbeterplan gegeven zullen worden. Er is in databanken gezocht naar
wetenschappelijke artikelen over de visite. Hierin is gezocht naar richtlijnen, randomized
controlled trials, systematic reviews en case studies. De projectgroep heeft gebruik gemaakt van
zoektermen die aansluiten op de deelvragen.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
10
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
2.1.1 Het doel van de visite
Bij dit onderwerp is literatuur gezocht over het doel van de visite. De zoekvraag luidt: Wat is
volgens wetenschappelijke literatuur het doel van de visite?
Zoekstrategie
Er is gezocht in de databases Cochrane, Pubmed/MEDLINE, en Cinahl. Er is gezocht met de
volgende zoektermen: ward round, rounding, collaborative rounds, patient rounds, executive
rounds, safety rounds, quality, communication, collaboration, decision making, nurse, nursing,
hospital/medical center, methods.
Searchstring
De searchstring die gebruikt is bij het zoeken in Pubmed/MEDLINE, Cochrane en Cinahl is als
volgt: (((((ward round) AND communication)) OR ((ward round) AND quality)) OR ((ward
rounds) AND methods)) OR ((ward rounds) AND collaboration) OR ((ward rounds) AND nursing)
OR ((ward rounds) AND decision making)
Limits
Voor het selecteren van de artikelen is gebruik gemaakt van de volgende limits : Nederlandse en
Engelstalige artikelen, vanwege de ontbrekende mogelijkheid tot vertaling en “publication date
10 years”, zodat er zoveel mogelijk gewerkt kan worden met recente informatie. Daarnaast is
ook gebruik gemaakt van de referenties uit de gevonden artikelen.
Voor het vinden van bruikbare literatuur zijn de volgende inclusie- en exclusiecriteria
gehanteerd.
Inclusie- en exclusiecriteria
Tot de inclusiecriteria behoren:
 Het artikel geeft informatie over het doel van een visite;
 De setting waar het onderzoek betrekking op heeft is het ziekenhuis;
 De populatie waar het onderzoek betrekking op heeft zijn tenminste verpleegkundigen.
Tot de exclusiecriteria behoren:
 Setting buiten het ziekenhuis;
 Artikelen gericht op andere afdelingsronden dan de visite.
 Het artikel is niet in het nederlands of engels geschreven.
Bij de artikelselectie is er gekeken naar de betrouwbaarheid, relevantie en toepasbaarheid van
het artikel. Van de 19 gevonden artikelen zijn na het beoordelen 8 artikelen voor het
beantwoorden van de deelvraag gebruikt. De reden van het wegvallen van 11 artikelen is dat
deze niet aansloten bij de bovenstaande opgestelde in- en exclusiecriteria.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
11
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
2.1.2 Huidige blauwdruk visite
Om te weten te komen waar de blauwdruk visite op is gebaseerd en hoe deze is opgezet, is
allereerst het artikel over de ontwikkeling en implementatie van de blauwdruk visite beoordeeld
(1). Dit artikel is van de opdrachtgever verkregen en gebruikt als literatuur bij het
verduidelijken van dit onderwerp.
Vervolgens is één van de referenties, waar het onderzoek op is gebaseerd, beoordeeld op
kwaliteiteisen. Gezien de tijd die nodig was voor het praktijkonderzoek en de waarde die de
projectgroep hieraan gaf, is er minder tijd beschikbaar voor het literatuuronderzoek. Dit is de
reden dat er één artikel uit de referentielijst is beoordeeld. Er is gekozen om een Engels
wetenschappelijk artikel te beoordelen, omdat dit artikel hoog in de ‘classificatie van bewijslast’
staat (tabel 6)(17). Omdat het om een Systematic Review gaat, zijn de daarvoor bestemde
kwaliteitseisen gebruikt zoals staan beschreven in het ‘Formulier Va voor het beoordelen van
een systematic review van randomised controlled trials’ (18).
De deelvraag ‘Waar is de huidige blauwdruk visite op gebaseerd?’ wordt door middel van deze
uitwerking en de hieruit verkregen resultaten, verderop in dit verbeterplan, beantwoord.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
12
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
2.2 Praktijkonderzoek
Het praktijkonderzoek bestaat uit observaties op de vier verschillende afdelingen. Verder zijn er
interviews uitgevoerd met twaalf verpleegkundigen. Hieronder worden de methodes nader
omschreven.
2.2.1 Observaties
Het observeren van de visite op de vier deelnemende afdelingen is de gebruikte methode om de
volgende deelvragen te beantwoorden:
- Volgens welke structuur wordt de visite op de betreffende afdelingen gelopen?
- Welke elementen uit de blauwdruk visite worden nageleefd tijdens de visite?
- Welke elementen uit de blauwdruk visite worden niet nageleefd tijdens de visite?
Om het verbeterplan op de huidige situatie in de praktijk te richten, is het van belang de visite op
de afdelingen te observeren. De projectgroep heeft zes verschillende visites bijgewoond. Op alle
vier de afdelingen is de papieren visite bijgewoond. Vervolgens zijn op de twee chirurgische
afdelingen ook twee zaalrondes bijgewoond. Binnen het Neurocentrum worden alleen papieren
visites gehouden, waardoor hier geen zaalronde kon worden geobserveerd. Er is gekozen om
binnen de Chirurgie de zaalronde te observeren om een ruimer beeld van de afdelingen te
krijgen en de kans op vertekening te verkleinen. De vertekening kan het missen van belangrijke
informatie betreffen. Deze maatregel verhoogt de kwaliteit van de aanbevelingen, gebaseerd op
zowel het literatuur- als het praktijkonderzoek, die uiteindelijk gegeven zullen worden door de
projectgroep. Tijdens de visites zijn vooral de rol van de verpleegkundige en de uitvoering van
de huidige blauwdruk visite geobserveerd. Hiervoor is gekozen, omdat de studie van de
projectgroep en dus de richting die de projectgroep aan het verbeterplan wil geven, de
verpleegkundige kant is.
De observaties zijn door de projectgroep gedaan aan de hand van een zelfontworpen checklist
(bijlage 2), die gebaseerd is op de elementen uit de bestaande blauwdruk visite (bijlage 1). Naast
deze punten is er ruimte gelaten voor opmerkingen en verduidelijking van de elementen. Ook is
er ruimte om de eventuele bijkomende afdelingsgebonden elementen of zaken te noteren. Door
gebruik te maken van een checklist konden de observaties objectief worden uitgevoerd, wat
subjectiviteit en dus vertekening van de resultaten uitsluit. Dit verhoogt de betrouwbaarheid en
daarmee de kwaliteit van de resultaten die vanuit deze observaties worden verkregen.
De blauwdruk visite is van tevoren bestudeerd als voorbereiding op de observaties. Na de
observaties werden alle gegevens verzameld en samengevoegd, om een duidelijk beeld te
krijgen van de structuur van de visite op de desbetreffende afdelingen. Deelvragen 1 tot en met 3
zijn met behulp van deze methode beantwoord.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
13
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
2.2.2 Interviews
Het interviewen van verpleegkundigen, die werken met de blauwdruk visite, is de gebruikte
methode om de deelvraag ‘Welke redenen worden er gegeven voor het niet naleven van de
uitgangspunten uit de blauwdruk visite?’ te beantwoorden. Met de informatie uit interviews zijn
de meningen, ideeën en gedachten van de verpleegkundigen ten aanzien van de huidige
blauwdruk visite duidelijk geworden.
Er zijn semigestructureerde interviews gehouden met de verpleegkundigen van de verschillende
afdelingen. Dit houdt in dat aan iedere verpleegkundige dezelfde vragen wordt gesteld. Dit soort
interviews kunnen gezien worden als een mondeling uitgevoerde enquête (19). In totaal zijn
twaalf verpleegkundigen geïnterviewd, van elke deelnemende afdeling één hoofd- of
seniorverpleegkundige en twee verpleegkundigen werkzaam op de betreffende afdeling. Gezien
de tijdsplanning heeft de projectgroep niet de mogelijkheid gehad alle verpleegkundigen van de
vier betreffende afdelingen te interviewen. Om de beschikbare tijd zo optimaal mogelijk te
benutten heeft de projectgroep, in overleg met de opdrachtgever, het besluit genomen twaalf
verpleegkundigen te interviewen. De interviews namen per stuk gemiddeld vijftien minuten in
beslag.
Voor de interviews zijn vooraf een aantal vragen opgesteld met onderwerpen waar de
projectgroep duidelijkheid over de implementatie van de huidige blauwdruk visite zou
verkrijgen. De interviewvragen zijn terug te vinden in bijlage 3.
Voor dit project is het interviewen van individuele personen de beste aanpak, omdat hiermee de
antwoorden niet beïnvloed kunnen worden door eventuele aanwezige collegae. De projectgroep
is van mening dat er met een enquête of een focusgroep weinig kwalitatieve en vertekende
informatie voor dit onderzoek wordt verkregen. Bij het invullen van enquêtes en het deelnemen
aan focusgroepen kunnen collega’s elkaar onderling beïnvloeden, waardoor niet altijd eerlijke of
volledige informatie verkregen wordt. Volgens de opdrachtgever worden daarnaast in het
ziekenhuis al veel enquêtes ingevuld door de werknemers om de zorg te kunnen verbeteren.
Hier hebben ze niet altijd tijd voor, waardoor ze vaak niet (op tijd) of onduidelijk worden
ingevuld. Het houden van semigestructureerde interviews verhoogt dus de betrouwbaarheid en
kwaliteit van dit onderzoek en de resultaten die hieruit worden verkregen.
Elk interview begon met een korte introductie over de projectgroep, de opdracht en de
doelstelling. Vervolgens werden topics uitgevraagd die antwoord zouden geven op de
bovenstaande deelvraag. De antwoorden werden als volledig beschouwd op het moment dat alle
details helder waren en er geen vragen meer waren vanuit de projectgroep en opmerkingen
vanuit de geïnterviewde.
De interviews zijn telkens door twee personen afgenomen, waarbij de een het interview afnam
en de ander de antwoorden van de verpleegkundigen op een laptop meetypte.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
14
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
3. Resultaten
In dit hoofdstuk worden de resultaten van het literatuur- en het praktijkonderzoek weergegeven.
Deze resultaten zijn verkregen vanuit de eerder genoemde onderzoeksmethoden.
3.1 Literatuuronderzoek
3.1.1 Het doel van de visite
In dit subhoofdstuk worden de resultaten weergegeven van het literatuuronderzoek naar het doel
van de visite.
3.1.1.1 Inhoud visite
Beleid vormen
De visite is een belangrijk moment waar alle disciplines bij elkaar komen om het behandelplan
voor de patiënt te formuleren. Gedurende de visite worden de meeste beslissingen over de zorg
voor de patiënten genomen. Vanuit de visite worden de diagnose, het behandelplan en de
prognose vorm gegeven (13). De visite draagt op deze wijze bij aan de continuïteit van de zorg
en de overdracht van informatie (20). Daarnaast zijn de visites van belang voor het leveren van
hoogwaardige en veilige zorg aan patiënten. Ze bieden voor de disciplines een kans om samen te
komen om de conditie van een patiënt te beoordelen (11). De visite is het moment om
beslissingen te nemen en knopen door te hakken. Dit lukt in de praktijk niet altijd (1).
Communicatie
De visite is een vast moment op de dag waarop de verschillende disciplines met elkaar kunnen
overleggen, wat erg belangrijk is voor de samenwerking. Door effectieve communicatie en
actieve participatie kunnen multidisciplinaire beslissingen over de patiëntenzorg worden
genomen. De artsen en verpleegkundigen kunnen de informatie die zij verzameld hebben over
de patiënt met elkaar delen (1,11,20,21).
Regelen van ontslag
Tijdens de visite kan het ontslag worden gepland en geregeld. Er wordt geïnventariseerd of de
patiënt in staat is om naar huis te gaan en welke voorbereidingen hier nog voor moeten worden
getroffen. Het is belangrijk om de patiënt hier zo vroeg mogelijk bij te betrekken. Door het
ontslag in de visite te bespreken worden problemen gesignaleerd die nog opgelost moeten
worden voor de patiënt met ontslag kan gaan (11).
Onderwijs
Een andere functie van de visite is het opleiden van coassistenten en arts-assistenten in
opleiding tot specialist. De visite is een uitgelezen kans om van de praktijk te leren. Het is
belangrijk dat hier ruimte voor wordt gecreëerd zonder dat dit ten koste gaat van de tijd van de
andere disciplines (11,22). Ook is het een moment waarop de verschillende disciplines kunnen
leren van wat er in de praktijk gebeurt (1,11,20,21).
In verschillende artikelen worden de belangrijkste activiteiten van de visite beschreven. Deze
worden in tabel 2 op een overzichtelijke wijze benoemd.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
15
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Kernactiviteiten tijdens de visite
1.
Het stellen, verfijnen en aanpassen van de diagnose.
2.
De voortgang van de patiënt bespreken op basis van observatie en resultaten.
3.
Nemen van beslissingen over verdere behandeling en reanimatiebeleid.
4.
Het regelen van het ontslag.
5.
Communiceren over het bovenstaande naar het team, de patiënt en de familie.
6.
Checken van de patiëntveiligheid.
7
Onderwijs en ontwikkeling van medewerkers.
Tabel 2. Kernactiviteiten (11,13)
3.1.1.2 Soorten visite
Er worden verschillende soorten visites onderscheiden. Het individuele doel van deze verschillende
visites wordt hieronder uitgelegd.
Papieren visite
Er wordt vaak gebruik gemaakt van een papieren visite, in een aparte ruimte zonder
aanwezigheid van de patiënt. Dit geeft de disciplines een kans om de zaalronde voor te bereiden,
prioriteiten te stellen en voor het plannen van bijvoorbeeld een ontslag. Op deze manier kost dit
de minste tijd. Er kan snel door de problemen heen worden gegaan die de verpleegkundigen
hebben gezien of gehoord van de familie. Een papieren visite achteraf heeft weer een andere
functie. Deze geeft een kans om samen te vatten wat er besproken is en de taken te verdelen
(11).
De visite mag nooit de privacy van de patiënt schaden. Wanneer er patiënten op zaal liggen is het
belangrijk dat delicate onderwerpen niet in het openbaar worden besproken. Dit kan worden
voorkomen door eerst een papieren visite te houden (11).
Afhankelijk van het doel van de visite kan worden gekozen of alle beslissingen pas aan het bed
worden genomen, omdat de patiënt eerst moet worden gezien, of dat deze al tijdens de papieren
visite worden genomen (11).
Zaalronde
De visite aan het bed geeft de disciplines een kans om naar het verhaal van de patiënt te
luisteren. Het geeft het team de mogelijkheid om sociale, psychologische en
revalidatieproblemen te onderzoeken. Ook het lichamelijk onderzoek van de patiënt kan dan
direct plaatsvinden (13).
Vaak geeft de patiënt voorkeur aan de zaalronde. Hierdoor voelen zij zich meer betrokken bij het
proces. Uit een randomized controlled trial is gebleken dat de patiënt de voorkeur geeft aan de
zaalronde ten opzichte van de papieren visite. 81% van de ondervraagden in het onderzoek van
Landry zou graag zien dat de volgende visite weer aan het bed plaatsvond (23).
De meerderheid van de artsen die respondenten waren tijdens het onderzoek van Hodgson ziet
de visite aan het bed als “een compromis tussen professionele efficiëntie en de tevredenheid van
de patiënt (24)”.
Daarnaast bieden zaalronden grote mogelijkheden voor effectieve communicatie, het delen van
informatie en het gezamenlijk leren door middel van actieve deelname van alle leden van het
multidisciplinaire team (11).
Het belangrijkste is om te kijken naar de specifieke patiënt en zo effectief mogelijk de tijd
gebruiken. De papieren visite moet geen vervanging zijn voor de zaalronde en het contact met de
patiënt, maar een toevoeging (11).
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
16
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
3.1.2 Huidige blauwdruk visite
In dit subhoofdstuk worden de resultaten weergegeven van het literatuuronderzoek naar de
huidige blauwdruk visite.
Uit het artikel ‘Multidisciplinaire visite: ontwikkeling en implementatie van een blauwdruk’ blijkt
dat de huidige blauwdruk visite vooral vanuit meningen van verpleegkundigen, artsen en
stafmedewerker te zijn opgezet (1). Dit geeft een hoge mate van subjectiviteit wat de validiteit
van het verkregen resultaat, de huidige blauwdruk visite, verlaagd. Het is niet duidelijk hoeveel
verpleegkundigen, artsen en stafmedewerkers met elkaar hebben gewerkt aan de blauwdruk
visite. Het is dus niet duidelijk of deze groep mensen representatief is voor het hele AMC. Dit is
belangrijk om te weten voor het slagen van het implementatieproces op alle standaard
verpleegafdelingen binnen het AMC. De betrokkenen hebben samen de randvoorwaarden en
afspraken opgesteld voor de dagelijkse visite met als doel de multidisciplinaire coördinatie te
optimaliseren. Deze randvoorwaarden zijn vertaald naar de blauwdruk visite die de
patiëntveiligheid en kwaliteit van zorg waarborgt. De vraag van de projectgroep hierbij is, hoe
de verpleegkundige en artsen tot de huidige blauwdruk visite zijn gekomen (1).
