Wat willen mensen rond het
levenseinde?
NHG Wetenschapsdag 2013
Matthijs van Wijmen
Quality of Care
EMGO Institute for Health and Care Research
Inleiding
Doorbehandelen of niet?
Onderzoeksvragen:
• Wat zijn de wensen van de Nederlandse bevolking
als het gaat om (door)behandelen rond het
levenseinde?
Inleiding
Wilsverklaringen (WVs) in Nederland:
• Juridisch bindend (behalve euthanasie)
• 7% van de Nederlanders bezit een WV
• Geen wettelijke vereisten omtrent vorm of inhoud
• Vragen over effectiviteit
Onderzoeksvragen:
• Wat zijn de wensen van de Nederlandse bevolking
als het gaat om (door)behandelen rond het
levenseinde?
• Wat zijn de wensen hieromtrent van mensen met
een WV?
• Komen deze wensen overeen met hun WV?
Studie
Mensen met een WV
Cohort
Leden van
de NVVE
Leden van
de NPV
Populatie: NVVE
• NVVE (Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig
Levenseinde):
• N=5.661
• 4 standaard WVs:
• Behandelverbod
• Niet-reanimeer-verklaring
• Euthanasieverklaring
• Volmacht
• Meest voorkomende WVs in Nederland
Populatie: NPV
• NPV (Nedelandse Patiënten Vereniging):
(Protestants) Christelijke achtergrond.
• N=1.261
• WV: Levenswensverklaring:
• Geen buitensporig en zinloos medisch handelen
• Geen euthanasie
Studie
Mensen met een WV
Cohort
Mensen zonder een WV
Vergelijken
Sample
Nederlandse
Bevolking
N=1402
Leden van
de NVVE
Vergelijken
Leden van
de NPV
Resultaten
2 casussen in vragenlijst:
• Eindstadium kanker
• Eindstadium dementie
Casus Kanker
Er is bij u kanker geconstateerd met uitgebreide
uitzaaiingen. U bent niet meer te genezen.
U bent al enkele dagen niet meer aanspreekbaar. U
vertoont duidelijk tekenen van hevige pijn en
onrust.
Casus Dementie
U bent dement en herkent uw naasten niet meer, u
weigert te eten en te drinken en trekt zich steeds
meer terug.
Er is met u geen communicatie over de
behandelingen meer mogelijk.
Wat willen mensen aan het levenseinde?
2 casussen:
• Kanker
• Dementie
• Behandel opties:
• Kunstmatige voeding
• Antibiotica voor een mogelijke longontsteking
• Reanimatie
• Kunstmatige beademing
Kunstmatige voeding
Nederlandse bevolking
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
47
Wel
37
33
27
25
18
5
Kanker
9
Dementie
Waarsch.
Wel
Waarsch.
Niet
Niet
Reanimatie
Nederlandse bevolking
70
67
65
60
Wel
50
40
30
22
20
10
0
6 7
Kanker
19
6 8
Dementie
Waarsch.
Wel
Waarsch.
Niet
Niet
Reanimatie
NVVE
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
91
95
Wel
Waarsch.
Wel
Waarsch.
Niet
Niet
6
2
1
Kanker
4
0 1
Dementie
Reanimatie
NPV
40
35
30
35
31
38
33
25
20
15
19
16
1514
10
5
0
Kanker
Dementie
Wel
Waarsch.
Wel
Waarsch.
Niet
Niet
Dementie
Alle behandelingen
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
87
58
51
30
12
Ned
Bevol
27
22
13
0
NVVE
NPV
Behandelen
Niet
consistent
Stoppen
Reanimatie: mensen met WVs
Dementie
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
98
Wel
38
Waarsch.
Wel
Waarsch.
Niet
Niet
33
1514
NPV
0 0 2
Niet Reanim
Kunstmatige beademing: mensen met WVs
Dementie
80
80
70
Wel
60
50
40
43
30
20
10
0
25
19
12
3
NPV
8 9
Beh. Verbod
Waarsch.
Wel
Waarsch.
Niet
Niet
Regressie (n=7238)
• Het vrouwelijk geslacht, hogere leeftijd (>55 jr.)
en een hogere opleiding verhogen de kans om
behandeling te weigeren.
• Het hebben van een (Christelijk) geloof verkleint
de kans om behandeling te weigeren.
Conclusie (1): voorkeuren
• Een meerderheid van de Nederlandse bevolking
neigt naar stoppen met behandelen
• Leden van de NVVE: hetzelfde, maar explicieter
• Leden van de NPV: anders, meer richting
doorbehandelen.
Conclusie (2):voorkeuren
• Mensen maken onderscheid tussen verschillende
behandelopties
• Mensen zijn uitgesprokener bij dementie
vergeleken met kanker
• Mensen met dezelfde WV kunnen andere dingen
willen
Implicaties voor de praktijk:
Communicatie!!!
Einde
Vragen?