Allereerst zijn er, volgens het bovengenoemde artikel, drie Delphirondes gehouden. Dit zijn
bijeenkomsten waarin verschillende deskundigen door middel van groepsinteractie tot
gemeenschappelijke besluitvorming komen over toekomstige ontwikkelingen (25). In dit geval
tot de vorm, inhoud en de randvoorwaarden voor een goede multidisciplinaire visite. De
betrokken disciplines hebben op systematische wijze over een aantal zaken gediscussieerd. Deze
discussies zijn vervolgens met behulp van audioapparatuur opgenomen en door onderzoekers
nageluisterd om de belangrijkste thema’s, die het meest naar voren kwamen, eruit te halen. Dit
waren:
- doel visite;
- besluitvormingsmoment;
- onderwijsmoment;
- rol van de patiënt;
- structuur visite (1).
Er wordt in de methode van de ontwikkeling van de bauwdruk visite niet beschreven wie de
onderzoekers zijn die de gesprekken hebben afgeluisterd om tot uiteindelijke thema’s te komen.
Ook wordt niet beschreven hoe de onderzoekers dit hebben gedaan (onafhankelijk van elkaar of
niet?).
De randvoorwaarden en afspraken, voortkomend uit de Delphirondes, zijn als een concept
blauwdruk genoteerd. Het concept is vervolgens aan alle deelnemers voorgelegd ter
goedkeuring. De goedgekeurde blauwdruk is, na vraag van de medische afdelingshoofden,
verwerkt in de vorm van een praktische checklist die tijdens de visite afgevinkt kan worden (1).
Om implementatie van de huidige blauwdruk visite op de afdelingen binnen het AMC te
bevorderen is er, volgens het bovengenoemde artikel, een instructiefilm gemaakt voor
verpleegkundigen en artsen en is deze aan hen gepresenteerd. Ook zijn er, volgens het artikel,
folders uitgedeeld aan de verpleegkundigen, artsen en patiënten en is er ondersteuning geboden
bij gebruik van de blauwdruk tijdens de visite. Het implementatieproces zou tenslotte via
structurele monitoring zijn geëvalueerd en eventueel worden bijgesteld (1).
In de blauwdruk visite zelf staan geen referenties vermeld (zie bijlage 1), wat zou kunnen wijzen
op het feit dat er geen wetenschappelijke literatuur voor is gebruikt. Dit zou de validiteit van de
huidige blauwdruk visite verlagen. Wel staan er referenties vermeld in het artikel
‘Multidisciplinaire visite: ontwikkeling en implementatie van een blauwdruk’.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
17
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Eén van deze referenties, waar de ontwikkeling van de huidige blauwdruk visite op gebaseerd is,
is op een aantal kwaliteitspunten beoordeeld (17). Hieruit bleek het volgende:
- Expliciete lijst van criteria: Er is duidelijk onder het kopje ‘Methods’ beschreven welke
in- en exclusiecriteria er zijn gebruikt voor het beoordelen van de geselecteerde
onderzoeken. Op dit punt scoort dit artikel dus goed.
- Onafhankelijke beoordeling: In het artikel wordt niet duidelijk beschreven of de
kwaliteitsbeoordeling door de reviewers onafhankelijk is gedaan. Op dit punt scoort het
artikel dus niet goed.
- Blindering: Er kan in dit soort onderzoek geen spraken zijn van blindering, omdat de
onderzoekers met elkaar moeten discussiëren wat belangrijk is voor een visite. In het
artikel wordt echter wel goed beschreven welke hulpmiddelen er zijn gebruikt om alle
verzamelde informatie te clusteren in een aantal hoofdonderwerpen.
- Consensus: Er wordt duidelijk beschreven dat de resultaten gezamenlijk zijn verzameld.
Door middel van discussies zijn de reviewers tot consensus gekomen. Op dit punt scoort
het artikel dus goed.
Het Engelse wetenschappelijke artikel uit de referentielijst van het artikel ‘Multidisciplinaire
visite: ontwikkeling en implementatie van een blauwdruk’, dat op de bovenstaande punten
beoordeeld is, scoort over het algemeen goed en is hierdoor volgens de projectgroep een
betrouwbare bron.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
18
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
3.2 Praktijkonderzoek
Het praktijkonderzoek beschrijft de resultaten van de observaties en interviews met de vier
deelnemende afdelingen.
3.2.1 Observaties
De resultaten van de observaties zijn weergegeven in de twee eerder genoemde groepen, namelijk
het Neurocentrum en de Chirurgie. Echter is er bij de resultaten van de observaties bij de Chirurgie
een extra splitsing gemaakt, aangezien op deze afdelingen zowel een papieren visite als een
zaalronde wordt gehouden. Op deze manier wordt vertekening van de resultaten voorkomen. Voor
de uitwerking van de observaties op de individuele afdelingen wordt er verwezen naar bijlage 4.
3.2.1.1 Observaties papieren visite Neurocentrum
Onder dit subkopje worden de resultaten van de observaties binnen het Neurocentrum
samenvattend weergegeven. De resultaten staan onderverdeeld onder de kopjes welke
overeenstemmen met de, tijdens de observaties gebruikte, observatiechecklist (bijlage 2).
Deelnemers
Tijdens de visite op de twee afdelingen binnen het Neurocentrum zijn de verpleegkundige van
desbetreffende patiënt, de seniorverpleegkundige, de supervisor en de arts-assistent met
supervisor aanwezig. De patiënt is tijdens de visite, op beide afdelingen, niet aanwezig en wordt
na de visite ingelicht over de gemaakte afspraken. Hierbij zijn de verpleegkundigen meestal niet
aanwezig.
Gespreksonderwerpen
In tabel 3 worden de gespreksonderwerpen tijdens de visite weergegeven.
Onderwerpen
blauwdruk visite
Hoofdbehandelaar*
Rede van opname
(voorlopige)
diagnose
Behandelcode
Parameters &
problemen
Niet
Soms
Meestal
Altijd
X
X
X
Benauwdheid,
decubitus,
vochtbalans
Diagnostisch beleid
Therapeutisch
beleid
Medicatie
Geplande
ontslagdatum
Vragen van de
patiënt
Ontslagbeleid
Instemming patiënt X
therapeutisch
beleid**
O
Pijn,
voedingstoestand,
mobiliseren
O
Vochtbalans,
psychosociale
situatie, pijn,
mobiliseren
X
Vitale
functies
X
X
O
O
X
O
O
Tabel 3. Resultaten gespreksonderwerpen Neurocentrum.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
19
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
* Deze wordt weergegeven in het dossier, maar niet genoemd in het gesprek.
** Dit wordt na de visite besproken met de patiënt.
Toelichting: X = op beide afdelingen hetzelfde, O = verschillend per afdeling, dikgedrukte
parameters/problemen worden op beide afdelingen even vaak besproken.
Bijkomende gespreksonderwerpen
Bij het noemen van de behandelcode werd op beide afdelingen ook genoemd of de patiënt
bekend is met allergieën en zo ja, welke. Alleen op de afdeling Neurologie werd enkele keren de
EMV-score besproken.
Rol verpleegkundige
Op beide afdelingen begint de verpleegkundige het gesprek door de naam van zijn/haar patiënt
te noemen. Verder vult de verpleegkundige de introductie van de patiënt, verteld door de arts,
aan en geeft antwoord (observaties en metingen) op de vragen van de arts. Over het algemeen
heeft de arts tijdens de visite de leidende rol. De seniorverpleegkundige heeft tijdens de visite
een ondersteunende rol.
Gespreksruimte
Op beide afdelingen werd de papieren visite gehouden in de overdrachtsruimte van
desbetreffende afdelingen.
3.2.1.2 Observaties papieren visite Chirurgie
Onder dit subkopje worden de resultaten van de observaties tijdens de papieren visite binnen de
Chirurgie samenvattend weergegeven. De resultaten staan onderverdeeld onder de kopjes welke
overeenstemmen met de gebruikte observatiechecklist (bijlage 2).
Deelnemers
Op beide chirurgische afdelingen, Chirurgie-Noord en Chirurgie-Zuid, zijn tijdens de grote visite
de verpleegkundige van desbetreffende patiënt, de hoofd- of seniorverpleegkundige, de artsassistent met supervisor, coassistenten en chirurgen aanwezig. De patiënt is tijdens deze visite
niet aanwezig. De artsen lopen na de visite een ronde over de afdeling om het besproken beleid
met de patiënten na te bespreken. Er wordt op beide afdelingen gestreefd naar de aanwezigheid
van een verpleegkundige, echter is dit in de praktijk niet altijd mogelijk.
Gespreksonderwerpen
In tabel 4 worden de gespreksonderwerpen tijdens de visite weergegeven.
Onderwerpen
blauwdruk visite
Hoofdbehandelaar
Rede van opname
(voorlopige)
diagnose
Behandelcode
Parameters &
problemen
Niet
Soms
O
O
Benauwdheid,
Decubitus
X
Benauwdheid,
Mobiliseren,
Psychosociale
situatie,
Vitale functies,
Decubitus,
Vochtbalans.
Meestal
Altijd
O
X
O
Vitale functies,
Pijn,
Voedingstoestand,
Vochtbalans,
Mobiliseren,
Psychosociale
toestand
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
20
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Diagnostisch
beleid
Therapeutisch
beleid
Medicatie
Geplande
ontslagdatum
Vragen van de
patiënt
Ontslagbeleid
Instemming
patiënt
therapeutisch
beleid
X
X
O
X
O
O
O
X
O
O
Tabel 4. Resultaten gespreksonderwerpen Chirurgie papieren visite.
Toelichting: X = op beide afdelingen hetzelfde, O = verschillend per afdeling, dikgedrukte
parameters/problemen worden op beide afdelingen even vaak besproken.
Bijkomende gespreksonderwerpen
Bij zowel Chirurgie-Noord als Chirurgie-Zuid worden de onderwerpen misselijkheid en
ontlasting bij veel van de patienten genoemd. Op de afdeling Chirurgie-Noord wordt er
meerdere malen over wondzorg gesproken, terwijl dit op Chirurgie-Zuid niet wordt gedaan. Ten
slotte worden onduidelijkheden over het huidige beleid op beide afdelingen wel besproken.
Rol verpleegkundige
De rol van de verpleegkundige is bij beide afdelingen gelijk. De verpleegkundige begint het
gesprek door de naam van zijn/haar patiënt te noemen. De coassistent introduceert vervolgens
de patiënt, waarop zowel de arts als de verpleegkundige aanvulling geven. De verpleegkundigen
geven hun bevindingen, metingen en mening/klinische blik over de situatie en het beleid van de
patiënt. Meestal doen zij dit uit zichzelf, maar een enkele keer indien de arts hier om vraagt.
Verder komt de verpleegkundige meerdere malen op voor de belangen en wensen van de
patiënten. Tijdens de visite op de afdeling Chirurgie-Noord zie je dat de artsen vooral met elkaar
discussiëren over het huidige en nieuwe beleid, soms zonder betrekking van de
verpleegkundige. Op Chirurgie-Zuid wordt dit vaak wel met betrekking van de verpleegkundige
gedaan. Wat opvalt is dat tijdens de visites op beide afdelingen de artsen de visite leiden. De
hoofd- of seniorverpleegkundigen houden vooral de continuïteit in de gaten en houden het EPD
(elektronisch patiënten dossier) bij de hand om zo nodig aanvulling te geven over de klinische
toestand van de patiënt.
Gespreksruimte
De visite wordt op Chirurgie-Zuid wegens verbouwing op de afdeling tijdelijk in de koffiekamer
gehouden. Met behulp van een beamer wordt het elektronisch patiëntendossier gepresenteerd
aan de aanwezigen. Op de afdeling Chirurgie-Noord wordt de visite grotendeels in de
artsenkamer/ overdrachtsruimte gehouden met bovengenoemde deelnemers. Na het besproken
beleid lopen de artsen, vaak met de verpleegkundige, langs de patiënten om het na te bespreken.
3.2.1.3 Observaties zaalronde Chirurgie
Onder dit subkopje worden de resultaten van de observaties tijdens de zaalronde binnen de
Chirurgie samenvattend weergegeven. De resultaten staan onderverdeeld onder de kopjes welke
overeenstemmen met de gebruikte observatiechecklist (bijlage 2).
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
21
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Deelnemers
Op zowel Chirurgie-Zuid als Chirurgie-Noord wordt de zaalronde gehouden met de
verpleegkundige, de arts-assistent met supervisor, de hoofd- of seniorverpleegkundige en een
coassistent. Op Chirurgie-Zuid liepen er meerdere coassistenten mee, op Chirurgie-Noord was
dit er maar één. De belangrijke gegevens van de patiënten werden op beide afdelingen eerst op
de gang voor besproken, hierna gingen alle deelnemers naar binnen en werd het beleid met de
patiënt besproken. Er werd hierbij altijd ruimte gegeven voor vragen van de patiënt, zodat deze
zo haar/zijn wensen of behoeften betreffende het beleid uit kon spreken.
Gespreksonderwerpen
In tabel 5 worden de besproken gespreksonderwerpen tijdens de visite weergegeven.
Onderwerpen
blauwdruk visite
Hoofdbehandelaar*
Rede van opname
(voorlopige)
diagnose
Behandelcode
Parameters &
problemen
Diagnostisch beleid
Therapeutisch
beleid
Medicatie
Geplande
ontslagdatum
Vragen van de
patiënt
Ontslagbeleid
Instemming patiënt
therapeutisch
beleid
Niet
Soms
Meestal
Altijd
O
O
O
O
X
O
Decubitus.
Vitale functies, Pijn,
Mobiliseren,
Voedingstoestand,
Benauwdheid. Vochtbalans,
Psychosociale
toestand.
Vitale functies.
X
Pijn,
Voedingstoestand
X
O
X
O
X
O
X
O
Tabel 5. Resultaten gespreksonderwerpen Chirurgie zaalronde.
* Deze wordt weergegeven in het dossier, maar niet genoemd in het gesprek.
Toelichting: X = op beide afdelingen hetzelfde, O = verschillend per afdeling, dikgedrukte
parameters/problemen worden op beide afdelingen even vaak besproken.
Bijkomende gespreksonderwerpen
Bij zowel Chirurgie-Noord als Chirurgie-Zuid worden de onderwerpen misselijkheid en
ontlasting bij veel van de patiënten genoemd. Op de afdeling Chirurgie-Noord wordt er
meerdere malen over wondzorg gesproken, terwijl dit op Chirurgie-Zuid niet wordt gedaan.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
22
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Rol verpleegkundige
De zaalronde verloopt op beide afdelingen aardig gelijk. De verpleegkundige start het gesprek
door haar patiënt te noemen. Vervolgens geeft de arts, op Chirurgie-Noord de arts-assistent, een
introductie. De verpleegkundige vult dit eventueel aan. Verder deelt de verpleegkundige
zijn/haar observaties, metingen en opmerkingen van de patiënt met de arts en geeft antwoord
op de eventueel gestelde vragen van de arts over het klinische beeld van de patiënt. Verder
wordt er tijdens het gesprek op de gang tussen de verpleegkundige en de arts gediscussieerd en
klinisch geredeneerd over het huidige beleid en de nodige aanpassingen. In de kamer bij de
patiënt heeft de arts duidelijk de leiding in het gesprek met de patiënt over het aangepaste
beleid en heeft de verpleegkundige meer een ondersteunende rol. Ook wordt meestal aan de
patiënt gevraagd hoe het gaat en enkele keren of hij/zij nog vragen heeft. De hoofd- of
seniorverpleegkundige houdt toezicht tijdens de visite en noteert afspraken en ontslagdata.
Gespreksruimte
De visite wordt per patiënt eerst op de gang gehouden, waarin de bevindingen van de
verpleegkundige en het beleid worden voorgesproken. Vervolgens gaan onder andere de arts en
de verpleegkundige naar de kamer van de patiënt om de patiënt in te lichten over de gemaakte
afspraken en na te gaan of de patiënt hiermee akkoord gaat. Na bij de patiënt binnen te zijn
geweest worden in sommige gevallen de mening van de patiënt besproken en meegenomen in
het besluit. Dit gebeurt op beide afdelingen precies hetzelfde.
Overige
Tijdens de zaalronde wordt op beide afdelingen zoveel mogelijk rekening gehouden met het
waarborgen van de patiënt haar/zijn veiligheid. De deuren van de kamer en de kamers in de
omgeving worden gesloten en gesloten gehouden tijdens het voorbespreken op de gang. Echter
is het niet mogelijk de privacy te waarborgen bij de patiënten die op zaal liggen. Op beide
afdelingen heeft de visite geen duidelijke structuur. De gesprekspunten worden door elkaar
besproken.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
23
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
3.2.2 Interviews
Onder dit subkopje worden de resultaten van de interviews met de verpleegkundigen ook
onderverdeeld onder de groepen Neurocentrum en Chirurgie. De resultaten zijn uitgewerkt aan de
hand van de vragenlijst opgesteld voor het afnemen van de interviews, zie bijlage 3. Voor de
volledige uitwerking van de individuele interviews wordt er verwezen naar bijlage 8.
3.2.2.1 Interviews Neurocentrum
Bent u op de hoogte van de blauwdruk visite? Zo ja, hoe bent u hiervan op de hoogte gesteld?
De meeste verpleegkundigen waren niet volledig op de hoogte van de blauwdruk visite, ondanks
dat de meeste van hen al langer werkzaam zijn dan dat de blauwdruk visite is opgesteld.
In hoeverre wordt de blauwdruk visite volgens u op de afdeling tijdens de visite nageleefd?
De afdelingen hebben een eigen lijstje voor de visite waar iedereen zich aan houdt, zowel de
verpleegkundigen als de artsen. Dit lijstje is afgeleid van de blauwdruk visite. Tijdens de visite
worden alle punten op het lijstje in een vaste volgorde, zoals staat aangegeven, afgegaan. De
visites hebben hierdoor een duidelijke vaste structuur. Als hiervan wordt afgeweken, wordt dit
vrijwel direct gecorrigeerd. De seniorverpleegkundige heeft onder andere een ondersteunende
rol in het naleven van dit lijstje.
Over het algemeen is er een gelijke verdeling in wie de leiding neemt/heeft in het gesprek tussen
de verpleegkundige en de arts.
Meerdere verpleegkundigen gaven aan dat er een verschil is in visites op de twee afdelingen. Bij
Neurochirurgie verloopt volgens hen de visite vlotter. Op de afdeling Neurologie wijken artsen
vaker af van de structuur dan op Neurochirurgie. Ook wordt op de Neurochirurgie de medicatie
altijd uitgebreid besproken, terwijl op de afdeling Neurologie dit drie keer per week gebeurt.
Welke punten worden vaak wel besproken tijdens de visite en welke punten niet en wat zijn volgens
u de redenen van het niet of wel naleven van deze punten?
Op beiden afdelingen wordt het onderwerp hoofdbehandelaar nooit tijdens de visite besproken,
omdat dit in het EPD staat vermeld. De onderwerpen reden van opname, pijn, vitale functies en
medicatie worden altijd besproken in de visite. De overige onderwerpen worden besproken
afhankelijk van de patiëntensituatie.
Op de afdeling Neurologie werden de onderwerpen mictie en defecatie genoemd die nog in de
blauwdruk visite werden gemist. Op de afdeling Neurochirurgie waren de verpleegkundigen over
het algemeen wel tevreden met het lijstje.
Wenselijk?
Een lijstje voor de visite, aangepast aan de patiëntencategorie van de afdeling, is wenselijk. Het
zorgt voor een meer gestructureerde en daarmee duidelijkere visite.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
24
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
3.2.2.2 Interviews Chirurgie
Bent u op de hoogte van de blauwdruk visite? Zo ja, hoe bent u hiervan op de hoogte gesteld?
De meeste verpleegkundigen waren niet volledig op de hoogte van de blauwdruk visite, ondanks
dat de meeste van hen al langer werkzaam zijn dan dat de blauwdruk visite is opgesteld.
In hoeverre wordt de blauwdruk visite volgens u op de afdeling tijdens de visite nageleefd?
Beiden afdelingen hebben een eigen lijstje die niet altijd door iedereen wordt gebruikt. Er is
geen vaste structuur. De structuur wordt namelijk beïnvloed door de patiëntensituatie, de
aanwezige verpleegkundige en de arts. Daarnaast worden de punten door elkaar besproken. De
arts neemt over het algemeen de leiding in het gesprek.
Welke punten worden vaak wel besproken tijdens de visite en welke punten niet en wat zijn volgens
u de redenen van het niet of wel naleven van deze punten?
Op beiden afdelingen worden de onderwerpen hoofdbehandelaar, behandelcode, benauwdheid
en decubitus vrijwel nooit genoemd. Deze staan in het EPD. De resterende punten zijn
patiëntafhankelijk en verschilt het dus per patiënt en dus per visite welke punten wel en niet
worden besproken. De onderwerpen wonden en drains werden over het algemeen gemist in de
blauwdruk visite.
De reden van opname, de vitale functies, het therapeutisch beleid en de vochtbalans worden op
Chirurgie-Noord altijd besproken en op Chirurgie-Zuid meestal. Verder was er geen duidelijk
verschil te zien tussen beide afdelingen.
Wenselijk?
Over het algemeen wordt een kort en krachtige visitelijstje, aangepast aan de afdeling, als
wenselijk ervaren. Er wordt gestreeft naar een meer gestructureerde visite, waarbij zo’n lijstje
zou helpen.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
25
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
4. Analyse resultaten
In dit hoofdstuk wordt er een analyse gegeven van de resultaten van het literatuur- en het
praktijkonderzoek. De projectleden zullen hier alle verkregen resultaten tegen elkaar afwegen.
Uit de literatuur kwam naar voren dat er een aantal elementen nodig zijn om de visite zo
volledig en efficiënt mogelijk te laten verlopen. Dit zijn de volgende: het vormen van een beleid,
de communicatie tussen de verschillende disciplines en onderwijs van de disciplines. Visites zijn
van belang om hoogwaardige en veilige zorg te bieden aan patiënten. Door multidisciplinaire
communicatie en actieve participatie tussen de disciplines wordt de conditie en situatie van de
patiënt vanuit meerdere perspectieven bekeken en kan er tot een goed behandelplan worden
gekomen. Ook het regelen van het ontslag kan door middel van deze communicatie sneller en
efficiënter worden geregeld. Problemen worden sneller gesignaleerd, waardoor eerder actie kan
worden ondernomen (1,11,13,20-23). Uit het praktijkonderzoek komt naar voren dat een goede
communicatie en actieve participatie tussen de disciplines ervoor zorgt dat het behandelplan
vanuit meerdere perspectieven wordt samengesteld. Op de afdelingen waar de communicatie
goed verliep werd het ontslagbeleid vrijwel altijd besproken. Hierdoor kan eerder gezien
worden wat er nog moet gebeuren voordat de patiënt met ontslag mag.
Het literatuur- en praktijkonderzoek laten zien dat een goede multidisciplinaire communicatie
en actieve participatie leiden tot een completer behandelplan. Tevens zorgt dit ervoor dat de
visite en het zorgproces sneller en efficiënter verlopen.
Verder komt uit het literatuuronderzoek naar voren dat een combinatie van een papieren visite
en een zaalronde ook tot het opstellen van een completer behandelplan kan leiden. Patiënten
geven de voorkeur aan zaalrondes, omdat zij zich dan meer betrokken voelen bij hun eigen
zorgproces. De papieren visite heeft veel voordelen, maar moet geen vervanging zijn voor de
zaalronde en het contact met de patiënt (1,11,13,20-23). Op de afdelingen binnen de Chirurgie
wordt er zowel een papieren visite als een zaalronde gehouden. Binnen het Neurocentrum is dit
alleen een papieren visite. De verpleegkundigen van het Neurocentrum geven in de interviews
aan dat het voor hen, vanwege praktische redenen, niet haalbaar is om bij de zaalronde mee te
lopen. Zij hebben te maken met een tweede lopende visite (Neurologie en Neurochirurgie). De
artsen gaan na de papieren visite, zonder de verpleegkundige, bij de patiënten langs om het
eventuele aangepaste beleid te bespreken. Uit de observaties is naar voren gekomen, dat door
middel van het houden van zowel een papieren visite als een zaalronde de patiënt meer bij
zijn/haar eigen behandelplan wordt betrokken. De patiënt heeft hierdoor de mogelijkheid om
vragen te stellen en wensen te uiten, waarop het behandelplan kan worden aangescherpt.
Het praktijk- en literatuuronderzoek laten zien dat een combinatie van een papieren visite en
een zaalronde tot het opstellen van een meer patiëntgericht behandelplan leidt.
Uit de interviews is naar voren gekomen dat bijna alle verpleegkundigen niet op de hoogte zijn
van de huidige blauwdruk visite. Echter wordt er in het artikel over de blauwdruk visite
beschreven dat deze op elke afdeling is geïmplementeerd en alle afdelingen hier dus van op de
hoogte zouden moeten zijn (1). Ook komt naar voren dat de huidige blauwdruk visite
grotendeels is gebaseerd op meningen van verpleegkundigen, artsen en stafmedewerkers uit het
AMC en op wetenschappelijke literatuur. De mening van de disciplines die tot de
randvoorwaarden en afspraken zijn gekomen, kunnen afwijkend zijn van de mening van de
andere disciplines in het AMC. Deze meningen zijn niet meegenomen in de huidige blauwdruk
visite, wat tot gevolg kan hebben dat de blauwdruk visite niet bij iedereen zal bevallen. Dit is,
volgens de projectgroep, een belangrijk punt als het gaat om het implementatieproces van de
huidige blauwdruk visite. Een product/verandering dat bij iedereen (of in ieder geval de meeste
betrokkenen) in de smaak valt, zal sneller toegepast worden in de praktijk. Het is volgens de
projectgroep om deze reden belangrijk dat hiermee rekening wordt gehouden bij de
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
26
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
ontwikkeling en het implementatieproces van de aanbevelingen van de projectgroep ten aanzien
van de huidige blauwdruk visite.
De observaties laten dan ook zien dat de vier verschillende afdelingen de blauwdruk visite niet
volledig naleven tijdens de visite. Op de afdelingen binnen het neurocentrum wordt gebruik
gemaakt van een eigen lijstje die door alle disciplines wordt aangehouden (Bijlage 5). Op deze
manier kan er geen belangrijke informatie of problemen worden gemist en heb je op deze
manier een duidelijk beeld van de situatie van de patiënt.
Op de chirurgische afdelingen worden de visites niet volgens een vaste structuur gelopen. Er is
wel een lijstje aanwezig (Bijlage 6). Echter blijkt uit de interviews dat deze niet altijd door
iedereen wordt gevolgd. Dit kan er toe leiden dat bepaalde informatie over de patiënt wordt
vergeten te benoemen en dit tot een latere constatering van problemen kan leiden. Verder kwam
naar voren dat niet alle punten uit de huidige blauwdruk visite altijd relevant zijn om tijdens de
visite te bespreken. Enkele punten zijn namelijk patiëntafhankelijk. Ondanks dat niet alle
verpleegkundigen de visite volgens een lijstje lopen, blijkt uit de interviews en observaties dat
het aanhouden van een lijstje en daardoor het volgen van een vaste structuur wenselijk is. Uit
het praktijkonderzoek komt dus naar voren dat niet alle punten van de huidige blauwdruk visite
worden nageleefd en er mede hierdoor niet altijd een vaste structuur aanwezig is. Terwijl het
volgen van een lijstje en hiermee het aanhouden van een vaste structuur wel wenselijk is en er
voor kan zorgen dat er geen belangrijke informatie wordt gemist.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
27
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
5. Conclusie en aanbevelingen
In dit hoofdstuk geven de projectleden, op basis van de resultaten uit het praktijk- en
literatuuronderzoek, antwoord op de hoofdvraag van het onderzoek.
5.1 Conclusie
Dit verbeterplan is opgesteld naar aanleiding van de vraag van de opdrachtgever. Het probleem
dat door de verpleegkundig bestuurders binnen het AMC wordt ervaren, is dat de blauwdruk
visite niet op alle afdelingen wordt nageleefd en dus de visite niet op een eenduidige manier
verloopt. De hoofdvraag in dit verbeterplan is: Welke aanpassingen aan de huidige visite zullen
het naleven van de uitgangspunten van de blauwdruk visite door de verpleegkundigen bevorderen?
De hoofdvraag wordt, op basis van de analyse van de resultaten, in de vorm van een aantal
aanbevelingen beantwoord. Deze aanbevelingen, en het gehele onderzoek, zijn een onderdeel
van een groter onderzoek naar een optimale ontwikkeling en implementatie van een AMC-brede
blauwdruk visite. Dit grotere onderzoek is in samenwerking met de opdrachtgever. De
aanbevelingen worden meegenomen in de activiteiten in het kader van Zorgzaam en Zorgvuldig,
binnen het onderwerp visite. In de volgende paragraaf worden de aanbevelingen weergegeven.
5.2 Aanbevelingen
De aanbevelingen worden op micro-, meso- en macroniveau beschreven, zie tabel 6 en 7. Indien
de gegeven aanbevelingen worden toegepast bij het aanpassen van de huidige blauwdruk visite,
zal dit, naar verwachting van de projectgroep, het naleven van de uitgangspunten van de
blauwdruk visite door de verpleegkundigen bevorderen. Alle aanbevelingen zijn gegradeerd
volgens de mate van bewijslast van het CBO (Tabel 6)(26). Classificatie E is toegevoegd, omdat
sommige aanbevelingen zijn geformuleerd uit meningen van de projectgroep.
A1
A2
B
C
D
E
Systematische reviews en meta-analyses.
Gerandomiseerd dubbelblind vergelijkend onderzoek van goede kwaliteit en voldoende
omvang.
Gerandomiseerde klinische trials van matige kwaliteit of onvoldoende omvang of ander
vergelijkend onderzoek (niet-gerandomiseerd, vergelijkend cohortonderzoek, patiëntcontrole-onderzoek).
Niet-vergelijkend onderzoek
Mening van deskundigen
Mening van projectgroep
Tabel 6. Classificatie van de bewijslast (26).
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
28
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
5.2.1 Microniveau
De aanbevelingen die onder het microniveau vallen zijn bedoeld voor de verpleegkundigen op
de vier betrokken afdelingen en de Werkgroep Visite. Deze aanbevelingen staan beschreven in
tabel 7.
Aanbeveling
Samenwerking: Tijdens de visite
vindt er effectieve communicatie
en actieve participatie plaats.
Uitleg
Indien alle disciplines actief
deelnemen aan de visite en onderling
duidelijk communiceren, wordt het
behandelplan vanuit multidisciplinair
oogpunt bekeken. Problemen worden
hierdoor sneller gesignaleerd,
waardoor sneller actie kan worden
ondernomen.
Classificatie
A2, B, E
2.
Inhoud: Benoem ten alle tijden
tijdens de visite: de reden van
opname, het therapeutisch beleid,
ontslagbeleid, pijn, vitale functies,
medicatie en vochtbalans. De
resterende onderwerpen worden
patiëntafhankelijk genoemd.
Uit het praktijkonderzoek blijkt dat
bepaalde gespreksonderwerpen voor
iedere patient belangrijk zijn om
tijdens de visite te bespreken. Voor de
resterende onderwerpen geldt dit
niet. Door deze te noemen wanneer
dat niet van belang is, kost dat
onnodig tijd.
B, D, E
3.
Inhoud: Het beleid wordt tijdens
de visite zo nodig aangepast.
Indien dit tijdens de visite niet
mogelijk is, worden de taken en
verantwoordelijkheden van de
betrokken disciplines vastgesteld
en wordt dezelfde dag het beleid
alsnog zo nodig aangepast.
Tijdens de visite zijn de artsen,
verpleegkundigen en eventueel
andere disciplines aanwezig. Het is
dus een goed moment om een
multidisciplinair besluit te kunnen
vormen en de taken en
verantwoordelijkheden hierbij
inzichtelijk te maken.
B, D, E
4.
Inhoud: Bepaalde zaken worden,
indien hier ruimte voor is,
duidelijk beargumenteerd en
uitgelegd om de co-assistenten (en
andere betrokken disciplines) een
onderwijsmoment te bieden.
De visite is een uitgelezen kans voor
het opleiden van coassistenten en
arts-assistenten tot specialist,
zonder dat dit ten koste gaat van de
tijd van de andere disciplines.
A2, B, D, E
5.
Structuur: Houdt tijdens de visite
een vaste structuur aan om het
missen van belangrijke gegevens
te voorkomen. De blauwdruk visite
wordt hierbij als handvat
gebruikt.
Op deze manier kan geen belangrijke
informatie of mogelijke problemen
gemist worden. Ook kan er door een
vaste structuur aan te houden een
compleet beeld van de situatie van de
patiënt worden geschetst.
A2, B, C, D, E
1.
Tabel 7. Aanbevelingen microniveau
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
29
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
5.2.2 Mesoniveau
De aanbevelingen die onder het mesoniveau vallen, zijn bedoeld voor de standaard
verpleegafdelingen en de Werkgroep Visite binnen het AMC. Deze aanbevelingen staan
beschreven in tabel 8.
Aanbeveling
1.
2.
3.
4.
Implementatieproces: Laat alle
afdelingen op dezelfde wijze
kennis maken met de
blauwdruk visite.
Uitleg
Op deze manier is het meetbaar welke
wijze van kennismaken het
implementeren van de aanbevelingen
succesvol maakt.
Implementatieproces: Geef
informatie, aangepast aan de
afdelingen, over het gebruik
van de blauwdruk visite.
Per afdeling verschilt de
patiëntencategorie en daarmee ook de
prioriteit in gespreksonderwerpen die
tijdens de visite aan bod komen.
Implementatieproces: Plan
evaluatiemomenten met de
afdelingen om het succes van
de blauwdruk visite te
beoordelen en de inhoud ervan
zo nodig aan te passen.
Door de wensen en belangen van alle
stakeholders in de vernieuwde
blauwdruk visite mee te nemen, zal dit
het implementatiesucces verhogen.
Implementatieproces: Alle
aanbevelingen die onder het
microniveau vallen, worden in
de vernieuwde blauwdruk
visite verwerkt.
De blauwdruk visite zal door het
literatuuronderzoek meer valide zijn
en door het praktijkonderzoek meer
aansluiten bij de wensen en behoeften
van de standaard verpleegafdelingen.
Het implementatiesucces zal hiermee
worden vergroot.
Classificatie
B, E
D, E
B, E
A2, B, E
Tabel 8. Aanbevelingen mesoniveau
5.2.3 Macroniveau
Onder het macroniveau wordt het landelijke niveau verstaan. Dit niveau is niet van toepassing
op dit onderzoek, omdat het onderwerp zich beperkt tot het AMC.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
30
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
6. Discussie
In de discussie worden de eventuele onzekerheden vanuit het praktijk- en literatuuronderzoek
uitvoerig beschreven.
6.1 Validiteit Literatuuronderzoek
De projectgroep heeft het literatuuronderzoek beoordeeld op mate van validiteit.
Voor het beantwoorden van de vraag ‘Waar is de huidige blauwdruk visite op gebaseerd?’, heeft
de projectgroep de opdrachtgever om informatie gevraagd. De reden hiervoor is dat de
opdrachtgever nauw betrokken is bij de ontwikkeling van de huidige blauwdruk visite en de
eventuele verbetering hiervan. Aangezien de huidige blauwdruk visite volgens de opdrachtgever
vanuit onder andere meningen van verpleegkundigen, artsen en stafmedewerkers uit het AMC is
ontstaan, kon de projectgroep hierover geen informatie in databases vinden. Het artikel dat van
de opdrachtgever is verkregen, bevat alle informatie over de ontwikkeling van de huidige
blauwdruk visite (1). Om deze reden is het gebruikte artikel, volgens de projectgroep en de
opdrachtgever, geschikt om de betreffende deelvraag te kunnen beantwoorden.
Uit het hierboven genoemde artikel bleek dat de ontwikkeling van de blauwdruk visite ook op
literatuur is gebaseerd. Om de waarde van deze literatuur te beoordelen is gekozen om een
wetenschappelijk artikel uit de betreffende referentielijst te beoordelen. Zoals in het methoden
hoofdstuk van dit verbeterplan is beschreven, is vanwege tijdsgebrek gekozen om één referentie
te beoordelen. Dit is relatief gezien, aan de gehele referentielijst, een gebrekkig aantal. Dit kan de
validiteit van het literatuuronderzoek naar de ontwikkeling van de huidige blauwdruk visite
hebben verminderd.
Voor het beantwoorden van de deelvraag ‘Wat is volgens wetenschappelijke literatuur het doel
van de visite?’ is gezocht in verschillende databases, namelijk Cochrane, Pubmed/MEDLINE, en
Cinahl, omdat het hier om een open vraag gaat. Er zijn meerdere antwoorden mogelijk. Door
kwaliteitseisen te stellen aan de artikelen kwam de projectgroep op een aantal artikelen die als
voldoende valide kon worden beschouwd (1,11,13,20-23). Mogelijk is er nog meer informatie te
vinden over de betreffende deelvraag om het antwoord specifieker te kunnen beantwoorden.
De projectgroep is van mening dat er nader onderzoek nodig is voor het beantwoorden van de
betreffende deelvragen van het literatuuronderzoek. Indien alle referenties, uit het artikel over
de ontwikkeling van de huidige blauwdruk visite, worden beoordeeld, zou dit de validiteit van
het literatuuronderzoek kunnen vergroten. Ook zouden de betrokken disciplines voor extra
informatie over het opstellen van de huidige blauwdruk visite kunnen worden benaderd. Verder
zou er in meerdere databases naar relevante informatie kunnen worden gezocht om de tot nu
toe verkregen resultaten te bevestigen.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
31
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
6.2 Validiteit Praktijkonderzoek
De projectgroep heeft ook het praktijkonderzoek beoordeeld op mate van validiteit.
Voor het beantwoorden van de deelvragen ‘Volgens welke structuur wordt de visite op de
betreffende afdelingen gelopen?’, ‘Welke elementen uit de blauwdruk visite worden nageleefd
tijdens de visite?’ en ‘Welke elementen uit de blauwdruk visite worden niet nageleefd tijdens de
visite?’ zijn observaties verricht. Vanwege de beschikbare tijd konden in totaal zes visites
worden bijgewoond. Gezien het aantal visites dat is bijgewoond ten opzicht van het aantal visites
dat er per week alleen al plaatsvinden, kan je spreken van een steekproefsgewijs onderzoek. Het
zou kunnen zijn dat de geobserveerde visites op dat moment beter of juist minder goed
verliepen dan de gemiddelde visite. Een minder goede visite kan tot onderschatting leiden,
betreffende het naleven van de blauwdruk visite tijdens de visite. Een betere visite kan weer tot
overschatting leiden.
Tijdens de observaties is geen gebruik gemaakt van blindering. Met andere woorden: de
“proefpersonen” (de deelnemers aan de betreffende visites) wisten voor de start van de
observaties van het doel van het onderzoek af. Dit zou ervoor gezorgd kunnen hebben dat de
proefpersonen de huidige blauwdruk visite op dat moment meer toepastten dan gewoonlijk. Dit
kan de validiteit van het praktijkonderzoek hebben verminderd.
Voor het beantwoorden van de deelvraag ‘Welke redenen worden er gegeven voor het niet
naleven van de uitgangspunten uit de blauwdruk visite?’ zijn interviews afgelegd. Niet alle
verpleegkundigen van de vier betrokken afdelingen konden door de projectgroep worden
geïnterviewd. Ook hierbij geldt het mogelijke gevaar voor overschatting of onderschatting van
de verkregen resultaten.
Onder de geïnterviewde verpleegkundigen bevonden zich twee hoofdverpleegkundigen en één
seniorverpleegkundige. De projectgroep heeft hiervoor gekozen, omdat zij een ondersteunende
rol hebben tijdens de visite en zich dus meer bewust zijn van de structuur van de visite. Naar
verwachting van de projectgroep bezitten zij om deze reden meer informatie over de visite en
konden dit dus delen met de projectgroep. Door deze verpleegkundigen mee te nemen in de
interviews, is de kans kleiner dat er belangrijke informatie mist in de verkregen resultaten.
Over of deze twaalf verpleegkundigen representatief zijn voor alle verpleegkundigen op de
betreffende afdelingen, valt te discussiëren. In eerste instantie zouden de verkregen antwoorden
slechts een grof beeld schetsen over wat de gemiddelde mening is van de verpleegkundigen op
de betrokken afdelingen. Echter bleken de antwoorden uit de interviews vrijwel allemaal
overeen te komen, waardoor gezegd kan worden dat dit aantal wel voldoende is om een
representatieve groep te vormen. Dit zou ook, gezien het aantal verpleegkundigen, op toeval
kunnen berusten. Hiermee wordt bedoeld dat het mogelijk is dat bijvoorbeeld toevallig vrijwel
alle geinterviewden niet geheel op de hoogte waren van de blauwdruk visite en dat de rest er wel
van op de hoogte zou kunnen zijn. De projectgroep is naar aanleiding van de overeenkomende
resultaten van mening dat het praktijkonderzoek op dit gebied valide is.
Er is gekozen voor een semigestructureerde interview. Dit verkleint het aantal mogelijke
uitkomsten. Hierdoor konden de verkregen antwoorden op de verschillende vragen geclusterd
worden en een concrete conclusie getrokken worden. De validiteit van het resultaat uit de
interviews wordt hiermee vergroot.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
32
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Twee verpleegkundigen zijn vanwege praktische redenen, zoals beschikbare ruimte,
geïnterviewd in het bijzijn van een andere collega verpleegkundigen. Dit zou de antwoorden van
deze verpleegkundigen kunnen hebben beïnvloed, vanwege de gebrekkige privacy. Alle andere
verpleegkundigen zijn geïnterviewd in een aparte kamer zonder derden om de privacy zoveel
mogelijk te waarborgen. Hierdoor is de kans op een persoonlijk antwoord groter.
Na de resultaten verzameld en geanalyseerd te hebben, viel het op dat de conclusies tussen de
afdelingen Chirurgie-Noord en Chirurgie-Zuid en tussen de afdelingen Neurologie en
Neurochirurgie vrijwel overeen kwamen. Er bleek wel verschil te zijn tussen het Neurocentrum
en de Chirurgie. Het zijn twee verschillende groepen met verschillende patiëntencategorieën en
dus met hun eigen aandachtpunten qua visitegespreksonderwerpen en structuur. Deze twee
groepen zijn vanwege heterogeniteit apart van elkaar beoordeeld om de kans op vertekening
van de uitkomst te verkleinen.
De projectgroep is van mening dat er nader onderzoek nodig is om over de betreffende
deelvragen voor het praktijkonderzoek meer specifieke en dus betere uitspraken te kunnen
doen. Hiermee worden meerdere observaties en interviews op de betreffende afdelingen
bedoeld en observaties en interviews op de resterende standaard verpleegafdelingen. Op deze
manier zou er een meer AMC-brede conclusie getrokken kunnen worden, waarbij de validiteit
voldoende is.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
33
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Literatuurlijst
1. Verhaegh K, Selier-Boersma A, Simons R, Steenbruggen J, Buurman B. Multidisciplinaire
visite: ontwikkeling en implementatie van een blauwdruk. Tijdschrift voor
verpleegkundigen. 2012. p. 51-55
2. Verpleegkundig bestuurders AMC. Zorgzaam en Zorgvuldig: 2014 mei. p. 15
3. AMC. Academisch medisch centrum. URL: https://www.amc.nl/web/HetAMC/Organisatie/Academisch-Medisch-Centrum.htm (Geraadpleegd op 10 oktober
2014)
4. Academisch medisch centrum. Afdeling. URL: https://www.amc.nl/web/HetAMC/Afdelingen/Medische-afdelingen/Chirurgie/Chirurgie/Afdeling.htm
(Geraadpleegd op 23 oktober 2014)
5. Academisch medisch centrum. Afdeling. URL: https://www.amc.nl/web/HetAMC/Afdelingen/Medische-afdelingen/Neurologie/Neurologie/Afdeling.htm
(Geraadpleegd op 23 oktober 2014)
6. Academisch medisch centrum. Afdeling. URL: https://www.amc.nl/web/HetAMC/Afdelingen/Medische-afdelingen/Neurochirurgie/Neurochirurgie/Afdeling.htm
(Geraadpleegd op 23 oktober 2014)
7. Jacobs L, Lenssen M, Ikkersheim D. De patiënt centraal? Breukelen: Plexus en BKB; 2011.
8. Wollersheim H, Bakker PJM, van der Weijden T. Inleiding in kwaliteit en veiligheid van
zorg. p. 013-024 URL: http://assortiment.bsl.nl/files/b06967d0-4ad7-437d-93b9ea0ab786a903/kwaliteitenveiligheidh1.pdf (Geraadpleegd 16-12-2014)
9. Keurmerkinstituut. Keurmerken in de zorgsector. URL:
http://www.keurmerk.nl/NL/Zorg-en-Welzijn/Keurmerken-in-de-zorgsector
(geraadpleegd 16-12-2014)
10. VMS Veiligheidsprogramma. Patiëntveilig communiceren. 2013. URL:
http://www.vmszorg.nl/Onderwijs-and-Opleiding/Patientveilig-communiceren
(geraadpleegd op 16-12-2014)
11. Royal College of Physicians, Royal College of Nursing. Ward rounds in medicine:
principles for best practice. London: RCP; 2012.
12. Sharma S, Peters MJ. Safety by DEFAULT: introduction and impact of a paediatric ward
round checklist. Critical Care 2013; 17(5):R232
13. O'Hare JA. Anatomy of the ward round. Eur J Intern Med 2008;19:309–313.
14. Encyclo.nl. Nederlandse encyclopedie; 2014. URL:
http://www.encyclo.nl/begrip/effici%C3%ABnt (geraadpleegd 18-12-2014)
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
34
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
15. Encyclo.nl. Nederlandse encyclopedie; 2014. URL:
http://www.encyclo.nl/begrip/effectief (geraadpleegd 18-12-2014)
16. Encyclo.nl. Nederlandse encyclopedie; 2014. URL:
http://www.encyclo.nl/begrip/validiteit (Geraadpleegd 19-12-2014)
17. Gurses AP, Xiao Y. A systematic review of the literature on multidiscipliaire rounds to
design information technology. In: Journal of the American Medical Informatics
Association. 2006 May / Jun; Vol 13: p. 267–276
18. Evidence-based RichtlijnOntwikkeling. Formulier Va voor het beoordelen van een
systematic review van randomised controlled trials. URL:
http://dcc.cochrane.org/sites/dcc.cochrane.org/files/uploads/SR-RCT.pdf
(geraadpleegd 27-10-2014)
19. Baarda B, Hulst van der M, Goede M, Goede de M. Wat is een interview? In: Basisboek
interviewen. Plaats: Noordhoff Uitgevers bv; 2012 juli. p. 11-28
20. Coombs M. Power and conflict in intensive care clinical decision making. Intensive Crit
Care Nurs 2003;19:125–135
21. Creamer GL, Dahl A, Perumal D, Tan G, Koea JB. Anatomy of the ward round: the time
spent in different activities. ANZ J Surg 2010;80:930–932
22. Coomarasamy A, Khan KS. What is the evidence that postgraduate teaching in evidence
based medicine changes anything? BMJ 2004;329:1-5.
23. Landry MA, Lafrenaye S, Roy MC, Cyr C. A Randomized, Controlled Trial of Bedside
Versus Conference-Room Case Presentation in a Pediatric Intensive Care Unit. Pediatrics
2007;120:275-280
24. Hodgson R, Jamal A and Gayathri B. A survey of ward round practice. Psychiatr Bull
2005;29:171-173.
25. Kieft M. De Delphi-methode nader bekeken. Participatie methode; Nijmegen: 2011. URL:
http://www.samenspraakadvies.nl/publicaties/Handout%20delphi%20onderzoek.pdf
(geraadpleegd 27-10-2014)
26. Offringa M, Assendelft WJJ, Scholten RJPM. Inleiding in evidence-based medicine. 3de
druk. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum; 2008.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
35
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Bijlagen
Bijlage 1 - AMC blauwdruk visite
AMC BLAUWDRUK VISITE
Voor alle standaard verpleegafdelingen.
DOEL
* Actuele (gezondheids)situatie patiënt bespreken
* Diagnostisch en/ of therapeutisch plan bepalen
* Ontslagmanagement
* Informatie uitwisseling zorgverleners met de patiënt
* Onderwijs aan (co-)assistenten en studenten
DEELNEMERS
* Arts assistent met supervisor*
* Verpleegkundige
* Senior- of hoofdverpleegkundige
* Eventuele andere disciplines
* Patiënt
Belangrijk!
1) Er moet voldoende continuïteit van zorgverlening zijn.
2) De arts en verpleegkundige moeten bekwaam zijn om de bij de visite benodigde besluiten te
nemen.
3) De supervisor is minimaal een aantal malen p. week bij de visite aanwezig en bereikbaar voor
overleg.
4) De aanwezigheid van de senior- of hoofdverpleegkundige, minimaal een aantal malen per week, is
bedoeld om knelpunten in de organisatie van de patiëntenzorg op de afdeling te signaleren om
vervolgens adequate interventies in te kunnen zetten.
ONDERWERPEN VISITE
* Hoofdbehandelaar
* Reden van opname
* (Voorlopige) diagnose
* Behandelcode
* Mogelijke parameters:
- Vitale functies (ademhaling, hartslag, tensie, temperatuur)
- Pijn
- Benauwdheid
- Decubitus
- Voedingstoestand (SNAQ-score)
- Vochtbalans
- Mobiliseren
- Psychosociale situatie
* Diagnostisch beleid
* Therapeutisch beleid
* Medicatie
* Geplande ontslagdatum
* Ontslagbeleid
* Vragen van de patiënt
* Instemming patiënt therapeutisch beleid
In principe neemt de arts assistent (met supervisor) de besluiten over benodigde diagnostiek,
therapeutisch beleid, medicatie, geplande ontslagdatum en ontslagbeleid. Per actie wordt vastgelegd
wie wat doet.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
36
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
PLAATS
De visite bestaat uit twee delen:
* voorbereidende bespreking in afwezigheid van de patiënt (in overdrachtsruimte of op de gang met
inachtneming van privacy van de patiënt)
* visite aan het bed in aanwezigheid van de patiënt
SPELREGELS
* De visite heeft een centrale rol in de organisatie van de dag
* De visite heeft per werkplek een vaste tijd van aanvang en een streven voor eindtijd
* Arts en verpleegkundige bereiden de visite voor (parameters verzamelen, lichamelijk onderzoek etc.)
* Verpleegkundige bereidt de visite voor met patiënt
* De visite wordt zo min mogelijk verstoord (daarover zijn afspraken vastgelegd)
* Alle besluiten worden direct schriftelijk vastgelegd
* De privacy van de patiënt wordt gewaarborgd tijdens de visite
* Patiënt wordt in principe tijdens de visite geïnformeerd. Wanneer daar ruim tijd voor nodig is wordt
daartoe tijdens de visite een moment gepland.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
37
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Bijlage 2 - Observatie checklist
Checklist visite
Afdeling:
Datum:
Gespreksruimte:
Ingenomen tijd:
Blauwdruk
Deelnemers
□ Arts-assistent met supervisor
□ Verpleegkundige
□ Senior- of hoofdverpleegkundige
□ Patiënt
□ eventueel andere disciplines, zo ja, welke:
Gespreksonderwerpen
□ Hoofdbehandelaar
□ Rede van opname
□ (Voorlopige) diagnose
□ Behandelcode
□ Mogelijke parameters en problemen in (gezondheids) situatie patiënt:
□ Vitale functies (ah, hf, rr, temp)
□ Pijn
□ Benauwdheid
□ Decubitus
□ Voedingstoestand (snaq-score)
□ Vochtbalans
□ Mobiliseren
□ Psychosociale situatie
□ Diagnostisch beleid
□ Therapeutisch beleid
□ Medicatie
□ Geplande ontslagdatum
□ Vragen van de patiënt
□ Ontslagbeleid
□ Instemming patiënt therapeutisch beleid
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
38
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Overige observaties
Deelnemers
Gespreksonderwerpen
Onduidelijkheden (besluitvormingen binnen beleid)
Rol verpleegkundige (wanneer inbreng? Wat voor inbreng? Etc.)
Overige
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
39
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Bijlage 3 – Interview vragen
Interviews blauwdruk visite
Naam afdeling
Vraag 1: Bent u op de hoogte van de blauwdruk visite? Zo ja, hoe bent u hiervan op de hoogte
gesteld?
-
laten de blauwdruk visite zien -
Vraag 2: In hoeverre wordt de blauwdruk visite volgens u op de afdeling tijdens de visite
nageleefd?
Vraag 3: Welke punten worden vaak wel besproken tijdens de visite en welke punten niet en wat
zijn volgens u de redenen van het niet of wel naleven van deze punten?
Niet:
Wel:
Wenselijk?
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
40
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Bijlage 4 – Resultaten observaties afdelingen
Neurochirurgie papieren visite
Deelnemers
Tijdens de visite op de afdeling Neurochirurgie zijn de verpleegkundige van desbetreffende
patiënt, de seniorverpleegkundige, de supervisor en de arts-assistent met supervisor aanwezig.
De patiënt is tijdens de visite niet aanwezig. Artsen geven aan na de visite een ronde over de
afdeling te maken om het besproken beleid met de patiënten na te bespreken. Hierbij zijn de
verpleegkundigen, volgens de seniorverpleegkundige, meestal niet aanwezig vanwege
praktische redenen, zoals een tweede lopende visite op de afdeling Neurologie.
Gespreksonderwerpen
In tabel 9 worden de besproken gespreksonderwerpen tijdens de visite weergegeven.
Onderwerpen
blauwdruk visite
Hoofdbehandelaar*
Rede van opname
(voorlopige)
diagnose
Behandelcode
Parameters &
problemen
Niet
Soms
Meestal
Altijd
X
X
X
Benauwdheid,
Decubitus
Diagnostisch beleid
Therapeutisch
beleid
Medicatie
Geplande
ontslagdatum
Vragen van de
patiënt
Ontslagbeleid
Instemming patiënt X
therapeutisch
beleid**
X
Pijn,
voedingstoestand,
mobiliseren
Vochtbalans,
psychosociale
situatie
X
Vitale
functies,
X
X
X
X
X
Tabel 9. Resultaten gespreksonderwerpen Neurochirurgie.
* Deze wordt weergegeven in het dossier, maar niet genoemd in het gesprek.
** Dit wordt na visite besproken met de patiënt.
Bijkomende gespreksonderwerpen
Bij het noemen van de behandelcode werd ook genoemd of de patiënt bekend is met allergieën
en zo ja, met welke.
Rol verpleegkundige
De verpleegkundige begint het gesprek door de naam van zijn/haar patiënt te noemen. Verder
vult de verpleegkundige de introductie van de patiënt, verteld door de arts, aan en geeft
antwoord (observaties en metingen) op de vragen van de arts. Over het algemeen heeft de arts
tijdens de visite de leidende rol.
Gespreksruimte
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
41
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
De visite wordt gehouden in de vergaderruimte van de afdeling. Alle verpleegkundigen komen
één voor één binnen om hun patiënten te bespreken. De artsen, de seniorverpleegkundige en
andere aanwezige disciplines blijven zitten tot de visite afgelopen is. De patiënt is in deze ruimte
niet aanwezig.
Overige
Wat opviel was dat de medicatie bij iedere patiënt standaard werden opgenoemd om te checken
of dit nog klopte en wat wel/niet meer nodig was.
Neurologie papieren visite
Deelnemers
Tijdens de visite op de afdeling Neurologie zijn de verpleegkundige van desbetreffende patiënt,
de seniorverpleegkundige, de arts-assistent met supervisor, een aantal coassistenten en een
neuroloog aanwezig. De patiënt is tijdens de visite niet aanwezig. Artsen geven aan na de visite
een ronde over de afdeling te maken om het besproken beleid met de patiënten na te bespreken.
Hierbij zijn de verpleegkundigen, volgens de seniorverpleegkundige, meestal niet aanwezig
vanwege praktische redenen, zoals een tweede lopende visite op de afdeling Neurochirurgie.
Gespreksonderwerpen
In tabel 10 worden de besproken gespreksonderwerpen tijdens de visite weergegeven.
Onderwerpen
blauwdruk visite
Hoofdbehandelaar*
Rede van opname
(voorlopige)
diagnose
Behandelcode
Parameters &
problemen
Niet
Soms
Meestal
Altijd
X
X
X
Benauwdheid,
decubitus,
vochtbalans
Diagnostisch beleid
Therapeutisch
beleid
Medicatie
Geplande
ontslagdatum
Vragen van de
patiënt
Ontslagbeleid
Voedingstoestand
X
Pijn,
mobiliseren,
psychosociale
situatie
X
Vitale functies,
X
X
X
X
X
Instemming patiënt X
therapeutisch
beleid**
Tabel 10. Resultaten gespreksonderwerpen Neurologie.
* Deze wordt weergegeven in het dossier
** Dit wordt na visite besproken met de patiënt.
Bijkomende gespreksonderwerpen
Bij het noemen van de behandelcode werd ook genoemd of de patiënt bekend is met allergieën
en zo ja, met welke. Enkele keren kwam in de visite de EMV-score naar voren.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
42
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Rol verpleegkundige
De seniorverpleegkundige begint het gesprek door de naam van de patiënt te noemen die door
betreffende verpleegkundige wordt verzorgd. Verder helpt de seniorverpleegkundige de nog
niet benoemde punten te bespreken, zoals de behandelcode, en geeft soms aanvulling op de
klinische gesteldheid van de patiënt met bevindingen uit eigen ervaring. De verpleegkundige
vult de introductie van de patiënt, verteld door de arts, aan en geeft antwoord (observaties en
metingen) op de vragen van de arts. Bij afwijkende waardes vraagt de verpleegkundige aan de
arts of hiermee wat moet gebeuren en benoemt de wensen en behoeften van de patiënt
betreffende het huidige beleid. Over het algemeen heeft de arts tijdens de visite de leidende rol.
Gespreksruimte
De visite wordt gehouden in de vergaderruimte van de afdeling. Alle verpleegkundigen komen
één voor één binnen om hun patiënten te bespreken. De artsen, de seniorverpleegkundige en
andere aanwezige disciplines blijven zitten tot de visite afgelopen is. De patiënt is in deze ruimte
niet aanwezig.
Overige
Wat opviel was dat de medicatie bij iedere patiënt standaard werd opgenoemd om te checken of
dit nog klopte en wat wel/niet meer nodig was. Tijdens de visite klonken op meerdere
momenten piepers van de verpleegkundigen.
Zaalronde Chirurgie-Zuid
Deelnemers
De visite op de afdeling Chirurgie, Chirurgie-Zuid, wordt gehouden met de verpleegkundige, de
arts-assistent met supervisor, de seniorverpleegkundige en een coassistent. Na op de gang de
patiënt te hebben besproken, lopen zij naar binnen bij de patiënt. Zij bespreken dan met de
patiënt het beleid. Hierbij is ruimte voor de patiënt om hierover vragen te stellen en zijn/haar
wensen behoeften betreffende het beleid uit te spreken.
Gespreksonderwerpen
In tabel 11 worden de besproken gespreksonderwerpen tijdens de visite weergegeven.
Onderwerpen
blauwdruk visite
Hoofdbehandelaar
Rede van opname
(voorlopige)
diagnose
Behandelcode
Parameters &
problemen
Diagnostisch beleid
Therapeutisch
beleid
Medicatie
Geplande
ontslagdatum
Vragen van de
patiënt
Niet
Soms
Meestal
Altijd
X
X
X
X
Decubitus
Vitale functies,
benauwdheid,
mobiliseren
Pijn,
voedingstoestand,
vochtbalans,
psychosociale
toestand
X
-
X
X
X
X
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
43
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Ontslagbeleid
Instemming
patiënt
therapeutisch
beleid
X
X
Tabel 11. Resultaten gespreksonderwerpen zaalronde Chirurgie-Zuid.
Bijkomende gespreksonderwerpen
De onderwerpen ontlasting en misselijkheid kwamen meerdere keren aan bod.
Rol verpleegkundige
De verpleegkundige start het gesprek door zijn/haar patiënt te noemen. Vervolgens geeft de arts
een introductie. De verpleegkundige vult dit eventueel aan. Verder deelt de verpleegkundige
zijn/haar observaties, metingen en opmerkingen over de patiënt met de arts en geeft antwoord
op de eventueel gestelde vragen van de arts over het klinische beeld van de patiënt. Verder
wordt er tijdens het gesprek op de gang tussen de verpleegkundige en de arts gediscussieerd en
klinisch geredeneerd over het huidige beleid en de nodige aanpassingen. In de kamer bij de
patiënt heeft de arts duidelijk de leiding in het gesprek en heeft de verpleegkundige meer een
ondersteunende functie. De senior verpleegkundige houdt toezicht tijdens de visite en noteert
afspraken en ontslagdata.
Gespreksruimte
De visite wordt per patiënt eerst op de gang gehouden, waarin de bevindingen van de
verpleegkundige en het beleid worden voorgesproken. Vervolgens gaan onder andere de arts en
de verpleegkundige naar de kamer van de patiënt om de patiënt in te lichten over de gemaakte
afspraken en na te gaan of de patiënt hiermee akkoord gaat. Na bij de patiënt binnen te zijn
geweest worden in sommige gevallen de mening van de patiënt besproken en meegenomen in
het besluit.
Overige
Tijdens de visite worden alle deuren van de kamers in de omgeving gesloten, om de privacy te
waarborgen. Ook wanneer er op de kamer van de patiënt het beleid wordt nabesproken, wordt
de deur dicht gedaan. Echter is dit op zaal niet mogelijk.
De visite op de gang heeft geen duidelijke structuur. De punten worden door elkaar besproken.
Papieren visite Chirurgie-Zuid
Deelnemers
Tijdens de visite zijn de verpleegkundige van betreffende patiënt, arts assistent met supervisor,
de hoofdverpleegkundige, coassistenten en de chirurg aanwezig.
Gespreksonderwerpen
In tabel 12 worden de besproken gespreksonderwerpen tijdens de visite weergegeven.
Onderwerpen
blauwdruk visite
Hoofdbehandelaar
Rede van opname
(voorlopige)
diagnose
Behandelcode
Parameters &
problemen
Niet
Soms
Meestal
Altijd
X
X
X
Benauwdheid,
X
Vitale functies,
decubitus,
vochtbalans
Pijn,
voedingstoestand,
mobiliseren,
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
-
44
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Diagnostisch beleid
Therapeutisch
beleid
Medicatie
Geplande
ontslagdatum
Vragen van de
patiënt
Ontslagbeleid
Instemming
patiënt
therapeutisch
beleid
psychosociale
toestand
X
X
X
X
X
X
X
Tabel 12. Resultaten gespreksonderwerpen papieren visite Chirurgie-Zuid.
Bijkomende gespreksonderwerpen
Ontlasting en misselijkheid worden meerdere malen, dus bij meerdere patiënten, in de visite
benoemd.
Rol verpleegkundige
De verpleegkundige begint het gesprek door de naam van zijn/haar patiënt te noemen. De
coassistent introduceert vervolgens de patiënt, waarop zowel de arts als de verpleegkundige
aanvulling geven. De verpleegkundige vertelt hierbij zijn/haar bevindingen, metingen en eigen
mening/ klinische blik over de toestand van de patiënt en het huidige beleid. Verder komt de
verpleegkundige meerdere malen op voor de belangen en wensen van de patiënten. Er wordt
tijdens de visite tussen verpleegkundige en artsen gediscussieerd over het beleid. Arts bevestigt
uiteindelijk het nieuwe beleid. De hoofdverpleegkundige houdt gedurende de visite de
continuïteit in de gaten en stuurt aan indien het gesprek lijkt af te dwalen. Ook houdt hij/zij de
medicatiemappen bij de hand en bespreekt dit met de artsen.
Gespreksruimte
De visite wordt wegens verbouwing op de afdeling tijdelijk in de koffiekamer gehouden. Met
behulp van een beamer wordt het elektronisch patiëntendossier gepresenteerd aan de
aanwezigen.
Overige
De deur is tijdens de visite dicht om de privacy van de patiënt te waarborgen. Als de deur open
staat, wordt deze direct weer dichtgedaan door de verpleegkundigen. Tijdens de visite wordt er
een aantal keer door elkaar gepraat. Ook word er gebruik gemaakt van het koffiezetapparaat,
waardoor de arts de verpleegkundige niet kon verstaan en de verpleegkundige dit nogmaals
moest herhalen. Tijdens de visite wordt er geen eenduidige volgorde aangehouden om de
patiënten te bespreken. Verder gingen er een aantal keren piepers af. Dit kan afleiden.
Zaalronde Chirurgie-Noord
Deelnemers
Tijdens de zaalronde zijn de verpleegkundige van desbetreffende patiënt, de arts-assistent met
supervisor, de hoofdverpleegkundige, een aantal coassistenten en de patiënt aanwezig. De
patiënt wordt in zijn/haar kamer bij het gesprek betrokken.
Gespreksonderwerpen
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
45
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
In tabel 13 worden de besproken gespreksonderwerpen tijdens de visite weergegeven.
Onderwerpen
blauwdruk visite
Hoofdbehandelaar
Rede van opname
(voorlopige)
diagnose
Behandelcode
Parameters &
problemen
Diagnostisch
beleid
Therapeutisch
beleid
Medicatie
Geplande
ontslagdatum
Vragen van de
patiënt
Ontslagbeleid
Instemming
patiënt
therapeutisch
beleid
Niet
Soms
Meestal
Altijd
X
X
X
X
Decubitus,
Benauwdheid,
mobiliseren,
Vitale functies,
vochtbalans,
psychosociale
situatie
X
Pijn,
voedingstoestand
X
X
X
X
X
X
Tabel 13. Resultaten gespreksonderwerpen zaalronde Chirurgie-Noord.
Bijkomende gespreksonderwerpen
Ontlasting en misselijkheid zijn een aantal keren tijdens de visite besproken. Ook is het
onderwerp wondzorg een aantal keren naar voren gekomen.
Rol verpleegkundige
De verpleegkundige begint het gesprek door de naam van zijn/haar patiënt te noemen. De artsassistent introduceert de patiënt, de verpleegkundige geeft zo nodig aanvullingen over de
situatie van de patiënt. Verder geeft de verpleegkundige antwoorden (bevindingen en metingen)
op de vragen van de arts en vertelt zijn/haar klinische blik. De verpleegkundige discussieert met
de arts of het huidige beleid aangepast moet worden. Eenmaal op de kamer bij de patiënt heeft
de verpleegkundige een ondersteunende rol en gaat de arts met de patiënt in gesprek over het
aangepaste beleid en de situatie van de patiënt. Ook wordt meestal aan de patiënt gevraagd hoe
het gaat en enkele keren of hij/zij nog vragen heeft.
Gespreksruimte
De visite wordt per patiënt eerst op de gang gehouden, waarin de bevindingen van de
verpleegkundige en het beleid worden voorgesproken. Vervolgens gaan onder andere de arts en
de verpleegkundige naar de kamer van de patiënt om de patiënt in te lichten over de gemaakte
afspraken en na te gaan of de patiënt hiermee akkoord gaat. Na bij de patiënt binnen te zijn
geweest worden in sommige gevallen de mening van de patiënt besproken en meegenomen in
het besluit.
Overige
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
46
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Er wordt naar gestreefd dat alle deuren van de patiëntenkamers gesloten zijn tijdens het
gesprek op de gang. Als er een deur open staat, zorgt de verpleegkundige ervoor dat deze direct
weer gesloten is. De visite heeft geen duidelijke structuur. De gesprekspunten worden door
elkaar besproken. Verder viel het op dat tijdens de visite respect werd getoond aan de patiënt en
zijn/haar situatie. Een voorbeeld hiervan is dat slechts de arts en de verpleegkundige bij de
patiënt naar binnen gaan als het een slecht nieuwsgesprek betreft.
Papieren visite Chirurgie-Noord
Deelnemers
Tijdens de visite op de afdeling Chirurgie, Chirurgie-Noord, zijn de verpleegkundige van
desbetreffende patiënt, de hoofdverpleegkundige, de arts-assistent met supervisor,
coassistenten en chirurgen aanwezig. De patiënt is tijdens de visite niet aanwezig. De
seniorverpleegkundige geeft aan dat de artsen na de visite een ronde over de afdeling maken om
het besproken beleid met de patiënten na te bespreken. Hierbij wordt er gestreefd naar
aanwezigheid van de verpleegkundigen. Dit is echter niet altijd mogelijk.
Gespreksonderwerpen
In tabel 14 worden de besproken gespreksonderwerpen tijdens de visite weergegeven.
Onderwerpen
blauwdruk visite
Hoofdbehandelaar
Rede van opname
(voorlopige)
diagnose
Behandelcode
Parameters &
problemen
Niet
Soms
Meestal
Altijd
X
X
X
Decubitus
X
Benauwdheid,
mobiliseren,
psychosociale
situatie
Diagnostisch beleid
Therapeutisch
beleid
Medicatie
Geplande
ontslagdatum
Vragen van de
X
patiënt
Ontslagbeleid
Instemming
X
patiënt
therapeutisch
beleid*
Vitale functies,
pijn,
voedingstoestand,
vochtbalans
X
-
X
X
X
X
Tabel 14. Resultaten gespreksonderwerpen papieren visite Chirurgie-Noord.
* Dit wordt na visite besproken met de patiënt.
Bijkomende gespreksonderwerpen
Misselijkheid en ontlasting worden in deze visite veel besproken. Ook is het onderwerp
wondzorg meerdere keren naar voren gekomen. Tenslotte worden eventuele onduidelijkheden
over huidig beleid besproken.
Rol verpleegkundige
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
47
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
De verpleegkundige begint het gesprek door zijn/haar patiënt te noemen. Vervolgens wordt de
patiënt geïntroduceerd door een coassistent. Hierop reageren de chirurgen met eventuele
aanvullingen en geven zij zo nodig feedback aan de coassistenten over de introductie. De artsen
discussiëren vooral met elkaar over het huidige en nieuwe beleid, soms zonder betrekking van
de verpleegkundige. De verpleegkundige vraagt dan zelf naar onduidelijkheden hierover. Verder
geven verpleegkundigen antwoord (bevindingen, metingen, etc.) op de gestelde vragen van de
chirurgen. Tenslotte benoemen de verpleegkundigen ook de patiënten die voor OK gaan,
ondanks dat deze in principe niet besproken hoeven te worden. Dit dient als check voor de arts.
De arts heeft meer de leiding in de visite. De hoofdverpleegkundige heeft het EPD (elektronisch
patiënten dossier) voor zich en gebruikt dit om zo nodig aanvulling te geven over het klinische
beeld van de patiënt.
Gespreksruimte
De grote visite wordt grotendeels in de artsenkamer/ overdrachtsruimte gehouden met
bovengenoemde deelnemers. Na de het besproken beleid lopen de artsen, vaak met de
verpleegkundige, langs de patiënten om het na te bespreken.
Overige
De visite dient vooral voor de coassistenten als een onderwijsmoment. Zij krijgen feedback over
hun manier van introduceren van de patiënt en uitleg over onder andere interventies en
mogelijke complicaties. Soms moeten chirurgen tijdens de visite weg vanwege OK’s die op dat
moment gepland staan. Ook gaan er op meerdere momenten piepers af van zowel
verpleegkundigen als artsen. Verder wordt er tijdens de visite enkele keren door elkaar gepraat
of praten anderen met elkaar als iemand aan het woord is. Deze drie punten kunnen als storend
worden ervaren.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
48
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Bijlage 5 – Lijstje visite Neurocentrum
Visite Neurologie/Neurochirurgie
1.
RVO supervisor – staflid – A(N)IOS
2.
controles VAS / DOS / VBI
3.
verpleegkundige observaties
4.
aanvullend diagnostiek (incl. Lab./bac.)
5.
MEDICATIE
6.
MMW / FT / Reva / Logo / Ergo / Diëtetiek
7.
BELEID / verkeerd bed
8.
familie / ontslag gesprek
9.
CODE / Allergie
10. ONTSLAG / SURPASS
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
49
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Bijlage 6 – Lijstje visite Chirurgie-Noord
Afspraken visite G6 Noord
Ma/din/vrij 8:10 Wo/don 8:30. Dinsdag grote visite
Aanwezig: vpk, arts assistent, stafarts/ CHIVO, coassistenten, coördinerend verpleegkundige
Volgorde van kamer 207 tot en met 243 en dinsdag en donderdag omgekeerd
1 cow voor de arts, 1 voor de verpleegkundige
Visite onderwerpen: vpk & arts
1e deel visite voorbespreken voor dichte deur.
De verpleegkundige heeft de verpleegkundige status gelezen en heeft patiënt gezien.
Verpleegkundige vult aan over de volgende onderwerpen:
o Situatie afgelopen 24 uur; klinische blik, klachten
o Controles; P, RR, Temp, SAT, VAS, MEWS
o Input/output, infusie, vb, gewicht, up, def, voedingstoestand
o Drains; productie, !
o Wond; aspecten, behandeling
o Crdex; controle, start/stop (de medicatie uitdraai aan de co-ass geven)
Vaststellen behandelplan voor komende 24 uur
o Vocht
o Medicatie
o Onderzoeken
o Contoles en observaties
o Psychosociale aspecten
o Consultaties
o Ontslag planning (streefdatum, nog uit te voeren acties, poli, transfer, ASP)
Langs bij patiënt en informatie delen, zo nodig behandelplan bijstellen
o Mededelen uitslagen onderzoeken
o VVI
o Beleid komende 24 uur/ instemming patiënt therpeutisch beleid
o Ontslagplanning
o Vragen of de patiënt zelf nog vragen heeft en de vragen beantwoorden
o Evt plannen vervolg gesprek met de patiënt en familie
Arts: afspraken noteren op het afsprakenblad.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
50
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Bijlage 7 – Uitwerkingen observaties
Hieronder worden twee uitgewerkte observatie checklisten weergegeven. Vanwege de grote
getalen zijn alle observatie checklisten ten alle tijden opvraagbaar bij de projectgroep.
Checklist visite
Afdeling:
Neurochirurgie
Datum:
29 oktober 2014
Gespreksruimte:
Vergaderruimte
Ingenomen tijd:
Blauwdruk
Deelnemers
■ Arts-assistent met supervisor
■ Verpleegkundige
■ Senior- of hoofdverpleegkundige
□ Patiënt
□ eventueel andere disciplines, zo ja, welke:
Gespreksonderwerpen
■ Hoofdbehandelaar
■ Rede van opname
■ (Voorlopige) diagnose
■ Behandelcode
■ Mogelijke parameters en problemen in (gezondheids) situatie patiënt:
■ Vitale functies (ah, hf, rr, temp)
■ Pijn
□ Benauwdheid
□ Decubitus
□ Voedingstoestand (snaq-score)
■ Vochtbalans
■ Mobiliseren
■ Psychosociale situatie
■ Diagnostisch beleid
■ Therapeutisch beleid
■ Medicatie
■ Geplande ontslagdatum
■ Vragen van de patiënt
■ Ontslagbeleid
□ Instemming patiënt therapeutisch beleid
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
51
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Overige observaties
Deelnemers
Gespreksonderwerpen
Medicatie wordt besproken: Hoeveel en hoe vaak
Hoofdbehandelaar komt in dossier naar voren
Diagnostisch beleid  verder beleid richting ontslag, streefdatum (bij 1 van de 2 pt genoemd)
Ontslagbeleid, wat gaat er gebeuren na ontslag (  overplaatsing?)
Allergie code wordt gecheckt
(Psychische) toestand patiënt wordt besproken
Onduidelijkheden (besluitvormingen binnen beleid)
Rol verpleegkundige (wanneer inbreng? Wat voor inbreng? Etc.)
Verpleegkundige noemt patiënt  arts introduceert + vraagt co-assistent  verpleegkundige
leest dit op  arts vraagt verder  verpleegkundige noemt beleid
Verpleegkundige vraagt na of de gemaakte afspraken duidelijk in de medische afspraken staat
genoteerd
Arts koppelt onduidelijk terug  verpleegkundige legt uit.
Overige
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
52
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Checklist visite
Afdeling:
Chirurgie, G6-Zuid
Datum:
30 oktober 2014
Gespreksruimte:
Loop visite (zaalronde)
Ingenomen tijd:
8:15 – 10:30
Blauwdruk
Deelnemers
■ Arts-assistent met supervisor
■ Verpleegkundige
■ Senior- of hoofdverpleegkundige
■ Patiënt
■ eventueel andere disciplines, zo ja, welke:
Co-assistent
Gespreksonderwerpen
□ Hoofdbehandelaar
■ Rede van opname
■ (Voorlopige) diagnose
□ Behandelcode
□ Mogelijke parameters en problemen in (gezondheids) situatie patiënt:
■ Vitale functies (ah, hf, rr, temp)
■ Pijn
■ Benauwdheid
□ Decubitus
■ Voedingstoestand (snaq-score)
■ Vochtbalans
■ Mobiliseren
■ Psychosociale situatie
■ Diagnostisch beleid
■ Therapeutisch beleid
■ Medicatie
■ Geplande ontslagdatum
■ Vragen van de patiënt
■ Ontslagbeleid
■ Instemming patiënt therapeutisch beleid
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
53
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Overige observaties
Deelnemers
Gespreksonderwerpen
Wat kan er stoppen? Qua medicatie wordt besproken
Diagnostisch beleid  Wordt meer door artsen onderling besproken
Interventies worden besproken
Onduidelijkheden (besluitvormingen binnen beleid)
Plan is nog niet duidelijk
Rol verpleegkundige (wanneer inbreng? Wat voor inbreng? Etc.)
Arts vertelt gang van zaken en vraagt naar beleid, verpleegkundige vult aan.
Verpleegkundige en arts discussieren hier samen over.
Verpleegkundige stelt vragen en benoemd onduidelijkheden, zij heeft meer een aanvullende rol.
Arts neemt de leiding.
Overige
* Op de gang voorbespreken met de deuren dicht  hierna met patiënt bespreken.
* Ondertussen gehoor op gang (deur open)
* Visite wordt gelopen door stagiair verpleegkundige
* Op zaal meer gehorig/minder privacy. Gordijnen gaan niet dicht.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
54
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Bijlage 8 – Uitwerkingen interviews
Interviews blauwdruk visite
Chirurgie-Zuid
Vraag 1: Bent u op de hoogte van de blauwdruk visite? Zo ja, hoe bent u hiervan op de hoogte
gesteld?
Nee, ik ben niet op de hoogte van de blauwdruk visite. Ik werk al sinds mei 2012 in het AMC.
-
laten de blauwdruk visite zien -
Vraag 2: In hoeverre wordt de blauwdruk visite volgens u op de afdeling tijdens de visite
nageleefd?
Veel punten uit deze blauwdruk visite worden tijdens de visite besproken. Er is wel een soort
structuur tijdens de visites op de afdeling. De structuur hangt af van welke arts er tijdens de visite
aanwezig is. Deze leidt namelijk vaak het gesprek.
Vraag 3: Welke punten worden vaak wel besproken tijdens de visite en welke punten niet en wat
zijn volgens u de redenen van het niet of wel naleven van deze punten?
Niet:
De hoofdbehandelaar wordt meestal niet genoemd, omdat deze al in de computer in het EPD staat.
Wel:
Decubitus wordt eigenlijk alleen in de visite genoemd als dit toepasbaar is op de patiënt. De
behandelcode wordt alleen genoemd als deze veranderd moet worden omdat het bijvoorbeeld
verlopen is. Hier wordt anders niet naar gekeken. Er wordt gesproken over instemming patiënt als
de patiënt het niet eens is met het beleid. Als er over het ontslagbeleid wordt gesproken, komt dit
vooral vanuit de verpleegkundige. Hier wordt niet over gesproken bij patiënten die nog voor OK
gaan. Al deze punten zijn dus patiëntafhankelijk.
Tijdens alle visites wordt er over de streefdatum gesproken van de patiënten. Deze moet namelijk
worden aangepast als dat nodig is.
Wenselijk?
Ja! Ik zou het wenselijk vinden om een vast lijstje te hebben tijdens de visite. Ik heb in een ander
ziekenhuis voor dat ik de visite in ging een formulier moeten invullen om de visite voor te bereiden.
Hierdoor miste je geen, of minder snel, punten die de arts zou willen weten.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
55
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Chirurgie-Zuid
Vraag 1: Bent u op de hoogte van de blauwdruk visite? Zo ja, hoe bent u hiervan op de hoogte
gesteld?
Nee, ik ben niet op de hoogte van de blauwdruk visite. Ik werkt hier al 6 jaar.
-
laten de blauwdruk visite zien -
Vraag 2: In hoeverre wordt de blauwdruk visite volgens u op de afdeling tijdens de visite
nageleefd?
Op de afdeling hebben wij wel een eigen lijstje om de visite te structureren, wat in de
overdrachtskamer hangt. Deze is volgens mij opgesteld door een werkgroep van de afdeling en op
de afdeling toen die tijd gepresenteerd. Het lijstje wordt eigenlijk niet meer echt bij de hand
gehouden tijdens de visite, omdat de punten die worden besproken routine worden. Op een gegeven
moment wordt werd hier dus niet meer naar gekeken. Volgens mij krijgen de nieuwe werknemers
dit lijstje in een soort inwerkprogrammaboekje. Zo worden zij ook hiervan op de hoogte gebracht.
Vraag 3: Welke punten worden vaak wel besproken tijdens de visite en welke punten niet en wat
zijn volgens u de redenen van het niet of wel naleven van deze punten?
Niet:
Vaak word er niet letterlijk gevraagd of de patiënt het er mee eens is. De behandelaar en de
behandelcode worden eigenlijk alleen bij de opname of bij een verandering besproken. Deze punten
staan overigens in het EPD.
Wel:
Merendeel van de verpleegkundige punten die in de blauwdruk visite staan, zijn patiëntafhankelijk.
Dit zijn de punten voeding, decubitus, vochtbalans, psychosociaal, de hoofdbehandelaar en de
behandelcode. Deze punten worden alleen bij verandering besproken en staat in EPD.
De gespreksonderwerpen pijn en vitale functies worden wel altijd besproken in de visite. Dit zijn
namelijk de belangrijkste observatiegegevens van de patiënt.
Ik mis in de blauwdruk visite eigenlijk nog de onderwerpen drains en wonden. Ook deze worden
alleen besproken als dit van toepassing is op de patiënt.
Wenselijk?
Ik denk dat zo’n algemene blauwdruk visite niet echt wenselijk is, want als je alles benoemd wat
niet van belang is bij betreffende patiënt, kost dat onnodig tijd. Wel is een afdelingsgebonden
blauwdruk visite wenselijk. Door middel van ervaring hebben wij op de afdeling een eigen manier
van visite lopen.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
56
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Chirurgie-Zuid
Vraag 1: Bent u op de hoogte van de blauwdruk visite? Zo ja, hoe bent u hiervan op de hoogte
gesteld?
Ja ik ben op de hoogte van de blauwdruk visite. Het is eigenlijk zo, dat de blauwdruk visite punten
uit onze visitelijst, van de afdeling, hebben overgenomen. Onze punten zijn in deze blauwdruk visite
verwerkt. Het lijstje van onze afdeling is samengesteld in overleg met een werkgroep van de
afdeling, door middel van te kijken welke punten belangrijk zijn om tot een goed en duidelijk beleid
te komen. Ook is gekeken hoe de visite sneller en efficiënter kan, zowel medisch als verpleegkundig.
Ons lijstje is vooral chirurgisch gericht.
Ons lijstje is 2-3 jaar geleden aan alle werknemers gepresenteerd. Ik denk iets voor huidige
blauwdruk visite is samengesteld. Dit lijstje hangt in het overdrachthok. Leerlingen worden hieraan
getoetst, om in de visite goed mee te kunne doen. Leerlingen en nieuwe weknemers kunnen het
digitaal doornemen. Wel hebben wij een tijdje met de blauwdruk visite gewerkt, maar omdat wij
ons lijstje al hadden, gebruikten wij deze vaker.
-
laten de blauwdruk visite zien -
Vraag 2: In hoeverre wordt de blauwdruk visite volgens u op de afdeling tijdens de visite
nageleefd?
De huidige blauwdruk visite wordt meer als leidraad gezien. Het dekt namelijk niet alle relevante
punten. De meeste punten worden nageleefd alleen soms worden ze een beetje aangepast naar
belangen van de afdeling en de disciplines. De punten de niet van belang zijn worden niet
besproken. Alleen de actuele problemen.
De verpleegkundige moet klinisch redeneren en dit goed naar voren kunnen brengen, aangeven
wat er kan en wat niet. Bijvoorbeeld of een patiënt wel of niet met ontslag kan. De verpleegkundige
moet voor patiënt opkomen en alles zo kunnen benoemen. Hij/zij moet de professional zijn en
leiding nemen! Dit kan dit veel tijd schelen. De structuur van de visite hangt af van de situatie van
de patiënt en de daarbij horende klinische redenaties.
Vraag 3: Welke punten worden vaak wel besproken tijdens de visite en welke punten niet en wat
zijn volgens u de redenen van het niet of wel naleven van deze punten?
Niet:
De hoofdbehandelaar wordt alleen aangegeven als het beleid van de patiënt via de
hoofdbehandelaar moet. Verder wordt hier niet naar gekeken, dat is kansloos.
De reden van opname wordt alleen besproken als het niet bekent is. De behandelcode wordt al bij
opname besproken. Als de verpleegkundige aangeeft dat de code veranderd moet worden. wordt dit
wel besproken in de visite.
Wel:
De Voedingstoestand wordt altijd besproken in verband met het specialisme van de afdeling. Verder
worden alleen de relevante punten voor de huidige situatie van de patiënt besproken.
Ik mis in dit lijstje de onderwerpen drains en wonden. Deze zijn bij ons op de afdeling van belang.
Wenselijk?
De blauwdruk visite dekt niet alles. Je moet hierbij denken wat je als afdeling nodig hebt. Arts en
verpleegkundige moeten dit weten en hebben dit afgesproken.
Ik vind het sowieso niet wenselijk om een lijstje te hebben. Je moet uit je hoofd weten wat de punten
zijn en deze beheersen en kunnen opnoemen.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
57
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Chirurgie-Noord
Vraag 1: Bent u op de hoogte van de blauwdruk visite? Zo ja, hoe bent u hiervan op de hoogte
gesteld?
Ja ik weet dat er een blauwdruk visite is, maar ik weet niet zeker of ik hem gelezen heb. De
blauwdruk visite heeft volgens mij in zorgzaam en zorgvuldig gestaan.
-
laten de blauwdruk visite zien -
Vraag 2: In hoeverre wordt de blauwdruk visite volgens u op de afdeling tijdens de visite
nageleefd?
De meeste weten hoe blauwdruk visite is en hebben dit gehoord van degene die met de blauwdruk
visite werken. De punten die er gebruikt worden tijdens de visite op de afdeling komen voort uit de
blauwdruk visite. Wij hebben het als leidraad gebruikt. De invulling is door de afdeling zelf gegeven
aan de hand van het ziektebeeld en de patiëntcategorie. Op de ‘kau’ ligt een lijstje met de visite
punten. Deze wordt eigenlijk niet veel gebruikt. De verpleegkundigen weten wat ze moeten zeggen
en wat ze moeten doen. Het lijstje is al 1,5-2 jaar oud.
De verpleegkundige waren eerst meer assertief, wat ik graag weer zou willen zien. Het samen
meedenken over patiënten is een beetje weggevallen. Dit komt door bijvoorbeeld het steeds
wijzigen vaneen protocol of de veranderende wensen van een chirurg.
Vraag 3: Welke punten worden vaak wel besproken tijdens de visite en welke punten niet en wat
zijn volgens u de redenen van het niet of wel naleven van deze punten?
Niet:
De hoofdbehandelaar word nooit tijdens de visite genoemd. Wij weten per ziektebeeld wie heeft
geopereerd. Dit staat wel in het dossier beschreven. Wanneer er een afspraak moet worden
gemaakt wordt het met de chirurg besproken. Het heeft geen meerwaarde voor de visite. De
behandelcode wordt besproken indien dit moet worden veranderd. In principe is dit in eerste
instantie altijd code A. Benauwdheid wordt alleen besproken indien relevant. Decubitus wordt
alleen besproken indien dit aanwezig is. Verder wordt decubitus in het dossier beschreven. De
voedingstoestand wordt weinig tijdens de visite besproken. Ook alleen als het relevant is voor de
patiënt, bijvoorbeeld bij niet meer eten of aanpassen beleid. Mobiliseren wordt ook weinig
benoemd, omdat het standaard gebeurd op de afdeling. Dus ook alleen bij bijzonderheden.
Wel:
Rede van opname wordt voornamelijk bij de grote visite genoemd. Voorlopige diagnose wordt vaak
wel benoemd, of wanneer het onderzoek later pas komt. Vitale functies worden altijd benoemd. Pijn
wordt besproken indien aanwezig. Dit moet naar mijn mening vaker gedaan worden. De medicatie
wordt meestal besproken. Volgens de afdeling moeten wij dit wel doen. De vochtbalans wordt altijd
genoemd, omdat dit relevant is voor de patiëntcategorie. Wij doen daarom ons best om dit zo goed
mogelijk te doen. De psychosociale situatie wordt alleen besproken als dit aanwezig is bij patiënt.
Hier wordt wel altijd naar gekeken. Verder wordt het beleid altijd besproken.
Ik mis nog de onderwerpen wonden, drains en abcessen. Deze onderwerpen zijn gebonden aan onze
patiëntencategorie.
Wenselijk?
Het zou fijn zijn om de punten te herhalen en bij de visite te houden. Iedereen wist bijvoorbeeld
eerst van de MEWS af en dit beviel erg goed. De valkuil is dat de blauwdruk visite erg lang is en
hierdoor mensen het niet snel gaan lezen. Kort en krachtig zou fijn zijn. De blauwdruk visite wordt
gezien als reminder, deze wordt dan vervolgens gespecificeerd naar patiëntencategorie.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
58
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Chirurgie-Noord
Vraag 1: Bent u op de hoogte van de blauwdruk visite? Zo ja, hoe bent u hiervan op de hoogte
gesteld?
Nee, maar ik weet het niet zeker. Ik werk al 2 jaar op de afdeling en al eerder, sinds 1996, in het
AMC.
-
laten de blauwdruk visite zien-
Vraag 2: In hoeverre wordt de blauwdruk visite volgens u op de afdeling tijdens de visite
nageleefd?
Op de afdeling hebben wij een lijstje die wij proberen te volgen. Volgens mij is dit lijstje ontstaan
naar aanleiding van de leerlingen om ze te leren wat belangrijk is om in de visite te weten. De
implementatie hiervan is ij onbekend. Het zou kunnen zijn dat dit tijdens een leerlingenbespreking
op de afdeling is besproken.
De deelnemers, vooral de artsen en soms de supervisor, kunnen niet altijd aanwezig zijn vanwege
OK’s. Ook moet soms de hoofdbehandelaar moet weg.
Er is niet echt een bepaalde structuur in onze visite. Het gaat soms van de hak op de tak. Dit kan
naar verwachting niet vanwege OK’s. Wel is dit wenselijk. In het weekend is er vrijwel geen
structuur.
Wie de leiding heeft in het gesprek wisselt tussen de arts en de verpleegkundige. De arts heeft het
behandelplan klaar, introduceert de patiënt en stelt vervolgens vragen aan de verpleegkundige.
Verpleegkundigen denken mee over behandelplan en discussiëren hierover. Verpleegkundigen
nemen niet alles klakkeloos over van de arts. De verpleegkundigen komen zelf ook met ideeën.
Vraag 3: Welke punten worden vaak wel besproken tijdens de visite en welke punten niet en wat
zijn volgens u de redenen van het niet of wel naleven van deze punten?
Niet:
Decubitus wordt al bij opname besproken. Eigenlijk niet echt tijdens de visite. De hoofdbehandelaar
staat in de map beschreven en in het EPD. De verpleegkundigen weten niet standaard tijdens de
visite wie dit is van de patiënt. De behandelcode wordt ook eigenlijk alleen bij opname genoemd.
Alleen als er slecht nieuws is, de patiënt klinisch achteruit gaat of de code niet overeen komt met
het behandelplan, wordt dit besproken tijdens de visite.
Wel:
Het Behandelplan, pijn, de vitale functies, mobiliseren, de geplande ontslagdatum, de vochtbalans
en voeding worden vrijwel altijd besproken in de visite. De meeste punten zijn patiëntafhankelijk.
Ik mis nog de punten ontlastingspatroon en stoma’s in de blauwdruk visite.
Wenselijk?
Ja, ik vind een lijstje voor de visite wel wenselijk als iedereen zich eraan houdt en er daardoor een
vaste structuur is. Ook is het handig voor de studenten.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
59
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Chirurgie-Noord
Vraag 1: Bent u op de hoogte van de blauwdruk visite? Zo ja, hoe bent u hiervan op de hoogte
gesteld?
Nee, ik heb nog nooit van gehoord van een blauwdruk visite. Ik werk al lang in het AMC maar heb
het nog nooit gezien.
-
laten de blauwdruk visite zien -
Vraag 2: In hoeverre wordt de blauwdruk visite volgens u op de afdeling tijdens de visite
nageleefd?
Op de afdeling hebben wij een eigen lijstje. Zelf gebruik ik deze niet heel veel. Dit lijstje is die tijd
door middel van een feedbackpresentatie geïmplementeerd aan het personeel.
In principe worden de punten van de blauwdruk visite wel veel nageleefd. Sommige punten zijn
alleen niet altijd relevant en worden hierdoor soms niet besproken. Het lijstje van de afdeling wordt
niet altijd nagegaan. Er wordt gekeken naar de situatie van de patiënt en de dingen die belangrijk
zijn worden alleen besproken.
De structuur is naar mijn idee niet aanwezig. Alle onderwerpen worden door elkaar besproken.
Verpleegkundigen zijn hier op de afdeling vrij assertief tijdens de visite, wij moeten een goed een
beeld geven en opkomen voor de patiënt. Ik vind de sfeer tijdens de visite niet altijd even prettig. Ik
zou meer samenwerking willen hebben tussen verpleegkundige en arts.. De chirurgen zijn
bijvoorbeeld niet allemaal even aardig, wat in sommige gevallen de communicatie moeilijk maakt
en de visite soms niet erg leuk is. Je moet je daarom laten zien en assertief opstellen als
verpleegkundige.
Vraag 3: Welke punten worden vaak wel besproken tijdens de visite en welke punten niet en wat
zijn volgens u de redenen van het niet of wel naleven van deze punten?
Niet:
De hoofdbehandelaar wordt alleen bij opname genoemd. De behandelcode ook. Pijn wordt niet
altijd aangegeven tijdens de visite. Er wordt door de artsen niet altijd heel serieus op ingegaan.
Benauwdheid wordt alleen in de visite besproken als iemand benauwd is. Decubitus wordt één keer
per week gescoord en in het weekend geëvalueerd. Dit wordt dus alleen indien nodig besproken. Dit
geldt ook voor de voedingstoestand. De psychosociale toestand van de patiënt wordt alleen indien
nodig besproken. Dit geven verpleegkundige aan als het van toepassing is. Het ontslagbeleid wordt
ook niet altijd bespreken. De verpleegkundige zet dit in gang. Instemming patiënt wordt eigenlijk
niet echt besproken tijdens de visite. Het beleid wordt door de arts soms wel uitgelegd aan de
patiënt, waarom iets moet en wat de risico’s zijn. Patiënten kunnen wel weigeren natuurlijk. Het
ontslagbeleid wordt soms besproken. Eenmaal bij een patiënt genoemd, wordt dit niet vaak
herhaald in de komende visites.
Wel:
Rede van opname en voorlopige diagnose worden vaak wel genoemd, maar alleen als het
veranderd. Als de behandelcode moet worden aangepast, wordt dit besproken tijdens de visite. Dit
wordt vaak geïntroduceerd door de verpleegkundige. De vitale functies worden altijd genoemd.
Pijn alleen indien aanwezig. Dit zou naar mijn mening eigenlijk meer in de gaten moeten worden
gehouden. Op de vochtbalans zijn wij vrij alert. Dit wordt vaak besproken. Het mobiliseren wordt
ook altijd behandeld in de visite, omdat mensen snel op de been moeten om op te knappen en snel
naar huis te gaan. Nar mijn idee soms iets te snel. Diagnostisch beleid word veel besproken, dit
wordt ook goed met de patiënten besproken. Het therapeutisch beleid wordt vaak, indien van
toepassing. De medicatie wordt vrijwel altijd genoemd, tenzij niks moet worden aangepast. De
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
60
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
ontslagdatum wordt altijd bij opname al besproken. Ook wordt dit vervolgens vaak tijdens de visite
geëvalueerd. Er is wel altijd aandacht voor vragen patiënt.
Wenselijk?
Een lijstje voor de visite zal wenselijk zijn. Niet alles hoeft van het lijstje te worden besproken, maar
het is wel een soort van handvat. Ik denk dat dit voor iedereen wel handig en dus wenselijk is. Het is
handig als er dan een soort kaartje van te hebben die je bijvoorbeeld in je zak kunt doen om jezelf
even te reminden.
Neurologie
Vraag 1: Bent u op de hoogte van de blauwdruk visite? Zo ja, hoe bent u hiervan op de hoogte
gesteld?
Ja, ik heb zelf in de werkgroep over de visite gezeten en weet hierdoor van de blauwdruk visite af.
-
De blauwdruk visite laten zien
-
Vraag 2: In hoeverre wordt de blauwdruk visite volgens u op de afdeling tijdens de visite
nageleefd?
De punten zijn in de overdrachtsruimte gehangen, zodat iedereen kan inzien welke punten er
moeten worden besproken. De punten zijn opgesteld uit de bauwdruk. Alle punten worden wel
nageleefd, maar sommige punten worden niet specifiek genoemd tijdens de visite. We lopen de
punten langs van de gemaakte lijst. Het streven is dat de punten allemaal worden nagelopen om
geen info te missen.
We willen de visite graag sneller doen. Als de verpleegkundige alles vertelt, hoeft de arts niet meer
alles te vragen. De verpleegkundige heeft een formuliertje waarop alle punten staan, zodat deze
duidelijk zijn tijdens de visite. We verwachten dat verpleegkundige alles op een rijtje heeft en alles
weet over de patiënt. Het lijstje bevat de punten die besproken moeten worden.
Patiënten geven aan dat ze het niet fijn vinden om de informatie van de buurvrouw/man te horen.
Dit is de reden dat wij niet langs de bedden te gaan met de visite. Er is dan volgens ons geen
kwaliteit van zorg vanwege de privacy.
De rol van de seniorverpleegkundige is het bewaken van de punten, dat ze worden nageleefd. Dit
doet ook de verpleegkundige van betreffende patiënt.
Vraag 3: Welke punten worden vaak wel besproken tijdens de visite en welke punten niet en wat
zijn volgens u de redenen van het niet of wel naleven van deze punten?
Niet:
De hoofdbehandelaar wordt niet genoemd tijdens de visite, wel in dossier. Decubitus wordt alleen
genoemd als deze aanwezig is. De voedingstoestand, het mobiliseren en de psychosociale toestand
alleen indien nodig. Dit wordt dan door de verpleegkundige ingebracht. Instemming patiënt en
therapeutisch beleid worden niet standaard genoemd. Dit zou naar mijn mening wel moeten.
Wel:
De behandelcode wordt altijd als laatste punt aan het einde van de visite besproken, samen met
allergieën. Rede van opname en voorlopige diagnose worden ook altijd besproken. Pijn, parameters
en vochtbalans worden meestal genoemd. Het beleid word altijd benoemd door arts. Medicatie
wordt voorgelezen tijdens visite en wordt hierbij gekeken of het nog relevant is en eventueel moet
worden aangepast. De geplande ontslagdatum wordt door hoofd- of seniorverpleegkundige
bijgehouden en ingevuld. Zij houden dit in de gaten. Ook houden zij het ontslag beleid in de. Vragen
patiënt wordt besproken indien nodig. Artsen bespreken wel altijd met de patiënten het beleid na,
na de visite. Mobiliseren word vaak wel besproken, hoe ver is hij/zij en wat kan hij/zij.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
61
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Ik mis alleen nog de punten ontlasting en mictie. Deze worden wel altijd genoemd, omdat dit
belangrijke punten zijn voor onze patiëntencategorie.
Wenselijk?
Een lijstje voor de visite, aangepast aan de patiëntencategorie van de afdeling, vind ik wenselijk.
Het zorgt onder andere voor een duidelijke en overzichtelijke visite.
Neurologie
Vraag 1: Bent u op de hoogte van de blauwdruk visite? Zo ja, hoe bent u hiervan op de hoogte
gesteld?
Nee, ik ben niet op de hoogte van blauwdruk visite. Ik werk hier op de afdeling sinds 1 jaar.
-
laten de blauwdruk visite zien -
Vraag 2: In hoeverre wordt de blauwdruk visite volgens u op de afdeling tijdens de visite
nageleefd?
Wij hebben op de afdeling een soort gelijk lijstje met punten die wij in de visite bespreken. Deze
hangt in de ruimte waar visite wordt gehouden. Dit lijstje is volgens mij opgesteld door een
werkgroep van het Neurocentrum aan de hand van blauwdruk visite en wensen van de afdeling.
Verpleegkundigen van de afdeling leven de punten van hun eigen lijstje altijd na. Dit heeft goed
resultaat en ervaren wij als erg prettig. We houden altijd een vaste volgorde aan. Zo niet, dan
wordt hierop gewezen en de visite teruggepakt volgens het lijstje. Ook is er een daglijstje, om de
visite te kunne voorbereiden. Dit daglijstje wordt door sommige verpleegkundigen gebruikt, niet
altijd. De meesten onthouden dit en houden dit zelf bij.
Vraag 3: Welke punten worden vaak wel besproken tijdens de visite en welke punten niet en wat
zijn volgens u de redenen van het niet of wel naleven van deze punten?
Niet:
De hoofdbehandelaar, benauwdheid en decubitus worden afhankelijk van situatie ‘soms genoemd
in de visite. Instemming patiënt wordt door de arts gedaan, niet tijdens de visite. De arts doet dit
alleen met de patiënt na de visite.
Wel:
De behandelcode, rede van opname, pijn, vitale functies, voedingstoestand worden regelmatig
besproken. De vochtbalans wordt vrijwel altijd besproken. Mobiliseren, diagnostisch beleid,
therapeutisch beleid, geplande ontslagdatum en de medicatie worden altijd besproken in de visite.
Bij Neurologie wordt de medicatie slechts 3 keer per week uitgebreid besproken. De geplande
ontslagdatum moet volgens JCI. Ook worden door de verpleegkundige indien nodig vragen van de
patiënt genoemd en wordt vaak het ontslagbeleid genoemd.
Ik mis in de blauwdruk visite eigenlijk nog de punten mictie en ontlasting. Deze worden liever
altijd besproken op de twee afdelingen binnen het Neurocentrum.
Wenselijk?
Ja ik vind een lijstje wenselijk. Het zorgt voor structuur tijdens de visite.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
62
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Neurologie
Vraag 1: Bent u op de hoogte van de blauwdruk visite? Zo ja, hoe bent u hiervan op de hoogte
gesteld?
Nee,ik heb de blauwdruk visite nog nooit gezien, ben alleen bekend met lijstje van de afdeling. Ik
werkt hier al 4 jaar.
-
laten de blauwdruk visite zien -
Vraag 2: In hoeverre wordt de blauwdruk visite volgens u op de afdeling tijdens de visite
nageleefd?
Het lijstje op de afdeling wordt meestal gebruikt en gevolgd. Bij patiënten waar het goed mee gaat
worden soms minder punten besproken dan op het lijstje staan.
Vraag 3: Welke punten worden vaak wel besproken tijdens de visite en welke punten niet en wat
zijn volgens u de redenen van het niet of wel naleven van deze punten?
Niet:
Decubitus wordt weinig benoemd, alleen als het relevant is op het moment. Decubitus komt weinig
voor op de afdeling. Daarnaast let de fysiotherapeut hier meer op. De hoofdbehandelaar wordt
bijna nooit benoemd, alleen bij hele zware gevallen wordt er een hoofdbehandelaar echt
toegewezen. Ik vind dat dit meer moet worden benoemd, omdat ik vaak moet zoeken als ik het wil
weten. Benauwdheid en vochtbalans worden niet standaard benoemt. Dit is patiëntafhankelijk.
Instemming patiënten wordt meestal niet benoemd. Hier moet naar mijn idee meer aandacht aan
besteed worden. Dit is daarentegen wel een lastig punt om tijdens de visite te bespreken, omdat
ongeveer 50% niet toerekeningsvatbaar is.
Bij Neurochirurgie moet er meer moeite genomen worden om het beleid uiteindelijk te kunnen
vormen gericht op instemming van de patiënt, dan bij Neurologie. Het medisch beleid verschilt heel
erg tussen de twee afdelingen.
Wel:
De behandelcode, pijn en de parameters worden altijd besproken en geëvalueerd. De vochtbalans
wordt vaak besproken, maar alleen wanneer relevant. De psychosociale toestand van de patiënt
wordt ook alleen besproken als het van belang is. Meestal wel. Het therapeutische, diagnostische,
medicatie en geplande ontslagdatum worden altijd besproken en geëvalueerd. Geplande
ontslagdatum moet van de baas. Er wordt hierbij altijd gekeken wat mogelijk is. Ik vindt dit soms
niet realistisch, omdat je in sommige gevallen niet het beloop kunt plannen.
Ik mis nog de punten ontlasting en mictie in het lijstje van de blauwdruk visite. Verder staat alles er
volgens mij wel in.
Wenselijk?
Ja, ik vind het wel fijn dat er een vaste structuur is voor de visite. Hierdoor heb je minder kans dat
er wordt afgeweken van hetgeen wat besproken wordt en dat de visite daardoor te lang duurt.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
63
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Neurochirurgie
Vraag 1: Bent u op de hoogte van de blauwdruk visite? Zo ja, hoe bent u hiervan op de hoogte
gesteld?
Nee niet met de blauwdruk visite, wel met de inhoud van de gespreksonderwerpen. Op de afdeling
volgen wij namelijk een lijstje waar de punten uit deze blauwdruk visite aan de orde komen.
-
laten de blauwdruk visite zien -
Vraag 2: In hoeverre wordt de blauwdruk visite volgens u op de afdeling tijdens de visite
nageleefd?
Er is een eigen lijstje gemaakt die wordt nageleefd, waarmee de structuur wordt behouden. Soms
gaat iemand de structuur buiten. Naar mijn idee kan dit soms beter. Maar meestal gaat het volgens
het lijstje. Dit hangt van de verpleegkundige en de arts af. De senior- of hoofdverpleegkundige
houdt vaak de structuur in de gaten. Zo mis je geen belangrijke zaken.
Visite gaat bijna altijd erg gestructureerd en komen alle punten wel aan de orde.
De visite op Neurologie is vaak erg traag. Het kan sneller en meer gestructureerd. Dit komt soms
omdat de diagnose nog niet aanwezig is. Soms worden door de artsen onderling dingen besproken
tijdens visite die niet relevant zijn voor tijdens de visite. Dit kan tijd schelen tijdens de visite.
Neurochirurgie doet dit beter, sneller en duidelijker.
Vraag 3: Welke punten worden vaak wel besproken tijdens de visite en welke punten niet en wat
zijn volgens u de redenen van het niet of wel naleven van deze punten?
Niet:
De hoofdbehandelaar wordt al bij opname en in het EPD genoemd en niet tijdens de visite. Zou naar
mijn idee beter kunnen. Decubitus wordt vaak op de zondag en bij opname genoemd. Psychosociaal
alleen indien nodig.
Wel:
Rede van opname en voorlopige diagnose worden meestal genoemd. Controles, pijn, benauwdheid,
voedingstoestand altijd, omdat dit belangrijke punten zijn voor onze patiëntencategorie. De
vochtbalans, het ontslagbeleid en de ontslagdatum worden meestal wel besproken. Soms niet, maar
alleen als het overbodig is of echt nog niet bekend is. Deze punten zijn erg patiëntafhankelijk, soms
moet je dit een beetje inschatten. Medicatie wordt altijd genoemd.
Familiegesprek is vaak prettig. Dit mis ik nog bij de visite blauwdruk visite. Ontlasting standaard
bij de controles.
Wenselijk?
Ja, zo’n lijstje is fijn. Hierdoor wordt niks over het hoofd gezien.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
64
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Neurochirurgie
Vraag 1: Bent u op de hoogte van de blauwdruk visite ? Zo ja, hoe bent u hiervan op de hoogte
gesteld?
Nee, ik ben niet bekent met de blauwdruk visite. De inhoud is mij wel bekend. Want de afdeling
heeft een lijstje gemaakt met deze punten erin verwerkt.
-
laten de blauwdruk visite zien -
Vraag 2: In hoeverre wordt de blauwdruk visite volgens u op de afdeling tijdens de visite
nageleefd?
Het lijstje wordt goed aangehouden. Als het buiten de structuur gaat wordt het gecorrigeerd, om zo
de structuur te behouden. De hoofd- of senior verpleegkundige houdt dit vaak in de gaten. Tonen
soms ook ontevredenheid of punten die de verpleegkundige zelf niet durft te verdedigen, vanuit
eigen ervaring met de patiëntenzorg. De hoofd- of seniorverpleegkundige komt dan op voor de
verpleegkundige en de patiënt.
De visite op Neurochirurgie is duidelijk en concreet. De visite op Neurologie is wat trager, omdat er
vaak teveel informatie wordt gegeven. Ze praten te veel over dingen die niet relevant zijn. Het kan
ook zijn dat coassistenten dit beïnvloeden omdat ze soms in het begin nog moeten wennen aan de
afdeling.
Vraag 3: Welke punten worden vaak wel besproken tijdens de visite en welke punten niet en wat
zijn volgens u de redenen van het niet of wel naleven van deze punten?
Niet:
De voedingstoestand wordt soms besproken, alleen als patiënt niet wilt eten. Vragen van de patiënt
vragen de artsen niet, de verpleegkundige brengt dit naar voren tijdens de visite indien aanwezig.
Instemming patiënt komt soms naar voren, want soms weten de patiënten ergens niks van af en
moet de verpleegkundige het uitleggen of de arts er bijhalen. Dit zou de arts wel altijd moeten doen.
Dat vind ik belangrijk.
Wel:
De hoofdbehandelaar wordt niet genoemd, maar we kunnen hier wel via het EPD achterkomen.
Reden van opname, voorlopige diagnose, behandelcode vitale functies, pijn, decubitus, medicatie,
diagnostisch en therapeutisch worden volgens mij altijd besproken. De vochtbalans wordt vaak
besproken, alleen indien relevant.
Agressie van de patiënt of van de familie is ook een onderwerp dat tijdens de visite soms wordt
besproken. Dit hoort dan een beetje bij psychosociale situatie. Volgens mij staan verder alle punten
wel in de blauwdruk visite.
Wenselijk?
Het lijstje vind ik wenselijk. Het houdt de structuur goed in de gaten.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
65
Verbeterplan afstudeerproject ‘Werken aan zorgverbetering’ 2014-2015
Neurochirurgie
Vraag 1: Bent u op de hoogte van de blauwdruk visite? Zo ja, hoe bent u hiervan op de hoogte
gesteld?
Nee ik ben niet bekend met deze blauwdruk. Ik ben wel bekend met het lijstje dat we op de afdeling
hebben.
-
laten de blauwdruk visite zien -
Vraag 2: In hoeverre wordt de blauwdruk visite volgens u op de afdeling tijdens de visite
nageleefd?
Het lijstje van de afdeling is afgeleid van de blauwdruk visite. Wij houden ons aan het lijstje op de
afdeling. Er is een duidelijke structuur in de visite. De artsen en verpleegkundigen houden
gezamenlijk de volgorde van het lijstje in de gaten. Indien afwijkend wordt het snel weer herpakt.
Artsen varen veel op verpleegkundigen, zij hebben een goed overzicht en verpleegkundigen heeft
naar mijn idee een leidende rol tijdens de visite. De verpleegkundige heeft vragen paraat en houdt
in de gaten of belangrijke zaken zijn besproken en aangegeven. De seniorverpleegkundige houdt
ook in de gaten of de visite in goede banen loopt.
Supervisor is niet altijd aanwezig tijdens een visite. Dit is niet altijd haalbaar in verband met OK’s.
Er is een groot verschil tussen de visites op de twee afdelingen binnen het Neurocentrum. Afdeling
Neurologie is langzaam en erg uitgebreid. Neurochirurgie is sneller en abstracter en daarmee erg
duidelijk. Neurochirurgie had het lijstje eerst en daarna heeft de Neurologie het lijstje
overgenomen. Dit kan een reden zijn voor de wat tragere visite.
Vraag 3: Welke punten worden vaak wel besproken tijdens de visite en welke punten niet en wat
zijn volgens u de redenen van het niet of wel naleven van deze punten?
Niet:
De hoofdbehandelaar wordt nooit besproken. Decubitus ook niet, deze worden bij opname
besproken. Decubitus wordt verder iedere zondag beoordeeld. De voedingstoestand wordt meestal
niet besproken. Als het van belang is, word het besproken.
Wel:
De behandelcode is bij opname vrijwel altijd A, dit wisselt op indicatie. Het wordt besproken tijdens
de visite indien het moet worden gewijzigd. Het is belangrijk dat je hierbij eerlijk en realistisch
bent.
De ontslagdatum en het beleid is erg wisselend. Je kan dit niet altijd inplannen, maar we proberen
het vaak wel. Pijn en vitale controles worden altijd besproken. Dit is erg belangrijk na een OK. ook
wordt medicatie altijd besproken. De vochtbalans wordt alleen besproken indien relevant,
bijvoorbeeld als het volgens protocol moet. De psychosociale situatie wordt besproken indien
aanwezig en indien noodzakelijk. Ontslagbeleid en ontslag datum wordt veel besproken, soms
komen mensen voor korte opname. Dus hangt ook van situatie af. Instemming beleid wordt soms
aangekaart in de visite. Dit gaat meestal via een familiegesprek. Hier wordt tijd aan besteed en
wordt met familie en patiënt besproken.
Wenselijk?
Ja. Iedereen op de afdeling moet naar mijn idee het lijstje van de afdeling volgen. Anders wordt het
een rommeltje, gaat iedereen afdwalen en schiet je niet op. Dit gaat dan teveel tijd kosten.
De AMC brede blauwdruk visite zou heel mooi zijn als er een MDO word gehouden. Dan zou ik,
samen met de andere disciplines, de huidige blauwdruk visite helemaal willen volgen.
Amsterdam School of Health Professions – Annebel Roelofs & Romée Veldhuis
66
Download